Tổ chức bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản lý các trường THCS thành phố Hạ Long đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

VŨ THỊ THU HẰNG

TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC CHO CÁN BỘ

QUẢN LÝ CÁC TRƯỜNG THCS THÀNH PHỐ HẠ LONG

ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2019

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

VŨ THỊ THU HẰNG

TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC CHO CÁN BỘ

QUẢN LÝ CÁC TRƯỜNG THCS THÀNH PHỐ HẠ LONG

ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC

Ngành: Quản lý Giáo dục

Mã số: 8.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Ngọc

THÁI NGUYÊN - 2019

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Được thực

hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Nguyễn Thị Ngọc.

Các số liệu nêu trong luận văn là trung thực, được tổng hợp từ quá trình

khảo sát, đánh giá của tác giả tại địa bàn nghiên cứu. Những kết luận khoa học của

luận văn chưa từng được công bố trong bất kì công trình nghiên cứu nào khác.

Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình.

Thái Nguyên, tháng 6 năm 2019

Tác giả luận văn

Vũ Thị Thu Hằng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

LỜI CẢM ƠN

Với tình cảm chân thành, em xin được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất

tới cô giáo hướng dẫn TS. Nguyễn Thị Ngọc - Giảng viên khoa Tâm lí - giáo

dục, trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên; Ban Giám hiệu, giảng

viên Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên; cán bộ, công chức, viên

chức Phòng Giáo dục Thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh; cán bộ quản lý,

giáo viên các trường Trung học cơ sở trên địa thành phố và các bạn đồng

nghiệp đã tận tình giúp đỡ, góp ý, cung cấp số liệu, tài liệu có liên quan và tạo

điều kiện thuận lợi nhất để tôi hoàn thành luận văn “Tổ chức bồi dưỡng năng

lực cho cán bộ quản lý các trường THCS thành phố Hạ Long đáp ứng yêu

cầu đổi mới giáo dục”.

Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, mặc dù bản thân

luôn cố gắng, nỗ lực hết mình song sẽ không tránh khỏi những thiếu sót. Kính

mong được sự góp ý, chỉ bảo của các thầy, cô giáo và các bạn bè đồng nghiệp để

hoàn thiện tốt hơn công trình nghiên cứu của mình.

Thái Nguyên, tháng 6 năm 2019

Tác giả luận văn

Vũ Thị Thu Hằng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN.................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN......................................................................................................ii

MỤC LỤC ..........................................................................................................iii

DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT ...........................................................iv

DANH MỤC CÁC BẢNG..................................................................................v

MỞ ĐẦU.............................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................2

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.................................................................2

4. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................2

5. Giả thuyết khoa học.........................................................................................3

6. Giới hạn đề tài..................................................................................................3

7. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................3

8. Cấu trúc luận văn.............................................................................................4

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG

LỰC CHO CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ

SỞ ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC................................5

1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu...............................................................5

1.1.1. Một số công trình về bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản lí...................5

1.1.2. Những công trình nghiên cứu về bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản

lí giáo dục ..................................................................................................9

1.2. Một số khái niệm cơ bản .........................................................................16

1.2.1. Năng lực, năng lực của cán bộ quản lí ....................................................16

1.2.2. Bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản lý trường trung học cơ sở đáp

ứng yêu cầu đổi mới giáo dục .................................................................18

1.2.3. Tổ chức bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản lý trường trung học cơ

sở đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục......................................................20

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

1.3. Những vấn đề cơ bản về bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản lý

trường trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.....................20

1.3.1. Những vấn đề thực tiễn đổi mới giáo dục đặt ra cho người cán bộ

quản lí trường THCS ...............................................................................20

1.3.2. Mục tiêu bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản lí trường THCS đáp

ứng yêu cầu đổi mới giáo dục .................................................................23

1.3.3. Nguyên tắc bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản lí trường THCS đáp

ứng yêu cầu đổi mới giáo dục .................................................................24

1.3.4. Nội dung bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản lí trường THCS đáp

ứng yêu cầu đổi mới giáo dục .................................................................26

