Tổ chức kiểm toán chương trình mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững tại Kiểm toán Nhà nước Khu vực VII

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

TRẦN THẾ HƯNG

TỔ CHỨC KIỂM TOÁN CHƯƠNG TRÌNH

MỤC TIÊU QUỐC GIA GIẢM NGHÈO BỀN VỮNG

TẠI KIỂM TOÁN NHÀ NƯỚC KHU VỰC VII

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

THÁI NGUYÊN - 2018

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

TRẦN THẾ HƯNG

TỔ CHỨC KIỂM TOÁN CHƯƠNG TRÌNH

MỤC TIÊU QUỐC GIA GIẢM NGHÈO BỀN VỮNG

TẠI KIỂM TOÁN NHÀ NƯỚC KHU VỰC VII

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. Phạm Thị Ngọc Vân

THÁI NGUYÊN - 2018

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,

kết quả đã nêu trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, trung thực và chưa được

dùng để bảo vệ một học vị nào khác. Mọi sự giúp đỡ cho việc hoàn thành luận

văn đều đã được cảm ơn. Các thông tin, trích dẫn trong luận văn đều đã được

ghi rõ nguồn gốc.

Thái Nguyên, tháng 01 năm 2018

Tác giả luận văn

Trần Thế Hưng

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện đề tài: “Tổ chức kiểm toán chương trình

mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững tại Kiểm toán Nhà nước Khu vực

VII”, tôi đã nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ, động viên của nhiều cá nhân

và tập thể. Tôi xin được bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc nhất tới tất cả các cá nhân

và tập thể đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong học tập và nghiên cứu.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo, các khoa, văn

phòng của Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh Thái Nguyên đã tạo

điều kiện giúp đỡ tôi về mọi mặt trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn

này. Tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của giảng viên hướng dẫn

TS. Phạm Thị Ngọc Vân.

Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi còn được sự giúp đỡ và cộng tác của

các cô chú, anh chị em và bạn bè, tôi xin chân thành cảm ơn. Thêm nữa, tôi

cũng muốn gửi lời cảm ơn chân thành tới bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã

tạo điều kiện mọi mặt để tôi hoàn thành nghiên cứu này.

Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đối với mọi sự giúp đỡ quý báu đó.

Thái Nguyên, tháng 01 năm 2018

Tác giả luận văn

Trần Thế Hưng

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ...........................................................................................ii

MỤC LỤC................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT........................................................vii

DANH MỤC CÁC BẢNG.....................................................................viii

DANH MỤC CÁC HÌNH........................................................................ix

MỞ ĐẦU .................................................................................................. 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn ........................................................ 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu......................................................... 3

4. Những đóng góp của luận văn .............................................................. 4

5. Kết cấu của luận văn ............................................................................. 4

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ TỔ CHỨC KIỂM

TOÁN CTMTQG GIẢM NGHÈO BỀN VỮNG ................................. 5

1.1. Cơ sở lý luận về tổ chức kiểm toán chương trình mục tiêu quốc gia

giảm nghèo bền vững ................................................................................ 5

1.1.1. Tổ chức kiểm toán CTMTQG giảm nghèo bền vững..................... 5

1.1.2. Chức năng của tổ chức kiểm toán CTMTQG giảm nghèo bền vững

với các loại hình kiểm toán ..................................................................... 11

1.1.3. Vai trò của tổ chức kiểm toán CTMTQG giảm nghèo bền vững . 15

1.1.4. Tổ chức đoàn kiểm toán................................................................ 15

1.1.5. Nội dung của tổ chức kiểm toán CTMTQG giảm nghèo bền

vững......................................................................................................... 18

1.1.6. Các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức kiểm toán CTMTQG giảm

nghèo bền vững ....................................................................................... 32

1.2. Cơ sở thực tiễn tổ chức kiểm toán CTMTQG giảm nghèo bền

vững......................................................................................................... 34

iv

1.2.1. Một số kinh nghiệm về tổ chức kiểm toán CTMTQG giảm nghèo

bền vững.................................................................................................. 34

