Thư viện tri thức trực tuyến
Kho tài liệu với 50,000+ tài liệu học thuật
© 2023 Siêu thị PDF - Kho tài liệu học thuật hàng đầu Việt Nam
Ý định và hành vi tham gia kinh doanh đa cấp của các nhà phân phối công ty AMWAY Việt Nam tại Thành phố Hồ Chí Minh
Nội dung xem thử
Mô tả chi tiết
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
NGUYỄN LƯU TƯỜNG VÂN
Ý ĐỊNH VÀ HÀNH VI THAM GIA
KINH DOANH ĐA CẤP CỦA CÁC
NHÀ PHÂN PHỐI CÔNG TY AMWAY
VIỆT NAM TẠI TP.HCM
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH
TP. Hồ Chí Minh, năm 2018
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
NGUYỄN LƯU TƯỜNG VÂN
Ý ĐỊNH VÀ HÀNH VI THAM GIA
KINH DOANH ĐA CẤP CỦA CÁC
NHÀ PHÂN PHỐI CÔNG TY AMWAY
VIỆT NAM TẠI TP.HCM
Chuyên ngành : Quản trị kinh doanh
Mã số chuyên ngành : 60340102
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH
Người hướng dẫn khoa học:
TS. NGUYỄN ĐỨC TRÍ
TP. Hồ Chí Minh, năm 2018
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan rằng luận văn “Ý định và hành vi tham gia kinh doanh đa cấp của các
nhà phân phối công ty Amway Việt Nam tại TP.HCM” là bài nghiên cứu của chính
tôi.
Ngoài trừ những tài liệu tham khảo được trích dẫn trong luận văn này, tôi cam đoan
rằng toàn phần hay những phần nhỏ của luận văn này chưa từng được công bố hoặc
được sử dụng để nhận bằng cấp ở những nơi khác.
Không có sản phẩm hoặc nghiên cứu nào của người khác được sử dụng trong luận
văn này mà không được trích dẫn theo đúng quy định.
Luận văn này chưa bao giờ được nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào tại các trường
Đại học hoặc cơ sở đào tạo khác.
Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2018
Tác giả luận văn
Nguyễn Lưu Tường Vân
ii
LỜI CẢM ƠN
Trước tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc đến TS.Nguyễn Đức Trí,
người đã dành nhiều thời gian quý báu để tận tình hướng dẫn và hỗ trợ tôi trong
suốt thời gian thực hiện luận văn tốt nghiệp này.
Tôi trân trọng cảm ơn Ban Giám Hiệu, cùng quý Thầy Cô Khoa Đào tạo Sau Đại
học trường Đại học Mở TP.HCM đã tận tâm giảng dạy, truyền đạt những kiến thức
nền tảng và tạo điều kiện tốt nhất cho tôi trong quá trình học tập tại trường.
Tôi chân thành cảm ơn các anh chị em nhà phân phối công ty Amway Việt Nam,
đặc biệt là ThS.Ngô Hoàng Đại Long đã hỗ trợ tôi rất nhiều trong quá trình thu thập
và phân tích dữ liệu nghiên cứu.
Cuối cùng, tôi gửi lời cảm ơn từ tận đáy lòng đến người thân, bạn bè, đồng nghiệp,
những người đã luôn ở bên cạnh và không ngừng động viên, giúp tôi hoàn thành
được luận văn tốt nghiệp này.