1.3.5. Phương pháp bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản lí trường THCS

đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục...........................................................29

1.3.6. Hình thức bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản lí trường THCS đáp

ứng yêu cầu đổi mới giáo dục .................................................................30

1.4. Tổ chức bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản lý trường THCS đáp

ứng yêu cầu đổi mới giáo dục .................................................................32

1.4.1. Tổ chức lập kế hoạch bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản lý trường

THCS đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ...............................................32

1.4.2. Triển khai thực hiện hoạt động bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản

lý trường THCS đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ...............................33

1.4.3. Chỉ đạo thực hiện hoạt động bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản lí

trường THCS đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ...................................35

1.4.4. Tổ chức kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng năng lực cho cán bộ

quản lí trường THCS đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục .......................36

1.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức bồi dưỡng năng lực cho cán bộ

quản lý trường trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ........37

1.5.1. Yếu tố chủ quan.......................................................................................37

1.5.2. Yếu tố khách quan...................................................................................38

Kết luận chương 1..............................................................................................40

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

Chương 2. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC

CHO CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ

THÀNH PHỐ HẠ LONG TỈNH QUẢNG NINH ĐÁP ỨNG

YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC .......................................................41

2.1. Một số nét cơ bản về giáo dục thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh....41

2.1.1. Quy mô mạng lưới trường, lớp, học sinh ................................................41

2.1.2. Về hiện trạng cơ sở vật chất ....................................................................42

2.1.3. Đội ngũ giáo viên, CBQL........................................................................43

2.2. Những vấn đề chung về khảo sát thực trạng ...........................................43

2.2.1. Mục tiêu khảo sát.....................................................................................43

2.2.2. Nội dung khảo sát....................................................................................43

2.2.3. Đối tượng khảo sát ..................................................................................44

2.2.4. Phương pháp khảo sát..............................................................................44

2.3. Thực trạng năng lực và nhu cầu bồi dưỡng năng lực của cán bộ quản lý

trường THCS thành phố Hạ Long đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.........45

2.3.1. Thực trạng năng lực đội ngũ CBQL các trường THCS thành phố Hạ

Long, tỉnh Quảng Ninh............................................................................45

2.3.2. Thực trạng nhu cầu bồi dưỡng năng lực của đội ngũ cán bộ quản lí

trường THCS thành phố Hạ Long đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ...53

2.4. Thực trạng tổ chức bồi dưỡng năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lí

trường THCS thành phố Hạ Long đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ...59

2.4.1. Thực trạng tổ chức lập kế hoạch bồi dưỡng năng lực cho đội ngũ cán

bộ quản lý trường THCS thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh đáp

ứng yêu cầu đổi mới giáo dục .................................................................59

2.4.2. Thực trạng triển khai hoạt động bồi dưỡng năng lực cho đội ngũ cán

bộ quản lý trường THCS thành phố Hạ Long đáp ứng yêu cầu đổi

mới giáo dục. ...........................................................................................63

2.4.3. Chỉ đạo bồi dưỡng năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý trường

THCS thành phố Hạ Long đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ...............68

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

2.4.4. Thực trạng đánh giá kết quả bồi dưỡng năng lực cho CBQL trường

THCS thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh..........................................69

2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức bồi dưỡng năng lực

cho đội ngũ cán bộ quản lí trường THCS thành phố Hạ Long đáp ứng

yêu cầu đổi mới giáo dục.........................................................................72

2.5.1. Đánh giá của cán bộ phòng GD&ĐT về yếu tố ảnh hưởng đến tổ

chức bồi dưỡng năng lực cho CBQL trường THCS thành phố Hạ

Long, tỉnh Quảng Ninh............................................................................72

2.5.2. Đánh giá của CBQL về yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức bồi dưỡng năng

lực cho CBQL trường THCS thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ..........73

2.6. Đánh giá chung về thực trạng tổ chức bồi dưỡng năng lực cho cán bộ

quản lý các trường THCS đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục trên địa

bàn thành phố Hạ Long ...........................................................................74