1.2.2. Bài học kinh nghiệm rút ra cho KTNN khu vực VII.................... 39

Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................... 41

2.1. Câu hỏi nghiên cứu đề tài................................................................. 41

2.2. Phương pháp nghiên cứu.................................................................. 42

2.2.1. Thu thập thông tin ......................................................................... 42

2.2.2. Phương pháp xử lý thông tin......................................................... 43

2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin ................................................ 43

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ........................................................... 44

2.3.1. Chỉ tiêu định lượng ....................................................................... 44

2.3.2. Chỉ tiêu định tính........................................................................... 45

Chương 3: THỰC TRẠNG TỔ CHỨC KIỂM TOÁN CTMTQG

GIẢM NGHÈO BỀN VỮNG TẠI KIỂM TOÁN NHÀ NƯỚC KHU

VỰC VII................................................................................................. 46

3.1. Thực trạng tổ chức bộ máy KTNN khu vực VII.............................. 46

3.1.1. Chức năng, nhiệm vụ của KTNN khu vực VII............................. 46

3.1.2. Cơ cấu tổ chức của KTNN khu vực VII ....................................... 46

3.1.3. Tình hình nhân sự tại KTNN Khu vực VII................................... 48

3.1.4. Đặc điểm chung của các tỉnh trong khu vực ảnh hưởng tới công tác

kiểm toán................................................................................................. 50

3.1.5. Tổ chức kiểm toán CTMTQG giảm nghèo bền vững tại KTNN khu

vực VII .................................................................................................... 52

3.2. Thực trạng công tác tổ chức đoàn kiểm toán CTMTQG giảm nghèo

bền vững tại KTNN khu vực VII............................................................ 54

3.2.1. Tổ chức đoàn kiểm toán CTMTQG giảm nghèo bền vững - trường

hợp kiểm toán tại tỉnh Sơn La................................................................. 54

3.2.2. Tổ chức quản lý thông tin kiểm toán tại KTNN khu vực VII....... 74

3.2.3. Tổ chức quản lý và KSCLKT tại KTNN khu vực VII ................. 76

v

3.3. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức kiểm toán CTMTQG

giảm nghèo bền vững tại KTNN khu vực VII ........................................ 81

3.3.1. Môi trường kiểm toán ................................................................... 81

3.3.2. Đặc điểm về khách thể và đối tượng kiểm toán............................ 82

3.3.3. Đặc điểm của chủ thể kiểm toán ................................................... 83

3.4. Đánh giá công tác tổ chức kiểm toán CTMTQG giảm nghèo bền vững

tại KTNN khu vực VII............................................................................ 84

3.4.1. Kết quả đạt được ........................................................................... 84

3.4.2. Hạn chế và nguyên nhân .............................................................. 87

Chương 4: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN TỔ

CHỨC KIỂM TOÁN CTMTQG GIẢM NGHÈO BỀN VỮNG TẠI

KTNN KHU VỰC VII.......................................................................... 92

4.1. Phương hướng hoàn thiện tổ chức kiểm toán CTMTQG giảm nghèo

bền vững.................................................................................................. 92

4.2. Giải pháp Tổ chức kiểm toán CTMTQG giảm nghèo bền vững tại

Kiểm toán nhà nước khu vực VII............................................................ 96

4.2.1. Nhóm giải pháp về hoàn thiện cơ cấu tổ chức bộ máy................. 96

4.2.2. Áp dụng đa dạng các hình thức tổ chức kiểm toán..................... 100

4.2.3. Tổ chức đoàn kiểm toán không có cấp quản lý trung gian ......... 101

4.2.4. Nhóm giải pháp hoàn thiện tổ chức thực hiện quy trình kiểm

toán ........................................................................................................ 103

