Tăng cường thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các khu công nghiệp tại tỉnh Vĩnh Phúc

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN XUÂN LONG

`

TĂNG CƯỜNG THU HÚT ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP

NƯỚC NGOÀI VÀO CÁC KHU CÔNG NGHIỆP

TẠI TỈNH VĨNH PHÚC

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2019

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN XUÂN LONG

TĂNG CƯỜNG THU HÚT ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP

NƯỚC NGOÀI VÀO CÁC KHU CÔNG NGHIỆP

TẠI TỈNH VĨNH PHÚC

Ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Thu Hà

THÁI NGUYÊN - 2019

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi,

chưa công bố tại bất kỳ nơi nào, mọi số liệu sử dụng trong luận văn này là những

thông tin xác thực. Tôi xin chịu mọi trách nhiệm về lời cam đoan của mình.

Thái Nguyên, ngày 15 tháng 01 năm 2019

Tác giả luận văn

Nguyễn Xuân Long

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập và thực hiện đề tài, tôi đã nhận được sự giúp đỡ

quý báu của tập thể và các cá nhân.

Trước hết tôi xin chân thành cảm ơn các giảng viên trường Đại học Kinh

tế và Quản trị Kinh doanh Thái Nguyên, đặc biệt là sự hướng dẫn của Tiến sỹ

Nguyễn Thị Thu Hà trong suốt thời gian thực hiện đề tài.

Tôi xin chân thành cảm ơn tới Ban lãnh đạo Sở Công Thương, các bạn bè

đồng nghiệp, đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, ngày 15 tháng 01 năm 2019

Tác giả luận văn

Nguyễn Xuân Long

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ..............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .......................................................................vi

DANH MỤC BẢNG SỐ LIỆU ......................................................................vii

DANH MỤC HÌNH ........................................................................................vii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 2

4. Những đóng góp của luận văn ...................................................................... 3

5. Bố cục của luận văn ...................................................................................... 4

Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THU HÚT ĐẦU

TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI VÀO KHU CÔNG NGHIỆP........ 5

1.1. Cơ sở lý luận .............................................................................................. 5

1.1.1. Đầu tư trực tiếp nước ngoài .................................................................... 5

1.1.2. Khu công nghiệp ................................................................................... 14

1.1.3. Thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào khu công nghiệp................... 15

1.1.4. Các nhân tố ảnh hưởng tới thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào

khu công nghiệp...................................................................................... 23

1.2. Kinh nghiệm thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào khu công nghiệp

tại một số địa phương trên cả nước......................................................... 26

1.2.1. Kinh nghiệm của tỉnh Phú Thọ ............................................................. 26

1.2.2. Kinh nghiệm của tỉnh Hải Dương......................................................... 28

1.2.3. Bài học kinh nghiệm cho tỉnh Vĩnh Phúc ............................................. 30

Chương 2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.............................................. 31

iv

2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 31

2.2. Các phương pháp nghiên cứu................................................................... 31

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................ 31

2.2.2. Phương pháp xử lý và tổng hợp số liệu ................................................ 36

2.2.3. Phương pháp phân tích.......................................................................... 36

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu đánh giá kết quả hoạt động đầu tư trực

tiếp nước ngoài vào các khu công nghiệp............................................... 37

2.3.1. Nhóm chỉ tiêu phản ánh môi trường đầu tư của tỉnh ............................ 37

2.3.2. Nhóm chỉ tiêu phản ánh thực trạng thu hút FDI................................... 38

Chương 3 THỰC TRẠNG THU HÚT ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC

NGOÀI VÀO CÁC KHU CÔNG NGHIỆP TẠI TỈNH VĨNH

PHÚC ..................................................................................................... 39

3.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội của tỉnh Vĩnh Phúc................................. 39