iii
TÓM TẮT
Kinh doanh đa cấp (KDĐC) không còn mới lạ với người Việt nhưng vẫn là
một đề tài gây nhiều tranh cãi trong xã hội. Bởi bên cạnh những công ty kinh doanh
thành công, có đóng góp nhất định cho phát triển kinh tế của TP.HCM nói riêng và
cả nước nói chung, cũng có không ít công ty KDĐC hoạt động vi phạm pháp luật,
dẫn đến nhiều hệ lụy xấu cho người tham gia. Do vậy, có nhiều hướng nghiên cứu
khác nhau về KDĐC. Tuy nhiên, trước đây, các bài viết về đề tài này thường tập
trung vào các cuộc tranh cãi và nhận thức tiêu cực xung quanh KDĐC; rất ít nghiên
cứu giải thích về hành vi của một cá nhân quyết định tham gia KDĐC. Tại thị
trường TP.HCM, nơi có sự phát triển kinh tế lớn nhất nước, thì hoạt động KDĐC
cũng đa dạng và sôi động nhất, nên việc hiểu các nhân tố ảnh hưởng đến ý định và
hành vi tham gia KDĐC rất được các nhà quản trị doanh nghiệp cũng như các cơ
quan chức năng quan tâm.
Mẫu nghiên cứu là các đối tượng đã từng hoặc đang là nhà phân phối (NPP)
của công ty Amway Việt Nam, một công ty KDĐC lớn tại TP.HCM. Mô hình
nghiên cứu được sử dụng là mô hình của Thuyết hành vi dự định (Theory of
Planned Behavior – TPB) của Ajzen (1991) với 08 giả thuyết. Nghiên cứu được
thực hiện thông qua 02 giai đoạn: nghiên cứu sơ bộ và nghiên cứu chính thức.
Nghiên cứu sơ bộ tiến hành phỏng vấn sâu 10 đáp viên qua đó hoàn thiện thang đo.
Nghiên cứu chính thức thực hiện khảo sát trực tiếp hoặc trực tuyến với 330 đáp viên
là NPP của công ty Amway Việt Nam tại TP.HCM. Kết quả có 318 bảng trả lời hợp
lệ được đưa vào nhập liệu, phân tích và xử lý dữ liệu bằng phần mềm SPSS 22.
Kết quả phân tích hồi quy cho thấy các giả thuyết đều được chấp nhận. Ý định
tham gia KDĐC chịu sự tác động của 03 nhân tố là thái độ đối với hành vi, chuẩn
mực chủ quan và nhận thức về việc kiểm soát hành vi. Trong đó, nhân tố nhận thức
về việc kiểm soát hành vi tác động mạnh nhất đến ý định, kế đến là nhân tố thái độ
đối với hành vi. Trong khi 03 nhân tố này lại chịu ảnh hưởng từ 03 nhân tố về niềm
tin tương ứng là niềm tin về hành vi, niềm tin chuẩn tắc, niềm tin kiểm soát. Cuối
iv
cùng hành vi tham gia KDĐC thực tế chịu sự tác động của 02 nhân tố là nhận thức
về việc kiểm soát hành vi và ý định.
Nghiên cứu này là nghiên cứu ứng dụng về đề tài tham gia KDĐC trong bối
cảnh ở Việt Nam tính đến nay, vẫn còn khá hạn chế những nghiên cứu về tâm lý
hành vi của NTD đối với ngành kinh doanh tiềm ẩn nhiều rủi ro nhưng cũng đầy
triển vọng này. Đồng thời, nghiên cứu này cung cấp cho các cấp chính quyền, cơ
quan chức năng, các nhà nghiên cứu thị trường, nhà quản trị doanh nghiệp có cái
nhìn thực tế về các yếu tố tác động đến ý định và hành vi tham gia KDĐC tại
TP.HCM. Từ đó, đưa ra những chính sách, chiến lược, quyết định quản trị phù hợp
nhằm kiểm soát hoạt động KDĐC, giúp ngành kinh doanh này phát triển lành mạnh,
chuyên nghiệp hơn và góp phần gia tăng thu nhập cho người dân TP.HCM.