2.6.1. Những kết quả đạt được ..........................................................................74

2.6.2. Những hạn chế.........................................................................................75

2.6.3. Nguyên nhân của hạn chế........................................................................76

Kết luận chương 2..............................................................................................77

Chương 3. BIỆN PHÁP TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC CHO

CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH

PHỐ HẠ LONG ĐÁP ỨNG YÊU CẦU ĐỔI MỚI GIÁO DỤC ......78

3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp tổ chức bồi dưỡng năng lực cho cán

bộ quản lý trường trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.......78

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích.........................................................78

3.1.2. Đảm bảo tính đối tượng...........................................................................78

3.1.3. Đảm bảo tính thực tiễn ............................................................................79

3.1.4. Đảm bảo tính hệ thống.............................................................................79

3.1.5. Đảm bảo tính hiệu quả.............................................................................80

3.2. Các biện pháp cụ thể................................................................................80

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

3.2.1. Xác định nhu cầu bồi dưỡng của cán bộ quản lý trường trung học cơ

sở đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục......................................................80

3.2.2. Hoàn thiện quy trình tổ chức bồi dưỡng năng lực cho cán bộ quản lí

các trường THCS đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục .............................83

3.2.3. Phối hợp đồng bộ các nguồn lực để tổ chức bồi dưỡng năng lực cho cán

bộ quản lý trường trung học cơ sở đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.........85

3.2.4. Đa dạng hóa phương pháp, hình thức bồi dưỡng năng lực cho cán bộ

quản lý trường trung học cơ sở phù hợp với điều kiện thực tế ...............89

3.2.5. Chỉ đạo tăng cường hoạt động tự bồi dưỡng năng lực của cán bộ

quản lí đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục...............................................92

3.3. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp.......................95

3.3.1. Mục tiêu khảo nghiệm.............................................................................95

3.3.2. Đối tượng và nội dung khảo nghiệm.......................................................95

3.3.3. Phương pháp khảo nghiệm......................................................................95

3.3.4. Kết quả khảo nghiệm...............................................................................96

Kết luận chương 3..............................................................................................98

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .................................................................99

1. Kết luận..........................................................................................................99

2. Khuyến nghị.................................................................................................100

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .....................................................102

PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT

CBQL : Cán bộ quản lý

CBQLGD : Cán bộ quản lý giáo dục

CNTT : Công nghệ thông tin

ĐHSP : Đại học sư phạm

GD&ĐT : Giáo dục và đào tạo

GD : Giáo dục

GV : Giáo viên

NLQL : Năng lực quản lý

NLTH : Năng lực thực hiện

QLGD : Quản lý giáo dục

QLNT : Quản lý nhà trường

TBC : Trung bình chung

THCS : Trung học cơ sở

TP : Thành phố

HT : Hiệu trưởng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Quy mô, mạng lưới trường, lớp cấp THCS năm học 2017 - 2018....41

Bảng 2.2. Thống kế tình hình cơ sở vật chất giáo dục THCS năm học

2017 - 2018 .............................................................................42

Bảng 2.3. Nhận thức của CBQL trường THCS thành phố Hạ Long về

năng lực của người CBQL .......................................................45

Bảng 2.4. Nhận thức của cán bộ phòng GD&ĐT thành phố Hạ Long về

năng lực của người CBQL trường THCS .................................46

Bảng 2.5. Thực trạng năng lực thông qua tự đánh giá của CBQL trường

THCS TP Hạ Long ..................................................................46

Bảng 2.6. Thực trạng năng lực của CBQL trường THCS TP Hạ Long

thông qua đánh giá của cán bộ phòng GD&ĐT ........................50

Bảng 2.7. Thực trạng nhu cầu về nội dung năng lực cần được bồi

dưỡng cho cán bộ quản lí trường THCS TP Hạ Long, tỉnh

Quảng Ninh .............................................................................54

