Tăng cường quản lý tài chính nội bộ tại Kho bạc nhà nước Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

VŨ THỊ HỒNG NHUNG

TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH NỘI BỘ

TẠI KHO BẠC NHÀ NƯỚC THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2021

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

VŨ THỊ HỒNG NHUNG

TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH NỘI BỘ

TẠI KHO BẠC NHÀ NƯỚC THÁI NGUYÊN

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. Tạ Thị Thanh Huyền

THÁI NGUYÊN - 2021

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn được

thực hiện nghiêm túc, trung thực và mọi số liệu trong luận văn được trích dẫn

có nguồn gốc rõ ràng.

Tác giả

Vũ Thị Hồng Nhung

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này, tôi đã

nhận được sự quan tâm, giúp đỡ tận tình từ phía tập thể và cá nhân:

Tôi xin trân trọng bày tỏ lòng biết ơn tới tất cả các thầy, cô giáo trường Đại

học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh Thái Nguyên, Phòng Đào tạo đã giúp đỡ

tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với TS. Tạ Thị Thanh Huyền,

người đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt thời gian nghiên cứu đề tài.

Tôi xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo, các Cán bộ, công nhân viên

cùng các bạn đồng nghiệp tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên đã giúp đỡ, tạo

điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình nghiên cứu đề tài.

Tác giả

Vũ Thị Hồng Nhung

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN..................................................................................................ii

MỤC LỤC.......................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU .................................vii

DANH MỤC CÁC BẢNG ...........................................................................viii

PHẦN MỞ ĐẦU.............................................................................................. 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 2

3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu .................................................................... 3

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn ................................................. 3

5. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 4

CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ

QUẢN LÝ TÀI CHÍNH NỘI BỘ CỦA KHO BẠC NHÀ NƯỚC.............. 5

1.1. Cơ sở lý luận về quản lý tài chính nội bộ của Kho bạc Nhà nước............. 5

1.1.1. Một số khái niệm cơ bản......................................................................... 5

1.1.2. Đặc điểm, vai trò của quản lý tài chính nội bộ tại Kho bạc Nhà nước... 8

1.1.3. Nội dung quản lý tài chính nội bộ tại Kho bạc Nhà nước .................... 14

1.1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý tài chính nội bộ tại Kho bạc Nhà

nước................................................................................................................. 22

1.2. Kinh nghiệm thực tiễn về quản lý tài chính nội bộ của một số Kho bạc Nhà

nước trong nước và bài học kinh nghiệm cho Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên

......................................................................................................................... 27

1.2.1. Kinh nghiệm quản lý tài chính nội bộ của một số Kho bạc Nhà nước ở

trong nước ....................................................................................................... 27

1.2.2. Bài học kinh nghiệm cho Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên ................. 31

CHƯƠNG 2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................ 34

2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 34

iv

2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 34

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................ 34

2.2.2. Phương pháp xử lý số liệu..................................................................... 36

2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin .......................................................... 36

2.3. Hệ thống các tiêu chí đánh giá thực trạng công tác quản lý tài chính nội bộ

tại Kho bạc nhà nước Thái Nguyên ................................................................ 37

2.3.1. Nhóm chỉ tiêu phản ánh công tác lập kế hoạch quản lý tài chính nội bộ

tại kho bạc Nhà nước....................................................................................... 37

2.3.2. Nhóm chỉ tiêu phản ánh kết quả quản lý tài chính nội bộ tại kho bạc Nhà

nước................................................................................................................. 38

2.3.3. Nhóm chỉ tiêu phản ánh kết quả công tác kiểm tra, giám sát công tác quản

lý tài chính nội bộ tại kho bạc Nhà nước ........................................................ 39

2.3.4. Nhóm chỉ tiêu phản ánh các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý tài chính nội

bộ tại kho bạc Nhà nước Thái Nguyên ........................................................... 39

CHƯƠNG 3 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH NỘI

BỘ TẠI KHO BẠC NHÀ NƯỚC THÁI NGUYÊN .................................. 41

3.1. Khái quát về Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên........................................ 41

3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển Kho bạc Nhà nước ............................ 41

3.1.2. Cơ cấu tổ chức của Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên........................... 42

3.2. Thực trạng quản lý tài chính nội bộ tại KBNN Thái Nguyên.................. 44

3.2.1. Thực trạng quy trình quản lý tài chính nội bộ tại Kho bạc Nhà nước Thái

Nguyên ............................................................................................................ 44

3.2.2. Thực trạng công tác lập kế hoạch quản lý tài chính nội bộ tại Kho bạc

Nhà nước Thái Nguyên ................................................................................... 47

