V. I. Lê-nin toàn tập. T.7 : Tháng Chín 1902 - tháng Chín 1903

V « s ¶ n t Ê t c ¶ c ¸ c n − í c, ® o µ n k Õ t l ¹ i !

V.I. Lª-nin

Toµn tËp

7

V.I. Lª-nin

Toµn tËp

TËp

7

Th¸ng ChÝn 1902 - th¸ng ChÝn 1903

Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia

Hµ Néi - 2005

Nh÷ng t¸c phÈm cña V. I. Lª-nin trong tËp nµy in theo b¶n dÞch

cña Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ-néi

C Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, 1979

897 790101020000

014(01) 79

10102 316

−

−

−

Л

lêi nhµ xuÊt b¶n

Kh¼ng ®Þnh chñ nghÜa M¸c

─ Lª-nin vµ t− t−ëng Hå ChÝ Minh

lµ nÒn t¶ng t

− t

−ëng vµ kim chØ nam hµnh ®éng lµ vÊn ®Ò cã

tÝnh nguyªn t¾c ®èi víi c¸ch m¹ng ViÖt Nam; lµ b

−íc ph¸t

triÓn vÒ nhËn thøc vµ t

− duy lý luËn cña §¶ng ta trong c«ng

cuéc ®æi míi, quyÕt t©m x©y dùng ®Êt n

−íc theo con ®

−êng

x· héi chñ nghÜa.

Nh÷ng thµnh tùu mäi mÆt do c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n

−íc

mang l¹i trong nh÷ng n¨m qua thËt ®¸ng tr©n träng vµ khÝch

lÖ, ®ång thêi ®ßi hái toµn §¶ng, toµn d©n ph¶i tiÕp tôc nghiªn

cøu, ph¸t triÓn lý luËn c¸ch m¹ng khoa häc cña chñ nghÜa M¸c

─

Lª-nin ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò thùc tiÔn ®ang ®Æt ra trong

sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n

−íc trong giai

®o¹n hiÖn nay.

Víi tinh thÇn ®ã, viÖc t×m hiÓu, nghiªn cøu cã hÖ thèng vµ

vËn dông s¸ng t¹o nh÷ng t

− t

−ëng, nh÷ng tinh hoa cña chñ

nghÜa M¸c

─ Lª-nin lµ v« cïng quan träng vµ cÊp thiÕt ®èi víi

chóng ta hiÖn nay.

§¸p øng nhu cÇu häc tËp, nghiªn cøu lý luËn cña ®«ng ®¶o

b¹n ®äc, ®Æc biÖt lµ cña c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, c¸c nhµ

khoa häc, c¸c nhµ nghiªn cøu, gi¶ng viªn vµ sinh viªn c¸c

tr

−êng ®¹i häc, nh©n dÞp kû niÖm 135 n¨m ngµy sinh cña

Vla®imia IlÝch Lª-nin (22-4-1870

─ 22-4-2005), Nhµ xuÊt b¶n

ChÝnh trÞ quèc gia xuÊt b¶n Bé s¸ch quý V. I. Lª-nin - Toµn tËp

gåm 55 tËp vµ 2 tËp Tra cøu.

Bé s¸ch V. I. Lª-nin - Toµn tËp ra m¾t b¹n ®äc lÇn nµy ®

−îc

xuÊt b¶n theo ®óng nguyªn b¶n cña Bé V. I. Lª-nin - Toµn tËp,

tiÕng ViÖt, do Nhµ xuÊt b¶n Sù thËt, Hµ Néi, hîp t¸c víi Nhµ

xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸txc¬va, xuÊt b¶n vµo nh÷ng n¨m 70-80

thÕ kû XX.

* *

*

TËp 7 cña Bé s¸ch V. I. Lª-nin - Toµn tËp bao gåm c¸c t¸c

phÈm cña V. I. Lª-nin viÕt trong thêi gian tõ th¸ng ChÝn 1902 ®Õn

th¸ng ChÝn 1903.

Néi dung chÝnh trong tËp 7 thÓ hiÖn nh÷ng t

− t

−ëng cã liªn

quan ®Õn cuéc ®Êu tranh ®Ó thµnh lËp ë n

−íc Nga mét ®¶ng

m¸c-xÝt c¸ch m¹ng; c

−¬ng lÜnh, nguyªn t¾c tæ chøc cña ®¶ng

vµ vÒ thèng nhÊt nh÷ng tæ chøc c¸ch m¹ng - d©n chñ Nga

thµnh mét ®¶ng duy nhÊt. Néi dung nh÷ng t¸c phÈm chÝnh

trong tËp nµy ®

−îc ph©n tÝch kh¸ toµn diÖn trong phÇn Lêi

tùa in ë ®Çu s¸ch, do ViÖn Nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c

─ Lª-nin

(Liªn X«) viÕt cho lÇn xuÊt b¶n b»ng tiÕng ViÖt.

PhÇn Phô lôc vµ c¸c B¶n chØ dÉn (víi nh÷ng sè trang t

−¬ng

øng cña phÇn néi dung trong tËp) ë cuèi s¸ch ®

−îc tr×nh bµy

hÕt søc khoa häc vµ chuÈn x¸c; ®©y lµ phÇn tra cøu rÊt bæ Ých,

gãp phÇn lµm s¸ng tá nhiÒu vÊn ®Ò trong néi dung t¸c phÈm,

gióp b¹n ®äc hiÓu s©u s¾c h¬n t

− t

−ëng cña V. I. Lª-nin.

Chó thÝch cuèi trang b»ng dÊu (*) lµ cña V. I. Lª-nin; Chó

thÝch b»ng ch÷ sè ArËp (1)) lµ cña ViÖn Nghiªn cøu chñ nghÜa

M¸c

─ Lª-nin trùc thuéc Ban ChÊp hµnh Trung

−¬ng §¶ng

céng s¶n Liªn X« (tr

−íc ®©y).

Hy väng Bé s¸ch sÏ lµ tµi liÖu nghiªn cøu vµ tham kh¶o bæ

Ých cho b¹n ®äc.

Th¸ng 6 n¨m 2005

nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia

VII

Lêi tùa

TËp 7 trong Toµn tËp V.I. Lª-nin gåm nh÷ng t¸c phÈm viÕt

trong thêi gian tõ th¸ng ChÝn 1902 ®Õn th¸ng ChÝn 1903 vµ

nh÷ng tµi liÖu cña §¹i héi II §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi

Nga (c¸c b¶n dù th¶o ®iÒu lÖ vµ dù th¶o c¸c nghÞ quyÕt, c¸c lêi

tham luËn vµ c¸c bµi ph¸t biÓu cña Lª-nin ®· ®äc t¹i ®¹i héi).

ChiÕm vÞ trÝ trung t©m trong tËp nµy lµ nh÷ng t¸c phÈm cã

liªn quan ®Õn cuéc ®Êu tranh nh»m thµnh lËp ë n

−íc Nga mét

®¶ng m¸c-xÝt c¸ch m¹ng, c¸c t¸c phÈm cã liªn quan ®Õn viÖc

th¶o ra c

−¬ng lÜnh vµ nh÷ng nguyªn t¾c tæ chøc cña ®¶ng.

NhiÖm vô thèng nhÊt nh÷ng tæ chøc d©n chñ - x· héi Nga

thµnh mét ®¶ng duy nhÊt ®· trë thµnh nhiÖm vô cÊp b¸ch, v×

phong trµo c«ng nh©n vµo cuèi n¨m 1902 vµ vµo håi mïa hÌ

1903 ®· ®¹t ®Õn quy m« to lín, chøng tá c¸ch m¹ng ®ang chÝn

muåi. Cuéc tæng b·i c«ng chÝnh trÞ ë miÒn Nam n

−íc Nga x¶y

ra vµo mïa hÌ 1903 cho thÊy râ r»ng ý thøc gi¸c ngé giai cÊp

cña giai cÊp c«ng nh©n Nga, t×nh ®oµn kÕt cña giai cÊp v« s¶n

®· lín m¹nh. §ång thêi ngµy cµng thÊy râ ¶nh h

−ëng cña t×nh

tr¹ng thiÕu sù l·nh ®¹o tËp trung ®èi víi c¸c ban chÊp hµnh

d©n chñ - x· héi ë c¸c ®Þa ph

−¬ng mµ håi ®ã cßn ho¹t ®éng

c« lËp. Sau nµy V.I. Lª-nin viÕt: "Cµng ngµy cµng thÊy râ

r»ng gi÷a c¸c ban chÊp hµnh nÕu chØ cã mçi mét sù liªn hÖ

thuÇn tuý vÒ t

− t

−ëng kh«ng th«i, th× kh«ng ®ñ. Cµng ngµy

VIII Lêi tùa

cµng c¶m thÊy râ yªu cÇu ph¶i thµnh lËp mét ®¶ng thùc sù

®oµn kÕt, nghÜa lµ ph¶i hoµn thµnh ®iÒu mµ n¨m 1898 míi

chØ ®

−îc v¹ch ra" (Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5,

t. 9, tr 53).