Bảng 2.8. Thực trạng nhu cầu về hình thức bồi dưỡng năng lực cho

CBQL trường THCS TP Hạ Long ............................................56

Bảng 2.9. Thực trạng nhu cầu về phương pháp bồi dưỡng năng lực cho

CBQL trường THCS TP Hạ Long ............................................57

Bảng 2.10. Thực trạng tổ chức lập kế hoạch bồi dưỡng năng lực cho

CBQL trường THCS TP Hạ Long ............................................62

Bảng 2.11. Thực trạng quy trình tổ chức bồi dưỡng năng lực cho CBQL

trường THCS TP Hạ Long theo đánh giá của CBQL ................65

Bảng 2.12. Thực trạng quy trình tổ chức bồi dưỡng năng lực cho CBQL

trường THCS TP Hạ Long theo đánh giá của chuyên viên

phòng GD&ĐT........................................................................65

Bảng 2.13. Đánh giá sự phù hợp của quy trình tổ chức bồi dưỡng năng

lực cho CBQL trường THCS TP Hạ Long................................66

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

Bảng 2.14. Đánh giá của cán bộ quản lý Phòng GD&ĐT về công tác chỉ

đạo bồi dưỡng cán bộ quản lý đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục..68

Bảng 2.15. Thực trạng đánh giá kết quả tổ chức bồi dưỡng năng lực cho

CBQL trường THCS TP Hạ Long theo ý kiến của CBQL.........70

Bảng 2.16. Thực trạng đánh giá kết quả tổ chức bồi dưỡng năng lực cho

CBQL trường THCS TP Hạ Long theo ý kiến của chuyên

viên Phòng GD&ĐT ................................................................71

Bảng 2.17. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức bồi dưỡng

năng lực cho CBQL trường THCS TP Hạ Long theo ý kiến

của chuyên viên Phòng GD&ĐT..............................................72

Bảng 2.18. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức bồi dưỡng

năng lực cho CBQL trường THCS TP Hạ Long theo ý kiến

của CBQL ...............................................................................73

Bảng 3.1. Khảo nghiệm về tính cần thiết của các biện pháp đề xuất .........96

Bảng 3.2. Khảo nghiệm về tính khả thi của các biện pháp đề xuất ............97

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói cán bộ là cái gốc của mọi công việc, công

việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém. Nghị quyết Hội nghị

Trung ương 3 khóa VII đã chỉ rõ trong công cuộc đổi mới cán bộ có vai trò quan

trọng, hoặc thúc đẩy hoặc kìm hãm tiến trình đổi mới. Đến Đại hội XI của Đảng,

Đảng ta vẫn tiếp tục xác định, phát triển, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực,

nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao là một trong những yếu tố quyết định đến

sự phát triển nhanh, bền vững đất nước. Đối với ngành Giáo dục và Đào tạo,

Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã khẳng định: "Đổi mới căn bản,

toàn diện giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa,

dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát

triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục là khâu then chốt" [15]. Đáp

ứng yêu cầu đó, cán bộ quản lí ngành Giáo dục cần được đào tạo, bồi dưỡng một

cách toàn diện.

Chiến lược giáo dục Việt Nam 2011-2020 có xác định giải pháp đổi mới quản

lí giáo dục là giải pháp mang tính đột phá và phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ

quản lí giáo dục là giải pháp mang tính then chốt. Điều đó thể hiện rằng công tác

quản lí cần được đổi mới thì mới có thể tạo ra những bước chuyển mình tích cực

cho giáo dục. Để đổi mới giáo dục, đội ngũ cán bộ quản lí cần được nâng cao chất

lượng đội ngũ. Trên thực tế, nhiều cán bộ, viên chức được bổ nhiệm làm quản lý

lại chưa qua đào tạo chuyên sâu về công tác quản lý, do vậy để đáp ứng yêu cầu

đổi mới của xã hội hiện nay thì cần phải có giải pháp bồi dưỡng năng lực cho

cán bộ quản lý đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.

Đội ngũ cán bộ quản lý nói chung và đội ngũ cán bộ quản lý các trường

Phổ thông bậc THCS nói riêng đã được quan tâm xây dựng và bồi dưỡng. Song,

trong bối cảnh mới, yêu cầu về năng lực của người cán bộ quản lí có sự dịch