3.2.3. Thực hiện quản lý tài chính nội bộ tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên

......................................................................................................................... 60

3.2.4. Thực trạng công tác kiểm tra, giám sát công tác quản lý tài chính nội bộ

tại Kho bạc Nhà nước...................................................................................... 76

v

3.3. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý tài chính nội bộ tại Kho bạc

Nhà nước Thái Nguyên ................................................................................... 79

3.3.1. Nhân tố chủ quan .................................................................................. 79

3.3.2. Nhân tố khách quan............................................................................... 86

3.4. Đánh giá thực trạng quản lý tài chính nội bộ tại Kho bạc Nhà nước Thái

Nguyên trong giai đoạn 2017-2019. ............................................................... 90

3.4.1. Những kết quả đạt được ........................................................................ 90

3.4.2. Những hạn chế và nguyên nhân............................................................ 95

CHƯƠNG 4 GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH NỘI

BỘ TẠI KHO BẠC NHÀ NƯỚC THÁI NGUYÊN ................................ 100

4.1. Định hướng, mục tiêu quản lý tài chính nội bộ tại Kho bạc Nhà nước Thái

Nguyên trong thời gian tới............................................................................ 100

4.1.1. Định hướng công tác quản lý tài chính nội bộ tại Kho bạc Nhà nước Thái

Nguyên .......................................................................................................... 100

4.1.2. Mục tiêu công tác quản lý tài chính nội bộ tại Kho bạc Nhà nước Thái

Nguyên .......................................................................................................... 100

4.2. Giải pháp tăng cường quản lý tài chính nội bộ tại Kho bạc Nhà nước Thái

Nguyên giai đoạn 2020-2025........................................................................ 102

4.2.1. Giải pháp hoàn thiện quy trình quản lý tài chính nội bộ tại Kho bạc Nhà

nước Thái Nguyên......................................................................................... 102

4.2.2. Giải pháp hoàn thiện công tác lập dự toán, chấp hành dự toán, hạch toán

và quyết toán thu chi ..................................................................................... 105

4.2.3. Giải pháp quản lý và sử dụng các nguồn kinh phí tại Kho bạc Nhà nước

Thái Nguyên.................................................................................................. 112

4.2.4. Giải pháp tăng cường công tác kiểm tra, giám sát công tác quản lý tài

chính nội bộ tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên ........................................ 116

4.3. Kiến nghị................................................................................................ 117

4.3.1. Kiến nghị với Chính phủ..................................................................... 117

vi

4.3.2. Kiến nghị với Bộ Tài Chính................................................................ 118

4.3.3. Kiến nghị với Kho bạc Nhà nước ....................................................... 119

KẾT LUẬN.................................................................................................. 120

PHỤ LỤC..................................................................................................... 125

vii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU

Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ

CBCC Cán bộ công chức

CNTT Công nghệ thông tin

HCNN Hành chính nhà nước

HĐNV Hoạt động nghiệp vụ

KBNN Kho bạc Nhà nước

KTPL Khen thưởng phúc lợi

KT - XH Kinh tế - Xã hội

NĐ-CP Nghị định – Chính phủ

NSĐP Ngân sách địa phương

NSNN Ngân sách nhà nước

XDCB Xây dựng cơ bản

viii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1: Thang đo quãng Likert đo lường mức độ đồng ý........................... 35

Bảng 3.1: Cơ cấu công chức KBNN Thái Nguyên năm 2019........................ 43

Bảng 3.2: Tổng hợp ý kiến về việc ban hành văn bản hướng dẫn tại KBNN Thái

Nguyên ................................................................................................ 52

Bảng 3.3: Tình hình lập và thực hiện dự toán của Kho bạc Thái Nguyên từ năm

2017 đến năm 2019............................................................................. 57

Bảng 3.4: Tổng hợp ý kiến về việc lập, phân bổ và giao dự toán kinh phí tại

KBNN Thái Nguyên ........................................................................... 59

Bảng 3.5: Cơ cấu các nguồn kinh phí của Kho bạc Thái Nguyên từ năm 2017

đến năm 2019...................................................................................... 61

Bảng 3.6: Tình hình sử dụng các nguồn kinh phí của Kho bạc Thái Nguyên từ

năm 2017 đến năm 2019..................................................................... 64

Bảng 3.7: Tổng hợp ý kiến về Trình độ chuyên môn của công chức làm công

tác quản lý tài chính nội bộ tại KBNN Thái Nguyên ......................... 68

Bảng 3.8: Tình hình quản lý, sử dụng nguồn thu nghiệp vụ của Kho bạc Thái

Nguyên từ năm 2017 đến năm 2019................................................... 71