NhiÖm vô thµnh lËp mét ®¶ng c¸ch m¹nh cña giai cÊp

c«ng nh©n theo nh÷ng nguyªn t¾c tæ chøc vµ t

− t

−ëng do

b¸o "Tia löa" ®· v¹ch ra, ph¶i ®

−îc thùc hiÖn t¹i §¹i héi II

cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, ®¹i héi nµy do

ph¸i "Tia löa", ®øng ®Çu lµ Lª-nin, chuÈn bÞ tõ mïa hÌ 1902.

Bëi thÕ vÊn ®Ò nh÷ng nguyªn t¾c tæ chøc ®¶ng ®· cã mét ý

nghÜa träng ®¹i.

Trong "Th

− göi ng

−êi ®ång chÝ vÒ nh÷ng nhiÖm vô tæ

chøc cña chóng ta"

― bøc th

− më ®Çu tËp nµy

― Lª-nin ®·

ph¸t triÓn vµ cô thÓ ho¸ kÕ ho¹ch x©y dùng ®¶ng mµ Ng

−êi

®· th¶o ra trong cuèn "Lµm g×?" vµ trong mét lo¹t bµi ®¨ng

trªn b¸o "Tia löa". Nh÷ng nguyªn t¾c quan träng nhÊt, mµ kÕ

ho¹ch ®ã lÊy lµm c¨n cø, lµ nguyªn t¾c tËp trung vµ sù cÇn

thiÕt ph¶i thµnh lËp hai trung t©m ho¹t ®éng mét c¸ch cã

phèi hîp cña ®¶ng lµ Ban chÊp hµnh trung

−¬ng vµ C¬ quan

ng«n luËn trung

−¬ng. Sù cÇn thiÕt Êy xuÊt ph¸t tõ hoµn

c¶nh ®Æc thï cña phong trµo c«ng nh©n Nga. Sau nµy, nh÷ng

nguyªn t¾c ®ã ®· ®

−îc lÊy lµm c¬ së cho ®iÒu lÖ ®¶ng mµ

§¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga ®·

th«ng qua.

Do am hiÓu s©u s¾c nh÷ng ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng ë ®Þa

ph

−¬ng nªn trong "Th

− göi ng

−êi ®ång chÝ" Lª-nin ®· tr×nh bµy

mét c¸ch chi tiÕt nh÷ng vÊn ®Ò vÒ kiÓu mÉu chung vµ c¬ cÊu

cña c¸c tæ chøc d©n chñ - x· héi, vÒ chøc n¨ng cña c¸c ban chÊp

hµnh ®¶ng bé ®Þa ph

−¬ng, vÒ viÖc thµnh lËp c¸c tæ chøc ë nhµ

m¸y vµ vÒ ph

−¬ng h

−íng ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc ®ã víi tÝnh

c¸ch lµ ®¬n vÞ c¬ së cña phong trµo d©n chñ - x· héi, vÒ nh÷ng

nhiÖm vô cña c¸c nhãm ë quËn, vÒ ho¹t ®éng cña nh÷ng c¸n bé

tuyªn truyÒn cæ ®éng cña ®¶ng, vÒ quan hÖ gi÷a c¸c tæ chøc

Lêi tùa IX

®Þa ph

−¬ng víi Ban chÊp hµnh trung

−¬ng vµ C¬ quan ng«n

luËn trung

−¬ng. "Th

− göi ng

−êi ®ång chÝ" ®· ®

−îc phæ biÕn ë

tæ chøc d©n chñ - x· héi Pª-tÐc-bua vµ ë nhiÒu tæ chøc d©n chñ -

x· héi kh¸c, ®· ®ãng mét vai trß to lín trong cuéc ®Êu tranh

cña nh÷ng ng

−êi m¸c-xÝt c¸ch m¹ng chèng t×nh tr¹ng thñ c«ng

do "ph¸i kinh tÕ" ®· gieo r¾c, trong viÖc cñng cè c¸c nguyªn t¾c

tæ chøc do ph¸i "Tia löa" ®Ò ra.

Lª-nin ®· v¹ch ra vµ b¶o vÖ nh÷ng nguyªn t¾c tæ chøc vÒ

x©y dùng ®¶ng trong cuéc ®Êu tranh kh«ng khoan nh

−îng

chèng chñ nghÜa d©n téc vµ chñ nghÜa biÖt lËp cña ph¸i Bun,

ph¸i ®· m

−u toan t×m c¸ch x©y dùng ®¶ng theo nguyªn t¾c

liªn bang vµ b»ng c¸ch ®ã hä ®· lµm cho lùc l

−îng cña giai

cÊp v« s¶n Nga bÞ chia t¸ch ra. Trong c¸c bµi "VÒ b¶n tuyªn bè

cña ph¸i Bun", "Giai cÊp v« s¶n Do-th¸i cã cÇn ph¶i cã mét

"chÝnh ®¶ng ®éc lËp" kh«ng", trong c¸c dù th¶o nghÞ quyÕt cña

§¹i héi II §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga vÒ vÞ trÝ cña

ph¸i Bun trong ®¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga vµ vÒ

viÖc ph¸i Bun rót ra khái §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi

Nga, trong c¸c bµi diÔn v¨n t¹i ®¹i héi còng nh

− trong bµi

"§Ønh tét cïng cña chñ nghÜa d©n téc cña ph¸i Bun", viÕt sau

®¹i héi, Lª-nin v¹ch trÇn lËp tr

−êng d©n téc chñ nghÜa cña

ph¸i Bun trong c¸c vÊn ®Ò tæ chøc, Ng

−êi ph¸t triÓn vµ b¶o vÖ

nguyªn t¾c chñ nghÜa quèc tÕ v« s¶n mµ ®¶ng ph¶i ®

−îc x©y

dùng trªn c¬ së nguyªn t¾c ®ã. Khi phª ph¸n kÞch liÖt c¸c

quan ®iÓm cña ph¸i Bun, Lª-nin viÕt: "...trong c¸c vÊn ®Ò ®Êu

tranh víi chÕ ®é chuyªn chÕ, ®Êu tranh víi giai cÊp t

− s¶n

toµn n

−íc Nga, chóng ta ph¶i hµnh ®éng nh

− mét tæ chøc

chiÕn ®Êu thèng nhÊt vµ tËp trung, chóng ta ph¶i dùa vµo toµn

thÓ giai cÊp v« s¶n, kh«ng ph©n biÖt ng«n ng÷ vµ d©n téc, giai

cÊp ®ã ®oµn kÕt qua viÖc th

−êng xuyªn cïng nhau gi¶i quyÕt

c¸c vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn, c¸c vÊn ®Ò s¸ch l

−îc vµ tæ

chøc..." (xem tËp nµy, tr. 149 - 150).

X Lêi tùa

Trong nh÷ng n¨m 1902 - 1903, cïng víi viÖc th¶o c¸c

nguyªn t¾c tæ chøc vÒ x©y dùng ®¶ng, Lª-nin vÉn tiÕp tôc luËn

chøng cho nh÷ng luËn ®iÓm tèi quan träng ®· ®

−îc tr×nh bµy

trong b¶n dù th¶o c

−¬ng lÜnh do b¸o "Tia löa" ®

−a ra.

§Ó giai cÊp v« s¶n tranh thñ c¸c b¹n ®ång minh, ®Ó c¸ch

m¹ng th¾ng lîi trong ®iÒu kiÖn mét n

−íc nhiÒu d©n téc nh

−

n

−íc Nga, c

−¬ng lÜnh d©n téc cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x·

héi Nga cã mét ý nghÜa lín lao. Nh÷ng bµi viÕt ®

−îc ®

−a vµo

tËp nµy "VÒ b¶n tuyªn ng«n cña "Héi liªn hiÖp nh÷ng ng

−êi

d©n chñ - x· héi

¸c-mª-ni-a"" vµ "VÊn ®Ò d©n téc trong c

−¬ng

lÜnh cña chóng ta" lµ nh÷ng t¸c phÈm ®Çu tiªn cña Lª-nin vÒ

c−¬ng lÜnh d©n téc cña chñ nghÜa b«n-sª-vÝch. Lª-nin chØ râ

r»ng mét trong nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n mµ tÊt c¶ nh÷ng

ng

−êi d©n chñ - x· héi ph¶i tu©n theo trong vÊn ®Ò d©n téc lµ

yªu s¸ch vÒ quyÒn tù quyÕt cña mçi d©n téc n»m trong thµnh

phÇn cña quèc gia. Yªu s¸ch ®ã cã nghÜa lµ ®¶ng cña giai cÊp v«

s¶n bao giê còng ph¶i ®Êu tranh mét c¸ch v« ®iÒu kiÖn chèng

¸p bøc d©n téc, "chèng l¹i mäi ý ®å muèn dïng b¹o lùc hoÆc

dïng thñ ®o¹n phi nghÜa ®Ó tõ bªn ngoµi t¸c ®éng ®Õn quyÒn

tù quyÕt cña nh©n d©n" (tr. 129 - 130). Sau nµy, Lª-nin ®· gi¶i

thÝch r»ng khi ®Ò ra trong c

−¬ng lÜnh yªu s¸ch quyÒn d©n téc tù

quyÕt, §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga hiÓu kh¸i niÖm tù

quyÕt víi ý nghÜa lµ tù quyÕt chÝnh trÞ, tøc lµ quyÒn t¸ch ra vµ

thµnh lËp mét quèc gia ®éc lËp.

