Tăng cường kiểm soát chi đầu tư phát triển qua hệ thống Kho bạc Nhà nước trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRUỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

–––––––––––––––––––––––––––––

NGUYỄN VĨNH THUẬN

TĂNG CƯỜNG

KIỂM SOÁT CHI ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN

QUA HỆ THỐNG KHO BẠC NHÀ NƯỚC

TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC KẠN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2020

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRUỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

–––––––––––––––––––––––––––––

NGUYỄN VĨNH THUẬN

TĂNG CƯỜNG

KIỂM SOÁT CHI ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN

QUA HỆ THỐNG KHO BẠC NHÀ NƯỚC

TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BẮC KẠN

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN TIẾN LONG

THÁI NGUYÊN - 2020

i

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn

“Kiểm soát chi đầu tư phát triển qua hệ thống Kho bạc Nhà nước trên địa

bàn tỉnh Bắc Kạn” là trung thực, là kết quả nghiên cứu của riêng tôi.

Các tài liệu, số liệu sử dụng trong luận văn do Kho bạc Nhà nước Bắc

Kạn cung cấp, và ngoài ra là các số liệu do tác giả thu thập khảo sát từ đồng

nghiệp trong Kho bạc Nhà nước Bắc Kạn, các kết quả nghiên cứu có liên

quan đến đề tài đã được công bố. Các trích dẫn đều được chỉ rõ nguồn gốc.

Thái Nguyên, tháng năm 2020

Tác giả luận văn

Nguyễn Vĩnh Thuận

ii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình nghiên cứu và viết luận văn“Tăng cường kiểm soát

chi đầu tư phát triển qua hệ thống Kho bạc Nhà nước trên địa bàn tỉnh Bắc

Kạn’’, tôi đã nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ, tận tình của thầy cô giáo

trong nhà trường cũng như các cán bộ của Kho bạc Nhà nước Bắc Kạn.

Tôi xin trân trọng cảm ơn sự tận tình của thầy TS. Nguyễn Tiến Long

người trực tiếp hướng dẫn tôi nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Tôi xin trân trọng cảm ơn các thầy cô giáo cùng Ban Giám hiệu Nhà

trường,

Phòng Đào tạo, các Khoa, Phòng của Trường Đại học Kinh tế và Quản

trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi về mọi mặt

trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc Kho bạc Nhà nước Bắc Kạn,

các đồng nghiệp đã tận tình giúp đỡ, tạo điều kiện cho tôi hoàn thành luận

văn.

Vì nhiều lý do khách quan và chủ quan luận văn còn những hạn chế

nhất định. Tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của các nhà khoa

học, các thầy cô giáo và các đồng nghiệp.

Tôi xin chân thành cảm ơn./.

Thái Nguyên, tháng năm 2020

Tác giả luận văn

Nguyễn Vĩnh Thuận

iii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN..................................................................................................ii

MỤC LỤC.......................................................................................................iii

DANH MỤC VIẾT TẮT ............................................................................... vi

DNAH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................ vii

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ........................................................viii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 3

4. Những đóng góp của luận văn ...................................................................... 3

5. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 3

Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ KIỂM SOÁT CHI

ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC............................ 5

1.1. Cơ sở lý luận................................................................................................ 5

1.1.1. Đầu tư phát triển...................................................................................... 5

1.1.2. Kiểm soát chi đầu tư phát triển qua Kho bạc Nhà nước ....................... 10

1.1.3. Nội dung kiểm soát vốn đầu tư phát triển............................................. 18

1.2. Cơ sở thực tiễn ......................................................................................... 28

1.2.1. Kinh nghiệm kiểm soát chi ĐTPT qua Kho bạc Nhà nước một số Tỉnh.... 28

1.2.2. Bài học cho Kho bạc Nhà nước Bắc Kạn ............................................. 30

Chương 2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.............................................. 32

