Tính tích cực học tập trong học phần Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin của sinh viên trường ĐH SPKT

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH

-------------------------

Nguyễn Thanh Thủy

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÝ HỌC

Thành phố Hồ Chí Minh – 2012

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH

-------------------------

Nguyễn Thanh Thủy

Chuyên ngành : Tâm lý học

Mã số : 60 31 80

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÝ HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC

TS. TRẦN THỊ THU MAI

Thành phố Hồ Chí Minh – 2012

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các

dữ liệu và kết quả được trình bày trong luận văn là trung thực và

chưa từng được ai công bố trong bất cứ công trình nào khác

Tác giả luận văn

Nguyễn Thanh Thủy

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện và hoàn tất luận văn tôi nhận được sự

giúp đỡ và động viên khích lệ của bạn bè, đồng nghiệp và điều này thực

sự có ý nghĩa quan trọng đối với tôi. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân

thành đến tập thể lớp Tâm lý học K21 đã luôn sát cánh bên tôi trong quá

trình thực hiện luận văn và luôn nhiệt tình chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm

cùng tôi.

Tôi đặc biệt chân thành cảm ơn Tiến Sỹ Trần Thị Thu Mai,

người hướng dẫn nhiệt tình và đầy trách nhiệm. Tôi biết ơn sâu sắc

những chỉ dẫn quan trọng về kiến thức chuyên môn cũng như về cách

thực hiện mà cô đã truyền đạt cho tôi.

Tp, Hồ Chí Minh, tháng 9 năm 2012

Tác giả

Nguyễn Thanh Thủy

MỤC LỤC

Trang phụ bìa

Lời cam đoan

Lời cảm ơn

Mục lục

Danh mục các bảng

Danh mục các biểu đồ

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TÍNH TÍCH CỰC HỌC TẬP

HỌC PHẦN “NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CỦA

CHỦ NGHĨA MÁC – LÊNIN”................................................ 7

1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ...................................................................... 7

1.1.1. Các công trình nghiên cứu ở nước ngoài.......................................... 7

1.1.2. Các công trình nghiên cứu ở trong nước ........................................ 13

1.2. Một số vấn đề lý luận cơ bản về tính tích cực học tập ......................... 16

1.2.1. Tính tích cực ................................................................................. 16

1.2.2. Tính tích cực học tập......................................................................... 22

1.2.3. Tính tích cực học tập học phần “Những nguyên lý cơ bản của

chủ nghĩa Mác – Lênin”................................................................ 28

1.2.4. Đặc điểm tâm lý lứa tuổi sinh viên............................................... 36

Chương 2: THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM

PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC HỌC TẬP HỌC PHẦN

“NHỮNG NGUYÊN LÝ CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA

MÁC-LÊNIN” CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC

SƯ PHẠM KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH.... 40

2.1. Tổ chức nghiên cứu thực trạng ............................................................. 40

2.1.1. Bước khảo sát thăm dò ................................................................... 40

2.1.2. Bước khảo sát thực trạng ................................................................ 41

2.2. Vài nét về trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật thành phố Hồ

Chí Minh ............................................................................................... 42

2.3. Đặc điểm đặc thù của sinh viên trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật

thành phố Hồ Chí Minh ........................................................................ 43

2.4. Việc giảng dạy học phần “Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa

Mác – Lênin” ở trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật thành phố Hồ

Chí Minh ............................................................................................... 44

2.5. Kết quả khảo sát thực trạng tính tích cực học tập học phần “Những

nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin” của sinh viên trường

Đại học Sư phạm Kỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh ............................ 44

2.5.1. Kết quả đánh giá về tính tích cực học tập học phần “Những

nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin” của sinh viên

trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh ........ 44

2.5.2. Những yếu tố tác động đến tính tích cực học tập học phần

“Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin” của

sinh viên trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật thành phố Hồ

Chí Minh ....................................................................................... 61

2.5.3. Kết quả học tập học phần của sinh viên trường Đại học Sư

phạm Kỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh ....................................... 76

2.6. Đề xuất biện pháp phát huy tính tích cực học tập học phần “Những

nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác –Lênin” của sinh viên trường

Đại học Sư phạm Kỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh ............................ 78

2.6.1. Cơ sở đề xuất biện pháp.................................................................. 78

2.6.2. Đề xuất một số biện pháp cụ thể..................................................... 78

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................................... 88

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 91

PHỤ LỤC......................................................................................................... 1

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1: Yếu tố ảnh hưởng đến tính tích cực học tập của sinh viên......... 49

Bảng 2.2: Hoạt động của sinh viên đối với học phần “Những nguyên lý cơ

bản của chủ nghĩa Mác-Lênin”................................................... 52

Bảng 2.3 : Xếp hạng các yếu tố theo tầm quan trọng .................................. 61

Bảng 2.4: Ảnh hưởng của các yếu tố đến tính tích cực học tập của sinh

viên.............................................................................................. 63

Bảng 2.5: Đánh giá của sinh viên về các yếu tố.......................................... 65