Bµi "VÊn ®Ò d©n téc trong c

−¬ng lÜnh cña chóng ta" lµ

mét mÉu mùc vÒ viÖc ¸p dông ph

−¬ng ph¸p biÖn chøng

m¸c-xÝt vµo viÖc x©y dùng luËn ®iÓm vÒ quyÒn d©n téc tù

quyÕt. Trong bµi nµy, Lª-nin chØ râ r»ng khi thõa nhËn

mét c¸ch v« ®iÒu kiÖn r»ng mçi d©n téc ®Òu cã quyÒn tù

quyÕt d©n téc, nh÷ng ng

−êi m¸c-xÝt c¸ch m¹ng cho r»ng

viÖc ñng hé yªu s¸ch ®éc lËp d©n téc ph¶i phôc tïng lîi

Ých cña cuéc ®Êu tranh giai cÊp cña giai cÊp v« s¶n. Lª-nin

Lêi tùa XI

viÕt: "Chç kh¸c nhau gi÷a c¸ch ®Æt vÊn ®Ò d©n téc cña chóng ta

víi c¸ch ®Æt vÊn ®Ò d©n téc cña ph¸i d©n chñ t− s¶n, chÝnh lµ ë

®iÒu kiÖn ®ã. Ng

−êi d©n chñ t− s¶n (kÓ c¶ nh÷ng ng

−êi c¬ héi

chñ nghÜa trong c¸c ®¶ng x· héi chñ nghÜa hiÖn nay, theo ®u«i

chóng) t−ëng r»ng chÕ ®é d©n chñ xo¸ bá ®Êu tranh giai cÊp, nªn

hä ®· ®Ò ra tÊt c¶ nh÷ng yªu s¸ch chÝnh trÞ cña m×nh mét c¸ch

trõu t−îng, chung chung, "mét c¸ch v« ®iÒu kiÖn", trªn quan

®iÓm lîi Ých "toµn d©n", hoÆc thËm chÝ trªn quan ®iÓm nguyªn

t¾c ®¹o ®øc tuyÖt ®èi vÜnh viÔn kh«ng thay ®æi. Ng

−êi d©n chñ -

x· héi bÊt cø ë ®©u vµ bÊt cø lóc nµo còng ®Òu th¼ng tay v¹ch

trÇn c¸i ¶o t−ëng t− s¶n ®ã, kh«ng kÓ lµ nã biÓu hiÖn trong triÕt

häc duy t©m trõu t−îng hay trong c¸ch ®Ò ra yªu s¸ch v« ®iÒu

kiÖn vÒ quyÒn ®éc lËp d©n téc" (tr. 288 - 289).

Khi gi¶i thÝch c

−¬ng lÜnh d©n téc cña ph¸i b«n-sª-vÝch, Lª￾nin nhÊn m¹nh r»ng muèn ®Êu tranh cã hiÖu qu¶ chèng tÊt c¶

c¸c h×nh thøc bãc lét vµ ¸p bøc th× kh«ng ®

−îc ph©n nhá, mµ

ph¶i thèng nhÊt lùc l

−îng cña giai cÊp c«ng nh©n. Lª-nin viÕt:

"C«ng viÖc cña giai cÊp v« s¶n lµ ®oµn kÕt chÆt chÏ h¬n n÷a

thËt ®«ng ®¶o quÇn chóng c«ng nh©n thuéc tÊt c¶ mäi d©n téc,

®oµn kÕt ®Ó ®Êu tranh trªn vò ®µi thËt hÕt søc réng r·i cho chÕ

®é céng hoµ d©n chñ vµ chñ nghÜa x· héi" (tr. 129).

Trong t×nh h×nh cao trµo c¸ch m¹ng ë n

−íc Nga ®ang

lín m¹nh, th× nhiÖm vô cñng cè liªn minh cña giai cÊp c«ng

nh©n víi giai cÊp n«ng d©n, nhiÖm vô l«i cuèn n«ng d©n

®øng vÒ phÝa ®¶ng cña giai cÊp c«ng nh©n, ®· cã mét ý

nghÜa quan träng bËc nhÊt. Ho¹t ®éng c¸ch m¹ng tÝch cùc

lín m¹nh cña n«ng d©n håi mïa xu©n 1902 ®· biÕn thµnh

nh÷ng cuéc b¹o ®éng tù ph¸t cña n«ng d©n. Mïa xu©n

1903, Lª-nin ®· viÕt cuèn "Göi n«ng d©n nghÌo. Gi¶i thÝch

®Ó n«ng d©n thÊy râ nh÷ng ng

−êi d©n chñ - x· héi muèn

g×". Cuèn s¸ch nµy lµ lêi kªu gäi ®Çu tiªn cña Lª-nin göi n«ng

d©n, trong ®ã Ng

−êi tr×nh bµy, d

−íi h×nh thøc khoa häc

XII Lêi tùa

vµ ®¹i chóng, nh÷ng môc ®Ých cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ -

x· héi Nga vµ c

−¬ng lÜnh ruéng ®Êt cña ®¶ng ®ã. Cuèn s¸ch

Êy ®· ph¸t triÓn nh÷ng t

− t

−ëng cña chñ nghÜa M¸c vÒ ®éc

quyÒn l·nh ®¹o cña giai cÊp v« s¶n, vÒ sù liªn minh cña giai

cÊp c«ng nh©n víi n«ng d©n, vÒ sù ph¸t triÓn cña c¸ch m¹ng

d©n chñ - t

− s¶n thµnh c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa.

Sau khi x¸c ®Þnh môc ®Ých tr

−íc m¾t cña ®¶ng c«ng nh©n

ë n

−íc Nga: lËt ®æ chÕ ®é chuyªn chÕ vµ giµnh tù do chÝnh

trÞ ®Ó tiÕp tôc ®Êu tranh cho chñ nghÜa x· héi nh»m gi¶i

tho¸t hµng chôc vµ hµng tr¨m triÖu ng

−êi khái b¹o lùc, ¸ch

¸p bøc vµ c¶nh nghÌo khæ,

― Lª-nin v¹ch râ r»ng còng nh

−

c«ng nh©n thµnh phè, n«ng d©n nghÌo ë n«ng th«n còng

ph¶i ®i theo con ®

−êng ®Êu tranh chèng bän bãc lét. Trªn c¬

së ph©n tÝch c¬ cÊu giai cÊp cña n«ng d©n, Ng

−êi ®i ®Õn kÕt

luËn r»ng cuéc ®Êu tranh giai cÊp ë n«ng th«n kh«ng tr¸nh

khái vµ tÊt yÕu sÏ ph¸t triÓn. Lª-nin chØ râ r»ng nhiÖm vô

hµng ®Çu cña n«ng d©n nghÌo lµ cïng víi toµn thÓ giai cÊp

n«ng d©n ®Êu tranh chèng nh÷ng tµn d

− cña chÕ ®é n«ng n«.

Lª-nin gi¶i thÝch tiÕp r»ng chØ ë b

−íc ®Çu, tøc lµ b

−íc ®Êu

tranh chèng l¹i ¸ch n« dÞch cña ®Þa chñ, n«ng d©n nghÌo míi

cã thÓ cïng ®i víi c¸c tÇng líp phó n«ng. ChØ cã liªn minh

víi giai cÊp c«ng nh©n th× n«ng d©n nghÌo míi cã thÓ hoµn

toµn tho¸t khái c¶nh nghÌo khæ, tho¸t khái sù bãc lét. Lª-nin

viÕt: "ThÕ nh

−ng b

−íc cuèi cïng, th× kh«ng bao giê l¹i do

toµn thÓ n«ng d©n cïng nhau tiÕn hµnh: ®Õn b

−íc nµy th×

toµn bé phó n«ng sÏ ®øng lªn chèng l¹i cè n«ng. Lóc ®ã lµ

lóc cÇn ph¶i cã mét khèi liªn minh v÷ng ch¾c gi÷a bÇn n«ng

vµ c¸c c«ng nh©n d©n chñ - x· héi ë thµnh thÞ" (tr.232). Lª￾nin nhÊn m¹nh r»ng trong khèi liªn minh nµy vai trß l·nh

®¹o thuéc vÒ giai cÊp c«ng nh©n v× giai cÊp ®ã lµ lùc l

−îng

duy nhÊt cã kh¶ n¨ng kh«ng nh÷ng cÇm ®Çu cuéc ®Êu

tranh cña toµn thÓ n«ng d©n nh»m thñ tiªu nh÷ng tµn

Lêi tùa XIII

d

− cña chÕ ®é n«ng n«, giµnh tù do chÝnh trÞ, mµ cßn cã c¶ kh¶

n¨ng liªn minh víi n«ng d©n nghÌo ®Ó thùc hiÖn c¸ch m¹ng x·

héi chñ nghÜa, thñ tiªu chÕ ®é t

− h÷u vÒ t

− liÖu s¶n xuÊt vµ x©y

dùng chñ nghÜa x· héi.

