Tăng cường thu hút ODA vào tỉnh Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

ĐỖ THỊ DÂN

TĂNG CƯỜNG THU HÚT ODA VÀO

TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

ĐỖ THỊ DÂN

TĂNG CƯỜNG THU HÚT ODA VÀO

TỈNH THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế

Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học: GS.TS ĐỖ ĐỨC BÌNH

THÁI NGUYÊN - 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan: Luận văn này là công trình nghiên cứu thực sự của cá

nhân, được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của GS. TS. Đỗ Đức Bình.

Các số liệu, những kết luận nghiên cứu được trình bày trong luận văn

này trung thực và chưa từng được công bố dưới bất cứ hình thức nào.

Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình!

Học viên

Đỗ Thị Dân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn này, tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu,

Phòng Đào tạo, Khoa Sau Đại học, cùng các thầy, cô giáo trong trường Đại

học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh Thái Nguyên đã tận tình giúp đỡ, tạo mọi

điều kiện cho tôi trong quá trình học tập và thực hiện đề tài.

Đặc biệt xin chân thành cảm ơn GS.TS Đỗ Đức Bình đã trực tiếp

hướng dẫn, chỉ bảo tận tình và đóng góp nhiều ý kiến quý báu, giúp đỡ tôi

hoàn thành luận văn tốt nghiệp.

Tôi xin chân thành cảm ơn cơ quan, gia đình, bạn bè, đồng nghiệp động

viên, giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này.

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2015

Tác giả luận văn

Đỗ Thị Dân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT................................................ vi

DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................. vii

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ........................................................................viii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 2

4. Đóng góp của luận văn.................................................................................. 3

5. Bố cục của luận văn ...................................................................................... 3

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THU HÚT

ODA VÀO MỘT ĐỊA PHƯƠNG .................................................................. 4

1.1. Khái niệm, đặc điểm và phân loại ODA.................................................... 4

1.1.1. Khái niệm ODA ................................................................................... 4

1.1.2. Đặc điểm cơ bản của ODA .................................................................. 5

1.1.3. Phân loại vốn ODA.............................................................................. 6

1.2. Vai trò và sự cần thiết thu hút ODA đối với sự phát triển kinh tế xã

hội của Việt Nam và tỉnh Thái Nguyên ............................................................ 9

1.2.1. Vai trò ODA đối với sự phát triển kinh tế xã hội của Việt Nam......... 9

1.2.2. Sự cần thiết thu hút ODA vào tỉnh Thái Nguyên .............................. 11

1.3. Nội dung tăng cường thu hút ODA.......................................................... 11

1.4. Các nhân tố ảnh hưởng tới thu hút vốn ODA vào địa phương ................ 13

1.4.1. Các nhân tố thuộc nhà cung cấp ........................................................ 13

1.4.2. Các nhân tố thuộc địa phương ........................................................... 14

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

iv

1.5. Kinh nghiệm thu hút ODA của một số nước trong khu vực Châu Á,

một số địa phương trong nước và bài học rút ra cho tỉnh Thái Nguyên......... 15

1.5.1. Kinh nghiệm thu hút ODA của một số nước trong khu vực

Châu Á ......................................................................................................... 15

1.5.2. Kinh nghiệm thu hút ODA của một số địa phương trong nước ........ 19

1.5.3. Bài học rút ra cho tỉnh Thái Nguyên.................................................. 23

Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................. 26

2.1. Các câu hỏi nghiên cứu của đề tài............................................................ 26

2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 26

2.2.1. Phương pháp thu thập tài liệu thứ cấp ............................................... 26

2.2.2. Phương pháp xử lý và tổng hợp số liệu ............................................. 27

2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin, số liệu .......................................... 27

2.2.4. Phương pháp logic ............................................................................. 28

2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu............................................................. 28

Chương 3. THỰC TRẠNG THU HÚT VỐN ODA ỞTỈNH THÁI NGUYÊN......... 29

3.1. Thuận lợi và khó khăn của tỉnh Thái Nguyên trong thu hút ODA .......... 29

3.1.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên .............................................................. 29

3.1.2. Đặc điểm điều kiện KT - XH............................................................. 32

3.1.3. Những thuận lợi và khó khăn của tỉnh Thái Nguyên trong thu

hút ODA....................................................................................................... 40

3.2. Những nhân tố từ phía các nhà tài trợ ảnh hưởng đến thu hút ODA

của tỉnh Thái Nguyên ...................................................................................... 43

3.2.1. Mục tiêu chiến lược, chính sách cung cấp ODA của nhà tài trợ ....... 43

3.2.2. Tình hình kinh tế, chính trị nước tài trợ............................................. 45

3.2.3. Môi trường quốc tế và mối quan hệ kinh tế, chính trị giữa nhà

tài trợ và tỉnh Thái Nguyên .......................................................................... 45

3.3. Thực trạng thu hút ODA vào tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2011 - 2014 ....... 46

3.3.1. Tình hình thu hút vốn ODA............................................................... 46

3.3.2. Tình hình giải ngân vốn ODA ........................................................... 53

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

v

3.4. Những chính sách và biện pháp tỉnh Thái Nguyên đã áp dụng để

tăng cường thu hút ODA................................................................................. 57

3.5. Đánh giá thực trạng thu hút vốn ODA ở tỉnh Thái Nguyên .................... 61

3.5.1. Những kết quả đạt được trong thu hút ODA ..................................... 61

3.5.2. Những hạn chế trong thu hút ODA.................................................... 63

3.5.3. Những nguyên nhân của hạn chế....................................................... 65

Chương 4. QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG THU

HÚT ODA CỦA TỈNH THÁI NGUYÊN.................................................... 68

4.1. Bối cảnh quốc tế, trong nước và của tỉnh Thái Nguyên tác động

đến thu hút ODA vào Thái Nguyên và những yêu cầu mới đặt ra đối với

việc thu hút ODA ............................................................................................ 68