4.2.5. Tổ chức thông tin quản lý kiểm toán .......................................... 105

4.2.6. Công tác quản lý và kiểm soát chất lượng kiểm toán ................. 106

4.2.7. Nhóm giải pháp nâng cao chất lượng Kiểm toán viên................ 109

4.3. Kiến nghị để thực hiện giải pháp ................................................... 112

4.3.1. Kiến nghị với các cơ quan quản lý nhà nước.............................. 112

4.3.2. Kiến nghị với KTNN................................................................... 112

KẾT LUẬN.......................................................................................... 115

TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................. 116

vi

PHỤ LỤC............................................................................................. 119

vii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

CTMTQG : Chương trình mực tiêu quốc gia

DNNN : Doanh nghiệp nhà nước

HĐND : Hội đồng nhân dân

INTOSAI : Tổ chức quốc tế các cơ quan kiểm toán tối cao

KSCLKT : Kiểm soát chất lượng kiểm toán

KSNB : Kiểm soát nội bộ

KTNN : Kiểm toán nhà nước

KTV : Kiểm toán viên

KTHĐ : Kiểm toán hoạt động

NSĐP : Ngân sách địa phương

NSNN : Ngân sách nhà nước

NSTW : Ngân sách trung ương

TW : Trung ương

UBND : Uỷ ban nhân dân

XDCB : Xây dựng cơ bản

viii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1. Cơ cấu nhân sự năm 2016 theo ngạch.................................... 48

Bảng 3.2. Cơ cấu theo chuyên ngành đào tạo......................................... 48

Bảng 3.3. Kết quả hoạt động kiểm toán.................................................. 51

Bảng 3.4. Kế hoạch thời gian nhân sự kiểm toán CTMTQG tỉnh Sơn

La ............................................................................................ 57

Bảng 3.5: Tổng hợp nguồn vốn đã huy động thực hiện chương trình giai

đoạn 2012 - 2015 của tỉnh Sơn La.......................................... 64

Bảng 3.6. Tổng hợp kết quả thực hiện dự án 1 giai đoạn (2012 -2015) Đầu

tư cơ sở hạ tầng cho các huyện nghèo chương trình 30 a....... 65

Bảng 3.7. Tổng hợp kết quả thực hiện dự án 2 giai đoạn (2012-2015) Hỗ

trợ đầu tư cơ sở hạ tầng các xã đặc biệt khó khăn chương trình

135........................................................................................... 66

Bảng 3.8. Tổng hợp kết quả thực hiện dự án 3 giai đoạn (2012 - 2015)

Nhân rộng mô hình giảm nghèo trên địa bàn tỉnh Sơn La...... 68

Bảng 3.9. Tổng hợp kết quả thực hiện các mục tiêu giảm nghèo tỉnh Sơn

La giai đoạn (2012 - 2015) ..................................................... 69

Bảng 3.10: Tổng hợp các yếu tố môi trường kiểm toán ảnh hưởng đến tổ

chức kiểm toán CTMTQG giảm nghèo bền vững tại KTNN khu

vực VII.................................................................................... 81

Bảng 3.11: Tổng hợp các yếu tố khách thể và đối tượng kiểm toán ảnh

hưởng đến tổ chức kiểm toán CTMTQG giảm nghèo bền vững

tại KTNN khu vực VII............................................................ 82

Bảng 3.12: Tổng hợp các yếu tố chủ thể kiểm toán ảnh hưởng đến tổ chức

kiểm toán CTMTQG giảm nghèo bền vững tại KTNN khu vực

VII........................................................................................... 83

ix

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 1.1. Cơ cấu tổ chức đoàn kiểm toán có cấp quản lý trung gian ................16

Hình 1.2. Cơ cấu tổ chức đoàn kiểm toán không có cấp quản lý trung gian.....17

Hình 1.3. Quy trình tổ chức thực hiện kiểm toán CTMTQG.............................19

Hình 1.4. Quy trình lập, xét duyệt và gửi báo cáo kiểm toán ............................25

Hình 3.1. Sơ đồ tổ chức Kiểm toán Nhà nước khu vực VII...............................47

Hình 4.1. Sơ đồ tổ chức bộ máy Kiểm toán Nhà nước khu vực VII .................97

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Thực hiện mục tiêu giảm nghèo là một chủ trương lớn của Đảng, Nhà

nước ta nhằm Cải thiện và từng bước nâng cao điều kiện sống của người nghèo,

ưu tiên người nghèo là đồng bào dân tộc thiểu số, người nghèo thuộc huyện

nghèo, xã biên giới, xã an toàn khu, xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn, vùng bãi

ngang ven biển và hải đảo; tạo sự chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện về công tác