v
MỤC LỤC
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
1.1. Lý do chọn đề tài 1
1.2. Mục tiêu nghiên cứu 4
1.3. Câu hỏi nghiên cứu 4
1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4
1.5. Phương pháp nghiên cứu 4
1.6. Ý nghĩa của bài nghiên cứu 5
1.7. Kết cấu luận văn 5
CHƯƠNG 2: GIỚI THIỆU CÔNG TY AMWAY VIỆT NAM
2.1. Lịch sử hình thành và phát triển tập đoàn Amway 7
2.2. Công ty Amway Việt Nam 7
2.3. Phương thức kinh doanh đa cấp của Amway 10
CHƯƠNG 3: CƠ SỞ LÝ THUYẾT
3.1. Các khái niệm 12
3.1.1. Kinh doanh đa cấp 12
3.1.1.1. Các định nghĩa về kinh doanh đa cấp 12
3.1.1.2. Lược sử hình thành và phát triển kinh doanh đa cấp 13
3.1.1.3. Đặc trưng cơ bản của kinh doanh đa cấp 15
3.1.1.4. Các kiểu sơ đồ trả thưởng trong kinh doanh đa cấp 17
3.1.2. Ý định 19
3.1.3. Hành vi 20
3.2. Thuyết hành vi dự định (Theory of Planned Behavior - TPB) 21
3.3. Các nghiên cứu có liên quan 24
3.4. Các giả thuyết nghiên cứu 33
3.4.1. Quan hệ giữa niềm tin về hành vi, thái độ đối với hành vi và ý định 33
3.4.2. Quan hệ giữa niềm tin chuẩn tắc, chuẩn mực chủ quan và ý định 34
3.4.3. Quan hệ giữa niềm tin kiểm soát, nhận thức về việc kiểm soát hành vi và ý
định
36
3.4.4. Quan hệ giữa nhận thức về việc kiểm soát hành vi và hành vi 38
3.4.5. Quan hệ giữa ý định và hành vi 38
vi
3.5. Mô hình nghiên cứu đề xuất 40
CHƯƠNG 4: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
4.1. Quy trình nghiên cứu 41
4.2. Nghiên cứu sơ bộ 43
4.2.1. Xây dựng thang đo nháp 43
4.2.2. Thực hiện phỏng vấn sâu 43
4.2.3. Xây dựng thang đo chính thức 44
4.3. Nghiên cứu chính thức 46
4.3.1. Thực hiện khảo sát 46
4.3.2. Phân tích dữ liệu 47
4.3.3. Thảo luận kết quả 50
CHƯƠNG 5: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
5.1. Thống kê mô tả 51
5.1.1. Thống kê mô tả mẫu nghiên cứu theo các đặc tính 51
5.1.2. Thống kê mô tả các biến trong mô hình 52
5.2. Kết quả phân tích Cronbach alpha 57
5.3. Kết quả phân tích nhân tố khám phá EFA 58
5.3.1 Thang đo niềm tin về hành vi 58
5.3.2 Thang đo thái độ đối với hành vi 59
5.3.3 Thang đo niềm tin chuẩn tắc 59
5.3.4 Thang đo chuẩn mực chủ quan 60
5.3.5 Thang đo niềm tin kiểm soát 61
5.3.6 Thang đo nhận thức kiểm soát hành vi 61
5.3.7 Thang đo ý định 62
5.3.8 Thang đo hành vi 62
5.3.9 Kết quả phân tích nhân tố khám phá EFA cho tất cả thang đo 63
5.4. Kết quả phân tích tương quan 64
5.4.1 Kết quả phân tích tương quan của thái độ đối với hành vi, chuẩn mực chủ
quan, nhận thức kiểm soát hành vi đến ý định.