2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 32

2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 32

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................ 32

2.2.2. Phương pháp xử lý thông tin................................................................. 34

2.2.3. Phương pháp tổng hợp và phân tích thông tin ...................................... 34

iv

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

2.3. Những chỉ tiêu nghiên cứu....................................................................... 35

2.3.1. Chỉ tiêu phản ánh kết quả chi đầu tư phát triển .................................... 35

2.3.2. Chỉ tiêu phản ánh hiệu quả chi đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước36

Chương 3 THỰC TRẠNG KIỂM SOÁT CHI ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN

QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC TỈNH BẮC KẠN ...................................... 37

3.1. Khái quát chung về Kho bạc nhà nước tỉnh Bắc Kạn.............................. 37

3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của KBNN tỉnh Bắc Kạn .................. 37

3.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của Kho bạc nhà nước tỉnh Bắc Kạn ................. 37

3.1.3. Bộ máy tổ chức của hệ thống Kho bạc Nhà nước tỉnh Bắc Kạn .......... 39

3.1.4. Đội ngũ cán bộ, nhân viên tại hệ thống Kho bạc nhà nước Bắc Kạn ... 44

3.2. Thực trạng đầu tư phát triển tại tỉnh Bắc Kạn, giai đoạn 2016- 2018 ..... 45

3.3. Thực trạng kiểm soát chi đầu tư phát triển qua KBNN Bắc Kạn giai đoạn

2016- 2018....................................................................................................... 51

3.3.1. Vai trò của kho bạc Nhà nước trong kiểm soát chi đầu tư phát triển ... 51

3.3.2. Một số văn bản luật hiện hành .............................................................. 52

3.3.3. Nội dung và quy trình kiểm soát chi đầu tư phát triển qua KBNN Bắc

Kạn .................................................................................................................. 54

3.3.4. Thực trạng nội dung kiểm soát chi đầu tư phát triển từ NSNN tại

KBNN Bắc Kạn............................................................................................... 55

3.3.5. Phân tích hoạt động kiểm soát chi đầu tư phát triển tại KBNN Bắc Kạn

giai đoạn 2016 - 2018...................................................................................... 64

3.4. Phân tích kết quả khảo sát về kiểm soát chi ĐTPT từ NSNN qua KBNN

Bắc Kạn........................................................................................................... 75

3.4.1. Kết quả khảo sát nhân viên của KBNN Bắc Kạn ................................. 75

3.4.2. Kết quả khảo sát chủ đầu tư .................................................................. 78

3.5. Đánh giá tác động của các yếu tố ảnh hưởng tới kiểm soát chi đầu tư phát

triển qua KBNN tỉnh Bắc Kạn ........................................................................ 83

3.5.1. Các yếu tố chủ quan .............................................................................. 83

v

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

3.5.2. Các yếu tố khách quan .......................................................................... 98

3.6. Đánh giá chung về kiểm soát chi đầu tư phát triển qua KBNN tỉnh Bắc

Kạn .................................................................................................................. 99

3.6.1. Kết quả đạt được ................................................................................... 99

3.6.2. Khó khăn, hạn chế, bất cập trong kiểm soát chi đầu tư phát triển qua

KBNN tỉnh Bắc Kạn ..................................................................................... 101

3.6.3. Nguyên nhân của những hạn chế ........................................................ 102

Chương 4 GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG KIỂM SOÁT CHI ĐẦU TƯ

PHÁT TRIỂN QUA KHO BẠC NHÀ NƯỚC BẮC KẠN...................... 104

4.1. Quan điểm, mục tiêu, định hướng hoàn thiện kiểm soát chi đầu tư phát triển

từ ngân sách nhà nước qua Kho bạc Nhà nước Bắc Kạn................................. 104

4.1.1 Định hướng, mục tiêu ............................................................................ 104

4.1.2. Định hướng của Kho bạc Nhà nước Bắc Kạn..................................... 104

4.1.3. Các chỉ tiêu dự kiến............................................................................. 106

4.2. Giải pháp tăng cường kiểm soát chi đầu tư phát triển qua Kho bạc Nhà

nước Bắc Kạn................................................................................................ 106

4.2.2. Tăng cường kiểm tra chủ đầu tư trong quá trình kiểm soát chi vốn đầu

tư phát triển ................................................................................................... 107

