Tổ chức bồi dưỡng năng lực cán bộ quản lý các trường THCS huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên theo chuẩn hiệu trưởng mới

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

–––––––––––––––––––––––

NGUYỄN HỮU TUÂN

TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC CÁN BỘ

QUẢN LÝ CÁC TRƯỜNG THCS HUYỆN NẬM PỒ,

TỈNH ĐIỆN BIÊN THEO CHUẨN HIỆU TRƯỞNG MỚI

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2018

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

–––––––––––––––––––––––

NGUYỄN HỮU TUÂN

TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC CÁN BỘ

QUẢN LÝ CÁC TRƯỜNG THCS HUYỆN NẬM PỒ,

TỈNH ĐIỆN BIÊN THEO CHUẨN HIỆU TRƯỞNG MỚI

Ngành: Quản lý Giáo dục

Mã số: 8.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Thị Tính

THÁI NGUYÊN - 2018

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Được thực

hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS. Nguyễn Thị Tính.

Các số liệu nêu trong luận văn là trung thực, được tổng hợp từ quá trình

khảo sát, đánh giá. Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng được công

bố trong bất kì công trình nghiên cứu nào khác.

Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình.

Thái Nguyên, tháng 10 năm 2018

Tác giả luận văn

Nguyễn Hữu Tuân

ii

LỜI CẢM ƠN

Với tình cảm chân thành, em xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất

tới cô giáo hướng dẫn PGS.TS. Nguyễn Thị Tính - Phó Hiệu trưởng trường

Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên; Ban Giám hiệu, giảng viên Trường

Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên; cán bộ, công chức, viên chức Phòng

Giáo dục và Đào tạo huyện Nậm Pồ; cán bộ quản lý, giáo viên các Trường

Trung học cơ sở trên địa bàn huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên và các bạn đồng

nghiệp đã tận tình giúp đỡ, góp ý, cung cấp số liệu, tài liệu có liên quan và tạo

điều kiện thuận lợi nhất để tôi hoàn thành luận văn “Tổ chức bồi dưỡng năng

lực cán bộ quản lý các trường THCS huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên theo

chuẩn hiệu trưởng mới”.

Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, mặc dù bản thân

luôn cố gắng, lỗ lực hết mình nhưng không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong

được sự góp ý, chỉ bảo tận tình của các thầy, cô và các bạn bè đồng nghiệp.

Thái Nguyên, tháng 10 năm 2018

Tác giả luận văn

Nguyễn Hữu Tuân

iii

MỤC LỤC

Lời cam đoan ........................................................................................................ i

Lời cảm ơn...........................................................................................................ii

Mục lục ...............................................................................................................iii

Danh mục các từ viết tắt ..................................................................................... iv

Danh mục các bảng.............................................................................................. v

MỞ ĐẦU.............................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................2

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.................................................................3

4. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................3

5. Giả thuyết khoa học.........................................................................................3

6. Giới hạn đề tài..................................................................................................3

7. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................4

8. Cấu trúc luận văn.............................................................................................4

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG

LỰC CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THEO

CHUẨN HIỆU TRƯỞNG MỚI.......................................................................6

1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu..................................................................6

1.1.1. Một số công trình tiêu biểu trên thế giới ...................................................6

1.1.2. Những công trình khoa học nghiên cứu ở trongnước ...................................9

1.2. Một số khái niệm cơ bản .............................................................................18

1.2.1. Chuẩn hiệu trưởng.....................................................................................18

1.2.2. Khái niệm về năng lực ..............................................................................19

1.2.3. Bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản lý trường trung học cơ sở theo

chuẩn hiệu trưởng mới.........................................................................................20

1.2.4. Tổ chức bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản lý trường trung học cơ sở

theo chuẩn hiệu trưởng mới.................................................................................22

1.3. Những vấn đề cơ bản về bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản lý trường

trung học cơ sở theo chuẩn hiệu trưởng mới ......................................................23

iv

1.3.1. Cấu trúc khung năng lực của cán bộ quản lý trường trung học cơ sở

theo chuẩn hiệu trưởng mới................................................................................23

1.3.2. Mục tiêu, quy trình, nội dung bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản lý

trường THCS theo khung năng lực chuẩn hiệu trưởng mới ...............................26

1.3.3. Nguyên tắc, phương pháp, hình thức bồi dưỡng năng lực cho

năng lực cho cán bộ quản lý trường THCS theo khung năng lực chuẩn

hiệu trưởng mới ................................................................................................27

