Tăng cường quản lý nhà nước về công tác chống hàng giả tại Cục Quản lý thị trường tỉnh Lào Cai

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN CÔNG HOÀNG

TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ

CÔNG TÁC CHỐNG HÀNG GIẢ TẠI CỤC QUẢN LÝ

THỊ TRƯỜNG TỈNH LÀO CAI

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN – 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN CÔNG HOÀNG

TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ

CÔNG TÁC CHỐNG HÀNG GIẢ TẠI CỤC QUẢN LÝ

THỊ TRƯỜNG TỈNH LÀO CAI

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Hoàng Thị Thu

THÁI NGUYÊN – 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan toàn bộ nội dung luận văn này là do tôi trực tiếp nghiên cứu

và thực hiện. Những số liệu, phân tích và đánh giá được sử dụng trong luận văn

chưa được công bố trên bất kỳ tài liệu nào.

Tác giả luận văn

Nguyễn Công Hoàng

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện luận văn này, tôi xin gửi lời cảm ơn trân trọng nhất

tới toàn thể các thầy cô giáo và cán bộ Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh

doanh, Đại học Thái Nguyên đã giảng dạy kiến thức và giúp đỡ tôi rất nhiều. Đặc biệt

là PGS.TS Hoàng Thị Thu, người đã tận tình hướng dẫn và chỉ bảo tôi vô cùng cặn

kẽ trong thời gian tôi hoàn thành công trình nghiên cứu này.

Tiếp theo, tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của Ban lãnh đạo và

toàn thể nhân viên Cục Quản lý thị trường tỉnh Lào Cai, đơn vị đã cung cấp cho tôi

những thông tin vô cùng cần thiết để tôi hoàn thành nghiên cứu này.

Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn toàn thể gia đình, bạn bè, đồng nghiệp và

người thân đã luôn luôn động viên, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình tôi tham gia khóa

học và hoàn thành luận văn tốt nghiệp.

Trân trọng cảm ơn!

Tác giả luận văn

Nguyễn Công Hoàng

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN......................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN...........................................................................................................ii

MỤC LỤC............................................................................................................... iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT......................................................................vi

DANH MỤC BẢNG............................................................................................. vii

DANH MỤC SƠ ĐỒ........................................................................................... viii

MỞ ĐẦU ...................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................2

4. Đóng góp của luận văn............................................................................................3

5. Kết cấu của luận văn ...............................................................................................3

CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ HÀNG GIẢ VÀ

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CHỐNG HÀNG GIẢ..........................................4

1.1. Cơ sở lý luận ........................................................................................................4

1.1.1. Hàng giả ............................................................................................................4

1.1.2. Quản lý nhà nước về chống hàng giả................................................................6

1.2. Cơ sở thực tiễn quản lý nhà nước về công tác chống hàng giả..........................19

1.2.1. Kinh nghiệm quản lý nhà nước về công tác chống hàng giả tại một số đơn vị...19

1.2.2. Bài học kinh nghiệm rút ra trong quản lý nhà nước về công tác chống hàng

giả cho Cục Quản lý thị trường tỉnh Lào Cai............................................................21

CHƯƠNG 2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...............................................23

2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................23

2.2. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................23

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ......................................................................23

2.2.2. Phương pháp tổng hợp và xử lý thông tin.......................................................25

2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin ....................................................................25

iv

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu .............................................................................27

2.3.1. Hệ thống chỉ tiêu về công tác tuyên truyền.....................................................27

2.3.2. Hệ thống chỉ tiêu về công tác đào tạo, bồi dưỡng về nghiệp vụ chống hàng giả.28

2.3.3. Hệ thống chỉ tiêu về kiểm tra, kiểm soát và xử lý vi phạm ............................29

2.3.4. Hệ thống chỉ tiêu về công tác phối hợp trong đấu tranh chống hàng giả........30

2.3.5. Hệ thống chỉ tiêu về công tác trang bị cơ sở hạ tầng phục vụ chống hàng giả....30

CHƯƠNG 3 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ CÔNG TÁC

CHỐNG HÀNG GIẢ TẠI CỤC QUẢN LÝ THỊ TRƯỜNG TỈNH LÀO

CAI...........................................................................................................................32

3.1. Giới thiệu về tỉnh Lào Cai..................................................................................32

3.1.1. Đặc điểm tự nhiên ...........................................................................................32

3.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội ................................................................................33

3.2. Khái quát chung về Cục Quản lý thị trường tỉnh Lào Cai .................................36

3.2.1. Lịch sử hình thành và quá trình phát triển ......................................................36

3.2.2. Chức năng, nhiệm vụ ......................................................................................36

3.2.3. Bộ máy tổ chức ...............................................................................................38

3.3. Thực trạng quản lý nhà nhà nước về công tác chống hàng giả tại Cục Quản lý

thị trường tỉnh Lào Cai..............................................................................................43