Khi nhËn ®Þnh vÒ ®Þa vÞ cña trung n«ng, tÇng líp mµ toµn

thÓ giai cÊp t

− s¶n ®ang cè søc l«i kÐo vÒ phÝa m×nh, Lª-nin gi¶i

thÝch r»ng nhiÖm vô cña ®¶ng cña giai cÊp v« s¶n lµ gióp tÇng

líp trung n«ng t×m ®

−îc nh÷ng ng

−êi b¹n ch©n chÝnh vµ liªn

minh v÷ng ch¾c víi bÇn n«ng vµ giai cÊp c«ng nh©n.

Cuèn s¸ch nhá "Göi n«ng d©n nghÌo" ®· ®

−îc phæ biÕn

réng r·i ë mét sè thµnh phè vµ mét sè vïng n«ng th«n n

−íc

Nga vµ ®· ®ãng mét vai trß to lín trong viÖc tuyªn truyÒn

trong n«ng d©n nh÷ng quan ®iÓm cña ph¸i d©n chñ - x· héi

c¸ch m¹ng, trong viÖc tranh thñ lßng tin cña n«ng d©n nghÌo

®èi víi §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, ng

−êi b¶o vÖ

quyÒn lîi cña bÇn n«ng.

Mét sè bµi in trong tËp nµy nh»m phª ph¸n nh÷ng quan

®iÓm cña bän x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng, nh»m gi¶i thÝch

tÝnh chÊt v« c¨n cø vµ tÝnh v« nguyªn t¾c trong lËp tr

−êng cña

chóng. Trong bµi "Chñ nghÜa x· héi tÇm th

−êng vµ chñ nghÜa

d©n tuý ®

−îc bän x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng lµm sèng l¹i",

Lª-nin v¹ch trÇn viÖc bän x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng ®·

xuyªn t¹c häc thuyÕt M¸c vÒ c¸c giai cÊp, viÖc chóng m

−u toan

chøng minh r»ng ®Æc ®iÓm ph©n biÖt cña sù ph©n chia x· héi

hiÖn nay thµnh c¸c giai cÊp lµ ë nguån thu nhËp, chø kh«ng

ph¶i ë quan hÖ ®èi víi t

− liÖu s¶n xuÊt. Lª-nin chØ râ r»ng bän

x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng muèn tÇm th

−êng ho¸ häc thuyÕt

cña M¸c vÒ giai cÊp ®Ó lµm sèng l¹i t

− t

−ëng "chñ nghÜa x· héi

gi¶ hiÖu mµu hång nh¹t" cña bän d©n tuý tù do vÒ sù ®èi lËp

hoµn toµn gi÷a nÒn kinh tÕ n«ng d©n vµ kinh tÕ t

− s¶n, m

−u

toan dung hoµ lý thuyÕt d©n tuý cò vÒ "nÒn kinh tÕ lao ®éng"

víi häc thuyÕt ®Êu tranh giai cÊp.

XIV Lêi tùa

Cuèn s¸ch nhá nh»m chèng bän x· héi chñ nghÜa - c¸ch

m¹ng mµ Lª-nin dù tÝnh tõ håi mïa xu©n 1903

― ®Ò c

−¬ng

cuèn s¸ch ®ã ®

−îc in trong tËp nµy

― kh«ng thùc hiÖn ®

−îc,

nh

−ng trong nh÷ng bµi viÕt "VÒ nh÷ng nhiÖm vô cña phong

trµo d©n chñ - x· héi", "LuËn c

−¬ng c¬ b¶n chèng ph¸i x· héi

chñ nghÜa - c¸ch m¹ng", trong ®o¹n trÝch cña bµi b¸o chèng

bän x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng, Lª-nin ®· nhËn ®Þnh ®Çy

®ñ vÒ lËp tr

−êng cña ph¸i x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng. Lª￾nin viÕt: "Chóng t«i ®· kÕt téi c¸c anh vÒ chñ nghÜa phiªu l

−u,

nãi th¼ng ra vµ nãi mét c¸ch chÝnh x¸c... r»ng ®iÒu ®ã xuÊt

ph¸t tõ tÝnh hoµn toµn v« nguyªn t¾c cña c¸c anh trong tÊt c¶

c¸c vÊn ®Ò c¨n b¶n cña chñ nghÜa x· héi quèc tÕ, tõ nh÷ng sù

lÉn lén kh«ng thÓ t

−ëng t

−îng ®

−îc vÒ quan ®iÓm trong c¸i

c−¬ng lÜnh ruéng ®Êt cña c¸c anh ®

−îc v¹ch ra mét c¸ch véi

v· mµ c¸c anh cho thªm Ýt gia vÞ hÊp dÉn råi mêi "kh¸ch hµng"

¨n, tõ tÝnh chÊt máng manh vµ kh«ng cã c¬ së cña s¸ch l

−îc

khñng bè cña c¸c anh" (tr. 65 - 66).

Sau nµy Lª-nin ®· nhÊn m¹nh r»ng chñ nghÜa b«n-sª-vÝch

®· lín m¹nh, v÷ng ch¾c vµ ®· ®

−îc t«i luyÖn kh«ng nh÷ng

trong ®Êu tranh chèng chñ nghÜa c¬ héi, mµ c¶ trong cuéc ®Êu

tranh víi t

− t

−ëng c¸ch m¹ng tiÓu t

− s¶n, mµ ë n

−íc Nga th×

t− t

−ëng nµy ®

−îc §¶ng x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng thÓ

hiÖn râ rµng h¬n c¶. Ng

−êi ®· viÕt: "Chñ nghÜa b«n-sª-vÝch,

ngay tõ khi míi ra ®êi n¨m 1903, ®· kÕ tôc ®

−îc truyÒn thèng

®Êu tranh quyÕt liÖt chèng ®Çu ãc c¸ch m¹ng tiÓu t

− s¶n, nöa

v« chÝnh phñ chñ nghÜa (hoÆc cã khuynh h

−íng ve v·n chñ

nghÜa v« chÝnh phñ), truyÒn thèng nµy vÉn lµ truyÒn thèng

cña §¶ng d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng, vµ ë ta, nã ®· ®

−îc ®Æc

biÖt cñng cè thªm trong nh÷ng n¨m 1900 - 1903, lµ thêi kú mµ

mét chÝnh ®¶ng cã tÝnh chÊt quÇn chóng cña giai cÊp v« s¶n

c¸ch m¹ng ë Nga b¾t ®Çu x©y dùng nÒn mãng" (Toµn tËp,

tiÕng ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t. 41, tr. 19).

Lêi tùa XV

Bµi "Sù kiÖn míi vµ vÊn ®Ò cò", in trong tËp nµy, ®· ph©n

tÝch kü l

−ìng giai ®o¹n míi mµ phong trµo c¸ch m¹ng ®· b

−íc

vµo håi n¨m 1902 vµ phª ph¸n s¸ch l

−îc khñng bè c¸ nh©n, lµ

s¸ch l

−îc mµ bän x· héi chñ nghÜa - c¸ch m¹ng ®em ra ®èi lËp

víi phong trµo c«ng nh©n cã tÝnh chÊt quÇn chóng. Lª-nin kÕt

luËn r»ng nh÷ng sù kiÖn nh

− cuéc b·i c«ng ë R«- xtèp, nh÷ng

lêi ph¸t biÓu t¹i phiªn toµ cña c«ng nh©n thµnh phè Ni- gi¬- ni

Nèp- g«- rèt bÞ kÕt ¸n v× ®· tham gia biÓu t×nh, chøng tá r»ng

"cuéc khëi nghÜa vò trang cña toµn d©n chèng chÝnh phñ

chuyªn chÕ ®· chÝn muåi kh«ng nh÷ng nh

− lµ t

− t

−ëng ë trong

trÝ ãc vµ trong c

−¬ng lÜnh cña c¸c nhµ c¸ch m¹ng, mµ cßn nh

− lµ

b

−íc ®i tiÕp theo kh«ng thÓ tr¸nh ®

−îc, cã tÝnh chÊt thùc tiÔn -

tù nhiªn cña b¶n th©n phong trµo..." (tr. 76).

