Tìm hiểu tính tích cực nhận thức của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi trong trò chơi học tập ở một số trường mầm non TP.HCM

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO

TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM TP.HOÀ CHÍ MINH

------

------

Ñaøo Vieät Cöôøng

TÌM HIEÅU TÍNH TÍCH CÖÏC NHAÄN THÖÙC

CUÛA TREÛ MAÃU GIAÙO 5-6 TUOÅI

TRONG TROØ CHÔI HOÏC TAÄP ÔÛ MOÄT SOÁ

TRÖÔØNG MAÀM NON TP.HOÀ CHÍ MINH

Chuyeân ngaønh : Taâm lyù hoïc

Maõ soá : 60 31 80

LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ TAÂM LYÙ HOÏC

NGÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN KHOA HOÏC

TS. HUYØNH VAÊN SÔN

Tp.Hoà Chí Minh - 2008

LÔØI CAÛM ÔN

Toâi xin baøy toû loøng bieát ôn chaân thaønh ñeán:

Phoøng Giaùo duïc maàm non Quaän 2, Phoøng Giaùo duïc maàm non Huyeän

Hoùc Moân, Ban giaùm hieäu vaø toaøn theå caùn boä, giaùo vieân, coâng nhaân vieân

Tröôøng maàm non Vöôøn Hoàng - Quaän 2, Tröôøng maàm non 23/11 - Huyeän Hoùc

Moân; vaø ñoâng ñaûo giaùo vieân maàm non khoái lôùp Laù ñang coâng taùc taïi (treû

maãu giaùo 5-6 tuoåi) caùc tröôøng maàm non khaùc treân ñòa baøn Tp.Hoà Chí Minh

ñaõ raát nhieät tình uûng hoä ñeà taøi, taïo ñieàu kieän vaø tích cöïc tham gia vaøo quaù

trình nghieân cöùu ñeà taøi, goùp phaàn quan troïng ñeå ñeà taøi nghieân cöùu trieån khai

coù keát quaû.

Ñaëc bieät, toâi xin ñöôïc baøy toû loøng bieát ôn chaân thaønh, saâu saéc ñoái vôùi

Tieán só Huyønh Vaên Sôn - ngöôøi höôùng daãn khoa hoïc, ñaõ luoân gaén boù, taän tuïy

vaø ñoäng vieân toâi raát nhieàu trong suoát quaù trình toâi thöïc hieän ñeà taøi nghieân

cöùu cuûa mình.

Tp. Hoà Chí Minh, thaùng 12 naêm 2008

Ñaøo Vieät Cöôøng

DANH MUÏC

CAÙC KYÙ HIEÄU, CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT

ÑC : Ñoái chöùng

MG : Maãu giaùo

n : Taàn soá quan saùt

Sa.TN : Sau thöïc nghieäm

t : Trị số kiểm nghiệm T-Test

T.Bình : Trung bình

TC : Troø chôi

TCHT : Troø chôi hoïc taäp

TN : Thöïc nghieäm

Tp : Thaønh phoá

Tr.TN : Tröôùc thöïc nghieäm

TTCNT : Tính tích cöïc nhaän thöùc

% : Tæ leä phaàn traêm

α = 0.05 : Mức yù nghóa

Χ : Ñieåm trung bình

1

MÔÛ ÑAÀU

1. Lyù do choïn ñeà taøi.

Tính tích cöïc nhaän thöùc (TTCNT) laø yeáu toá quan troïng trong hoaït ñoäng

phaûn aùnh taâm lyù cuûa con ngöôøi. TTCNT bieåu hieän tính naêng ñoäng, chuû ñoäng, ñoäc

laäp trong nhaän thöùc cuûa caù nhaân nhaèm phaûn aùnh caùc ñoái töôïng moät caùch toát nhaát.

