Thiết kế và tổ chức dạy học chủ đề tích hợp liên môn “mắt – những điều cần biết” chương trình lớp 11 thpt

i

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA VẬT LÝ

TRẦN THỊ ĐÀO THANH

THIẾT KẾ VÀ TỔ CHỨC DẠY HỌC CHỦ ĐỀ TÍCH

HỢP LIÊN MÔN “MẮT – NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT”

– CHƯƠNG TRÌNH LỚP 11 THPT

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

Đà Nẵng, 5/2017

ii

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA VẬT LÝ

TRẦN THỊ ĐÀO THANH

THIẾT KẾ VÀ TỔ CHỨC DẠY HỌC CHỦ ĐỀ TÍCH

HỢP LIÊN MÔN “MẮT – NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT”

– CHƯƠNG TRÌNH LỚP 11 THPT

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

Chuyên ngành: Sư phạm Vật lí

Khóa học: 2013-2017

Người hướng dẫn: TS. Phùng Việt Hải

Đà Nẵng, 5/2017

iii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành bài khóa luận này, trước hết cho phép em xin tỏ lòng biết ơn chân

thành đến quý thầy, cô giáo trong khoa Vật Lí trường Đại học Sư Phạm – Đại học Đà

Nẵng đã tạo điều kiện thuận lợi và tận tình chỉ dạy, truyền đạt kiến thức cho em trong

suốt 4 năm học tập tại trường. Với vốn kiến thức được tiếp thu trong quá trình học

không chỉ là nền tảng cho quá trình nghiên cứu khóa luận mà còn là hành trang quý

báu để em bước vào đời một cách vững chắc và tự tin.

Xin gửi lời cám ơn các BGH trường THPT Phan Châu Trinh và các thầy cô giáo

trong tổ Vật lý tại trường đã tạo điều kiện thuận lợi nhất để em có thể hoàn thành tốt

quá trình thực nghiệm đề tài khóa luận của mình.

Đặc biệt, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến TS. Phùng Việt Hải đã tận tình

hướng dẫn, chỉ bảo em trong suốt thời gian thực hiện đề tài khóa luận “Thiết kế và

tổ chức dạy học chủ đề dạy học tích hợp liên môn “Mắt – Những điều cần biết”

chương trình lớp 11 THPT”.

Tuy nhiên do thời gian nghiên cứu, tìm hiểu và do kiến thức còn hạn chế, chắc

chắn đề tài khóa luận không tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong nhận được sự

góp ý và cảm thông của thầy, cô để đề tài khóa luận này của em được hoàn thiện hơn.

Cuối cùng, em xin kính chúc quý Thầy, Cô dồi dào sức khỏe và thành công trong sự

nghiệp cao quý.

Em xin chân thành cảm ơn !

Đà Nẵng, tháng 05 năm 2017

Sinh viên thực hiện

Trần Thị Đào Thanh

ii

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................. i

MỤC LỤC .................................................................................................................. ii

DANH MỤC BẢNG BIỂU VÀ HÌNH.................................................................... iv

DANH MỤC KÍ HIỆU VÀ CỤM TỪ VIẾT TẮT................................................ vi

MỞ ĐẦU..................................................................................................................... 1

1. Lý do chọn đề tài.................................................................................................... 1

2. Mục đích nghiên cứu............................................................................................. 2

3. Nhiệm vụ nghiên cứu............................................................................................. 2

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu: ...................................................................... 3

5. Phương pháp nghiên cứu...................................................................................... 3

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DẠY HỌC TÍCH HỢP.............................. 4

1.1. Dạy học tích hợp ................................................................................................. 4

1.1.1. Khái niệm dạy học tích hợp............................................................................ 4

1.1.2. Sự cần thiết phải tổ chức dạy học tích hợp................................................... 5

1.1.3. Đặc trưng của dạy học tích hợp..................................................................... 7

1.1.4. Các mức độ (các kiểu) tích hợp trong dạy học............................................. 9

1.1.5. Các nguyên tắc tích hợp trong dạy học....................................................... 11

1.1.6. Qui trình tổ chức dạy học tích hợp.............................................................. 13

1.2. Các phương pháp và kỹ thuật dạy học .......................................................... 20

1.2.1. Dạy học dự án ................................................................................................ 20

1.2.2. Kỹ thuật 5W1H.............................................................................................. 22

1.2.3. Kỹ thuật bản đồ tư duy................................................................................ 22

CHƯƠNG 2: THIẾT KẾ CHỦ ĐỀ TÍCH HỢP LIÊN MÔN “MẮT – NHỮNG

ĐIỀU CẦN BIẾT” – CHƯƠNG TRÌNH LỚP 11 THPT ................................... 23

2.1. Lựa chọn chủ đề................................................................................................ 23

2.1.1 Cách xác định chủ đề ..................................................................................... 23

2.2. Xác định các vấn đề cần giải quyết..................................................................23

2.3. Xác định mạch kiến thức và địa chỉ tích hợp................................................ 24

2.4. Xác định mục tiêu dạy học..............................................................................................26

iii

2.5. Xây dựng nội dung các kiến thức cụ thể........................................................ 28

2.5.1. Thông tin trợ giúp ......................................................................................... 28

2.6. Xây dựng các nội dung dạy học và đánh giá ................................................. 40

2.6.1. Thiết kế các nhiệm vụ dạy học ..................................................................... 40

2.6.2. Xây dựng nội dung kiểm tra đánh giá......................................................................43

2.7. Thiết kế tiến trình dạy học. ............................................................................. 50

CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM ......................................................... 55