64
5.4.2 Kết quả phân tích tương quan của ý định, nhận thức kiểm soát hành vi đến
hành vi
65
vii
5.5. Kết quả phân tích hồi quy 66
5.5.1 Niềm tin về hành vi tác động đến thái độ đối với hành vi 66
5.5.2 Niềm tin chuẩn tắc tác động đến chuẩn mực chủ quan 69
5.5.3 Niềm tin kiểm soát tác động đến nhận thức về việc kiểm soát hành vi 72
5.5.4 Thái độ đối với hành vi, chuẩn mực chủ quan, nhận thức về việc kiểm soát
hành vi tác động đến ý định
75
5.5.5. Ý định, nhận thức về việc kiểm soát hành vi tác động đến hành vi 78
5.6. Thảo luận kết quả 81
CHƯƠNG 6: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
6.1. Kết luận 90
6.2. Một số kiến nghị 91
6.3. Hạn chế của nghiên cứu 92
6.4. Hướng nghiên cứu tiếp theo 92
TÀI LIỆU THAM KHẢO 94
Phụ lục 1: Đáp viên tham gia phỏng vấn trong nghiên cứu sơ bộ 98
Phụ lục 2: Dàn bài thảo luận trong nghiên cứu sơ bộ 99
Phụ lục 3: Bảng câu hỏi khảo sát 102
Phụ lục 4: Kết quả nghiên cứu định lượng 105
viii
DANH MỤC HÌNH VÀ ĐỒ THỊ
Hình 2.1: Nhà máy công ty Amway Việt Nam tại khu công nghiệp Amata
Đồng Nai
8
Hình 2.2: Các dòng sản phẩm đa dạng của Amway 9
Hình 3.1: Mô hình Thuyết hành vi dự định TPB của Ajzen (1991) 22
Hình 3.2: Mô hình nghiên cứu 40
Hình 4.1: Quy trình nghiên cứu 42
Hình 5.1: Đồ thị phân tán phần dư hồi qui “niềm tin về hành vi” tác động đến
“thái độ đối với hành vi”
67
Hình 5.2: Biểu đồ tần số Histogram 68
Hình 5.3: Phân phối của phần dư quan sát 68
Hình 5.4: Đồ thị phân tán phần dư hồi qui “niềm tin chuẩn tắc” tác động đến
“chuẩn mực chủ quan”
70
Hình 5.5: Biểu đồ tần số Histogram 71
Hình 5.6: Phân phối của phần dư quan sát 71
Hình 5.7: Đồ thị phân tán phần dư hồi qui “niềm tin kiểm soát” tác động đến
“nhận thức kiểm soát hành vi”
73
Hình 5.8: Biểu đồ tần số Histogram 74
Hình 5.9: Phân phối của phần dư quan sát 74
Hình 5.10: Đồ thị phân tán phần dư hồi qui thái độ đối với hành vi, chuẩn
mực chủ quan, nhận thức kiểm soát hành vi tác động đến ý định
76
Hình 5.11: Biểu đồ tần số Histogram 77
Hình 5.12: Phân phối của phần dư quan sát 78
Hình 5.13: Đồ thị phân tán phần dư hồi qui ý định, nhận thức kiểm soát hành
vi tác động đến hành vi
79
Hình 5.14: Biểu đồ tần số Histogram 80
Hình 5.15: Phân phối của phần dư quan sát 81
ix
DANH MỤC BẢNG
Bảng 3.1: Tóm tắt các nghiên cứu trước đây 30
Bảng 3.2: Tóm tắt các giả thuyết nghiên cứu 39
Bảng 4.1: Thang đo chính thức của nghiên cứu 44
Bảng 5.1: Kết quả thống kê mẫu NPP công ty Amway Việt Nam 52
Bảng 5.2: Kết quả thống kê mô tả “niềm tin về hành vi” 53
Bảng 5.3: Kết quả thống kê mô tả “thái độ đối với hành vi” 52
Bảng 5.4: Kết quả thống kê mô tả “niềm tin chuẩn tắc” 54
Bảng 5.5: Kết quả thống kê mô tả “chuẩn mực chủ quan” 54