TTCNT laø yeáu toá cô baûn giuùp con ngöôøi thaønh coâng ôû nhieàu lónh vöïc hoaït

ñoäng khaùc nhau, ñaëc bieät laø trong hoaït ñoäng hoïc taäp. Trong söï nghieäp ñoåi môùi

giaùo duïc ôû nöôùc ta hieän nay, caùc bieän phaùp nhaèm “phaùt huy vaø naâng cao TTCNT

cuûa ngöôøi hoïc” ñöôïc xem laø tö töôûng chuû ñaïo trong ñoåi môùi phöông phaùp vaø hình

thöùc toå chöùc hoaït ñoäng giaùo duïc ôû taát caû caùc caáp hoïc vaø baäc hoïc. Noù coù yù nghóa

raát lôùn ñoái vôùi vieäc naâng cao keát quaû hoaït ñoäng hoïc taäp cuûa ngöôøi hoïc vaø laø moät

trong nhöõng yeâu caàu quan troïng trong vieäc hình thaønh caùc phaåm chaát nhaân caùch

cuûa con ngöôøi.

“Hoïc maø chôi, chôi maø hoïc”, ñoù laø neùt ñaëc tröng trong hoaït ñoäng hoïc taäp

cuûa treû maãu giaùo (MG). Qua ñoù, noù taïo ra nhöõng söï thay ñoåi veà chaát trong taâm lyù

cuûa treû vaø laø tieàn ñeà cho hoaït ñoäng hoïc taäp ôû löùa tuoåi tieáp theo. Phaùt huy vaø naâng

cao TTCNT cuûa treû trong hoaït ñoäng hoïc taäp laø yeâu caàu quan troïng cuûa baäc giaùo

duïc maàm non. Treû MG 5-6 tuoåi raát ham hoïc hoûi, tìm toøi, thích quan saùt, tìm hieåu

theá giôùi xung quanh vaø ñaëc bieät höùng thuù vôùi vieäc khaùm phaù nhöõng ñieàu môùi laï.

Khi phaïm vi tieáp xuùc vôùi theá giôùi xung quanh ngaøy caøng ñöôïc môû roäng thì voán

hieåu bieát cuûa treû caøng ñöôïc phong phuù vaø saâu saéc hôn daãn tôùi nhu caàu nhaän thöùc

ngaøy caøng cao hôn. Treû MG 5-6 tuoåi khoâng thoûa maõn vôùi nhöõng hieåu bieát veà beân

ngoaøi cuûa caùc söï vaät hieän töôïng xung quanh maø chuùng baét ñaàu muoán khaùm phaù,

2

muoán tìm kieám nhöõng daáu hieäu, baûn chaát beân trong vaø moái lieân heä cuûa caùc söï vaät

hieän töôïng. Vì vaäy, trong troø chôi hoïc taäp (TCHT), vôùi nhöõng haønh ñoäng thöû

nghieäm, tìm toøi vaø khaùm phaù luoân giuùp treû ñöôïc ñaùp öùng vaø thoûa maõn nhu caàu

nhaän thöùc cuûa mình. Nhôø ñoù, TTCNT cuûa treû ñöôïc kích thích, phaùt trieån.

TCHT laø moâi tröôøng thuaän lôïi ñeå TTCNT cuûa treû MG 5-6 tuoåi phaùt trieån.

Tuy vaäy, thöïc teá bieåu hieän TTCNT cuûa treû MG 5-6 tuoåi trong TCHT ôû caùc tröôøng

maàm non hieän nay chöa cao. Vieäc söû duïng caùc bieän phaùp toå chöùc TCHT cuûa giaùo

vieân maàm non coøn cöùng nhaéc, raäp khuoân, thieáu tính linh hoaït, saùng taïo, caùch daïy

chuû yeáu vaãn laø goø eùp ñeå giuùp treû lónh hoäi moät kieán thöùc hay moät khaùi nieäm naøo

ñoù, neân TTCNT cuûa treû raát ít coù cô hoäi ñöôïc kích thích phaùt huy. Ñieàu naøy ñaõ taïo

ra söï haïn cheá trong nhaän thöùc cuûa treû. Trong caùc TCHT, phaàn lôùn treû chöa thaät söï

laø nhöõng chuû theå töï do khaùm phaù, chuû ñoäng giaûi quyeát caùc “baøi taäp” giaùo vieân

maàm non giao cho, töø ñoù daãn ñeán vieäc treû coù thoùi quen yû laïi, thuï ñoäng vaø ngaïi

suy nghó khi chôi. Taâm theá cuûa treû khi chôi laø chôø ñôïi söï giuùp ñôõ, höôùng daãn, treû

chôi khoâng coù nhieàu yù töôûng vaø thieáu caùch giaûi quyeát trong ñaàu, nhieàu tröôøng hôïp

troø chôi khoâng ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu nhaän thöùc cuûa treû, laøm treû daàn daàn ñi maát

höùng thuù vôùi loaïi troø chôi naøy. Xuaát phaùt töø nhöõng lyù do treân, chuùng toâi choïn ñeà

taøi nghieân cöùu: “Tìm hieåu tính tích cöïc nhaän thöùc cuûa treû maãu giaùo 5-6 tuoåi trong

troø chôi hoïc taäp ôû moät soá tröôøng maàm non Tp. Hoà Chí Minh”.