4.3. Kiến nghị................................................................................................ 118

4.3.1. Kiến nghị với Bộ, ngành Trung ương ................................................. 118

4.3.2. Kiến nghị với Kho bạc Nhà nước ....................................................... 118

4.3.2.1. Kiến nghị về đào tạo bồi dưỡng, giải pháp của hệ thông KBNN .... 118

4.3.3. Kiến nghị với UBND tỉnh Bắc Kạn .................................................... 123

KẾT LUẬN.................................................................................................. 125

TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 127

PHỤ LỤC..................................................................................................... 130

vi

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC VIẾT TẮT

STT Ký hiệu Nguyên nghĩa

1 BTC Bộ Tài chính

2 CSVC Cơ sở vật chất

3 ĐT Đầu tư

4 KB Kho bạc

5 KBNN Kho bạc Nhà nước

6 KSC Kiểm soát chi

7 KTXH Kinh tế xã hội

8 NSNN Ngân sách nhà nước

9 TABMIS

Hệ thống thông tin quản lý ngân sách

và kho bạc

10 TP Thành phố

11 TSCĐ Tài sản cố định

12 UBND Ủy ban nhân dân

13 ĐTPT Đầu tư phát triển

14 XDCB Xây dựng cơ bản

15 KTKSNB Kiểm tra kiểm soát nội bộ

vii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1. Số lượng và trình độ nhân viên KBNN tỉnh Bắc Kạn giai đoạn

2016- 2018 ...................................................................................... 45

Bảng 3.2: Số dự án đầu tư phát triển trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2016

- 2018 .............................................................................................. 46

Bảng 3.3. Phân bổ nguồn vốn xây dựng cơ bản theo địa bàn......................... 48

Bảng 3.4. Số lượng dự án ĐTPT phân theo lĩnh vực tỉnh Bắc Kạn giai đoạn

2016- 2018 ...................................................................................... 50

Bảng 3.5. Dự toán phân bổ vốn NSNN cho ĐTPT của tỉnh Bắc Kạn giai đoạn

2016- 2018 ...................................................................................... 65

Bảng 3.6. Tình hình thu hồi tạm ứng vốn Đầu tư phát triển qua Kho bạc nhà

nước Bắc Kạn giai đoạn 2016- 2018 .............................................. 68

Bảng 3.7. Tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư XDCB hàng năm tại Kho bạc Nhà Nước

tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2016- 2018 ................................................ 69

Bảng 3.8. Tình hình thanh, quyết toán vốn đầu ĐTPT qua Kho bạc Nhà nước

giai đoạn 2016- 2018 ...................................................................... 72

Bảng 3.9. Kết quả thanh quyết toán nguồn vốn qua Kho bạc Nhà nước tỉnh

Bắc Kạn giai đoạn 2016- 2018 ....................................................... 73

Bảng 3.10. Số lượng hồ sơ bị từ chối thanh toán giai đoạn 2016- 2018 ........ 75

Bảng 3.11. Kết quả điều tra khảo sát về chất lượng công tác kiểm soát chi

NSNN về ĐTPT tại KBNN Bắc Kạn ............................................. 76

Bảng 3.12. Đánh giá của chủ đầu tư về nguồn nhân lực ................................ 78

Bảng 3.13. Đánh giá của các đại diện CĐT về yếu tố quy trình thủ tục ........ 80

Bảng 3.14. Đánh giá của CĐT về tính công khai, minh bạch ........................ 82

Bảng 3.15: Thống kê mô tả mẫu điều tra........................................................ 84

Bảng 3.16: Điểm trung bình nhân tố trình độ chuyên môn ............................ 85

Bảng 3.17: Điểm trung bình nhân tố cơ cấu tổ chức ...................................... 87