ChiÕm mét vÞ trÝ to lín trong tËp nµy lµ c¸c tµi liÖu cã liªn

quan ®Õn §¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi

Nga. Mét phÇn c¸c tµi liÖu ®

−îc viÕt trong thêi kú chuÈn bÞ

®¹i héi. C¸c tµi liÖu nµy gåm cã: th

− göi c¸c tæ chøc d©n chñ -

x· héi ®Þa ph

−¬ng "VÒ vÊn ®Ò nh÷ng b¶n b¸o c¸o cña c¸c ban

chÊp hµnh vµ cña c¸c nhãm thuéc §¶ng c«ng nh©n d©n chñ -

x· héi Nga tr

−íc ®¹i héi toµn ®¶ng", lêi b¹t cho "Th«ng b¸o vÒ

viÖc thµnh lËp "Ban tæ chøc"", "Dù th¶o lêi kªu gäi cña Ban tæ

chøc trong n

−íc göi §ång minh d©n chñ - x· héi c¸ch m¹ng

Nga, Héi liªn hiÖp nh÷ng ng

−êi d©n chñ - x· héi Nga ë n

−íc

ngoµi vµ Ban chÊp hµnh ë n

−íc ngoµi cña ph¸i Bun", dù th¶o

®iÒu lÖ cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga vµ c¸c dù

th¶o nghÞ quyÕt vÒ vÞ trÝ cña ph¸i Bun trong §¶ng c«ng nh©n

d©n chñ - x· héi Nga, vÒ biÓu t×nh, vÒ ®Êu tranh kinh tÕ, vÒ

ngµy 1 th¸ng N¨m, vÒ ®¹i héi quèc tÕ, vÒ khñng bè, vÒ tuyªn

truyÒn, vÒ ph©n phèi lùc l

−îng, vÒ s¸ch b¸o cña ®¶ng, vÒ th¸i

®é ®èi víi thanh niªn häc sinh. Trong thêi gian ®¹i héi lµm

viÖc, Lª-nin ®· viÕt nh÷ng b¶n dù th¶o nghÞ quyÕt vÒ viÖc

ph¸i Bun rót ra khái §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi

XVI Lêi tùa

Nga, vÒ c¸c nhãm riªng lÎ, vÒ c«ng t¸c trong qu©n ®éi vÒ c«ng

t¸c trong n«ng d©n, vÒ viÖc xuÊt b¶n c¬ quan ng«n luËn cho

c¸c gi¸o ph¸i vµ nh÷ng dù th¶o kh¸c. Trong tËp nµy cã in 47

bµi tham luËn vµ ph¸t biÓu cña Lª-nin, trong sè ®ã cã 32 bµi,

tr

−íc ®©y míi chØ ®

−îc c«ng bè trong c¸c biªn b¶n cña ®¹i héi

vµ nay lÇn ®Çu tiªn ®

−îc ®

−a vµo Toµn tËp.

Trong thêi gian §¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ -

x· héi Nga häp, mét vÊn ®Ò chÝnh trÞ tèi quan träng ®· ®

−îc

gi¶i quyÕt: ë n

−íc Nga, mét ®¶ng v« s¶n kiÓu míi sÏ ®

−îc

thµnh lËp hay kh«ng, phong trµo c«ng nh©n Nga sÏ ®i theo

con ®

−êng nµo

― phong trµo ®ã ®

−îc sù l·nh ®¹o cña ®¶ng

nµy vµ ®

−îc trang bÞ b»ng t

− t

−ëng x· héi chñ nghÜa, sÏ ®i

theo con ®

−êng ®Êu tranh kiªn c

−êng, triÖt ®Ó chèng chÕ ®é

Nga hoµng vµ chèng chñ nghÜa t

− b¶n, ®Êu tranh cho nÒn

chuyªn chÝnh cña giai cÊp v« s¶n, hay lµ phong trµo ®ã sÏ r¬i

vµo con ®

−êng phôc tïng hÖ t

− t

−¬ng t

− s¶n, vµo con ®

−êng

c¶i l

−¬ng mµ bän c¬ héi toan l«i kÐo phong trµo ®ã.

§¹i héi lµ vò ®µi ®Êu tranh quyÕt liÖt cña ph¸i "Tia löa"

triÖt ®Ó, ®oµn kÕt xung quanh Lª-nin, chèng ph¸i "Sù nghiÖp

c«ng nh©n" theo "chñ nghÜa kinh tÕ", ph¸i Bun, ph¸i gi÷a, vµ

chèng nh÷ng phÇn tö kh«ng triÖt ®Ó, "mÒm máng" trong

ph¸i "Tia löa"

― nh÷ng ng

−êi thuéc phe M¸c- tèp. C¸c tµi

liÖu cña ®¹i héi, mµ chóng t«i in trong tËp nµy, ®· ph¶n ¸nh

cuéc ®Êu tranh cña Lª-nin chèng bän c¬ héi chñ nghÜa ®Ó

b¶o vÖ nh÷ng nguyªn t¾c t

− t

−ëng vµ tæ chøc ®

−îc lÊy lµm

nÒn t¶ng cho viÖc lËp ®¶ng c¸ch m¹ng cña giai cÊp c«ng

nh©n ë n

−íc Nga, ®Ó v¹ch ra c

−¬ng lÜnh vµ ®iÒu lÖ phï hîp

víi nh÷ng nhiÖm vô cña ®¶ng v« s¶n kiÓu míi.

Trong bµi ph¸t biÓu vÒ vÊn ®Ò c

−¬ng lÜnh cña ®¶ng, ®äc

ngµy 22 th¸ng B¶y (4 th¸ng T¸m), Lª-nin chØ râ r»ng t¹i

®¹i héi "ph¸i kinh tÕ" ®· ph¸t biÓu "nh÷ng quan ®iÓm mµ

Lêi tùa XVII

ng

−êi ta ®· gäi (gäi mét c¸ch x¸c ®¸ng) lµ chñ nghÜa c¬ héi"

(tr. 329). Chóng ®· ®i tíi chç phñ ®Þnh häc thuyÕt cña M¸c vÒ sù

bÇn cïng ho¸ quÇn chóng lao ®éng d

−íi chÕ ®é t− b¶n, b¸c bá sù

cÇn thiÕt cña chuyªn chÝnh v« s¶n vµ chèng l¹i luËn ®iÓm cho r»ng

®¶ng m¸c- xÝt ph¶i ®

−a vµo phong trµo c«ng nh©n ý thøc x· héi

chñ nghÜa. Lª-nin ®· kiªn quyÕt chèng mäi sù c«ng kÝch cña bän

c¬ héi chñ nghÜa chÜa vµo nh÷ng luËn ®iÓm quan träng nhÊt cña

häc thuyÕt m¸c- xÝt vµ nhÊn m¹nh vai trß cña ®¶ng víi t− c¸ch mét

lùc l

−îng l·nh ®¹o trong cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp v« s¶n chèng

chÕ ®é Nga hoµng vµ chèng chñ nghÜa t− b¶n.

§¹i héi ®· b¸c bá mäi ý ®å cña bän c¬ héi chñ nghÜa

muèn thay ®æi b¶n dù th¶o c

−¬ng lÜnh do b¸o "Tia löa" ®Ò ra,

muèn thay ®æi theo tinh thÇn c¸c b¶n c

−¬ng lÜnh cña nh÷ng

®¶ng c¶i l

−¬ng T©y ¢u. ViÖc ®

−a vµo c

−¬ng lÜnh ®¶ng luËn

®iÓm vÒ chuyªn chÝnh v« s¶n lµ mét th¾ng lîi lín cña ph¸i

Lª-nin: sau khi M¸c vµ ¡ng- ghen mÊt th× ®©y lµ lÇn ®Çu tiªn

trong lÞch sö phong trµo c«ng nh©n quèc tÕ, mét c

−¬ng lÜnh

c¸ch m¹ng cña ®¶ng v« s¶n ®· ®

−îc th«ng qua, trong b¶n

c−¬ng lÜnh ®ã ®· ®Ò ra nhiÖm vô c¬ b¶n lµ ®Êu tranh nh»m

thiÕt lËp chuyªn chÝnh v« s¶n.