2. Muïc ñích nghieân cöùu.

Tìm hieåu möùc ñoä bieåu hieän TTCNT cuûa treû MG 5-6 tuoåi trong TCHT; caùc

yeáu toá aûnh höôûng ñeán TTCNT cuûa treû MG 5-6 tuoåi trong TCHT, treân cô sôû ñoù

xaây döïng vaø thöû nghieäm moät soá bieän phaùp nhaèm naâng cao TTCNT cuûa treû MG

5-6 tuoåi trong loaïi troø chôi naøy.

3

3. Nhieäm vuï nghieân cöùu.

Nghieân cöùu caùc vaán ñeà lyù luaän lieân quan ñeán tính tích cöïc vaø TTCNT cuûa

treû MG 5-6 tuoåi, troø chôi hoïc taäp; tính tích cöïc nhaän thöùc cuûa treû maãu giaùo

5-6 tuoåi trong troø chôi hoïc taäp.

Nghieân cöùu thöïc tieãn nhaèm khaûo saùt möùc ñoä bieåu hieän tính tích cöïc cuûa treû

MG 5-6 trong TCHT. Töø ñoù, xaùc ñònh moät soá yeáu toá aûnh höôûng ñeán TTCNT cuûa

treû MG 5-6 tuoåi trong TCHT vaø xaây döïng moät soá bieän phaùp nhaèm naâng cao

TTCNT cho treû trong loaïi TC naøy.

Thöïc nghieäm (TN) moät soá bieän phaùp taùc ñoäng nhaèm naâng cao TTCNT cuûa

treû MG 5-6 tuoåi trong TCHT.

4. Giaû thuyeát nghieân cöùu.

TCHT coù moái quan heä maät thieát vôùi vieäc naâng cao TTCNT cho treû. Tuy

nhieân, TTCNT cuûa treû MG 5-6 tuoåi trong TCHT ôû moät soá tröôøng maàm non

Tp. Hoà Chí Minh coù bieåu hieän chöa cao. Neáu aùp duïng moät soá bieän phaùp nhö:

chuaån bò, leân keá hoaïch toå chöùc chôi cho treû; xaây döïng moâi tröôøng chôi mang tính

phaùt trieån; taïo tình huoáng chôi coù vaán ñeà nhaän thöùc cho treû; taïo cho treû caûm giaùc

an toaøn, thoaûi maùi vaø toân troïng treû; ñaùnh giaù, khen ngôïi ñoäng vieân treû kòp thôøi seõ

goùp phaàn naâng cao TTCNT cuûa treû MG 5-6 tuoåi trong TCHT.

5. Giôùi haïn vaø phaïm vi nghieân cöùu.

Ñeà taøi chæ nghieân cöùu moät soá bieåu hieän cô baûn cuûa TTCNT ôû treû maãu giaùo

5-6 tuoåi trong TCHT.

4

Chæ choïn löïa moät soá daïng TCHT cô baûn ñöôïc toå chöùc trong hoaït ñoäng

chung cho treû MG 5-6 tuoåi trong caùc chuû ñieåm: theá giôùi thöïc vaät, theá giôùi ñoäng

vaät, theá giôùi voâ sinh…

Vieäc aùp duïng caùc bieän phaùp thöïc nghieäm chæ döøng ôû möùc thöû nghieäm böôùc

ñaàu.

6. Phöông phaùp nghieân cöùu.

6.1. Phöông phaùp nghieân cöùu lyù luaän.

Toång hôïp vaø heä thoáng hoùa caùc vaán ñeà lyù luaän lieân quan ñeán tính tích cöïc

nhaän thöùc cuûa treû trong troø chôi hoïc taäp: tính tích cöïc, tính tích cöïc nhaän thöùc, troø

chôi hoïc taäp, tính tích cöïc nhaän thöùc trong troø chôi hoïc taäp, tính tích cöïc nhaän thöùc

cuûa treû maãu giaùo 5-6 tuoåi trong troø chôi hoïc taäp.

