Tăng cường kiểm soát chi xây dựng công trình từ ngân sách nhà nước qua kho bạc nhà nước Bắc Kạn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN ĐĂNG QUANG

TĂNG CƯỜNG KIỂM SOÁT CHI XÂY DỰNG

CÔNG TRÌNH TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC

QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC BẮC KẠN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN ĐĂNG QUANG

TĂNG CƯỜNG KIỂM SOÁT CHI XÂY DỰNG

CÔNG TRÌNH TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC

QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC BẮC KẠN

Ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. ĐỖ QUANG QUÝ

THÁI NGUYÊN - 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan: Luận văn này là nghiên cứu của riêng tôi, toàn bộ nội

dung nghiên cứu do chính tôi thực hiện. Số liệu trong luận văn được thực hiện khảo

sát, điều tra trung thực. Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình.

Thái Nguyên, tháng 7 năm 2020

Học viên

Nguyễn Đăng Quang

ii

LỜI CẢM ƠN

Trước tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến tất cả các Quý thầy cô đã

giảng dạy trong chương trình Cao học Quản lý kinh tế - Trường Đại học Kinh tế &

QTKD - Đại học Thái Nguyên đã truyền đạt cho tôi những kiến thức hữu ích trong

giáo dục làm cơ sở cho tôi hoàn thành luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn thầy giáo PGS.TS. Đỗ Quang Quý đã tận tình, tâm

huyết hướng dẫn, chỉ bảo tôi trong thời gian thực hiện luận văn.

Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc tới Ban lãnh đạo, các

đồng chí đang công tác tại Kho bạc Nhà nước tỉnh Bắc Kạn các đối tượng tham gia

khảo sát, phỏng vấn đã tận tình giúp đỡ tôi trong việc thu thập số liệu, khảo sát, thu

thập thông tin để tôi hoàn thành luận văn.

Do thời gian có hạn cũng như kinh nghiệm nghiên cứu khoa học còn hạn chế

nên luận văn của tôi không tránh khỏi tồn tại thiếu sót, kính mong nhận được sự

nhận xét, đóng góp ý kiến của Quý thầy, cô và các anh, chị học viên.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii

MỤC LỤC................................................................................................................ iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT..................................................................... vi

DANH MỤC CÁC BẢNG ..................................................................................... vii

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ...................................................................................... ix

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................2

4. Những đóng góp của luận văn.................................................................................3

5. Kết cấu của luận văn ...............................................................................................3

Chương 1:CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ KIỂM SOÁT CHI XÂY

DỰNG CÔNG TRÌNH TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC QUA KHO BẠC

NHÀ NƯỚC...............................................................................................................4

1.1. Cơ sở lý luận về kiểm soát chi xây dựng công trình từ Ngân sách Nhà nước

qua Kho bạc Nhà nước................................................................................................4

1.1.1. Khái quát về Kho bạc Nhà nước .......................................................................4

1.1.2. Chi xây dựng công trình từ Ngân sách Nhà nước .............................................7

1.1.3. Kiểm soát chi xây dựng công trình từ Ngân sách Nhà nước qua Kho bạc

Nhà nước ...................................................................................................................12

1.1.4. Nội dung và quy trình kiểm soát chi xây dựng công trình từ NSNN qua Kho bạc

Nhà nước....................................................................................................................19

1.1.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến kiểm soát chi xây dựng công trình từ NSNN

qua Kho bạc Nhà nước..............................................................................................25

1.2. Cơ sở thực tiễn về kiểm soát chi xây dựng công trình từ Ngân sách Nhà nước

qua Kho bạc Nhà nước..............................................................................................28

1.2.1. Kinh nghiệm về kiểm soát chi xây dựng công trình từ Ngân sách Nhà nước

qua Kho bạc Nhà nước tỉnh Thái Nguyên.................................................................28

iv

1.2.2. Kinh nghiệm về kiểm soát chi xây dựng công trình từ Ngân sách Nhà nước

qua Kho bạc Nhà nước tỉnh Phú Thọ........................................................................31

1.2.3. Bài học kinh nghiệm về kiểm soát chi xây dựng công trình từ Ngân sách

Nhà nước cho KBNN Bắc Kạn .................................................................................32

Chương 2:PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU........................................................34

2.1. Câu hỏi nghiên cứu.............................................................................................34

2.2. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................34

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ......................................................................34

2.2.2. Phương pháp tổng hợp số liệu.........................................................................36

2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin ....................................................................37

2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu .......................................................................37

Chương 3:THỰC TRẠNG KIỂM SOÁT CHI XÂY DỰNG CÔNG TRÌNH

TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC BẮC KẠN.....40

3.1. Khái quát Kho bạc Nhà nước Bắc Kạn ..............................................................40

3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Kho bạc Nhà nước Bắc Kạn..............40

3.1.2. Chức năng và nhiệm vụ của Kho bạc Nhà nước Bắc Kạn..............................40

3.1.3. Cơ cấu bộ máy tổ chức của KBNN Bắc Kạn ..................................................42

3.1.4. Đánh giá thuận lợi, khó khăn ..........................................................................43