3.1. Đối tượng và thời gian thực nghiệm............................................................... 55

3.2. Mục tiêu thực nghiệm sư phạm ...................................................................... 55

3.3. Phương pháp thực nghiệm .............................................................................. 55

3.4. Các bước tiến hành........................................................................................... 55

3.4. Phân tích diễn biến thực nghiệm và đánh giá định tính .............................. 56

3.5. Những thuận lợi và khó khăn trong quá trình thưc nghiệm....................... 60

3.5.1. Thuận lợi......................................................................................................... 60

3.5.2. Khó khăn ........................................................................................................ 60

3.6. Đánh giá định lượng......................................................................................... 60

3.6.1. Đánh giá chủ đề dạy học tích hợp từ các chuyên gia................................. 60

3.6.2. Đánh giá sự hài lòng của học sinh ............................................................... 62

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................ 63

1. Kết luận................................................................................................................. 63

2. Kiến nghị............................................................................................................... 63

TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 64

PHỤ LỤC..................................................................................................................PL

iv

DANH MỤC BẢNG BIỂU VÀ HÌNH

Bảng 1.1: Sự trình bày ở các phân môn ...................................................................... 2

Bảng 1.2: Dạy học tích hợp và dạy học các môn học riêng rẽ ................................... 8

Bảng 1.2. Mẫu trình bày sơ bộ mạch phát triển kiến thức và địa chỉ tích hợp......... 15

Bảng 1.3. Mẫu kế hoạch dạy học 1 chủ đề tích hợp ................................................. 19

Bảng 2.1: Khoảng cách qua các độ tuổi................................................... 32

Hình 1.2. Các mức độ dạy học tích hợp...................................................................... 9

Hình 1.3. Sơ đồ xương cá ............................................................................................ 9

Hình 1.1. Sơ đồ mạng nhện....................................................................................... 10

Hình 1.4. Mức độ tích hợp xuyên môn ..................................................................... 11

Hình 1.5. Quy trình tổ chức dạy học tích hợp........................................................... 13

Hình 1.6. Mô tả cách xây dựng các vấn đề trong chủ đề ......................................... 14

Hình 1.7. Sơ đồ cấu trúc hoạt động dạy học và đánh giá ........................................ 17

Hình 2.1: Sơ đồ tư duy các vấn đề về Mắt ................................................................ 24

Hình 2.2: Cấu tạo bên ngoài của Mắt....................................................................... 28

Hình 2.3: Cấu tạo bên trong của Mắt....................................................................... 29

Hình 2.4: Cấu tạo màng lưới của Mắt...................................................................... 29

Hình 2.5: Sơ đồ thu gọn của Mắt .............................................................................. 30

Hình 2.6: So sánh Mắt và máy ảnh ........................................................................... 30

Hình 2.7: Mắt nhìn vật .............................................................................................. 31

Hình 2.8: Bẩm sinh do cầu mắt dài........................................................................... 33

Hình 2.9: Thể thủy tinh quá phồng ........................................................................... 33

Hình 2.10: Măt đeo kính phân kỳ.............................................................................. 34

Hình 2.11: cầu mắt ngắn........................................................................................... 34

Hình 2.12: thể thủy tinh bị lão hóa ........................................................................... 34

Hình 2.1 3: so sánh mắt lão thị và mắt thường......................................................... 35

Hình 2.14: so sánh mắt loạn thị và mắt thường........................................................ 36

Hình 2.15: bệnh đau mắt đỏ...................................................................................... 36

v

Hình 2.16: bệnh đục thủy tinh thể ............................................................................. 37

Hình 2.17: bệnh đau mắt hột..................................................................................... 38

Hình 3.1: Hs thảo luận sôi nổi phiếu học tập số 1 ................................................... 57

Hình 3.2: Phước Thịnh tự tin đại diện trình bày kết quả hoạt động nhóm.............. 57

Hình 3.3: “Bác sĩ” Tiến Đạt tư vấn cho “khán giả” về tật lão thị.......................... 58

Hình 3.4: “Bác sĩ” Hoàng Uyên tư vấn cho “khán giả” về tật loạn thị.................. 58

Hình 3.5: Hs thực hành tự đo độ cận của Mắt ......................................................... 59

Hình 3.6: Chuyên gia dinh dưỡng Kim Nguyên Tư vấn cho “bà con” về cách giúp

cho đôi mắt luôn khỏe đẹp......................................................................................... 59

Đồ thị 3.1: Đánh giá quy trình xây dựng chủ đề ...................................................... 61

Đồ thị 3.2: Khảo sát sự hài lòng của Hs về chủ đề .................................................. 62