6.2. Nhoùm caùc phöông phaùp nghieân cöùu thöïc tieãn.

6.2.1. Phöông phaùp quan saùt.

Quan saùt bieåu hieän TTCNT cuûa treû MG 5-6 tuoåi trong caùc TCHT, thöïc

traïng vieäc söû duïng caùc bieän phaùp nhaèm toå chöùc TCHT cho treû MG 5-6 tuoåi.

6.2.2. Phöông phaùp traéc nghieäm (baèng heä thoáng baøi taäp).

Söû duïng heä thoáng baøi taäp ñöôïc xaây döïng döïa vaøo taøi lieäu “Höôùng daãn thöïc

hieän chöông trình chaêm soùc vaø giaùo duïc treû MG 5-6 tuoåi theo höôùng ñoåi môùi”

nhaèm khaûo saùt möùc ñoä bieåu hieän TTCNT cuûa treû MG 5-6 tuoåi trong TCHT.

6.2.3. Phöông phaùp ñieàu tra.

Söû duïng baûng caâu hoûi nhaèm tìm hieåu nhaän thöùc cuûa giaùo vieân maàm non vaø

caùn boä quaûn lyù tröôøng maàm non veà ñaëc ñieåm, vai troø cuûa TCHT vaø caùc bieän phaùp

toå chöùc TCHT nhaèm phaùt huy TTCNT cuûa treû MG 5-6 tuoåi.

5

6.2.4. Phöông phaùp phoûng vaán.

Trao ñoåi vaø tìm hieåu yù kieán cuûa caùn boä quaûn lyù, giaùo vieân tröôøng maàm non

vaø phuï huynh veà caùc vaán ñeà coù lieân quan ñeán vieäc toå chöùc caùc TCHT nhaèm naâng

cao TTCNT cuûa treû MG 5-6 tuoåi.

6.2.5. Phöông phaùp thöïc nghieäm.

Thöû nghieäm moät soá bieän phaùp taùc ñoäng nhaèm naâng cao TTCNT cuûa treû

MG 5-6 tuoåi trong TCHT:

- Chuaån bò, leân keá hoaïch toå chöùc chôi cho treû.

- Xaây döïng moâi tröôøng chôi mang tính phaùt trieån.

- Taïo tình huoáng chôi coù vaán ñeà nhaän thöùc cho treû.

- Taïo cho treû caûm giaùc an toaøn, thoaûi maùi vaø toân troïng treû.

- Ñaùnh giaù, khen ngôïi ñoäng vieân treû kòp thôøi.

So saùnh, ñoái chieáu möùc ñoä bieåu hieän TTCNT cuûa treû MG 5-6 tuoåi trong

TCHT tröôùc vaø sau thöïc nghieäm treân nhoùm ñoái chöùng vaø nhoùm thöïc nghieäm.

So saùnh, ñoái chieáu möùc ñoä bieåu hieän TTCNT cuûa treû MG 5-6 tuoåi trong

TCHT giöõa nhoùm ñoái chöùng vaø nhoùm thöïc nghieäm tröôùc vaø sau khi thöïc nghieäm.

6.2.6. Phöông phaùp thoáng keâ.

Söû duïng phaàn meàm SPSS vaø caùc coâng thöùc thoáng keâ toaùn hoïc ñeå xöû lyù vaø

phaân tích caùc soá lieäu thu thaäp trong quaù trình nghieân cöùu. Cuï theå phöông phaùp

toaùn thoáng keâ duøng ñeå tính caùc trò soá sau: giaù trò trung bình Χ , kieåm nghieäm

(T)…

6

7. Khaùch theå vaø ñoái töôïng nghieân cöùu.

7.1. Khaùch theå nghieân cöùu.

144 treû MG 5-6 tuoåi ôû moät soá tröôøng maàm non Tp. Hoà Chí Minh laø khaùch

theå nghieân cöùu chính.

Ngoaøi ra, coøn coù 120 giaùo vieân maàm non, caùn boä quaûn lyù ôû moät soá tröôøng

maàm non Tp. Hoà Chí Minh ñöôïc xem laø khaùch theå boå trôï cho quaù trình nghieân

cöùu.