1.3.4. Hình thức, phương pháp bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản lý

trường THCS theo khung năng lực chuẩn hiệu trưởng mới ...............................28

1.3.5. Đánh giá kết quả bồi dưỡng.....................................................................30

1.4. Tổ chức bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản lý trường THCS theo

khung năng lực chuẩn hiệu trưởng mới..............................................................30

1.4.1. Lập kế hoạch bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản lý trường THCS

theo khung năng lực chuẩn hiệu trưởng mới......................................................30

1.4.2. Tổ chức bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản lý trường THCS theo

khung năng lực chuẩn hiệu trưởng mới..............................................................32

1.4.3. Chỉ đạo thực hiện kế hoạch bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản lý

trường THCS theo chuẩn hiệu trưởng mới........................................................34

1.4.4. Kiểm tra đánh giá các kết quả bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản lý

trường THCS theo chuẩn hiệu trưởng mới........................................................35

1.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức bồi dưỡng năng lực cho cán bộ

quản lý trường trung học cơ sở theo Chuẩn hiệu trưởng mới ...........................36

1.5.1. Những yếu tố chủ quan............................................................................36

1.5.2. Những yếu tố khách quan........................................................................37

Kết luận chương 1..............................................................................................38

Chương 2: THỰC TRẠNG TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC

CHO CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN

NẬM PỒ, TỈNH ĐIỆN BIÊN THEO CHUẨN HIỆU TRƯỞNG MỚI.....39

2.1. Khái quát về khách thể khảo sát và tổ chức khảo sát.................................39

2.1.1. Khái quát về giáo dục THCS của huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên..........39

v

2.1.2. Tổ chức khảo sát......................................................................................42

2.2. Thực trạng năng lực và nhu cầu bồi dưỡng của đội ngũ cán bộ quản lý

trường THCS huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên theo chuẩn hiệu trưởng mới .....44

2.2.1. Thực trạng năng lực đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS huyện

Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên theo chuẩn hiệu trưởng mới .......................................44

2.2.2. Thực trạng nhu cầu bồi dưỡng của đội ngũ cán bộ quản lý trường

THCS huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên theo chuẩn hiệu trưởng mới.................54

2.3. Thực trạng tổ chức bồi dưỡng của đội ngũ cán bộ quản lý trường

THCS huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên theo chuẩn hiệu trưởng mới.................57

2.3.1. Lập kế hoạch bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS

huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên theo chuẩn hiệu trưởng mới ............................57

2.3.2. Tổ chức bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS huyện

Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên theo chuẩn hiệu trưởng mới .......................................59

2.3.3. Chỉ đạo bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS huyện Nậm

Pồ, tỉnh Điện Biên theo chuẩn hiệu trưởng mới................................................61

2.3.4. Kiểm tra, đánh giá kết quả của hoạt động bồi dưỡng đội ngũ cán bộ

quản lý trường THCS huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên theo chuẩn hiệu

trưởng mới .........................................................................................................63

2.3.5. Các yếu tố ảnh hưởng tới hoạt động bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý

trường THCS huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên theo chuẩn hiệu trưởng mới...........64

2.4. Đánh giá chung về thực trạng bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý trường

THCS huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên theo chuẩn hiệu trưởng mới.................67

2.4.1. Về thuận lợi .............................................................................................67

2.4.2. Về khó khăn.............................................................................................67

Chương 3: BIỆN PHÁP TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC CHO

CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN NẬM

PỒ, TỈNH ĐIỆN BIÊN THEO CHUẨN HIỆU TRƯỞNG MỚI................69

3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp tổ chức bồi dưỡng năng lực cho cán

bộ quản lý trường trung học cơ sở theo Chuẩn hiệu trưởng..............................69

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích .........................................................69

vi

3.1.2. Đảm bảo tính đối tượng...........................................................................69

3.1.3. Đảm bảo tính thực tiễn ............................................................................70

3.2.4. Đảm bảo tính hệ thống.............................................................................70

3.2.5. Đảm bảo tính hiệu quả.............................................................................71

3.2. Các biện pháp cụ thể...................................................................................72

3.2.1. Tổ chức khảo sát năng lực và nhu cầu bồi dưỡng cán bộ quản lý

trường trung học cơ sở theo chuẩn hiệu trưởng mới .........................................72