Bảng 2.6: Tầm ảnh hưởng của các yếu tố đến tính tích cực học tập học

phần của sinh viên....................................................................... 66

Bảng 2.7: Các yếu tố hội tụ nên một giờ giảng tích cực hóa người học..... 68

Bảng 2.8: Tầm ảnh hưởng của các yếu tố đến tính tích cực học tập học

phần của sinh viên....................................................................... 68

Bảng 2.9: Mức độ thực hiện hoạt động dạy của giảng viên........................ 69

Bảng 2.10: Mức độ thực hiện hoạt động dạy của giảng viên........................ 73

Bảng 2.11: Mức độ thực hiện hoạt động dạy của giảng viên........................ 74

Bảng 2.12: Kết quả học tập của sinh viên..................................................... 77

Bảng 2.13: Học lực của sinh viên.................................................................. 77

Bảng 2.14: Các biện pháp phát huy tính tích cực của sinh viên. .................. 80

Bảng 2.15: Mức độ cần thiết của việc áp dụng các yếu tố............................ 81

Bảng 2.16 : Biện pháp phát huy tính tích cực học tập của sinh viên ............. 84

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 2.1 : Tầm quan trọng của học phần................................................. 45

Biều đồ 2.2 : Học phần là nền tảng cho môn học sau .................................. 46

Biểu đồ 2.3 : Học phần đem đến hiểu biết lịch sử, chính trị, xã hội............ 47

Biểu đồ 2.4 : Học phần giúp hình thành thế giới quan cho sinh viên .......... 47

Biểu đồ 2.5 : Việc đến lớp của sinh viên...................................................... 50

Biểu đồ 2.6 : Mức độ thực hiện việc phát biểu xây dựng bài của sinh viên 51

Biểu đồ 2.7 : Mức độ tập trung trong giờ học của sinh viên........................ 55

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Đất nước ta đang trên đà đi lên hội nhập với nền kinh tế thế giới, nội

lực mạnh mẽ phải kể đến là nhờ có đội ngũ trẻ đang được sử dụng ngày một

hiệu quả. Những sản phẩm của giáo dục chính là nguồn nhân lực dồi dào cho

đất nước, như lời của chủ tịch Hồ Chí Minh từng dạy rằng: “Một năm bắt đầu

bằng mùa xuân, đời người bắt đầu bằng tuổi trẻ, tuổi trẻ là mùa xuân của xã

hội”.

Sinh viên là những tri thức tương lai của đất nước, họ là những người

đóng vai trò chủ chốt trong nền kinh tế trí thức hiện nay. Thế kỷ XXI là thế

kỷ của văn minh trí tuệ, sự phát triển khoa học kỹ thuật, nên rất cần những

con người trẻ tuổi, có trình độ và năng lực sáng tạo, có khả năng tiếp nhận cái

mới rất nhanh và biết thay đổi linh hoạt, thích nghi kịp thời với sự thay đổi

nhanh chóng của xã hội hiện đại. Họ cũng là những người làm chủ vận mệnh

của đất nước tương lai. Với mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước,

từng bước hướng tới xây dựng nền kinh tế tri thức, trong những năm gần đây

chính phủ đã không ngừng gia tăng các nguồn lực đầu tư cho giáo dục và cải

cách giáo dục, tạo môi trường thuận lợi để sinh viên tham gia học tập.

Tuổi trẻ là nền tảng cho một đời người. Với những sinh viên, những

người đang ngồi trên ghế giảng đường Đại học, đây là khoảng thời gian vô

cùng quan trọng để tích lũy lâu dài kiến thức, kinh nghiệm, phương pháp tư

duy và bản lĩnh chính trị. Từ điểm xuất phát này, con người trưởng thành và

bước vào đời. Nếu điểm xuất phát tốt họ sẽ đạt được những bước đi dài ổn

định và vững chắc trong tương lai, ngược lại con đường đi sẽ gặp khó khăn

trở ngại. Do đó, vấn đề học tập của người sinh viên mà đặc biệt là sự thích

thú, tích cực và sáng tạo trong học tập sẽ là yếu tố quyết định đến sự thành đạt

trong tương lai.

2

Trước những khó khăn, thử thách mà cuộc sống mới đặt ra, người sinh

viên càng phải thể hiện tính chủ động tích cực của mình không chỉ trong hoạt

động học tập ở nhà trường mà trong hoạt động sống nói chung. Tính tích cực

học tập là chủ đề được nhiều trường Đại học hiện nay quan tâm vì nó như một

minh chứng phản ánh tình hình học tập của sinh viên và trên cơ sở đó có thể

dự đoán được kết quả học tập của sinh viên. Từ đó có thể hình dung ra chất

lượng đầu ra của nhà trường.

Thực tế cho thấy nhiều nhà tuyển dụng cho rằng sinh viên sau khi tốt

nghiệp còn thiếu nhiều tri thức và kỹ năng cần thiết cho công việc một phần là

do sinh viên thiếu tích cực trong học tập và hoạt động sống nói chung ngay từ

khi còn ngồi trên ghế giảng đường. Vì thế việc tìm hiểu tính tích cực trong

học tập của sinh viên là điều rất cần thiết.

