Tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý chuyên môn cho hiệu trưởng trường tiểu học huyện Lương Tài tỉnh Bắc Ninh đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

---------------------

NGUYỄN THẾ ANH

TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC QUẢN LÝ

CHUYÊN MÔN CHO HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG

TIỂU HỌC HUYỆN LƯƠNG TÀI TỈNH BẮC NINH

ĐÁP ỨNG YÊU CẦU CHƯƠNG TRÌNH

GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

---------------------

NGUYỄN THẾ ANH

TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC QUẢN LÝ

CHUYÊN MÔN CHO HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TIỂU HỌC

HUYỆN LƯƠNG TÀI TỈNH BẮC NINH ĐÁP ỨNG YÊU CẦU

CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI

Ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 8 14 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. Trịnh Văn Tùng

THÁI NGUYÊN - 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi dưới sự hướng

dẫn khoa học của TS. Trịnh Văn Tùng.

Các tài liệu, kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực, đảm bảo

tính khách quan, khoa học, mọi kết quả đều dựa vào quá trình khảo sát và thực

địa trên thực tế. Nếu sai, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm./.

Tác giả

Nguyễn Thế Anh

ii

LỜI CẢM ƠN

Đầu tiên em xin bày tỏ sự kính trọng và lòng biết ơn sâu sắc đến thầy giáo -

TS. Trịnh Văn Tùng, người thầy đã tận tình giúp đỡ, định hướng khoa học và

luôn động viên, khích lệ em hoàn thành luận văn.

Em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Ban Giám hiệu, tập thể các thầy, cô

giáo Khoa Tâm lý - Giáo dục; Phòng Đào tạo trường Đại học Sư phạm Thái

Nguyên đã trực tiếp giảng dạy, chỉ đạo trong quá trình học tập và nghiên cứu.

Cuối cùng, xin cảm ơn những người thân trong gia đình, bạn bè, đồng

nghiệp đã quan tâm, tạo điều kiện tốt nhất cho tôi hoàn thành luận văn.

Trong quá trình học tập, nghiên cứu, mặc dù bản thân đã có nhiều cố gắng,

tâm huyết và trách nhiệm, song luận văn không thể tránh khỏi những thiếu sót.

Kính mong các thầy giáo, cô giáo và các bạn đồng nghiệp chỉ dẫn, góp ý.

Xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 8 năm 2020

Tác giả

Nguyễn Thế Anh

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN...................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................ii

MỤC LỤC............................................................................................................iii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT.............................................................................vii

DANH MỤC CÁC BẢNG ..................................................................................viii

MỞ ĐẦU.............................................................................................................. 1

1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1

2. Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................................ 2

3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu................................................................. 3

4. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3

5. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 3

6. Giả thuyết khoa học......................................................................................... 3

7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 4

8. Cấu trúc của đề tài ........................................................................................... 5

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC

QUẢN LÝ CHUYÊN MÔN CHO HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TIỂU

HỌC ĐÁP ỨNG YÊU CẦU CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ

THÔNG MỚI...................................................................................................... 6

1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu.................................................................. 6

1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới...................................................................... 6

1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam ...................................................................... 8

1.2. Một số khái niệm liên quan đến đề tài........................................................ 12

1.2.1. Hiệu trưởng trường tiểu học .................................................................... 12

1.2.2. Năng lực quản lý chuyên môn................................................................. 12

1.2.3. Tổ chức, bồi dưỡng, tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý chuyên

môn cho hiệu trưởng................................................................................ 14

1.3. Định hướng đổi mới chương trình giáo dục tiểu học và yêu cầu đối

với năng lực quản lý chuyên môn của hiệu trưởng trường tiểu học ....... 17

iv

1.3.1. Định hướng đổi mới chương trình giáo dục tiểu học .............................. 17

1.3.2. Yêu cầu đối với năng lực quản lý chuyên môn của hiệu trưởng

trường tiểu học......................................................................................... 18

1.4. Hoạt động bồi dưỡng năng lực quản lý chuyên môn cho hiệu trưởng

trường tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục................................. 22

1.4.1. Mục tiêu bồi dưỡng năng lực quản lý chuyên môn cho hiệu trưởng

trường tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục................................. 22

1.4.2. Nội dung bồi dưỡng năng lực quản lý chuyên môn cho hiệu trưởng

trường tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục................................. 23

1.4.3. Phương pháp và hình thức bồi dưỡng năng lực quản lý chuyên môn

cho hiệu trưởng trường tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ...... 24

1.5. Tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý chuyên môn cho hiệu trưởng

trường tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục................................. 25

1.5.1. Chủ thể tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý chuyên môn cho hiệu

trưởng trường tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ..................... 25