3.2.2. Xây dựng nội dung, chương trình bồi dưỡng cán bộ quản lý trường

trung học cơ sở theo chuẩn hiệu trưởng mới.....................................................74

3.2.3.Huy động nguồn lực để tổ chức bồi dưỡng cán bộ quản lý trường

trung học cơ sở theo chuẩn hiệu trưởng mới.....................................................77

3.2.4. Chỉ đạo đa dạng hóa hình thức bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản

lý trường trung học cơ sở theo chuẩn hiệu trưởng mới.....................................81

3.2.5. Xây dựng cơ chế giám sát, đánh giá kết quả nhằm tạo động lực cho

hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý theo chuẩn hiệu trưởng ...........................85

3.2.6. Mối quan hệ giữa các biện pháp..............................................................88

3.3. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp ..........................88

3.3.1. Mục tiêu khảo nghiệm.............................................................................88

3.3.2. Đối tượng và nội dung khảo nghiệm.......................................................89

3.3.3. Phương pháp khảo nghiệm......................................................................89

3.3.4. Kết quả khảo nghiệm...............................................................................90

Kết luận chương 3..............................................................................................92

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .................................................................92

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................96

PHỤ LỤC

iv

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

CBQL : Cán bộ quản lý

CNTT&TT : Công nghệ thông tin và truyền thông

GD&ĐT : Giáo dục và đào tạo

NLQL : Năng lực quản lý

PTDTBT : Phổ thông dân tộc bán trú

QL : Quản lý

QLGD : Quản lý giáo dục

QLNT : Quản lý nhà trường

THCS : Trung học cơ sở

UBND : Ủy ban nhân dân

CBQL : Cán bộ quản lý

NQ-CP : Nghị quyết Chính phủ

CBQLGD : Cán bộ quản lý giáo dục

NLTH : Năng lực thực hành

NLQT : Năng lực quản trị

THPT : Trung học phổ thông

PTDTBT THCS: Phổ thông dân tộc bán trú trung học cơ sở

v

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Quy mô trường, lớp, cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên,

học sinh năm học 2018-2019 ...................................................41

Bảng 2.2. Đánh giá của cán bộ quản lý cấp phòng và cấp trường về năng lực

nghề nghiệp của cán bộ quản lý trường THCS huyện Nậm Pồ ..........44

Bảng 2.3. Đánh giá của cán bộ quản lý cấp phòng và cấp trường về năng

lực quản trị nhà trường của cán bộ quản lý trường THCS huyện

Nậm Pồ....................................................................................46

Bảng 2.4. Đánh giá của cán bộ quản lý cấp phòng và cấp trường về năng

lực quản trị nhà trường của cán bộ quản lý trường THCS huyện

Nậm Pồ....................................................................................48

Bảng 2.5. Đánh giá của cán bộ quản lý cấp phòng và cấp trường về năng lực

phát triển mối quan hệ giữa nhà trường, gia đình và xã hội của cán

bộ quản lý trường THCS huyện Nậm Pồ .......................................50

Bảng 2.6. Đánh giá của cán bộ quản lý cấp phòng và cấp trường về năng lực sử

dụng ngoại ngữ và tin học của cán bộ quản lý trường THCS huyện

Nậm Pồ ....................................................................................52

Bảng 2.7. Nhu cầu bồi dưỡng năng lực đáp ứng Chuẩn hiệu trưởng của cán

bộ quản lý trường THCS huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên...............55

Bảng 2.8. Đánh giá của cán bộ quản lý cấp trường và cấp Phòng về

công tác chỉ đạo bồi dưỡng cán bộ quản lý theo Chuẩn hiệu

trưởng mới ..............................................................................62

Bảng 3.1. Khảo nghiệm về tính cần thiết của các biện pháp đề xuất .........90

Bảng 3.2. Khảo nghiệm về tính khả thi của các biện pháp đề xuất ............91

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

1.1. Về lý luận

Nhà giáo, cán bộ quản lý là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục, bởi công

cụ chủ yếu của lao động sư phạm là nhân cách người giáo viên, nhân cách người

cán bộ quản lý và cụ thể hơn là năng lực của giáo viên, cán bộ quản lý. Vì vậy

đánh giá đúng năng lực giáo viên, cán bộ quản lý nhà trường theo chuẩn, trên cơ

sở đó tổ chức đào tạo, bồi dưỡng giáo viên, cán bộ quản lý đạt chuẩn là vấn đề

luôn đặt lên hàng đầu trong phát triển giáo dục.