Trong nh÷ng bµi ph¸t biÓu vµ tham luËn cña Lª-nin in trong

tËp nµy, Lª-nin ®· b¶o vÖ mét c¸ch toµn diÖn phÇn c

−¬ng lÜnh

ruéng ®Êt, ®· cho thÊy râ vai trß cña n«ng d©n lµ ng

−êi b¹n

®ång minh cña giai cÊp v« s¶n, ®· lËp luËn vÒ ý nghÜa cña yªu

s¸ch ®ßi hoµn l¹i c¸c ruéng ®Êt c¾t vµ luËn chøng vÒ sù kh¸c

nhau gi÷a c¸c yªu s¸ch nªu ra trong c

−¬ng lÜnh ruéng ®Êt cña

®¶ng cña giai cÊp c«ng nh©n trong cuéc c¸ch m¹ng d©n chñ - t

−

s¶n vµ trong cuéc c¸ch m¹ng x· héi chñ nghÜa. Sau nµy, khi

®¸nh gi¸

― d

−íi ¸nh s¸ng cña cuéc c¸ch m¹ng nh÷ng n¨m 1905 -

1907

― c

−¬ng lÜnh ruéng ®Êt mµ §¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n

d©n chñ - x· héi Nga ®· th«ng qua, Lª-nin viÕt: "Nh÷ng sù kiÖn

®· chøng minh mét c¸ch kh«ng thÓ nghi ngê ®

−îc lµ c

−¬ng

XVIII Lêi tùa

lÜnh lóc bÊy giê cña chóng ta (yªu s¸ch ®ßi hoµn l¹i c¸c ruéng

®Êt c¾t) tá ra hÕt søc chËt hÑp vµ nã ch−a ®¸nh gi¸ hÕt ®−îc søc

m¹nh cña phong trµo n«ng d©n d©n chñ - c¸ch m¹ng... ", nh

−ng

"ngay c¶ c¸i c

−¬ng lÜnh ruéng ®Êt hÕt søc chËt hÑp Êy còng ®·

lµ qu¸ réng r·i

d

−íi con m¾t cña c¸nh h÷u trong phong trµo

d©n chñ - x· héi lóc bÊy giê" (Toµn tËp, tiÕng Nga, xuÊt b¶n lÇn

thø 5, t. 16, tr. 109). §¹i héi III cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x·

héi Nga, häp vµo th¸ng T

− 1905, ®· ®Æt ra cho ®¶ng mét nhiÖm

vô lµ ñng hé mét c¸ch tÝch cùc nhÊt tÊt c¶ nh÷ng biÖn ph¸p c¸ch

m¹ng cña n«ng d©n, kÓ c¶ viÖc tÞch thu ruéng ®Êt cña ®Þa chñ.

Nh÷ng ý kiÕn nhËn xÐt cña Lª-nin ®

−îc ghi t¹i c¸c phiªn

häp cña tiÓu ban c

−¬ng lÜnh

— trong nh÷ng phiªn häp nµy ®·

diÔn ra cuéc tranh luËn chñ yÕu xung quanh vÊn ®Ò d©n téc

―

®· ph¶n ¸nh cuéc ®Êu tranh ®ßi ®

−a vµo c

−¬ng lÜnh luËn ®iÓm

vÒ quyÒn d©n téc tù quyÕt lµ luËn ®iÓm mµ ph¸i Bun vµ nh÷ng

ng

−êi d©n chñ - x· héi Ba- lan ®· ph¶n ®èi. VÒ vÊn ®Ò nµy ®¹i

héi còng ñng hé lËp tr

−êng cña Lª-nin.

ViÖc §¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga

th«ng qua c

−¬ng lÜnh m¸c- xÝt c¸ch m¹ng cã mét ý nghÜa lý

luËn vµ chÝnh trÞ to lín, trong c

−¬ng lÜnh Êy ®· ®Ò ra nh÷ng

nhiÖm vô tr

−íc m¾t cña giai cÊp v« s¶n trong cuéc c¸ch m¹ng

d©n chñ - t

− s¶n (c

−¬ng lÜnh tèi thiÓu) còng nh

− nh÷ng môc

®Ých c¬ b¶n cña giai cÊp Êy lµ giµnh th¾ng lîi cho c¸ch m¹ng

x· héi chñ nghÜa vµ giµnh lÊy chuyªn chÝnh v« s¶n (c

−¬ng

lÜnh tèi ®a). Sau nµy Lª-nin viÕt: "MÊy n¨m tr

−íc c¸ch m¹ng,

phong trµo d©n chñ - x· héi ®· ®

−a ra b¶n c

−¬ng lÜnh triÖt ®Ó

nhÊt vµ kh«ng khoan nh

−îng nhÊt. ChÝnh cuéc ®Êu tranh cña

c¸c giai cÊp, cuéc næi dËy cña quÇn chóng trong thêi kú c¸ch

m¹ng 1905 ®· chøng thùc c

−¬ng lÜnh nµy" (Toµn tËp, tiÕng

Nga, xuÊt b¶n lÇn thø 5. t. 26, tr. 344). C

−¬ng lÜnh th«ng qua

t¹i §¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga ®

−îc

coi lµ v¨n kiÖn chØ ®¹o chiÕn ®Êu cña ®¶ng b«n-sª-vÝch suèt

Lêi tùa XIX

cho ®Õn tËn §¹i héi VIII cña §¶ng céng s¶n (b) Nga (th¸ng Ba

1919) lµ ®¹i héi ®· phª chuÈn c

−¬ng lÜnh míi.

T¹i §¹i héi II ®· diÔn ra mét cuéc ®Êu tranh gay g¾t vÒ

nh÷ng nguyªn t¾c tæ chøc x©y dùng ®¶ng. Trong nh÷ng lêi

ph¸t biÓu vÒ c¸c vÊn ®Ò ch

−¬ng tr×nh nghÞ sù cña ®¹i héi ®äc

ngµy 18 (31) th¸ng B¶y vµ vÒ vÞ trÝ cña ph¸i Bun trong §¶ng

c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga ngµy 20 th¸ng B¶y (2 th¸ng

T¸m), Lª-nin ®· kiªn quyÕt lªn ¸n nh÷ng m

−u toan biÖt lËp chñ

nghÜa cña ph¸i Bun muèn chia t¸ch §¶ng c«ng nh©n d©n chñ -

x· héi Nga theo ®Æc ®iÓm d©n téc, vµ nhÊn m¹nh r»ng ®¶ng

kiÓu míi ph¶i ®

−îc x©y dùng trªn c¬ së nh÷ng nguyªn t¾c chñ

nghÜa quèc tÕ. Víi ®a sè phiÕu ¸p ®¶o, ®¹i héi ®· ñng hé quan

®iÓm cña Lª-nin vµ ®· b¸c bá ®Ò nghÞ cña ph¸i Bun muèn x©y

dùng ®¶ng theo nguyªn t¾c liªn bang.

Cuéc ®Êu tranh ®· næ ra ®Æc biÖt gay g¾t khi th¶o luËn ®iÒu

lÖ ®¶ng mµ Lª-nin ®· viÕt dù th¶o. Trong b¶n b¸o c¸o vµ trong

c¸c lêi ph¸t biÓu vÒ vÊn ®Ò nµy, Lª-nin ®· kiªn tr× nhÊn m¹nh

sù cÇn thiÕt ph¶i thµnh lËp ®¶ng víi t

− c¸ch lµ ®éi tiªn phong,

tù gi¸c, cã tæ chøc cña giai cÊp c«ng nh©n, ®

−îc trang bÞ b»ng lý

luËn c¸ch m¹ng. Lª-nin d¹y r»ng chØ cã mét ®¶ng nh

− thÕ, mét

®¶ng ®oµn kÕt vµ tËp trung, mét ®¶ng cã ý chÝ thèng nhÊt, míi

cã kh¶ n¨ng ®

−a giai cÊp v« s¶n ®i tíi th¾ng lîi vµ l·nh ®¹o cã

kÕt qu¶ cuéc ®Êu tranh cña giai cÊp nµy ®Ó giµnh chÝnh quyÒn.

C«ng thøc diÔn ®¹t cña Lª-nin vÒ tiÕt thø nhÊt trong b¶n ®iÒu

lÖ, lµ c«ng thøc diÔn ®¹t phï hîp víi c¸ch hiÓu nh

− vËy vÒ vai

trß vµ nhiÖm vô cña ®¶ng, c«ng thøc Êy quy ®Þnh r»ng ®iÒu

kiÖn ®Ó gia nhËp ®¶ng lµ thõa nhËn c

−¬ng lÜnh cña ®¶ng, ñng

hé ®¶ng b»ng c¸c ph

−¬ng tiÖn vËt chÊt vµ b¶n th©n tham gia

trùc tiÕp vµo mét trong nh÷ng tæ chøc cña ®¶ng.