1.5.2. Nội dung tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý chuyên môn cho hiệu

trưởng trường tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ..................... 26

1.6. Các yếu tổ ảnh hưởng đến tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý chuyên

môn cho hiệu trưởng trường tiểu học đáp ứng yêu cầu chương trình

giáo dục phổ thông mới........................................................................... 31

1.6.1. Các yếu tố khách quan............................................................................. 31

1.6.2. Các yếu tố chủ quan................................................................................. 34

Kết luận chương 1.............................................................................................. 35

Chương 2: THỰC TRẠNG TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC QUẢN

LÝ CHUYÊN MÔN CHO HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TIỂU HỌC

HUYỆN LƯƠNG TÀI, TỈNH BẮC NINH ĐÁP ỨNG YÊU CẦU

CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI......................................... 37

2.1. Đặc điểm giáo dục tiểu học huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh................... 37

v

2.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh........ 37

2.1.2. Đặc điểm giáo dục tiểu học huyện Lương Tài tỉnh Bắc Ninh................. 38

2.2. Tổ chức khảo sát......................................................................................... 40

2.2.1. Mục tiêu khảo sát..................................................................................... 40

2.2.4. Phương pháp khảo sát và xử lý số liệu.................................................... 41

2.3. Kết quả khảo sát ......................................................................................... 42

2.3.1. Thực trạng năng lực quản lý chuyên môn của hiệu trưởng..................... 42

2.3.2. Thực trạng bồi dưỡng năng lực quản lý chuyên môn cho hiệu trưởng........... 46

2.3.3. Thực trạng tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý chuyên môn cho

hiệu trưởng các trường tiểu học huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh......... 50

2.3.4. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức bồi dưỡng năng lực

quản lý chuyên môn cho hiệu trưởng...................................................... 66

2.4. Đánh giá thực trạng .................................................................................... 67

2.4.1. Những ưu điểm........................................................................................ 67

2.4.2. Những hạn chế và nguyên nhân .............................................................. 68

Kết luận chương 2.............................................................................................. 70

Chương 3: BIỆN PHÁP TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC QUẢN LÝ

CHUYÊN MÔN CHO HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN

LƯƠNG TÀI TỈNH BẮC NINH ĐÁP ỨNG YÊU CẦU CHƯƠNG TRÌNH

GIÁO DỤC PHỔ THÔNG MỚI........................................................................ 72

3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý

chuyên môn cho Hiệu trưởng trường Tiểu học huyện Lương Tài tỉnh

Bắc Ninh đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ........... 72

3.2. Đề xuất biện pháp tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý chuyên môn

cho Hiệu trưởng trường Tiểu học huyện Lương Tài tỉnh Bắc Ninh

đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới............................ 74

vi

3.2.1. Nâng cao nhận thức cho hiệu trưởng các trường Tiểu học huyện

Lương Tài tỉnh Bắc Ninh về năng lực quản lý chuyên môn đáp ứng

yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ............................................ 74

3.2.2. Tạo môi trường và điều kiện thuận lợi tổ chức hoạt động bồi dưỡng

năng lực quản lý chuyên môn cho Hiệu trưởng trường Tiểu học huyện

Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ

thông mới ................................................................................................... 78

3.2.3. Đổi mới hình thức tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý chuyên môn

cho Hiệu trưởng trường Tiểu học huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh

đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới............................ 82

3.2.4. Thành lập đội ngũ cốt cán, nhóm hiệu trưởng giỏi để trao đổi kinh

nghiệm, chia sẻ phương pháp quản lý chuyên môn đáp ứng chương

trình giáo dục phổ thông mới .................................................................... 85

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý

chuyên môn cho Hiệu trưởng trường Tiểu học huyện Lương Tài tỉnh

Bắc Ninh đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới ........... 87

3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất ............. 88

3.4.1. Mục đích khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp

đề xuất........................................................................................................ 88

3.4.2. Nội dung và cách tiến hành khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi

của các biện pháp đề xuất.......................................................................... 88

3.4.3. Kết quả khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất .... 89

Kết luận chương 3.............................................................................................. 94

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ..................................................................... 95

TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................................. 99

PHỤ LỤC......................................................................................................... 105

vii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết đầy đủ Chữ viết tắt

Cán bộ quản lý CBQL

Cán bộ quản lý giáo dục CBQLGD

Công nghệ thông tin CNTT

Công nghiệp hóa, hiện đại hóa CNH,HĐH

Giáo dục phổ thông GDPT

Giáo dục và đào tạo GD&ĐT

Kinh tế - xã hội KT-XH

Quản lý giáo dục QLGD

Trung học cơ sở THCS

Uỷ ban nhân dân UBND

viii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Quy mô sĩ số học sinh tiểu học 5 năm gần đây........................... 39