3.2. Thực trạng công tác kiểm soát chi xây dựng công trình qua Kho bạc Nhà

nước Bắc Kạn giai đoạn 2017 - 2019........................................................................44

3.2.1. Tình hình thực hiện chi xây dựng công trình từ Ngân sách nhà nước giai

đoạn 2017 - 2019 trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn.............................................................44

3.2.2. Thực trạng kiểm soát chi xây dựng công trình qua Kho bạc Nhà nước Bắc Kạn..48

3.3. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến kiểm soát chi dự án xây dựng công trình

từ NSNN qua Kho bạc Nhà nước Bắc Kạn...............................................................67

3.3.1. Đánh giá của cán bộ, nhân viên KBNN Tỉnh Bắc Kạn về các yếu tố ảnh

hưởng đến kiểm soát chi các dự án đầu tư dự án xây dựng công trình qua Kho

bạc Nhà nước.............................................................................................................67

3.4. Đánh giá công tác kiểm soát chi xây dựng công trình giai đoạn 2017 - 2019

qua Kho bạc Nhà nước tỉnh Bắc Kạn........................................................................84

v

Chương 4:GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG KIỂM SOÁT CHI XÂY DỰNG

CÔNG TRÌNH TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC QUA KHO BẠC NHÀ

NƯỚC BẮC KẠN ...................................................................................................94

4.1. Định hướng kiểm soát chi xây dựng công trình tại Kho bạc Nhà nước Bắc Kạn.....94

4.1.1. Căn cứ định hướng ..........................................................................................94

4.1.2. Định hướng của Kho bạc Nhà nước Bắc Kạn.................................................94

4.1.3. Các chỉ tiêu dự kiến.........................................................................................95

4.2. Giải pháp hoàn thiện kiểm soát chi các dự án chi xây dựng công trình tại

Kho bạc Nhà nước Bắc Kạn......................................................................................96

4.2.1. Hoàn thiện quy trình kiểm soát chi xây dựng công trình................................96

4.2.2. Cải cách thủ tục hành chính trong chi NS qua KBNN..................................100

4.2.3. Hoàn thiện khâu kế hoạch hóa trong hoạt động kiểm soát ...........................101

4.2.4. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực kiểm soát chi .....................................102

4.2.5. Nhóm giải pháp về hiện đại hóa công nghệ Kho bạc Nhà nước ...................103

4.2.6. Nâng cao ý thức chấp hành của chủ đầu tư...................................................104

4.3. Kiến nghị đối với các bên có liên quan ............................................................105

4.3.1. Kiến nghị với Bộ, ngành Trung ương ...........................................................105

4.3.2. Kiến nghị với UBND tỉnh Bắc Kạn ..............................................................106

KẾT LUẬN ............................................................................................................107

TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................109

PHỤ LỤC ...............................................................................................................111

vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CĐT : Chủ đầu tư

KBNN : Kho bạc nhà nước

NSNN : Ngân sách nhà nước

XDCT : Xây dựng công trình

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1: Tổng chi Ngân sách Nhà nước cho lĩnh vực chi xây dựng công trình

qua Kho bạc Nhà nước Bắc Kạn............................................................44

Bảng 3.2: Tổng chi XDCT từ Ngân sách Nhà nước theo cấp quản lý......................45

Bảng 3.3: Tình hình các dự án chi XDCT được đầu tư bằng NSNN qua Kho

bạc Nhà nước Bắc Kạn qua các năm .....................................................47

Bảng 3.4: Nhưng sai sót trong quá trình chuẩn bị hồ sơ...........................................52

Bảng 3.5: Một số sai phạm trong quá trình kiểm tra hồ sơ.......................................53

Bảng 3.6: Đánh giá chủ đầu tư về kiểm tra cơ sở .....................................................54

Bảng 3.7: Đánh giá của chủ đầu tư về tạm ứng và thu hồi tạm ứng.........................58

Bảng 3.8: Tình hình thanh toán XDCT qua kho bạc ................................................60

Bảng 3.9: Một số sai phạm phát hiện qua thanh toán ...............................................61

Bảng 3.11: Một số sai sót với trường hợp không qua hợp đồng...............................62

Bảng 3.12: Đánh giá chủ đầu tư về thanh toán khối lượng hoàn thành....................63

Bảng 3.13: Tổng vốn thanh toán vốn được giao và số vốn cấp phát ........................64

Bảng 3.14: Số món bị từ chối thanh toán qua các năm.............................................65

Bảng 3.15: Đánh giá về thanh quyết toán .................................................................67

Bảng 3.16: Đánh giá thực trạng chính sách, pháp luật .............................................68

Bảng 3.17: Đánh giá thực trạng công tác kiểm tra kiểm soát quản lý sử dụng

vốn tại KBNN Tỉnh Bắc Kạn.................................................................70

Bảng 3.18: Đánh giá thực trạng quy trình nghiệp vụ tại KBNN Tỉnh Bắc Kạn.......71

Bảng 3.19: Đánh giá của đối tượng điều tra về Ý thức chấp hành và trách nhiệm

của các đơn vị sử dụng ngân sách..........................................................73