Bảng 3.18: Điểm trung bình nhân tố quy trình nghiệp vụ .............................. 89

viii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

Bảng 3.19: Điểm trung bình nhân tố Trang thiết bị cơ sở vật chất kỹ thuật... 91

Bảng 3.20: Điểm trung bình nhân tố công tác kiểm tra kiểm soát nội bộ ...... 93

Bảng 3.21: Điểm trung bình nhân tố hiệu quả kiểm soát chi.......................... 97

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

Sơ đồ 4.1: Quy trình kiểm soát chi vốn đầu tư phát triển đề xuất............ 122

Biểu đồ 3.1. Cơ cấu phân bổ vốn đầu tư theo nguồn vốn .......................... 47

Biểu đồ 3.2. Cơ cấu tạm ứng vốn ĐTPT giai đoạn 2016- 2018................. 67

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Chi Đầu tư phát triển là một trong những nhân tố quan trọng đảm bảo

sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, quyết định sự tăng trưởng

kinh tế xã hội. Chi NSNN được chia thành chi thường xuyên và chi đầu tư

phát triển góp phần phát triển kết cấu hạ tầng, chuyển dịch cơ cấu kinh tế và

giải quyết các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Hằng năm,

vốn đầu tư của toàn xã hội chiếm tỷ trọng lớn trong tổng sản phẩm Quốc nội.

Do tính chất có hạn của nguồn lực, tại bất kỳ quốc gia nào. Nhất là đối với

nước ta, trong điều kiện nguồn vốn của nền kinh tế còn hạn hẹp, việc sử dụng

nguồn vốn cho ĐTPT cần phải tiết kiệm, có hiệu quả, tránh thất thoát lãng

phí. Các khoản chi đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước luôn đòi

hỏi phải được quản lý, kiểm soát để đảm bảo tính hiệu quả và có ý nghĩa đặc

biệt quan trọng. Chi ĐTPT hình thành nên các công trình có tính chất trọng

điểm quốc gia, các công trình có khả năng thu hồi vốn thấp và các công trình

mang tính chất chiến lược dài hạn. Do đó, chi Đầu tư phát triển từ NSNN có

một vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển KT-XH của quốc gia nói

chung và từng địa phương nói riêng.

Nhìn chung, công tác kiểm soát chi đầu tư phát triển từ NSNN qua

hệ thống Kho bạc Nhà nước đã đạt được những hiệu quả đáng kể trong

những năm qua, nhất là từ khi KBNN thực hiện triển khai dự án TABMIS

(Hệ thống thông tin quản lý ngân sách và kho bạc), giúp cho quá trình quản

lý rõ ràng, kiểm soát đồng bộ, có hệ thống, đồng thời công tác kiểm soát

chi ĐTPT từ NSNN trong những năm qua đã có những chuyển biến tích

cực, công tác lập, duyệt, phân bổ dự toán được chú trọng hơn về chất lượng

và thời gian… Bên cạnh những mặt đã đạt được còn có nhiều vấn đề chưa

phù hợp, công tác kiểm soát chi ĐTPT từ NSNN qua KBNN Bắc Kạn còn

trường hợp bị động, nhiều vấn đề cấp bách chưa đáp ứng kịp thời. Những

2

tồn tại và hạn chế này ở nhiều khâu, làm hạn chế hiệu quả quản lý của các

cơ quan chức năng tác động tiêu cực đến hiệu quả sử dụng nguồn vốn của

Nhà nước như nguồn vốn Đầu tư phát triển, chưa đáp ứng yêu cầu quản lý

về cải cách thủ tục hành chính trong xu thế đẩy mạnh mở cửa và hội nhập

quốc tế. Chi ĐTPT từ NSNN ở địa phương trong những năm qua vẫn còn

tình trạng lãng phí, thất thoát, kém hiệu quả, các khâu tạm ứng vốn đầu tư,

bố trí vốn kế hoạch, hay quy trình kiểm soát cam kết chi,… còn nhiều bất

cập. Vì vậy kiểm soát chi ĐTPT từ NSNN qua Kho bạc Nhà nước Bắc Kạn

cần được hoàn thiện một cách có hệ thống và khoa học.