Bảng 2.2: Tình hình Hiệu trưởng trường Tiểu học huyện Lương Tài,

tỉnh Bắc Ninh .............................................................................. 40

Bảng 2.3. Kết quả điều tra về phẩm chất của Hiệu trưởng trường Tiểu

học huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh.......................................... 42

Bảng 2.4. Thực trạng công tác xây dựng kế hoạch tổ chức bồi dưỡng

năng lực quản lý chuyên môn cho Hiệu trưởng trường Tiểu

học huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh (Khảo sát 37 hiệu

trưởng, phó hiệu trưởng)............................................................. 50

Bảng 2.5. Thực trạng công tác chỉ đạo thực hiện nội dung, phương

pháp và hình thức tổ chức bồi dưỡng năng lực quản lý

chuyên môn cho hiệu trưởng trường tiểu học đáp ứng yêu

cầu đổi mới giáo dục ................................................................... 52

Bảng 2.6. Thực trạng công tác tổ chức việc thực hiện nội dung tổ chức

bồi dưỡng năng lực quản lý chuyên môn cho Hiệu trưởng

trường Tiểu học huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh đáp ứng

yêu cầu chương trình giáo dục phổ thông mới............................. 56

Bảng 2.7. Đánh giá của cán bộ quản lý, giáo viên về quản lý hoạt động

của chủ thể tổ chức bồi dưỡng hiệu trưởng trường tiểu học....... 59

Bảng 2.8. Thực trạng chỉ đạo hoạt động tự bồi dưỡng của hiệu trưởng ..... 61

Bảng 2.9. Thực trạng quản lý điều kiện bảo đảm cho tổ chức bồi

dưỡng năng lực quản lý chuyên môn cho hiệu trưởng trường

tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ................................ 63

Bảng 2.10. Thực trạng tổ chức kiểm tra, đánh giá kết quả tổ chức bồi

dưỡng năng lực quản lý chuyên môn cho hiệu trưởng trường

tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục ................................ 64

ix

Bảng 2.11. Những yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức bồi dưỡng năng lực

quản lý chuyên môn cho hiệu trưởng.......................................... 66

Bảng 3.1: Kết quả khảo nghiệm tính cấp thiết của các biện pháp............... 89

Bảng 3.2: Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp ................. 91

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Cán bộ là cái gốc của mọi việc”,

“Công việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém” [53, tr.269 và

273]. Chính vì thế cho dù khó khăn đến đâu Đảng ta vẫn thường xuyên quan

tâm đặc biệt đến cán bộ và công tác cán bộ. Muốn vậy, vấn đề hàng đầu là phải

chăm lo đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. Khi đến thăm trường Nguyễn Ái Quốc

trung ương (nay là Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh), Người nhắc nhở

cán bộ và học viên: “Học để làm việc, làm người, làm cán bộ để phụng sự Tổ

quốc, phụng sự Nhân dân”. Do vậy việc tổ chức hoạt động bồi dưỡng cán bộ và

đặc biệt là bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục là nhiệm vụ quan trọng để nâng

cao phẩm chất, năng lực đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục đáp ứng yêu cầu trong

sự nghiệp đổi mới giáo dục và đào tạo hiện nay.

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng tiếp tục khẳng định:

“Phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đáp ứng yêu cầu giáo

dục và đào tạo” [27, tr.117]. Quán triệt quan điểm, tư tưởng của Đảng, ngày

29/3/2007 Đảng ủy quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương) đã ra

Nghị quyết số 86-NQ/ĐUQSTW xác định rõ một trong những giải pháp chủ

yếu để phát triển giáo dục và đào tạo trong tình hình mới đó là: “Kiện toàn và

phát triển đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục”. Đây là vấn đề cấp thiết

đổi mới quản lý giáo dục và đào tạo nói chung và xây dựng, phát triển, hoàn

thiện phẩm chất, năng lực cho cán bộ quản lý giáo dục ở các nhà trường quân đội

nói riêng. Xuất phát từ vị trí, vai trò, tầm quan trọng của cán bộ quản lý giáo dục,

tổ chức tốt hoạt động bồi dưỡng là tất yếu tạo ra nền tảng để giáo dục và đào tạo

được phát triển bền vững trong tương lai.

Đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục ở trường tiểu học huyện Lương Tài,

tỉnh Bắc Ninh là bộ phận quan trọng trực tiếp lãnh đạo, chỉ huy và tổ chức các

nhiệm vụ giáo dục và đào tạo, bồi dưỡng các đối tượng học sinh của các nhà