7.2. Ñoái töôïng nghieân cöùu.

Tính tích cöïc nhaän thöùc cuûa treû MG 5-6 tuoåi trong troø chôi hoïc taäp.

8. Ñoùng goùp môùi cuûa ñeà taøi.

Ñeà taøi nhaèm goùp phaàn laøm saùng toû caùc vaán ñeà lyù luaän vaø thöïc tieãn veà

TTCNT cuûa treû MG 5-6 tuoåi, TTCNT cuûa treû MG 5-6 tuoåi trong TCHT.

Ñeà taøi cuõng ñöa ra moät soá bieän phaùp coù theå aùp duïng vaøo thöïc tieãn toå chöùc

hoaït ñoäng chung ôû tröôøng maàm non ñeå naâng cao TTCNT cuûa treû MG 5-6 tuoåi

trong TCHT.

7

CHÖÔNG 1. CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN

1.1. Lòch söû nghieân cöùu vaán ñeà.

1.1.1. Nhöõng nghieân cöùu veà tính tích cöïc nhaän thöùc.

TTCNT töø laâu ñöôïc xem laø yeáu toá quan troïng trong taâm lyù ngöôøi, noù giuùp

con ngöôøi nhaän thöùc theá giôùi ngaøy caøng ñaày ñuû vaø baûn chaát hôn.

Khoaûng thôøi gian töø theá kyû XVII-XIX, vieäc phaùt huy TTCNT cuûa ngöôøi

hoïc ñöôïc xem laø “nguyeân taéc vaøng” trong daïy hoïc. Taøi lieäu nghieân cöùu cho thaáy,

ngöôøi ñaàu tieân ñeà caäp ñeán nguyeân taéc naøy laø nhaø giaùo duïc Tieäp Khaéc

J.A.Coâmenxki (1592-1670), theo oâng “Giaùo duïc coù muïc ñích ñaùnh thöùc naêng löïc

nhaïy caûm, phaùn ñoaùn ñuùng ñaén, phaùt trieån nhaân caùch... Haõy tìm ra nhöõng bieän

phaùp ñeå phaùt huy tính tích cöïc cuûa ngöôøi hoïc vaø cho pheùp giaùo vieân daïy ít hôn, hoïc

sinh hoïc nhieàu hôn” [35]. OÂng coøn chæ ra “Tích cöïc nhaän thöùc khoâng ñôn thuaàn laø

chæ ngoài nghe maø phaûi tìm hieåu baûn chaát söï vaät, hieän töôïng” [35].

J.J.Rutxoâ (1713-1784) nhaø trieát hoïc ngöôøi Phaùp. Vôùi oâng, daïy hoïc phaûi ñeå

“Treû tích cöïc daønh laáy kieán thöùc baèng con ñöôøng töï tìm hieåu, töï khaùm phaù, khoâng

neân hoïc thuoäc loøng maø phaûi saùng taïo. Giaùo duïc khoâng ñöôïc aùp ñaët, ngöôøi thaày

phaûi ñaùp öùng moïi yeâu caàu, mong muoán cuûa treû” [1].

K.Ñ.Usinxki nhaø giaùo duïc Xoâ Vieát tieâu bieåu cuûa theá kyû XVIII cuõng coù

quan ñieåm “Khi caàn daïy treû ñieàu gì, chæ caàn cho treû töï quan saùt, töï phaùt bieåu yù kieán

cuûa mình, töôûng töôïng, nhôù laïi nhöõng gì quan saùt ñöôïc vaø ruùt ra keát luaän laø coù hieäu

quaû nhaát” [35].

J.Dewey (1895-1952) nhaø giaùo duïc ngöôøi Myõ, laø ngöôøi ñöa ra nguyeân taéc

“Chôi phaûi ñöôïc toå chöùc khaép moïi nôi, treû chôi vaø hoïc qua troø chôi” [35]. OÂng chæ

ra “Ngöôøi giaùo vieân laø ngöôøi höôùng daãn treû vaø ñaùp öùng moïi yeâu caàu cuûa treû. Coøn

treû phaûi tích cöïc trong moïi hoaït ñoäng cuûa mình, laø chuû theå nhaän thöùc” [35].