Trong quá trình học tập tại Đại học hầu hết sinh viên các trường đều

phải học tập các môn thuộc chương trình đại cương, và một trong những môn

học đại cương mà các em sinh viên chưa tìm được sự hấp dẫn thực sự đó là

học phần “Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin”. Đây không

chỉ là học phần bắt buộc về mặt đào tạo chính quy mà nó còn có ý nghĩa trang

bị cho người học những kiến thức nền tảng cho việc nhận thức ở mức độ cao

hơn về các môn học nói riêng và về tự nhiên và xã hội nói chung. Do đó việc

học tập môn học này một cách tích cực sẽ đem lại hiệu quả cho người học

trong việc đánh giá, nhìn nhận, tư duy logic và là tiền đề thuận lợi cho một kỹ

sư hay một giáo viên kỹ thuật trong tương lai.

Thực tế cho thấy, sinh viên kỹ thuật hiện nay chưa thực sự yêu thích

các môn học xã hội nói chung và học phần “Những nguyên lý cơ bản của chủ

nghĩa Mác- Lênin” nói riêng mặc dù các em đã ý thức được phần nào tầm

quan trọng của nó. Vì thế việc tìm hiểu về tính tích cực học tập học phần này

là việc làm cần thiết không chỉ đối với việc phát triển nhận thức cho người

3

học mà còn có ý nghĩa quan trọng đối với chiến lược phát triển toàn diện

người học của trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh

Tính tích cực học tập của sinh viên đã có nhiều tác giả nghiên cứu

nhưng nghiên cứu về tính tích cực học tập đối với học phần “Những nguyên

lý cơ bản của chủ nghĩa Mác- Lênin” của sinh viên trường Đại học Sư phạm

Kỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh thì chưa có ai nghiên cứu.

Từ những lý do nêu trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Tính

tích cực học tập học phần “Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác￾Lênin” của sinh viên Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật thành phố Hồ

Chí Minh”.

2. Mục đích nghiên cứu

Tìm hiểu thực trạng tính tích cực học tập học phần “Những nguyên lý

cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin” của sinh viên trường Đại học Sư phạm Kỹ

thuật thành phố Hồ Chí Minh hiện nay. Trên cơ sở đó đề tài đề xuất một số

biện pháp nhằm phát huy tính tích cực học tập học phần “Những nguyên lý cơ

bản của chủ nghĩa Mac – Lênin” của sinh viên trường Đại học Sư phạm Kỹ

thuật thành phố Hồ Chí Minh.

3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu

• Đối tượng nghiên cứu:

Tính tích cực học tập học phần “Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa

Mác-Lênin” của sinh viên trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật thành phố Hồ

Chí Minh.

• Khách thể nghiên cứu:

- 330 sinh viên thuộc các Khoa: Điện – Điện Tử, Cơ Khí Động Lực, Cơ Khí

Chế Tạo Máy, Công Nghệ Thông Tin, Hóa Thực Phẩm, Công Nghệ May

& Thiết Kế Thời Trang.

- Giảng viên khoa Lý luận chính trị.

4

4. Giả thuyết nghiên cứu

- Sinh viên trường Đại Học Sư Phạm Kỹ Thuật hiện nay đã thể hiện được

tính tích cực học tập đối với học phần “Những nguyên lý cơ bản của chủ

nghĩa Mác –Lênin” nhưng chưa cao.

- Có nhiều yếu tố khách quan có tác động đến tính tích cực học tập học phần

“Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác –Lênin” nhưng yếu tố về nội

dung chương trình và phương pháp giảng dạy của giáo viên có tác động

trực tiếp và mạnh mẽ nhất.

5. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Nghiên cứu các vấn đề lý luận về tính tích cực học tập học phần “Những

nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin”.

- Khảo sát thực trạng tính tích cực học tập học phần “Những nguyên lý cơ

bản của chủ nghĩa Mác-Lênin” của sinh viên trường Đại học Sư phạm Kỹ

thuật thành phố Hồ Chí Minh và xác định các yếu tố chủ quan và khách

quan tác động đến tính tích cực học tập học phần. Từ đó đề xuất một số

giải pháp nhằm phát huy tính tích cực học tập học phần cho sinh viên

trường Đại Học Sư Phạm Kỹ Thuật TP.HCM.

6. Phạm vi nghiên cứu

- Về nội dung: đề tài chỉ đề cập đến các chỉ báo thuộc về mặt nhận thức, thái

độ và biểu hiện hành vi của sinh viên trong tính tích cực học tập học phần

“Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin”.

- Khách thể khảo sát: sinh viên thuộc các Khoa: Điện- Điện Tử, Cơ Khí Chế

Tạo Máy, Công Nghệ Thông Tin và Công Nghệ May - Thiết Kế Thời

Trang và giảng viên khoa Lý luận chính trị.

- Thời gian nghiên cứu: đề tài được thực hiện từ tháng 1/2012 đến tháng

8/2012.