Phát triển giáo dục dân tộc chiếm một vị trí đặc biệt quan trọng, nước ta với

54 dân tộc anh em, trong đó tỉ lệ đồng bào dân tộc thiểu số chiếm tới 14%. Để đạt

được mục tiêu nâng cao chất lượng giáo dục dân tộc, đồng thời “...giúp con em gia

đình các dân tộc định cư lâu dài tại vùng có điều kiện kinh tế xã hội đặc biệt khó

khăn nhằm góp phần tạo nguồn đào tạo cán bộ cho các vùng này”[26] theo yêu

cầu tại Điều 61, Luật Giáo dục năm 2005 được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội

chủ nghĩa Việt Nam khóa XI, thông qua tại kỳ họp thứ 7 ngày 14/6/2005, thì

cần phải thực hiện nhiều giải pháp, trong đó để nâng cao chất lượng giáo dục

thì cần phải nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý, tuy nhiên đại đa số

cán bộ, công chức, viên chức được bổ nhiệm làm quản lý lại không được đào

tạo chuyên sâu về công tác quản lý có chăng cũng chỉ được đào tạo về chuyên

môn hay lý luận chính trị [16] … do vậy để đáp ứng yêu cầu đổi mới của xã hội

hiện nay thì cần phải có giải pháp bồi dưỡng năng lực cán bộ quản lý đáp ứng

yêu cầu chuẩn hiệu trưởng mới: “...không ngừng học tập, rèn luyện, nâng cao

phẩm chất đạo đức nghề nghiệp, trình độ chuyên môn nghiệp vụ, năng lực lãnh

đạo, năng lực quản lý và năng lực xây dựng mối quan hệ giữa nhà trường, gia

đình và xã hội”, đồng thời “Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng cần bổ sung, ban

hành các tiêu chuẩn Hiệu trưởng phù hợp theo yêu cầu đổi mới hiện nay.

2

1.2. Về thực tiễn

Thực hiện Nghị quyết số 45/NQ-CP ngày 25/8/2012 của Chính phủ, về

việc điều chỉnh địa giới hành chính để thành lập đơn vị hành chính cấp xã, cấp

huyện thuộc tỉnh Điện Biên [21]. Huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên dược thành

lập từ năm 2013 trên cơ sở chia tách 05 xã thuộc huyện Mường Chà và 10 xã

thuộc huyện Mường Nhé, với 40 trường học trong đó có 12 trường Phổ thông

cấp THCS gồm 12 Hiệu trưởng và 22 Phó hiệu trưởng [2]. Đội ngũ cán bộ

quản lý nói chung và đội ngũ cán bộ quản lý các Trường Phổ thông cấp THCS

nói riêng đã được quan tâm xây dựng và bồi dưỡng. Song, vẫn còn có những

hạn chế, bất cập: Đội ngũ cán bộ quản lý đa phần tuổi đời còn trẻ, kinh nghiệm

công tác quản lý chưa nhiều; cán bộ quản lý hầu hết chưa được đào tạo hoặc

bồi dưỡng qua các lớp về nghiệp vụ quản lý; Công tác quy hoạch, đào tạo, bồi

dưỡng cán bộ, công tác tuyển chọn, bổ nhiệm, luân chuyển, tạo nguồn cán bộ

kế cận chưa được quan tâm đúng mức. Chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý các

Trường Phổ thông cấp THCS còn hạn chế, chưa đủ năng lực để đáp ứng yêu

cầu về đổi mới căn bản toàn diện giáo dục Việt Nam theo yêu cầu tại Nghị

quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII [20].

Bản thân tác giả của luận văn này, đang là một chuyên viên phụ trách

mảng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý và giáo viên của Phòng Phòng Giáo

dục và Đào tạo, với tâm huyết tìm ra những biện pháp tốt nhất để phát triển đội

ngũ cán bộ quản lý các Trường Phổ thông cấp THCS cho Phòng Giáo dục và

Đào tạo huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên, tôi đã chọn đề tài “Tổ chức bồi dưỡng

năng lực cán bộ quản lý các trường THCS huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên

theo chuẩn hiệu trưởng mới” để làm Luận văn tốt nghiệp.

2. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn về tổ chức bồi dưỡng năng lực

cán bộ quản lý trường trung học cơ sở theo chuẩn hiệu trưởng mới, đề xuất một

số biện pháp tổ chức bồi dưỡng năng lực cán bộ quản lý các Trường THCS