3.3.1. Công tác tuyên truyền về chống hàng giả .......................................................43

3.3.2. Công tác đào tạo và bồi dưỡng nghiệp vụ chống hàng giả .............................48

3.3.3. Kiểm tra, kiểm soát và xử lý vi phạm về hàng giả..........................................52

3.3.4. Công tác phối hợp trong đấu tranh chống hàng giả ........................................55

3.3.5. Công tác trang bị cơ sở hạ tầng phục vụ chống hàng giả ...............................58

3.4. Các yếu tố ảnh hưởng tới quản lý nhà nước về công tác chống hàng giả tại Cục

Quản lý thị trường tỉnh Lào Cai................................................................................61

3.4.1. Các yếu tố chủ quan ........................................................................................61

3.4.2. Các yếu tố khách quan ....................................................................................64

v

3.5. Đánh giá chung của quản lý nhà nước về công tác chống hàng giả tại Cục Quản

lý thị trường tỉnh Lào Cai..........................................................................................65

3.5.1. Kết quả đạt được .............................................................................................65

3.5.2. Hạn chế và nguyên nhân .................................................................................68

CHƯƠNG 4 GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ

CÔNG TÁC CHỐNG HÀNG GIẢ TẠI CỤC QUẢN LÝ THỊ TRƯỜNG

TỈNH LÀO CAI.....................................................................................................74

4.1. Định hướng phát triển kinh tế của tỉnh Lào Cai.................................................74

4.2. Định hướng quản lý nhà nước về công tác chống hàng giả tại Cục Quản lý thị

trường tỉnh Lào Cai trong thời gian tới.....................................................................75

4.2.1. Quan điểm quản lý nhà nước về công tác chống hàng giả tại Cục Quản lý thị

trường tỉnh Lào Cai ...................................................................................................75

4.2.2. Phương hướng và mục tiêu quản lý nhà nước về công tác chống hàng giả tại

Cục Quản lý thị trường tỉnh Lào Cai.........................................................................76

4.3. Giải pháp tăng cường quản lý nhà nước về công tác chống hàng giả tại Cục

Quản lý thị trường tỉnh Lào Cai................................................................................77

4.3.1. Hoàn thiện hệ thống văn bản quy định về chống hàng giả .............................77

4.3.2. Tăng cường công tác tuyên truyền về chống hàng giả....................................78

4.3.3. Tăng cường công tác đào tạo và bồi dưỡng nghiệp vụ về chống hàng giả.....80

4.3.4. Tăng cường kiểm tra, kiểm soát và xử lý vi phạm về hàng giả ......................80

4.3.5. Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan trong đấu tranh chống hàng giả81

4.3.6. Hoàn thiện cơ sở vật chất phục vụ công tác chống hàng giả ..........................84

4.4. Một số kiến nghị và đề xuất ...............................................................................85

4.4.1. Đối với UBND tỉnh Lào Cai ...........................................................................85

4.4.2. Đối với Chính phủ và Bộ Công thương ..........................................................86

KẾT LUẬN.............................................................................................................87

TÀI LIỆU THAM KHẢO....................................................................................89

PHỤ LỤC ...............................................................................................................92

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Stt Từ viết tắt Từ nguyên nghĩa

1 QLNN Quản lý nhà nước

2 QLTT Quản lý thị trường

3 UBND Ủy ban nhân dân

4 GRDP Tổng sản phẩm trên địa bàn

5 CQLTT Lào Cai Cục Quản lý thị trường tỉnh Lào Cai

vii

DANH MỤC BẢNG

Tên bảng Trang

Bảng 2.1. Ý nghĩa của thang điểm đánh giá .............................................................25

Bảng 3.1. Tình hình nhân lực tại Cục Quản lý thị trường tỉnh Lào Cai tính đến ngày

31/12/2019 ...............................................................................................42

Bảng 3.2. Thực trạng công tác tuyên truyền chống hàng giả tại Cục Quản lý thị

trường tỉnh Lào Cai giai đoạn 2016 – 2018.............................................45

Bảng 3.3. Tổng hợp kết quả khảo sát về công tác tuyên truyền chống hàng giả tại

Cục Quản lý thị trường tỉnh Lào Cai .......................................................47

Bảng 3.4. Thực trạng kế hoạch và kết quả đào tạo bồi dưỡng chống hàng giả tại Cục

Quản lý thị trường tỉnh Lào Cai giai đoạn 2016 – 2019..........................49

Bảng 3.5. Kết quả khảo sát về công tác đào tạo và bồi dưỡng nghiệp vụ chống hàng

giả tại Cục Quản lý thị trường tỉnh Lào Cai ............................................51