8

C.Maùc (1818-1883) nhaø trieát hoïc vó ñaïi ngöôøi Ñöùc, khi nghieân cöùu veà con

ngöôøi oâng ñaõ chæ ra raèng: “Nhaân caùch cuûa treû hình thaønh vaø phaùt trieån khi treû tích

cöïc tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng vôùi moâi tröôøng xung quanh, ñaëc bieät laø hoaït ñoäng

nhaän thöùc” [35].

J.Piaget (1896-1980) nhaø taâm lyù hoïc, giaùo duïc hoïc tieâu bieåu cuûa theá kyû

XX, ngöôøi Thuïy Syõ. Vôùi oâng, “Quaù trình phaùt trieån cuûa treû mang tính chuû ñoäng vaø

tích cöïc” [35]. OÂng khuyeán khích caùc chöông trình giaùo duïc maø trong ñoù nhaán

maïnh vieäc hoïc taäp vaø töï khaùm phaù cuûa treû.

Theá kyû XX, XXI, vaán ñeà tính tích cöïc cuûa ngöôøi hoïc tieáp tuïc ñöôïc ñeà caäp

trong caùc coâng trình nghieân cöùu cuûa moät soá nhaø khoa hoïc treân theá giôùi theo nhieàu

khía caïnh khaùc nhau:

Thöù nhaát, nghieân cöùu TTCNT cuûa ngöôøi hoïc trong moái quan heä giöõa nhaän

thöùc vaø yù chí (I.F.Kharloâmoâv, R.A.Ñanhiloâv, OÂkoân…) [16], [7], [25]. Höôùng

nghieân cöùu naøy hoã trôï raát nhieàu cho caùc nhaø giaùo duïc trong vieäc tìm kieám con

ñöôøng vaø ñieàu kieän caàn thieát nhaèm phaùt huy TTCNT cuûa ngöôøi hoïc.

Thöù hai, nghieân cöùu baûn chaát vaø caáu truùc cuûa TTCNT cuûa ngöôøi lôùn vaø treû

em, trong ñoù ñaëc bieät löu yù vai troø chuû ñoäng cuûa chuû theå trong quaù trình nhaän thöùc

(P.B.EÂxipoâv, Xavier Roegiers…) [10], [60]. Caùc taùc giaû naøy coi TTCNT laø thaùi

ñoä caûi taïo cuûa chuû theå ñoái vôùi ñoái töôïng nhaän thöùc thoâng qua vieäc huy ñoäng caùc

chöùc naêng taâm lyù ôû möùc ñoä cao.

Thöù ba, nghieân cöùu veà caùc daáu hieäu cuûa TTCNT vaø möùc ñoä theå hieän chuùng

ôû hoïc sinh (X.P.Baranov, A.M.Machiuskin…) [35]. Döïa vaøo vieäc xaùc ñònh caùc

daáu hieäu vaø möùc ñoä TTCNT cuûa hoïc sinh trong hoaït ñoäng hoïc taäp, caùc taùc giaû ñaõ

ñeà xuaát moät soá bieän phaùp nhaèm naâng cao TTCNT cuûa hoïc sinh trong quaù trình

daïy vaø hoïc.

9

Thöù tö, nghieân cöùu moái quan heä giöõa tính tích cöïc vaø tính ñoäc laäp nhaän

thöùc cuûa hoïc sinh trong vieäc hình thaønh vaø giaûi quyeát vaán ñeà nhaän thöùc. Höôùng

naøy coù moät soá quan ñieåm khaùc nhau:

- Thöù nhaát, P.B.EÂxipoâv [35] ngay trong tính tích cöïc ñaõ coù tính ñoäc laäp

khi hình thaønh vaán ñeà vaø xaùc ñònh caùch giaûi quyeát vaán ñeà. Tuy vaäy,

quan nieäm naøy chæ ñuùng ôû möùc ñoä cao cuûa tính tích cöïc.

- Thöù hai, G.I.Sukina [35] tính tích cöïc ñöôïc xem nhö laø möùc ñoä chuaån bò

cho tính ñoäc laäp.

- Thöù ba, I.I.Lecner [35] tính tích cöïc laø ñieàu kieän cuûa tính ñoäc laäp vaø

khoâng theå naøo coù tính ñoäc laäp maø thieáu tính tích cöïc, nhöng tính tích

cöïc coù theå khoâng keát hôïp vôùi tính ñoäc laäp.