§èi chäi víi c«ng thøc cña Lª-nin, M¸c- tèp

― ®

−îc sù

ñng hé cña tÊt c¶ c¸c phÇn tö c¬ héi chñ nghÜa vµ dao

XX Lêi tùa

®éng

― ®· ®

−a ra mét c«ng thøc kh¸c vÒ tiÕt thø nhÊt cña ®iÒu

lÖ, trong ®ã quy ®Þnh r»ng ®iÒu kiÖn gia nhËp ®¶ng lµ nh

− sau:

ngoµi viÖc ph¶i thõa nhËn c

−¬ng lÜnh cña ®¶ng vµ ñng hé ®¶ng

b»ng vËt chÊt th× chØ cÇn tù m×nh th

−êng xuyªn gióp ®ì ®¶ng

d

−íi sù l·nh ®¹o cña mét tæ chøc. B»ng nh÷ng lêi tuyªn bè

r»ng bÊt kú mét ng

−êi nµo tham gia b·i c«ng hoÆc bÊt kú mét

ng

−êi trÝ thøc nµo cã c¶m t×nh víi ®¶ng ®Òu cã thÓ tù tuyªn bè

m×nh lµ ®¶ng viªn, kh«ng cÇn ®øng trong mét tæ chøc cña ®¶ng

vµ do ®ã còng kh«ng cÇn phôc tïng kû luËt ®¶ng, bän c¬ héi

chñ nghÜa theo ®uæi ®

−êng lèi x©y dùng mét ®¶ng c¶i l

−¬ng,

tho¶ hiÖp theo kiÓu c¸c ®¶ng cña Quèc tÕ II.

Lª-nin kiªn quyÕt chèng l¹i c«ng thøc cña M¸c- tèp vµ nhÊn

m¹nh r»ng c«ng thøc ®ã sÏ më cöa cho mäi phÇn tö lung tung,

dao ®éng vµ c¬ héi chñ nghÜa vµo ®¶ng. Lª-nin nãi: "C«ng thøc

nµy tÊt nhiªn cè lµm cho hÕt tÊt c¶ mäi ng−êi ®Òu trë thµnh ®¶ng

viªn... ChÝnh ®iÒu ®ã lµ ®iÒu mµ chóng t«i kh«ng muèn! ChÝnh v×

thÕ mµ chóng t«i lªn tiÕng kiªn quyÕt nh

− vËy chèng l¹i c«ng

thøc cña M¸c- tèp. Thµ r»ng m

−êi ng

−êi thËt sù lµm viÖc kh«ng

tù gäi m×nh lµ ®¶ng viªn (nh÷ng ng

−êi lµm viÖc thËt sù kh«ng

ch¹y theo danh hiÖu!), cßn h¬n ®Ó cho mét kÎ ba hoa mµ l¹i cã

quyÒn vµ cã ®iÒu kiÖn trë thµnh ®¶ng viªn" (tr. 353).

Khi phª ph¸n T¬- rèt- xki, kÎ ®· ñng hé M¸c- tèp, Lª-nin

gi¶i thÝch r»ng kh«ng thÓ nhÇm lÉn ®¶ng vµ giai cÊp, r»ng ®¶ng

ph¶i lµ ®éi tiªn phong, ng

−êi l·nh ®¹o qu¶ng ®¹i quÇn chóng

giai cÊp c«ng nh©n, v× toµn thÓ giai cÊp th× kh«ng gia nhËp vµ

kh«ng thÓ gia nhËp ®¶ng ®

−îc.

Trong nh÷ng bµi ph¸t biÓu t¹i §¹i héi II cña §¶ng c«ng

nh©n d©n chñ - x· héi Nga, Lª-nin ®· tr×nh bµy nh÷ng luËn

®iÓm c¬ b¶n vÒ c¸c tiªu chuÈn sinh ho¹t ®¶ng mµ sau nµy

®· ®

−îc Lª-nin ph¸t triÓn trong cuèn s¸ch cña Ng

−êi "Mét

b

−íc tiÕn, hai b

−íc lïi". LuËn ®iÓm cña Lª-nin vÒ danh

hiÖu cao quý cña ng

−êi ®¶ng viªn, luËn ®iÓm cho r»ng mçi

Lêi tùa XXI

®¶ng viªn chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ ®¶ng vµ ®¶ng chÞu tr¸ch nhiÖm

vÒ tõng ®¶ng viªn cña ®¶ng,

― luËn ®iÓm Êy cã mét ý nghÜa to

lín. Lª-nin nãi: "NhiÖm vô cña chóng ta lµ b¶o vÖ tÝnh v÷ng

ch¾c, tÝnh kiªn ®Þnh, tÝnh trong s¹ch cña ®¶ng ta. Chóng ta ph¶i

cè g¾ng lµm cho danh hiÖu vµ ý nghÜa cña ®¶ng viªn ngµy cµng

cao h¬n lªn m·i..." (tr. 354).

B»ng ®a sè phiÕu kh«ng lín l¾m t¹i ®¹i héi, bän c¬ héi chñ

nghÜa ®· th«ng qua ®

−îc c«ng thøc cña M¸c- tèp. Nh×n chung

th× ®iÒu lÖ ®¶ng ®

−îc th«ng qua lµ ®iÒu lÖ cña ph¸i "Tia löa",

cña Lª-nin ®

−a ra. §iÒu ®Æc biÖt quan träng lµ ph¸i "Tia löa"

®· b¶o vÖ ®

−îc t

− t

−ëng vÒ nguyªn t¾c tËp trung trong x©y

dùng ®¶ng. Cßn vÒ tiÕt 1 trong ®iÒu lÖ th× cuéc sèng thùc tÕ,

qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc ®¶ng vµ cuéc ®Êu tranh

chèng c¸c phÇn tö c¬ héi chñ nghÜa trong ®¶ng ®· chøng thùc

sù ®óng ®¾n cña Lª-nin, vµ §¹i héi III cña §¶ng c«ng nh©n

d©n chñ - x· héi Nga ®· söa l¹i ®iÒu lÖ, ®· chÊp nhËn c«ng

thøc cña Lª-nin vÒ ®iÒu kiÖn gia nhËp ®¶ng.

Nh÷ng tµi liÖu trong tËp nµy ph¶n ¸nh cuéc ®Êu tranh cña

Lª-nin nh»m x©y dùng nh÷ng c¬ quan trung

−¬ng cña ®¶ng

sao cho nh÷ng c¬ quan Êy cã kh¶ n¨ng l·nh ®¹o ®¶ng, l·nh

®¹o ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc ®¶ng, l·nh ®¹o cuéc ®Êu tranh

cña giai cÊp c«ng nh©n. Trong lêi ph¸t biÓu ®äc trong cuéc

bÇu cö ban biªn tËp b¸o "Tia löa"

― mµ ®¹i héi ®· c«ng nhËn

lµ C¬ quan ng«n luËn trung

−¬ng cña ®¶ng

― Lª-nin ®· nhÊn

m¹nh r»ng viÖc ®¶m b¶o cho nh÷ng phÇn tö "Tia löa" kiªn

c−êng chiÕm ®a sè trong c¸c c¬ quan trung

−¬ng cña ®¶ng cã

mét ý nghÜa chÝnh trÞ to lín. Trong cuéc bÇu cö vµo Ban chÊp

hµnh trung

−¬ng vµ C¬ quan ng«n luËn trung

−¬ng nh÷ng

øng cö viªn do c¸c phÇn tö "Tia löa" triÖt ®Ó ®Ò cö ra ®· chiÕm

®a sè. Tõ ®ã trë ®i nh÷ng ng

−êi theo Lª-nin ®

−îc gäi lµ

nh÷ng ng

−êi b«n-sª-vÝch, cßn nh÷ng phÇn tö c¬ héi chñ nghÜa

th× bÞ gäi lµ men- sª- vÝch.

XXII Lêi tùa

Nh

− vËy lµ cuéc ®Êu tranh cña Lª-nin nh»m thµnh lËp ë

n

−íc Nga mét ®¶ng m¸c- xÝt c¸ch m¹ng ®· kÕt thóc th¾ng lîi

t¹i §¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. §¹i héi

®· ®Æt nÒn mãng cho mét ®¶ng m¸c- xÝt, c¸ch m¹ng, cã tÝnh

chiÕn ®Êu cña giai cÊp c«ng nh©n, mét ®¶ng ®

−îc x©y dùng

trªn c¬ së nh÷ng nguyªn t¾c t

− t

−ëng vµ tæ chøc do b¸o "Tia

löa" lª- nin- nÝt ®Ò xuÊt vµ th¶o ra, mét ®¶ng v« s¶n kiÓu míi,

kh¸c h¼n víi nh÷ng ®¶ng c¶i l

−¬ng cña Quèc tÕ II. Lª-nin viÕt:

"Tõ n¨m 1903, chñ nghÜa b«n-sª-vÝch ®· tån t¹i thµnh mét trµo

l−u t

− t

−ëng chÝnh trÞ vµ mét chÝnh ®¶ng råi" (Toµn tËp, tiÕng

ViÖt, Nhµ xuÊt b¶n TiÕn bé, M¸t-xc¬-va, t.41, tr. 7).