3.1.1. Môi trường đầu tư của tỉnh Vĩnh Phúc ................................................. 39

3.1.2. Tình hình thu hút FDI vào tỉnh Vĩnh Phúc ........................................... 45

3.2. Khái quát về các khu công nghiệp của tỉnh Vĩnh Phúc ........................... 47

3.2.1. Đặc điểm các khu công nghiệp của tỉnh Vĩnh Phúc ............................. 47

3.2.2. Khái quát về ban quản lý các khu công nghiệp của tỉnh Vĩnh Phúc .... 48

3.3. Thực trạng thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các Khu công

nghiệp tại tỉnh Vĩnh Phúc........................................................................ 49

3.3.1. Tình hình thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các Khu công

nghiệp của tỉnh Vĩnh Phúc...................................................................... 49

3.3.2. Các hoạt động thu hút vốn đầu tư vào các Khu công nghiệp của tỉnh Vĩnh

Phúc……………….................................................................................. 55

3.3.3. Đánh giá thực trạng thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các Khu

công nghiệp tại tỉnh Vĩnh Phúc............................................................... 69

3.3.3.1. Kết quả đạt được ................................................................................ 69

3.3.3.2. Những hạn chế ................................................................................... 70

v

3.4. Kết quả hoạt động thu hút thu hút vốn đầu tư nước ngoài vào các khu

công nghiệp tỉnh Vĩnh Phúc.................................................................... 76

3.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động thu hút vốn FDI đầu tư vào các

khu công nghiệp của tỉnh Vĩnh Phúc ...................................................... 76

Chương 4 GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG THU HÚT ĐẦU TƯ TRỰC

TIẾP NƯỚC NGOÀI VÀO CÁC KHU CÔNG NGHIỆP TẠI

TỈNH VĨNH PHÚC............................................................................... 84

4.1. Định hướng thu hút FDI vào các khu công nghiệp của tỉnh Vĩnh Phúc.. 84

4.1.1. Định hướng phát triển các KCN tỉnh Vĩnh Phúc .................................. 84

4.1.2. Định hướng thu hút FDI vào các khu công nghiệp............................... 85

4.2. Mục tiêu thu hút FDI của tỉnh vào các Khu công nghiệp........................ 86

4.2.1. Mục tiêu tổng quát thu hút FDI............................................................. 86

4.2.2. Mục tiêu cụ thể thu hút FDI.................................................................. 87

4.3. Giải pháp tăng cường thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các khu

công nghiệp tại tỉnh Vĩnh Phúc............................................................... 88

4.3.1. Điều chỉnh chính sách ưu đãi đầu tư..................................................... 88

4.3.2. Phát triển các khu công nghiệp trên địa bàn ......................................... 88

4.3.3. Hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng........................................................ 89

4.3.4. Đầu tư xây dựng công trình phụ trợ đi kèm các khu công nghiệp........ 90

4.3.5. Tăng cường xúc tiến đầu tư................................................................... 91

4.3.6. Phát triển công nghiệp hỗ trợ................................................................ 92

4.3.7. Cải cách thủ tục hành chính .................................................................. 93

4.3.8. Nâng cao trình độ đội ngũ nguồn nhân lực........................................... 95

KẾT LUẬN.................................................................................................... 98

TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................. 100

PHỤ LỤC...................................................................................................... 102

vi

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

STT Ký hiệu Nguyên nghĩa

1 FDI ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI

2 BQL BAN QUẢN LÝ

3 CCLĐ CƠ CẤU LAO ĐỘNG

4 CCN CỤM CÔNG NGHIỆP

5 CN CÔNG NGHIỆP

6 CNĐT CHỨNG NHẬN ĐẦU TƯ

7 CNH CÔNG NGHIỆP HÓA

8 DN DOANH NGHIỆP

9 DV DỊCH VỤ

10 HĐH HIỆN ĐẠI HÓA

11 KCN KHU CÔNG NGHIỆP

12 KCNC KHU CÔNG NGHỆ CAO

13 KCX KHU CHẾ XUẤT

14 KH -KT KHOA HỌC – KỸ THUẬT

15 KT-XH KINH TẾ - XÃ HỘI

16 NSNN NGÂN SÁCH NHÀ NỨỚC

17 HTKCN HẠ TẦNG KHU CÔNG NGHIỆP

18 QLKCN QUẢN LÝ KHU CÔNG NGHIỆP

19 QLNN QUẢN LÝ NHÀ NỨỚC

20 UBND ỦY BAN NHÂN DÂN

21 MNE CÔNG TY ĐA QUỐC GIA

vii

DANH MỤC BẢNG SỐ LIỆU

Bảng 2.1. Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp.......................................................32