Bảng 3.20: Đánh giá thực trạng cơ cấu tổ chức tại KBNN Tỉnh Bắc Kạn ...............74

Bảng 3.21: Đánh giá thực trạng trình độ chuyên môn tại KBNN Tỉnh Bắc Kạn .....75

Bảng 3.22: Đánh giá thực trạng trang thiết bị cơ sở vật chất kỹ thuật tại KBNN

Tỉnh Bắc Kạn .........................................................................................76

Bảng 3.23: Đánh giá của CĐT về yếu tố nguồn nhân lực tại KBNN Tỉnh

Bắc Kạn..................................................................................................78

viii

Bảng 3.24: Đánh giá của CĐT về yếu tố quy trình thủ tục tại KBNN Tỉnh

Bắc Kạn..................................................................................................79

Bảng 3.25: Đánh giá của CĐT về tính công khai, minh bạch tại KBNN Tỉnh

Bắc Kạn..................................................................................................81

Bảng 3.26: Điểm trung bình nhân tố chính sách pháp luật do chủ đầu tư

đánh giá ..................................................................................................82

Bảng 3.27: Đánh giá của đối tượng điều tra về Ý thức chấp hành và trách nhiệm

của các ĐV SDNS (ĐV SDNS đánh giá) ..............................................84

ix

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ VÀ BIỂU ĐỒ

Sơ đồ 3.1: Cơ cấu bộ máy quản lý KBNN Bắc Kạn.................................................42

Sơ đồ 3.2: Sơ đồ quy trình tổ chức kiểm soát chi qua Kho bạc nhà nước Bắc Kạn.......49

Biểu đồ 3.1: Tình hình tạm ứng tại KBNN tỉnh Bắc Kạn.........................................56

Biểu đồ 3.2: Tình hình kiểm tra thu hồi vốn tạm ứng và hồ sơ tạm ứng..................57

Sơ đồ 4.1: Sơ đồ quy trình kiểm soát chi “một cửa” đối với chi thường xuyên.......98

Sơ đồ 4.2: Sơ đồ quy trình kiểm soát chi vốn đầu tư XDCT đề xuất .......................99

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Những năm qua, cùng với sự phát triển của đất nước, tỉnh Bắc Kạn đã nhận

được sự quan tâm của Đảng, Chính phủ và các Bộ ngành Trung ương trong tất cả

các lĩnh vực, đặc biệt là lĩnh vực chi xây dựng công trình (XDCT) với tổng lượng

nguồn vốn chi toàn xã hội trên địa bàn Tỉnh trung bình hàng năm hàng nghìn tỷ

đồng, trong đó phần lớn là vốn Ngân sách Nhà nước (NSNN). Nhiều công trình có

quy mô lớn được đầu tư cho thấy hoạt động chi XDCT đang được Tỉnh quan tâm.

Tuy nhiên việc sử dụng NSNN vẫn còn hạn chế, bất cập so với tình hình thực tế;

còn có những khoản chi thất thoát lãng phí nên cần phải có giải pháp tăng cường

quản lý, kiểm soát các khoản chi một cách chặt chẽ - đó là mối quan tâm lớn của

Đảng, Nhà nước và các cấp chính quyền địa phương.

Công tác kiểm soát thanh toán chi trả các khoản chi NSNN qua KBNN là

khâu cuối cùng để hoàn thành quy trình quản lý chi NSNN, với mục tiêu là các

khoản chi NSNN phải đảm bảo đúng mục đích, đúng chế độ, tiêu chuẩn, định mức,

có kế hoạch và đạt hiệu quả cao. Chính vì vậy tăng cường kiểm soát hoạt động chi

NSNN luôn là vấn đề thường nhật của mỗi quốc gia mà trước hết là kiểm soát và

quản lý chặt chẽ chi tiêu của bộ máy Nhà nước.

Trong thời gian qua công tác kiểm soát chi XDCT qua KBNN tỉnh Bắc Kạn

đã đạt được những kết quả nhất định. Công tác kiểm soát chi XDCT từ NSNN qua

hệ thống Kho bạc Nhà nước đã đạt được những hiệu quả đáng kể trong những năm

qua, nhất là từ khi KBNN thực hiện triển khai dự án TABMIS (Hệ thống Thông tin

Quản lý Ngân sách và Kho bạc), giúp cho quá trình quản lý rõ ràng, kiểm soát đồng

bộ, có hệ thống, đồng thời công tác kiểm soát chi XDCT từ NSNN trong những

năm qua đã có những chuyển biến tích cực, công tác lập, duyệt, phân bổ dự toán

được chú trọng hơn về chất lượng và thời gian… Bên cạnh những mặt đã đạt được

còn có nhiều vấn đề chưa phù hợp, công tác kiểm soát chi XDCT từ NSNN qua

KBNN Bắc Kạn còn trường hợp bị động, nhiều vấn đề cấp bách chưa đáp ứng kịp

thời. Tình trạng chi tiêu sai chế độ, vượt định mức, đơn giá so với quy định, không