D

−íi sù l·nh ®¹o cña ®¶ng b«n-sª-vÝch, mét ®¶ng lª- nin￾nÝt, phong trµo c«ng nh©n ë n

−íc Nga ®· tiÕn trªn con ®

−êng

®Êu tranh c¸ch m¹ng th¾ng lîi chèng chÕ ®é Nga hoµng vµ

chèng chñ nghÜa t

− b¶n. §ång thêi cuéc ®Êu tranh cña Lª-nin

chèng nh÷ng luËn ®iÓm t

− t

−ëng vµ tæ chøc thï ®Þch víi chñ

nghÜa M¸c cña bän men- sª- vÝch lµ mét ®ßn gi¸ng m¹nh vµo

chñ nghÜa c¬ héi quèc tÕ, vµo chñ nghÜa xÐt l¹i vµ cã ý nghÜa to

lín ®èi víi phong trµo c¸ch m¹ng ë tÊt c¶ c¸c n

−íc. Víi viÖc

thµnh lËp ®

−îc ®¶ng m¸c- xÝt c¸ch m¹ng ë n

−íc Nga,

― kiÓu

mÉu vÒ ®¶ng v« s¶n kiÓu míi,

― §¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n

d©n chñ - x· héi Nga ®· ®¸nh dÊu b

−íc ngoÆt trong phong trµo

c«ng nh©n thÕ giíi.

ë phÇn "C¸c tµi liÖu chuÈn bÞ" cã in rÊt nhiÒu tµi liÖu cña Lª￾nin cã liªn quan ®Õn viÖc chuÈn bÞ vµ tiÕn hµnh §¹i héi II cña

§¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga. Trong sè ®ã cã c¸c tµi liÖu:

"Nh÷ng ý kiÕn chuÈn bÞ cho b¶n b¸o c¸o vÒ ho¹t ®éng cña tæ

chøc "Tia löa" tr×nh bµy t¹i §¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n d©n

chñ - x· héi Nga", "Ch

−¬ng tr×nh §¹i héi II th

−êng kú cña §¶ng

c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga", "Thµnh phÇn §¹i héi II cña

§¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga" (tr

−íc lóc khai m¹c),

"NhËt ký c¸c phiªn häp cña §¹i héi II §¶ng c«ng nh©n d©n chñ -

Lêi tùa XXIII

x· héi Nga", "Nh÷ng ý kiÕn vÒ c«ng t¸c cña tiÓu ban c

−¬ng lÜnh",

®Ò c

−¬ng c¸c bµi tham luËn vµ c¸c lêi ph¸t biÓu vÒ vÊn ®Ò vÞ trÝ

cña ph¸i Bun trong §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga, vÒ

c−¬ng lÜnh cña ®¶ng, còng nh

− trong nh÷ng cuéc bÇu cö ban

biªn tËp b¸o "Tia löa", "Nh÷ng ý kiÕn vÒ nh÷ng lêi tham luËn,

theo ®Ò nghÞ cña c¸c ®¹i biÓu ph¸i Bun, vÒ c¸ch thøc th¶o luËn

®iÒu lÖ ®¶ng", "Nh÷ng ý kiÕn vÒ nh÷ng lêi tham luËn vÒ §1 trong

®iÒu lÖ". "Thµnh phÇn ®¹i héi" (sau ®¹i héi).

Nh÷ng tµi liÖu nµy, cïng víi c¸c tµi liÖu c¬ b¶n trong tËp

nµy, ®· cho ta thÊy rÊt râ sù cè g¾ng lín lao cña Lª-nin trong

viÖc chuÈn bÞ §¹i héi II cña §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi

Nga, vai trß l·nh ®¹o cña Ng

−êi trong qu¸ tr×nh ®¹i héi, cuéc

®Êu tranh kh«ng khoan nh

−îng vµ kh«ng mÖt mái cña Ng

−êi

nh»m thµnh lËp mét ®¶ng v« s¶n kiÓu míi, nh÷ng tµi liÖu nµy

rÊt ®¸ng chó ý ®èi víi viÖc nghiªn cøu ho¹t ®éng cña ®¹i héi.

Còng ë phÇn nµy cã in nh÷ng tµi liÖu chuÈn bÞ ®Ó viÕt cuèn

s¸ch nhá "Göi n«ng d©n nghÌo", nh÷ng ®o¹n ph¸c th¶o vµ nh÷ng

®o¹n ghi chÐp tãm t¾t ®Ó viÕt bµi "Sù kiÖn míi vµ vÊn ®Ò cò", dµn

bµi bøc th

− "VÒ vÊn ®Ò nh÷ng b¶n b¸o c¸o cña c¸c ban chÊp hµnh

vµ cña c¸c nhãm thuéc §¶ng c«ng nh©n d©n chñ - x· héi Nga

tr

−íc ®¹i héi toµn ®¶ng" vµ "VÒ nh÷ng nhiÖm vô cña thanh niªn

c¸ch m¹ng", ®Ò c

−¬ng cuèn s¸ch nhá vµ bµi viÕt chèng bän x· héi

chñ nghÜa - c¸ch m¹ng, ®Ò c

−¬ng bµi "§¹i héi II cña ®¶ng" vµ bµi

b¸o "Nh÷ng ®iÒu m©u thuÉn vµ nh÷ng sù quanh co cña M¸c- tèp".

ViÖn nghiªn cøu chñ nghÜa M¸c - Lª- nin

trùc thuéc Ban chÊp hµnh trung

−¬ng

§¶ng céng s¶n Liªn- x«

0 Lêi tùa 1

Th

− göi ng

−êi ®ång chÝ

vÒ nh÷ng nhiÖm vô tæ chøc

cña chóng ta1

In th¹ch n¨m 1902; lêi tùa vµ

lêi b¹t in n¨m 1904 trong

cuèn: N. Lª-nin. "Th− göi

ng−êi ®ång chÝ vÒ nh÷ng

nhiÖm vô tæ chøc cña chóng

ta". Gi¬- ne- v¬, Ban chÊp

hµnh trung

−¬ng §¶ng c«ng

nh©n d©n chñ - x· héi Nga

xuÊt b¶n

Theo ®óng b¶n in trong cuèn s¸ch

2 Lêi tùa 3

4 Lêi tùa 5

LêI TùA

"Th

− göi ng

−êi ®ång chÝ" do t«i cho in l¹i, ®· ®

−îc viÕt c¸ch

®©y h¬n mét n¨m, håi th¸ng ChÝn 1902, nÕu t«i kh«ng quªn.

Lóc ®Çu nã ®

−îc sao thµnh nhiÒu b¶n truyÒn tay cho tÊt c¶ mäi

ng

−êi vµ ®

−îc phæ biÕn trong n

−íc Nga nh

− lµ mét b¶n tr×nh

bµy nh÷ng quan ®iÓm tæ chøc cña ph¸i "Tia löa". Sau ®ã, Liªn

minh Xi-bi-ri, håi th¸ng S¸u n¨m ngo¸i, ®· in l¹i bøc th

− nµy vµ

phæ biÕn víi sè l

−îng b¶n rÊt nhiÒu. Nh

− vËy bøc th

− nµy ®·

hoµn toµn trë thµnh mét tµi s¶n cña c«ng chóng råi, vµ b©y giê

kh«ng cã mét lý do g× ®Ó tr× ho·n viÖc c«ng bè nã ra. Tr

−íc ®©y,

t«i ch

−a cho in bøc th

− nµy, chÝnh v× lêi v¨n cña nã hÕt søc ch

−a

®

−îc gät giòa, v× nã cßn hoµn toµn mang tÝnh chÊt "b¶n nh¸p",

c¸i lý do ®ã kh«ng tån t¹i n÷a, bëi v× nhiÒu c¸n bé Nga c«ng t¸c

thùc tiÔn ®· nghiªn cøu bøc th

− Êy chÝnh d

−íi h×nh thøc b¶n

nh¸p. Ngoµi ra, mét lý do cßn quan träng h¬n n÷a ®Ó b©y giê

in l¹i bøc th

− nµy d

−íi h×nh thøc b¶n nh¸p (t«i chØ söa l¹i

nh÷ng chç hÕt søc cÇn thiÕt vÒ mÆt v¨n phong mµ th«i), ®ã lµ ý

nghÜa "v¨n kiÖn"* cña nã. Ai còng biÕt lµ ban biªn tËp míi cña

b¸o "Tia löa"2 ngay trong sè 53 ®· ®

−a ra nh÷ng sù bÊt ®ång ý

___________

* Sau khi nh÷ng ng

−êi ph¶n ®èi t«i nhiÒu lÇn tá ý muèn sö dông bøc

th

− nµy lµm v¨n kiÖn, th× vÒ phÝa m×nh, t«i thÊy nÕu cã bÊt kú nh÷ng sù

söa ®æi nµo trong khi cho in l¹i th× thËm chÝ ®ã cßn lµ... nãi sao cho nhÑ

h¬n ®©y?.. mét ®iÒu kh«ng tiÖn.