Bảng 2.2. Thang đo Likert 5 điểm ............................................................................34

Bảng 2.3. Thang đo các yếu tố ảnh hưởng tới sự hài lòng........................................35

của các nhà đầu tư nước ngoài ..................................................................................35

Bảng 3.1. Chỉ số PCI tỉnh Vĩnh Phúc giai đoạn 2015 - 2017 ...................................41

Bảng 3.2. Quy mô và tốc độ gia tăng dự án FDI vào các Khu công nghiệp.............50

giai đoạn 2015 - 2017................................................................................................50

Bảng 3.3. FDI tại các Khu công nghiệp chia theo huyện thị ....................................51

trong giai đoạn 2015 - 2017 ......................................................................................51

Bảng 3.4. FDI phân theo các Khu công nghiệp trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc ...........52

giai đoạn 2015 - 2017................................................................................................52

Bảng 3.5. Cơ cấu ngành của các dự án FDI vào các Khu công nghiệp giai đoạn

2015 - 2017 ...............................................................................................................53

Bảng 3.6. Các dự án FDI vào Khu công nghiệp phân theo các đối tác ....................54

Bảng 3.7. Danh mục kê gọi đầu tư vào các KCN tỉnh Vĩnh Phúc năm 2017...........57

Bảng 3.8. Đánh giá về cơ sở hạ tầng KCN ...............................................................77

Bảng 3.9. Đánh giá về chế độ chính sách ưu đãi vào tỉnh ........................................77

Bảng 3.10. Đánh giá về công tác quản lý và hỗ trợ của địa phương ........................78

Bảng 3.11. Đánh giá về vị trí địa lý và tài nguyên thiên nhiên.................................79

Bảng 3.12. Đánh giá về chất lượng nguồn nhân lực .................................................79

Bảng 3.13. Đánh giá về chi phí đầu tư......................................................................80

Bảng 3.14. Đánh giá về sự hình thành cụm, ngành ..................................................80

Bảng 3.15. Đánh giá của nhà đầu tư về quy mô thị trường ......................................81

Bảng 3.16. Tổng hợp kết quả đánh giá của nhà đầu tư về các khu công nghiệp ......81

DANH MỤC HÌNH

Hình 3. 1. Xếp hạng PCI của tỉnh Vĩnh Phúc năm 2017 ..........................................42

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài hiện được coi là chìa khóa của sự

tăng trưởng kinh tế, phá vỡ vòng luẩn quẩn của nghèo đói. Với tính chất là vùng

lãnh thổ hoạt động theo quy chế riêng trong môi trường đầu tư chung của cả nước,

khu công nghiệp trở thành công cụ hữu hiệu thu hút đầu tư, đặc biệt là nguồn vốn

đầu tư trực tiếp nước ngoài. Thông qua việc thu hút nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước

ngoài, khu công nghiệp du nhập kỹ thuật công nghệ tiên tiến và học tập kinh

nghiệm quản lý của các công ty tư bản nước ngoài, đồng thời tạo ra nhiều việc làm,

giảm tỷ lệ thất nghiệp. Nhờ những ưu đãi vượt trội, cơ chế quản lý thông thoáng,

khu công nghiệp có điều kiện thuận lợi trong vận chuyển, sản xuất, lưu thông và

xuất khẩu hàng hóa.