Bảng 3.9: Tình hình quản lý, sử dụng nguồn kinh phí địa phương hỗ trợ của

Kho bạc Thái Nguyên từ năm 2017 đến năm 2019 ............................ 72

Bảng 3.10: Tình hình chi từ nguồn kinh phí tăng thu, tiết kiệm chi của Kho bạc

Thái Nguyên từ năm 2017 đến năm 2019........................................... 73

Bảng 3.11: Tình hình trích lập và sử dụng các quỹ của Kho bạc Nhà nước Thái

Nguyên từ năm 2017 đến năm 2019................................................... 74

Bảng 3.12: Tổng hợp số cuộc kiểm tra, tự kiểm tra của Kho bạc Thái Nguyên

từ năm 2017 đến năm 2019................................................................. 78

Bảng 3.13: Tổng hợp ý kiến về cơ cấu tổ chức công chức làm công tác tài chính

nội bộ tại KBNN Thái Nguyên ........................................................... 80

ix

Bảng 3.14: Tổng hợp ý kiến về trang thiết bị cơ sở vật chất- kỹ thuật tại KBNN

Thái Nguyên........................................................................................ 82

Bảng 3.15: Tổng hợp ý kiến về công tác kiểm tra, giám sát công tác ............ 84

Bảng 3.16: Tổng hợp ý kiến về Quy trình nghiệp vụ trong công tác tài chính

nội bộ tại KBNN Thái Nguyên ........................................................... 88

Bảng 3.17: Tổng hợp ý kiến về tính công khai minh bạch trong.................... 94

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ

Sơ đồ 1.1: Quy trình quản lý tài chính nội bộ................................................. 15

Sơ đồ 3.1: Tổ chức bộ máy KBNN Thái Nguyên........................................... 42

Sơ đồ 3.2: Quy trình quản lý tài chính nội bộ tại KBNN Thái Nguyên ......... 44

Sơ đồ 3.3: Biểu diễn trình độ công chức tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên

giai đoạn 2017-2019 ......................................................................... 67

Sơ đồ 3.4: Tình hình tiết kiệm chi giai đoạn 2017-2019 tại KBNN Thái Nguyên

........................................................................................................... 92

Sơ đồ 4.1: Quy trình chiến lược lập ngân sách theo kết quả đầu ra ............. 106

Sơ đồ 4.2: Quy trình soạn lập dự toán ngân sách theo khuôn khổ chi tiêu trung

hạn................................................................................................... 108

1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Từ đầu những năm 90 của thế kỷ trước, Việt Nam đã bắt đầu công cuộc

cải cách hành chính nhằm hướng tới việc thay đổi trạng thái của cơ chế hành

chính hiện hành, làm cho nó thay đổi phù hợp với yêu cầu của thời kỳ phát triển

mới của đất nước. Chính phủ đã ban hành Chương trình tổng thể cải cách hành

chính nhà nước với 4 nội dung cơ bản là Cải cách thể chế; cải cách bộ máy

hành chính; cải cách công vụ và công chức; cải cách tài chính công. Trong đó,

cải cách tài chính công là một trong những khâu đột phá trong tiến trình cải

cách nền hành chính Việt Nam.

Với chủ trương đó, Bộ Tài chính được giao trách nhiệm thực hiện chương

trình chủ trì đổi mới cơ chế quản lý tài chính đối với các cơ quan hành chính,

đơn vị sự nghiệp công. Việc đổi mới cơ chế quản lý tài chính đã đem lại những

chuyển biến tích cực trong hoạt động quản lý tại các đơn vị hành chính, sự

nghiệp. Tuy nhiên, do cơ chế còn chưa được thiết lập đồng bộ cũng như trình

độ của cán bộ, công chức còn hạn chế và nhiều yếu tố khác tác động nên công

tác quản lý tài chính còn nhiều bất cập.

