Ứng dụng phần mềm LISEM tính toán xói mòn đất cho lưu vực vùng gò đồi miền Bắc Việt Nam

ITNG DUNG PHAN MEM LISEM TINH TOAN XOI MON DAT

CHO LUtJ vy c VUNG GO DOI MIEN BAC VIET NAM

Mai Van Trjnh^

Rudi Hessel^

1.DATVANDE

Miin BI C Viet Nam cd dien tieh rit Idn dat

dde lai chiu anh hudng manh ciia diiu kien

nhiet ddi mua nhiiu va cudng dp mua Idn, cac

rui ro v i xdi mdn la rit cao. Trong mIy thip ky

gin day, dudi ap luc dan sd tang nhanh kem

theo nhu elu luang thue eao, dien tich rifng va

dp ehe phii rifng giam manh, cac hoat ddng

eanh tac tren di t dde lai tang, kit qua la cac

qua trinh xdi mdn di t xay ra rat manh. Xdi mdn

cd thi len din 200 tin ha'' (Nguyen Tif Siem

va Thai Phien, 1999). Tuy nhien tdc dp xdi mdn

dit la khac nhau khi do d cac quy md khac

nhau. Viee do xdi mdn d quy md d thifa da

dugc cae nha khoa hoc tren th i gidi va Viet

Nam tiin hanh nhiiu va ed nhCfng ketqua ro ret

(Thai Phien va cdng su, 2000; Nguyen Hue va

Thai Phien, 2005). Cdn xdi mdn dit d cac quy

md Idn han nhu luu vue, viing sinh thai, lanh

thd thi cung da dugc nghien eifu phd biin tren

thi gidi, nhung chua nhiiu llni d Viet Nam bdi

vi viee do di m va tinh toan rit phifc tap, yeu

elu dau tu nghien cifu eao va lau dai Dai dien

trong nghien cifu luu vuc d Viet Nam la mdt sd

nghien cifu ea ban eiia Thai Phien cs (2002) va

Trin Oifc Toan va cs (2005). Tuy nhien, khdng

phai bit eif co quan nghien eifu, nha khoa hoe

nao diu ed th i tiin hanh nhifng thi nghiem quy

md nhu vay. Vdi su phat trien eiia khoa hoc

cdng nghe, xdi mdn dit ed th i dugc tinh toan

va md phdng tuang ddi tdt. Kit hgp so sanh va

hi0u ehinh vdi nhifng quan trie va do dim

ngoai thu'C dja cae phan mi m xdi mdn dit ed

the eho kit qua tuang ddi chinh xac, giiip eon

ngudi hiiu rd ban chat cua xdi mdn dat ma lai

giam duge dang k i ehi phi nghien cii'U va do

dim ngoai thuc dia

Khdi diu eho cdng cudc phat tnin phin

mim tinh toan xdi mdn la md hinh tinh toan xdi

mdn d thifa duge gpi la phuang trinh mIt dIj

phd dung USLE. phuang trinh mIt dat phd

dung eai tiin RUSLE Tiep theo la may danh

gia nang suit xdi mdn EPIC Sau han la md

phdng mifc dp anh hudng ciia xdi mdn va hoa

chit ndng nghiep din chit luang nude ngim

GLEAMS va CREAMS Gi n day, phin mim xdi

mdn do gid (WEPP) cung duo'c xay dung, rdi

Herman van Keulen

cac phin mi m phifc tap hon nhu KINER0S2,

EUROSEM lien tiip ra ddi

Vdi su hd trg die luc cua he thdng thdng

tin dja ly (GIS) viec md phdng va tinh tonn xdi

mdn dit theo khdng gian duge tiin hanh d i

dang han, tif dd ma ta xac dinh duge ddng thai

cua xdi mdn dit tai cac luu vtjc Idn va phifc tap

han. Dai dier, trong nhdm nay la phin mem xdi

mdn LimBurg (LISEM), Md hinh xdi mdn ba

chiiu ER0S10N3D, md hinh ANSWERS, md

hinh TOPMODEL va MIKE-SHE Md hinh

LISEM (De Roo et al., 1996a; De Roo et al ,

1996b) la mdt md hinh xdi mdn da dugc thif

nghiem, hieu chinh va danh gia d nhiiu nai tren

nhiiu loai dia hinh, diiu kien thdi tiit va loai

hinh cay trdng thudc viing nhiet ddi. Xem xet

dac diim hoat dpng va cac dac tinh tinh toan

ciia md hinh, so sanh vdi diiu kien dac trung

eiia vung trung du ddi niii mien Ble Viet Nam

md hinh nay duac lua chon eho viec md phdng

va tinh toan xdi mdn dit eho viing gd ddi miin

ble Viet Nam, eu the la luu vue Quan Oinh, xa

Tam Quan, huyen Tam Oao, tinh VTnh Phiie.

2. PHir(TN« PHAP NGHIEN CUU

2.1. Viing nghien CLFU

Xdi mdn dit dugc md phdng va tinh toan

tren luu vuc Quan Dinh ed dien tich 248,9ha,

thudc xa Tam Quan, huyen Tam Oao, VTnh

Phuc, each Ha Ndi 72km v i phia Ble Luu vuc

nim tren dp eao tif 28 din 70m so vdi muc

nude biin.

2.2. Dit va sir dung dit

Oia mao eua vung nghien eifu duac chia lam

cae loai ddi, rudng bac thang cao. trung iDinh va

thip Loai dit (bang 1) ehii yiu d day la dit cat

va dit xam bac mau (FAO/UNESCO. 1974). Cay

trdng phan bd tren dinh ddi la rifng bach dan vdi

dp ehe phu thip khoang 20 din 30%. Sudn dde

la cae loai cay an qua nhu nhan. vai va na Tren

rudng bac thang cao la sin va cae loai dau dd

Xung quanh viing dan eu la cac loai vudn tap

edn tren viing rudng bac thang trung binh va

thip la thich hap eho trdng liia va cac cay ngln

ngay. ehii yiu la 2 liia va ngd ddng.

' Vien Tho nhuong Nong hoa

' Truo'ng Oai hoc Wageningen, Ha Lan

179