Ngày nay nguồn vốn FDI ngày càng trở nên quan trọng với chúng ta bởi FDI

không chỉ là nguồn cung cấp vốn quan trọng mà còn là con đường cung cấp công

nghệ hiện đại, những bí quyết kỹ thuật đặc biệt và những kinh nghiệm trong quản lý

và là cơ hội tốt cho Việt Nam tham gia hội nhập kinh tế thế giới. Vì thế tình hình

thu hút FDI là một nhiệm vụ hết sức quan trọng trong giai đoạn hiện nay đặc biệt

với những nước đang phát triển nói chung và Việt Nam nói riêng.

Vĩnh Phúc là một tỉnh trong vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ, cửa ngõ của

Thủ đô, gần sân bay Quốc tế Nội Bài, là cầu nối giữa các tỉnh phía Tây Bắc với

Hà Nội và đồng bằng châu thổ sông Hồng, do vậy tỉnh có vai trò rất quan trọng

trong chiến lược phát triển kinh tế khu vực và quốc gia. Với nguồn tài nguyên

thiên nhiên phong phú, có nhiều tiềm năng để phát triển kinh tế nhưng nguồn

vốn đầu tư hạn chế. Hiện nay, tỉnh Vĩnh Phúc có 11 khu công nghiệp, trong đó

có 46 doanh nghiệp có 100% vốn nội địa và 191 doanh nghiệp có vốn FDI. Tính

tới tháng 6 năm 2018, các KCN của tỉnh đã thu hút được số vốn đầu tư trực tiếp

nước ngoài là 147,49 triệu USD cho 24 dự án FDI. So với tiềm năng lớn của tỉnh

trong việc thu hút các nguồn vốn đầu tư thì những kết quả trong công tác thu hút

FDI vào các KCN của tỉnh trong thời gian qua còn rất hạn chế, chưa xứng đáng

với tiềm năng về tài nguyên của tỉnh. Cần phải xem xét lại lại toàn bộ thực trạng

2

đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các khu công nghiệp tỉnh Vĩnh Phúc, tìm ra

nguyên nhân yếu kém, trên cơ sở đó đưa ra các giải pháp phù hợp nhằm thu hút

nhiều hơn nguồn vốn quan trọng này.

Trong bối cảnh đó việc nghiên cứu đề tài “Tăng cường thu hút đầu tư trực

tiếp nước ngoài vào các Khu công nghiệp tại tỉnh Vĩnh Phúc” là có tính cấp thiết,

góp phần nhất định vào việc giải quyết những vấn đề cơ bản và cấp bách đặt ra

trong việc thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài vào tỉnh Vĩnh Phúc.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu chung

Thu hút được nhiều dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các khu công nghiệp

với tổng số vốn lớn, công nghệ phù hợp ở mức hiện đại nhằm tạo động lực phát triển

về kinh tế - xã hội nhanh và bền vững cho tỉnh Vĩnh Phúc trong thời gian tới.

2.2. Mục tiêu cụ thể

- Góp phần hệ thống các lý luận về thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào

khu công nghiệp.

- Phân tích thực trạng thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các Khu công

nghiệp tại tỉnh Vĩnh Phúc; Tìm ra được các kết quả đã đạt được cũng như các hạn

chế tồn tại trong việc thu hút FDI vào các khu công nghiệp và nguyên nhân của các

hạn chế này.

- Phân tích, đánh giá mức độ hài lòng của các nhà đầu tư nước ngoài tại các

khu công nghiệp của tỉnh Vĩnh Phúc về các khu công nghiệp mà họ đang đầu tư

nhằm tìm ra được những điểm mạnh cần phát huy và điểm yếu cần khắc phục của

các khu công nghiệp.

- Đề xuất một số giải pháp có tính khả thi nhằm giúp các Khu công nghiệp

tại tỉnh Vĩnh Phúc thu hút được nhiều vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài trong thời

gian tới.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu là hoạt động thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài vào các

Khu công nghiệp tại tỉnh Vĩnh Phúc.