- Thöù tö, R.A.Ñanhiloâv [7]… phaân loaïi TTCNT döïa vaøo chöùc naêng taâm

lyù vaø möùc ñoä huy ñoäng caùc chöùc naêng taâm lyù ñoù.

1.1.2. Nhöõng nghieân cöùu veà tính tích cöïc nhaän thöùc cuûa treû MG 5-6 tuoåi.

TTCNT cuûa treû MG cuõng ñöôïc caùc nhaø khoa hoïc giaùo duïc Xoâ Vieát ñeà caäp

ñeán theo moät soá khía caïnh khaùc nhau:

Thöù nhaát, nghieân cöùu veà tieàm naêng phaùt trieån trí tueä cuûa treû MG, veà naêng

löïc hoaït ñoäng trí tueä cuûa treû MG vaø söï aûnh höôûng cuûa quaù trình sö phaïm ñeán toác

ñoä phaùt trieån trí tueä cuûa treû. Ñaëc bieät, ñeán söï hình thaønh caùc phaåm chaát trí tueä caàn

thieát cho treû vaøo hoïc ôû tröôøng phoå thoâng (A.N.Leâoânchiev, A.V.Ñaparoâjet,

D.B.Encoânhin, A.M.Leâusina, V.V.Ñavöñoâv…) [18], [8], [35]. Höôùng nghieân cöùu

naøy chæ ra tieàm naêng phaùt trieån trí tueä cuûa treû ôû löùa tuoåi MG laø voâ cuøng lôùn. Tuy

nhieân, muoán ñaït hieäu quaû, baûn thaân treû phaûi noã löïc, coá gaéng veà trí tueä vaø ngöôøi

lôùn phaûi ñoäng vieân, khuyeán khích vaø taïo ñieàu kieän cho treû chuû ñoäng giaûi quyeát

nhieäm vuï nhaän thöùc moät caùch hôïp lyù. Vieäc daïy treû lónh hoäi ñöôïc caùc thao taùc trí

10

tueä khaùc nhau laø raát quan troïng. Chính caùc thao taùc trí tueä taïo ñieàu kieän cho treû

phaùt trieån nhöõng naêng löïc hoaït ñoäng trí tueä, hình thaønh heä thoáng thao taùc trí tueä,

giuùp treû lónh hoäi nhöõng tri thöùc môùi veà theá giôùi xung quanh.

Thöù hai, nghieân cöùu veà baûn chaát TTCNT cuûa treû löùa tuoåi MG vaø moät soá

daáu hieäu nhaän bieát TTCNT cuûa treû trong hoaït ñoäng (A.A.Liublinxkaia,

N.P.Xaculina, Z.M.Bagulapxkaia, T.M.Babunoâva, B.I.Varoânoâva, V.G.Phoâkina,

A.K.Boândarenkoâ, N.B.Khaleñoâva…) [19], [35]. Theo caùc taùc giaû, ôû löùa tuoåi MG

ñaõ xuaát hieän moät hình thöùc cuûa tính tích cöïc ôû möùc cao nhaát, ñoù laø TTCNT trong

caùc hoaït ñoäng khaùc nhau cuûa treû. TTCNT cuûa treû MG ñöôïc caùc taùc giaû xem nhö

laø khaû naêng giaûi quyeát nhieäm vuï nhaän thöùc vôùi hieäu quaû cao baèng söï noã löïc, huy

ñoäng ôû möùc ñoä cao caùc chöùc naêng taâm lyù nhaän thöùc, ñaëc bieät laø tö duy.

Thöù ba, nghieân cöùu vai troø cuûa TTCNT trong söï hình thaønh vaø phaùt trieån

nhaân caùch cuûa treû MG, veà moái quan heä giöõa TTCNT vôùi tính ñoäc laäp trong hoaït

ñoäng nhaän thöùc cuûa treû (A.V.Ñaparoâjet, A.I.Xoâroâkina…) [8], [61]. Khía caïnh naøy

chæ ra TTCNT laø moät trong nhöõng yeáu toá quyeát ñònh hoaït ñoäng nhaän thöùc cuûa con

ngöôøi, trong ñoù coù treû MG. Vieäc hình thaønh vaø phaùt trieån TTCNT cuûa treû MG laø

vaán ñeà quan troïng vaø phöùc taïp nhaát cuûa nhieäm vuï giaùo duïc trí tueä cho treû.