Bảng 3.6. Thực trạng kiểm tra, kiểm soát và xử lý vi phạm về hàng giả của Cục

Quản lý thị trường tỉnh Lào Cai giai đoạn 2016 – 2019..........................53

Bảng 3.7. Kết quả khảo sát về kiểm tra, kiểm soát và xử lý vi phạm về hàng giả của

Cục Quản lý thị trường tỉnh Lào Cai .......................................................54

Bảng 3.8. Thực trạng công tác phối hợp trong đấu tranh chống hàng giả tại Cục

Quản lý thị trường tỉnh Lào Cai giai đoạn 2016 – 2019..........................56

Bảng 3.9. Kết quả khảo sát về công tác phối hợp trong đấu tranh chống hàng giả tại

Cục Quản lý thị trường tỉnh Lào Cai .......................................................57

Bảng 3.10. Thực trạng cơ sở hạ tầng phục vụ chống hàng giả tại Cục Quản lý thị

trường tỉnh Lào Cai..................................................................................58

Bảng 3.11. Kết quả khảo sát về trang bị cơ sở hạ tầng phục vụ chống hàng giả tại

Cục Quản lý thị trường tỉnh Lào Cai .......................................................61

Bảng 3.12. Tổng hợp kết quả khảo sát về yếu tố khách quan ảnh hưởng đến công tác

chống hàng giả tại Cục Quản lý thị trường tỉnh Lào Cai.........................63

Bảng 3.13. Tổng hợp kết quả khảo sát về yếu tố khách quan ảnh hưởng đến công tác

chống hàng giả tại Cục Quản lý thị trường tỉnh Lào Cai.........................65

viii

DANH MỤC SƠ ĐỒ

Tên sơ đồ Trang

Sơ đồ 3.1. Cơ cấu tổ chức Cục Quản lý thị trường tỉnh Lào Cai..............................40

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Nền kinh tế Việt Nam hiện nay đang cho thấy những bước tiến vượt bậc và

tiềm năng phát triển khá tốt. Thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam năm

2018 đạt khoảng 58,5 triệu đồng, tương đương 2.587 USD, tăng 198 USD so với

năm 2017. Thêm vào đó, nền kinh tế hàng hóa đã đáp ứng toàn bộ những nhu cầu

của người dân. Điều này đạt được là một phần bởi ngành thương mại đã trải qua

một quá trình đổi mới toàn diện, kể cả đổi mới về nhận thức và phương thức hoạt

động. Tuy nhiên, bên cạnh những thuận lợi nêu trên, Việt Nam còn phải đối mặt với

những thách thức, đặc biệt là vấn nạn kinh doanh hàng giả. Trên thị trường hiện nay

các loại hàng giả xuất hiện ngày càng nhiều, dẫn đến lũng đoạn thị trường, ảnh

hưởng rất lớn tới cuộc sống người dân và ảnh hưởng tới sự lành mạnh của nền kinh

tế. Chính vì lẽ đó, cần thiết phải tăng cường quản lý nhà nước (QLNN) về công tác

chống hàng giả.

Đại diện cho các cơ quan quản lý nhà nước về công tác chống hàng giả là

Tổng Cục Quản lý thị trường (QLTT), trong đó Cục QLTT tại các tỉnh là các đơn vị

chịu trách nhiệm chính trong việc phòng, chống và bài trừ hàng giả, làm cho thị

trường tại các tỉnh lành mạnh hơn, tạo điều kiện cho những đơn vị kinh doanh chân

chính triển khai hoạt động. Cục QLTT tỉnh Lào Cai hoạt động theo Quyết định số

3684/QĐ-BCT ngày 11 tháng 10 năm 2018 của Bộ Công thương. Trong quá trình

hoạt động, Cục QLTT tỉnh Lào Cai đã tích cực triển khai các hoạt động kiểm tra,

kiểm soát các mặt hàng lưu thông và các cơ sở kinh doanh trên địa bàn tỉnh. Qua đó

đã phát hiện và xử lý kịp thời những vụ vi phạm pháp luật kinh doanh, đặc biệt là

những vụ sản xuất và kinh doanh hàng giả, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình

kinh tế - xã hội của địa phương. Cục QLTT tỉnh Lào Cai đã phối hợp chặt chẽ với

những đơn vị, lực lượng có liên quan như Sở Công thương, Công an tỉnh Lào Cai để

tiến hành xử lý và xử phạt đối với những cá nhân, tổ chức vi phạm.

Mặc dù vậy, Lào Cai là tỉnh vùng cao biên giới với 203,5 km đường biên giới

với tỉnh Vân Nam, Trung Quốc. Do vậy, việc buôn bán, vận chuyển hàng nhập lậu

đặc biệt là hàng giả diễn biến hết sức phức tạp. Các đối tượng vi phạm pháp luật