Hiện nay, hệ thống Kho bạc Nhà nước (KBNN) nói chung và tại KBNN

Thái Nguyên nói riêng đang thực hiện cơ chế quản tài chính và biên chế theo

quyết định số 54/2013/QĐ-TTg của Chính phủ. Việc thực hiện quản lý tài chính

theo cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính đối với hoạt động KBNN

trong đó có KBNN Thái Nguyên tạo điều kiện cho đơn vị chủ động sử dụng

nguồn lực tài chính, lao động, cơ sở vật chất để thực hiện nhiệm vụ KBNN trên

địa bàn tỉnh đảm bảo tiết kiệm, thiết thực hiệu quả, phát huy tính dân chủ trong

đơn vị, chủ động, sáng tạo của công chức, viên chức; nâng cao kỹ năng quản

lý; đáp ứng yêu cầu về công khai, minh bạch trong tổ chức sắp xếp xác định lại

vị trí việc làm cho từng công chức, viên chức trong đơn vị, chi tiêu tài chính

được thực hiện tiết kiệm, nâng cao đời sống vật chất cho công chức, viên chức

2

trong đơn vị, để công chức, viên chức an tâm công tác lâu dài trong hệ thống

KBNN. Tuy nhiên, thực tế cho thấy bên cạnh những kết quả đạt được, cơ chế

quản lý tài chính cũng bộc lộ một số hạn chế như: Một số cơ chế chính sách

chưa được cụ thể hóa dẫn tới bị động trong quá trình triển khai thực hiện; Công

tác lập dự toán còn hình thức, chủ yếu dựa vào số chi năm trước để lập dự toán

cho những năm tiếp theo; Công tác xây dựng quy chế chi tiêu nội bộ còn chậm

đưa vào thực hiện khi thông tư của Bộ Tài chính thay đổi tiêu chuẩn, định mức

chi; Một số định mức chi tiêu, bồi dưỡng cho công chức còn chưa phù hợp (chi

tiếp khách, chi bồi dưỡng cho cán bộ làm việc trong môi trường độc hại…);

Các tiêu chí làm căn cứ đánh giá cấp dưới hoàn thành nhiệm vụ chủ yếu vẫn

căn cứ vào chương trình công tác được cấp trên giao hàng năm chưa sát với

thực tế…

Chính vì vậy, tôi chọn nghiên cứu đề tài “Tăng cường quản lý tài chính

nội bộ tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên” làm luận văn thạc sỹ.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu chung:

Trên cơ sở đánh giá thực trạng công tác quản lý tài chính nội bộ tại Kho

bạc Nhà nước Thái Nguyên nhằm đề xuất các giải pháp hoàn thiện, góp phần

tăng cường quản lý tài chính nội bộ tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên trong

thời gian tới.

2.2. Mục tiêu cụ thể:

- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý tài chính đối với cơ

quan hành chính Nhà nước.

- Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý tài chính nội bộ tại Kho bạc Nhà

nước Thái Nguyên.

- Đề xuất giải pháp và kiến nghị nhằm tăng cường quản lý tài chính nội

bộ tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên.

3

3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Thực trạng và giải pháp tăng cường quản lý tài chính nội bộ tại Kho

bạc Nhà nước Thái Nguyên.

3.2. Phạm vi nghiên cứu

* Nội dung nghiên cứu:

Đề tài nghiên cứu về công tác quản lý tài chính nội bộ tại Kho bạc Nhà

nước Thái Nguyên trong thời gian từ 2017- 2019, bao gồm các nội dung chính:

Quy trình quản lý tài chính nội bộ tại Kho bạc Nhà nước; Lập kế hoạch quản

lý tài chính nội bộ tại Kho bạc Nhà nước; Thực hiện công tác quản lý tài chính

nội bộ tại Kho bạc Nhà nước; Kiểm tra, giám sát công tác quản lý tài chính nội

bộ tại Kho bạc Nhà nước.

* Về không gian nghiên cứu: Đề tài được thực hiện tại Kho bạc Nhà nước

Thái Nguyên

* Về thời gian nghiên cứu: Số liệu phục vụ cho đề tài nghiên cứu được

thu thập trong thời gian từ năm 2017 đến năm 2019.

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn

- Về mặt lý luận: Luận văn sẽ hệ thống hóa được những vấn đề cơ bản

nhất về quản lý tài chính của cơ quan hành chính nhà nước.

- Về mặt thực tiễn: Luận văn sẽ chỉ ra được những tồn tại và nguyên nhân

dẫn đến sự bất hợp lý trong quá trình thực hiện công tác quản lý tài chính nội

bộ tại Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên. Từ đó, tác giả đề ra định hướng, giải

pháp thực hiện nhằm tăng cường quản lý tài chính nội bộ tại Kho bạc Nhà nước

Thái Nguyên.

Luận văn sẽ là tài liệu tham khảo cho Kho bạc Nhà nước Thái Nguyên

trong quản lý tài chính nội bộ của đơn vị và là tài liệu tham khảo cho các nghiên

cứu có liên quan của các học viên, sinh viên chuyên ngành Quản lý Kinh tế.