Với những lý do trên, tôi xin chọn đề tài: “Kiểm soát chi đầu tư phát

triển qua hệ thống Kho bạc Nhà nước trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn” để nghiên

cứu nhằm góp phần làm rõ những bất cập trong cơ chế quản lý, kiểm soát,

nâng cao hiệu quả chi đầu tư phát triển qua Kho bạc Nhà nước Bắc Kạn, từ đó

đề xuất giải pháp tăng cường kiểm soát chi đầu tư phát triển qua Kho bạc Nhà

nước tỉnh Bắc Kạn trong thời gian tới.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu chung

- Trên cơ sở lý luận những vấn đề cơ bản về kiểm soát chi đầu tư phát

triển qua KBNN, đi sâu phân tích, đánh giá thực trạng chi Đầu tư phát triển

qua KBNN Bắc Kạn; đề xuất các giải pháp góp phần tăng cường kiểm soát

chi Đầu tư phát triển qua KBNN tỉnh Bắc Kạn đáp ứng được yêu cầu hiện đại

hóa công tác quản lý, điều hành ngân sách nhà nước, sử dụng có hiệu quả,

đúng nhiệm vụ, đúng mục đích ngân sách nhà nước, phù hợp với quá trình cải

cách tài chính công và đáp ứng yêu cầu của nhiệm vụ trong thời kỳ mới.

2.2. Mục tiêu cụ thể

- Hệ thống hóa những vấn đề lý luận, kinh nghiệm thực tiễn về kiểm

soát chi đầu tư phát triển qua Kho bạc Nhà nước.

3

- Đánh giá thực trạng kiểm soát chi đầu tư đầu tư phát triển qua Kho

bạc Nhà nước Bắc Kạn trong giai đoạn 2016- 2018.

- Đề xuất các giải pháp tăng cường kiểm soát chi đầu tư phát triển từ

ngân sách nhà nước qua Kho bạc Nhà nước Bắc Kạn trong thời gian tới.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu chủ yếu của đề tài là kiểm soát chi đầu tư phát

triển từ ngân sách nhà nước qua hệ thống Kho bạc Nhà nước tỉnh Bắc Kạn.

3.2. Phạm vi nghiên cứu

- Về không gian: Hệ thống KBNN trên địa bàn tỉnh Bắc Kạn.

- Về thời gian: Thời gian được nghiên cứu từ năm 2016 đến 2018 đối

với số liệu thứ cấp; thu thập số liệu sơ cấp trong năm 2019; giải pháp đến năm

2025.

- Về nội dung: Các nội dung về kiểm soát chi đầu tư phát triển từ

NSNN qua hệ thống Kho bạc Nhà nước cấp tỉnh; các yếu tố ảnh hưởng tới

kiểm soát chi đầu tư phát triển tại Kho bạc Nhà nước Bắc Kạn.

4. Những đóng góp của luận văn

- Về mặt lý luận: Góp phần làm rõ thêm những vấn đề lý luận cơ bản

về kiểm soát chi đầu tư phát triển qua hệ thống KBNN cấp Tỉnh.

- Về mặt thực tiễn: Đề xuất được các giải pháp tăng cường kiểm soát

chi đầu tư phát triển qua hệ KBNN tỉnh Bắc Kạn; kết quả nghiên cứu đề tài

luận văn có thể là tài liệu tham khảo tốt cho các nghiên cứu liên quan.

- Về tính ứng dụng: Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể ứng dụng

tốt cho KBNN tỉnh Bắc Kạn và Hệ thống KBNN của một số Tỉnh khác trong

cả nước.

5. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung của luận văn gồm 4 chương

với kết cấu như sau:

4

Chương 1. Cơ sở lý luận và thực tiễn về kiểm soát chi đầu tư phát

triển qua Kho bạc Nhà nước.

Chương 2. Phương pháp nghiên cứu.

Chương 3. Thực trạng kiểm soát chi đầu tư phát triển qua Kho bạc Nhà

nước Bắc Kạn.

Chương 4. Giải pháp tăng cường kiểm soát chi đầu tư phát triển qua

Kho bạc Nhà nước Bắc Kạn.