TTCNT coù moái lieân heä chaët cheõ vôùi tính ñoäc laäp cuûa treû, laø ñieàu kieän caàn thieát

cuûa tính ñoäc laäp nhaän thöùc, chuùng hoã trôï cho nhau, thuùc ñaåy nhau phaùt trieån.

ÔÛ Vieät Nam, caùc taùc giaû nhö Haø Theá Ngöõ, Ñaëng Vuõ Hoaït, Nguyeãn Ngoïc

Baûo, Nguyeãn Kyø, Thaùi Duy Tuyeân [35], [3], [17], [50]… ñaõ ñeà caäp ñeán TTCNT

cuûa hoïc sinh trong hoaït ñoäng hoïc taäp, cuï theå “TTCNT laø thaùi ñoä caûi taïo theá giôùi

khaùch theå thoâng qua söï huy ñoäng möùc ñoä cao caùc chöùc naêng taâm lyù nhaèm giaûi

quyeát nhöõng vaán ñeà hoïc taäp - nhaän thöùc” [3, tr.8-9]. Caùc taùc giaû ñeàu nhaán maïnh

vai troø chuû theå vaø söï caàn thieát phaûi phaùt huy TTCNT cuûa chuû theå. Taùc giaû

11

Nguyeãn Kyø cho raèng, “TTCNT laø söï ham muoán hoaït ñoäng nhaän thöùc cuûa chuû theå

vaø chính chuû theå chuû ñoäng taïo neân nhöõng bieåu hieän beân trong vaø beân ngoaøi” [17].

Nhöõng naêm gaàn ñaây vaán ñeà daïy hoïc tích cöïc ñaõ vaø ñang laø chuû tröông cuûa

ngaønh giaùo duïc nöôùc ta. Moät soá luaän aùn tieán só, luaän vaên cao hoïc cuõng taäp trung

nghieân cöùu veà tính tích cöïc trong hoaït ñoäng nhaän thöùc cuûa hoïc sinh phoå thoâng.

Beân caïnh nhöõng coâng trình nghieân cöùu veà TTCNT cuûa hoïc sinh phoå thoâng thì vaán

ñeà TTCNT cuûa treû MG ñaõ baét ñaàu ñöôïc moät soá nhaø taâm lyù - sö phaïm maàm non

chuù yù ñeán. Taùc giaû Leâ Thanh Thuûy ñaõ nghieân cöùu veà moái quan heä giöõa TTCNT

vaø söï saùng taïo trong hoaït ñoäng taïo hình cuûa treû MG. Taùc giaû Toâ Hieäu trong ñeà taøi

nghieân cöùu “Nhöõng bieän phaùp naâng cao TTCNT trong giôø hoïc cuûa treû MG lôùn”

cuõng ñaõ chæ ra moät soá bieän phaùp nhaèm naâng cao TTCNT cuûa treû MG lôùn treân “tieát

hoïc” ôû tröôøng maàm non.

Tuy nhieân, ñeán nay vaãn chöa coù coâng trình naøo nghieân cöùu taäp trung vaø

saâu veà TTCNT cuûa treû trong TCHT - moät loaïi troø chôi ñoøi hoûi treû phaûi coù TTCNT

ôû möùc cao. Vì vaäy, coù theå khaúng ñònh ñeà taøi naøy ñöôïc xem nhö moät nghieân cöùu

khaù lyù thuù.

1.2. Cô sôû lyù luaän cuûa vaán ñeà nghieân cöùu.

1.2.1. Ñaëc ñieåm nhaän thöùc cuûa treû maãu giaùo 5-6 tuoåi.

Moïi taùc ñoäng giaùo duïc leân hoaït ñoäng nhaän thöùc cuûa treû chæ coù hieäu quaû khi

nhaø giaùo duïc naém vöõng nhöõng ñaëc ñieåm taâm lyù noùi chung vaø khaû naêng nhaän thöùc

noùi rieâng cuûa treû theo töøng löùa tuoåi. Caùc bieän phaùp naâng cao TTCNT cuûa treû MG

5-6 tuoåi cuõng vaäy, chæ ñaït hieäu quaû khi nhaø giaùo duïc naém ñöôïc ñaëc ñieåm taâm lyù

vaø khaû naêng nhaän thöùc cuûa treû ôû ñoä tuoåi naøy.