Bảng 5.6: Kết quả thống kê mô tả “niềm tin kiểm soát” 55
Bảng 5.7: Kết quả thống kê mô tả “nhận thức kiểm soát hành vi” 55
Bảng 5.8: Kết quả thống kê mô tả “ý định” 56
Bảng 5.9: Kết quả thống kê mô tả “hành vi” 56
Bảng 5.10: Hệ số Cronbach’s alpha 57
Bảng 5.11: Kết quả phần tích EFA lần 2 yếu tố “niềm tin về hành vi” 59
Bảng 5.12: Kết quả phần tích EFA yếu tố “thái độ đối với hành vi” 59
Bảng 5.13: Kết quả phần tích EFA yếu tố “niềm tin chuẩn tắc” 60
Bảng 5.14: Kết quả phần tích EFA yếu tố “chuẩn mực chủ quan” 60
Bảng 5.15: Kết quả phần tích EFA yếu tố “niềm tin kiểm soát” 61
Bảng 5.16: Kết quả phần tích EFA yếu tố “nhận thức kiểm soát hành vi” 61
Bảng 5.17: Kết quả phần tích EFA yếu tố “ý định” 62
Bảng 5.18: Kết quả phần tích EFA yếu tố “hành vi” 62
Bảng 5.19: Hệ số KMO và kiểm định Bartlett cho tất cả thang đo 63
Bảng 5.20: Kết quả phân tích nhân tố EFA cho tất cả thang đo 63
Bảng 5.21: Ma trận tương quan Pearson của thái độ đối với hành vi, chuẩn
mực chủ quan, nhận thức kiểm soát hành vi đến ý định
65
Bảng 5.22: Ma trận tương quan Pearson của ý định, nhận thức kiểm soát
hành vi đến hành vi kinh doanh
65
Bảng 5.23: Mô hình tóm tắt (Model Summaryb) hồi qui “niềm tin về hành 66
x
vi” tác động đến “thái độ đối với hành vi”
Bảng 5.24: Kết quả ANOVA 66
Bảng 5.25: Kết quả phân tích hồi qui 66
Bảng 5.26: Mô hình tóm tắt (Model Summaryb) hồi qui “niềm tin chuẩn tắc”
tác động đến “chuẩn mực chủ quan”
69
Bảng 5.27: Kết quả ANOVA 69
Bảng 5.28: Kết quả phân tích hồi qui 69
Bảng 5.29: Mô hình tóm tắt (Model Summaryb) hồi qui “niềm tin kiểm soát”
tác động đến “nhận thức kiểm soát hành vi”
72
Bảng 5.30: Kết quả ANOVA 72
Bảng 5.31: Kết quả phân tích hồi qui 72
Bảng 5.32: Mô hình tóm tắt (Model Summaryb) hồi qui thái độ đối với hành
vi, chuẩn mực chủ quan, nhận thức kiểm soát hành vi tác động đến ý định
75
Bảng 5.33: Kết quả ANOVA 75
Bảng 5.34: Kết quả phân tích hồi qui 76
Bảng 5.35: Mô hình tóm tắt (Model Summaryb) hồi qui ý định, nhận thức
kiểm soát hành vi tác động đến hành vi
78
Bảng 5.36: Kết quả ANOVA 78
Bảng 5.37: Kết quả phân tích hồi qui 79
xi
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
BHĐC Bán hàng đa cấp
EFA Exploratory Factor Analysis – Phân tích nhân tố khám phá
KDĐC Kinh doanh đa cấp
KMO Kaiser Mayer Olkin – Chỉ số xem xét sự thích hợp của phân tích nhân
tố
MLR Multiple Linear Regression - Hồi quy bội
NPP Nhà phân phối
NTD Người tiêu dùng
SLR Simple Linear Regression - Hồi quy đơn
SPSS Statistical Package for the Social Sciences – Phần mềm xử lý thống kê
dùng trong các ngành khoa học xã hội.
Sig. Mức ý nghĩa
TPB Theory of Planned Behavior - Thuyết hành vi dự định
TP.HCM Thành phố Hồ Chí Minh
VIF Variance Inflation Factor - Hệ số phóng đại phương sai