4.1.1. Bối cảnh quốc tế................................................................................. 68

4.1.2. Bối cảnh trong nước........................................................................... 70

4.1.3. Bối cảnh của tỉnh Thái Nguyên ......................................................... 71

4.1.4. Những yêu cầu mới đặt ra đối với việc thu hút ODA vào tỉnh

Thái Nguyên ................................................................................................. 72

4.2. Quan điểm, định hướng về tăng cường thu hút ODA tại tỉnh Thái

Nguyên trong thời gian tới.............................................................................. 73

4.2.1. Phương hướng và mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của tỉnh

Thái Nguyên đến năm 2020......................................................................... 73

4.2.2. Quan điểm đẩy mạnh thu hút ODA của tỉnh Thái Nguyên ............... 76

4.2.3. Định hướng tăng cường thu hút vốn ODA tại tỉnh Thái Nguyên...... 77

4.3. Một số giải pháp tăng cường thu hút ODA vào tỉnh Thái Nguyên.......... 82

4.3.1. Nâng cao nhận thức về vốn ODA...................................................... 82

4.3.2. Hoàn thiện quy trình, thủ tục về quản lý và sử dụng vốn ODA ........ 83

4.3.3. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác kinh tế đối

ngoại và quản lý các dự án ODA................................................................. 83

4.3.4. Nâng cao hiệu quả công tác đánh giá các chương trình, dự án ODA ..... 84

4.4. Kiến nghị.................................................................................................. 85

4.4.1. Đối với các Bộ, ngành Trung Ương .................................................. 85

4.4.2. Đối với đối tác cung cấp ODA .......................................................... 85

KẾT LUẬN.................................................................................................... 86

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................... 89

PHỤ LỤC....................................................................................................... 91

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

vi

DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt Nghĩa đầy đủ

CNH-HĐH Công nghiệp hóa - hiện đại hóa

KT - XH Kinh tế xã hội

TDMN Trung du miền núi

TP Thành phố

UBND Ủy ban nhân dân

VND Việt Nam Đồng

Chữ viết tắt Nghĩa đầy đủ

Tiếng Anh Tiếng Việt

ADB Asian Development Bank Ngân hàng phát triển Châu Á

FDI Foreign Direct Investment Đầu tư trực tiếp nước ngoài

GDP Gross Domestic Produc Tổng sản lượng quốcnội

IFAD

International Fund for Agricultural

Development

Quỹ Phát triển nông nghiệp

Quốc tế

IMF International Monetary Fund Quỹ Tiền tệ quốc tế

JBIC

Japan Bank for International

Co-operation

Ngân hàng Hợp tác quốc tế

Nhật Bản

JICA

Japan International

Co- operation Agency

Cơ quan Hợp tác quốc tế

Nhật Bản

ODA Official Development Assitance Hỗ trợ phát triển chính thức

OECD

Organisation for Economicc

Co-operation and Development

Tổ chức Hợp tác và Phát triển

kinh tế

PPP Public-Private Partnership Hợp tác công -tư

UNDP

United Nations Development

Programme

Chương trình Phát triểnLiên

hợp quốc

UNICEF

Unites Nations

Children’s Fund Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc

USD United States Dollar Đô la Mỹ

WB World Bank Ngân hàng Thế giới

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1. Tình hình biến động dân số tỉnh Thái Nguyên phân theo

thành thị, nông thôn.........................................................................33

Bảng 3.2. Tỷ lệ lao động từ 15 tuổi trở lên đang làm việc tại thời

điểm 1/7 hằng năm trong nền kinh tế đã qua đào tạo phân

theo giới tính, thành thị, nông thôn................................................34

Bảng 3.3. Một số chỉ tiêu kinh tế cơ bản của tỉnh Thái Nguyên giai

đoạn 2010 - 2014 .............................................................................37

Bảng 3.4. Giá trị sản xuất công nghiêp theo giá hiện hành phân theo

thành phần kinh tế............................................................................38

Bảng 3.5. Cơ cấu giá trị sản xuất nông, lâm nghiệp, thủy sản theo giá

hiện hành...........................................................................................40

Bảng 3.6. Số dự án ODA thu hút và vốn ODA cam kết tài trợ cho các

dự án trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2011 - 2014..........47

Bảng 3.7. Vốn ODA phân theo nhà tài trợ tại Thái Nguyên giai đoạn

2011 - 2014.......................................................................................49

Bảng 3.8. Vốn ODA phân theo lĩnh vực tài trợ tại Thái Nguyên giai

đoạn 2011 - 2014 .............................................................................51

Bảng 3.9. Tình hình giải ngân vốn ODA giai đoạn 2011 - 2014.................53

Bảng 3.10. Vốn ODA giải ngân theo nhà tài trợ giai đoạn 2011 - 2014.......55

Bảng 3.11. Vốn ODA giải ngân theo lĩnh vực tài trợ giai đoạn

2011 - 2014 .....................................................................................57

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

viii

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 3.1. Số dự án ODA thu hút và vốn ODA cam kết tỉnh Thái Nguyên

giai đoạn 2011 - 2014.....................................................................................49

Biểu đồ 3.2. Vốn ODA phân theo nhà tài trợ giai đoạn 2011 - 2014............ 51

Biểu đồ 3.3. Vốn ODA phân theo lĩnh vực tài trợ giai đoạn 2011 - 2014........... 53

Biểu đồ 3.4. Tình hình giải ngân vốn ODA trên địa bàn giai đoạn

2011 - 2014 ............................................................................... 54