giảm nghèo ở các vùng nghèo; góp phần thu hẹp khoảng cách chênh lệch về

mức sống giữa thành thị và nông thôn, giữa các vùng, các dân tộc và các nhóm

dân cư. Ý nghĩa kinh tế xã hội to lớn, thiết thực của CTMTQG giảm nghèo

cũng như ngân sách đáng kể hàng năm dành cho chi tiêu của các chương trình,

đồng thời thực tế những năm qua đã chứng minh đây là một chủ trương hoàn

toàn đúng đắn góp phần giải quyết được các vấn đề cấp bách của xã hội

Địa bàn KTNN Khu vực VII công tác 06 tỉnh Tây bắc (Lào Cai, Lai

Châu, Phú Thọ, Yên Bái, Sơn La, Điện Biên) với tỷ lệ hộ nghèo lớn nhất cả

nước, diện tích rộng chia cắt vùng sâu núi cao hiểm trở đi lại khó khăn, nên

công tác kiểm tra, hướng dẫn việc triển khai thực hiện Chương trình còn hạn

chế; một số chính sách về hỗ trợ phát triển sản xuất chưa phù hợp với thực tế;

công tác giao dự toán, phân bổ các nguồn kinh phí của trung ương, cho tỉnh,

huyện còn chậm dẫn đến việc triển khai một số chính sách chưa được kịp thời,

hiệu quả; chất lượng đội ngũ cán bộ cơ sở, đặc biệt là đội ngũ cán bộ xã, thôn

bản còn thiếu và yếu chưa đáp ứng được yêu cầu trong việc triển khai thực hiện

Chương trình; trình độ dân trí còn thấp, tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào hỗ trợ của

Nhà nước vẫn còn khá phổ biến; mức vốn hỗ trợ của Trung ương bố trí hàng

năm cho chương trình thấp, tỷ lệ huy động vốn đóng góp của người dân chưa

nhiều gây ảnh hưởng tới việc thực hiện các mục tiêu của đề án. Nhằm đáp ứng

với yêu cầu nhiệm vụ mới, công tác kiểm toán CTMTQG giảm nghèo phải đổi

mới toàn diện, góp phần tăng cường vai trò của Kiểm toán Nhà nước trong việc

2

giúp UBND cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã nâng cao chất lượng quản lý chương

trình. Với thực tế đó, việc nghiên cứu để hoàn tổ chức kiểm toán CTMTQG

giảm nghèo bền vững tại Kiểm toán Nhà nước khu vực VII có ý nghĩa hết sức

quan trọng và cần thiết.

Kiểm toán Chương trình mục tiêu quốc gia (CTMTQG) giảm nghèo bền

vững nhằm:

- Đánh giá công tác chỉ đạo, điều hành, việc phối hợp của các cơ quan

trung ương, địa phương trong tổ chức thực hiện hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng,

phát triển sản xất và nhân rộng mô hình giảm nghèo.

- Xác nhận tính đúng đắn, trung thực, hợp lý của số liệu tổng hợp quyết

toán nguồn vốn ngân sách trung ương, ngân sách địa phương (vốn sự nghiệp,

vốn đầu tư) bố trí trực tiếp cho Chương trình để thực hiện hỗ trợ đầu tư cơ sở

hạ tầng, phát triển sản xuất và nhân rộng mô hình giảm nghèo.

- Đánh giá kết quả thực hiện hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng, phát triển sản

xuất và nhân rộng mô hình giảm nghèo

- Thông qua kiểm toán đề xuất một số giải pháp chủ yếu khắc phục hạn

chế trong quá trình quản lý, điều hành, tổ chức thực hiện Chương trình, kiến

nghị chấn chỉnh công tác quản lý tài chính - kế toán như: sửa đổi, bổ sung cơ

chế, chính sách liên quan đến Chương trình; ... nhằm sử dụng nguồn vốn tiết

kiệm, hiệu quả.

- Qua kiểm toán phát hiện kịp thời các hành vi tham nhũng, lãng phí và

sai phạm trong quản lý, sử dụng kinh phí Chương trình, xác định rõ trách nhiệm

của các tổ chức, cá nhân có liên quan đến các sai phạm, kiến nghị xử lý vi phạm

theo quy định của pháp luật.

Với những lý do nêu trên, học viên lựa chọn đề tài: “Tổ chức kiểm toán

chương trình mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững tại Kiểm toán Nhà

nước Khu vực VII” làm luận văn thạc sỹ chuyên ngành Quản lý kinh tế.

2. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn