Tăng cường huy động vốn ngắn hạn tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Phú Thọ

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THỊ BÍCH HẬU

TĂNG CƢỜNG HUY ĐỘNG VỐN NGẮN HẠN

TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN

VIỆT NAM CHI NHÁNH PHÚ THỌ

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN, 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THỊ BÍCH HẬU

TĂNG CƢỜNG HUY ĐỘNG VỐN NGẮN HẠN

TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN

VIỆT NAM CHI NHÁNH PHÚ THỌ

Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. PHẠM QUÝ LONG

THÁI NGUYÊN, 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

i

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn này, tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu,

Khoa sau đại học, cùng các thầy, cô giáo trong trƣờng Đại học kinh tế và

Quản trị Kinh doanh Thái Nguyên đã tận tình giúp đỡ, tạo mọi điều kiện cho

tôi trong quá trình học tập và thực hiện đề tài.

Tôi xin đƣợc bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Phạm Quý Long -

Giảng viên trực tiếp hƣớng dẫn đã tận tình và đóng góp nhiều ý kiến quý báu,

giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn này.

Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến Ban Giám đốc, đồng nghiệp tại BIDV

đã tạo điều kiện cung cấp số liệu, đóng góp ý kiến và động viên tác giả trong

suốt thời gian học tập và hoàn thành luận văn tốt nghiệp.

Xin trân trọng cảm ơn!

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2015

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Bích Hậu

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ii

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số

liệu, kết quả đã nêu trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, trung thực, xuất

phát từ tình hình thực tế của Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam

- Chi nhánh Phú Thọ (BIDV Phú Thọ).

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2015

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Bích Hậu

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iii

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN .................................................................................................... i

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................. vi

DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................. vii

DANH MỤC CÁC HÌNH, BIỂU ĐỒ............................................................viii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 3

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 3

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ...................................................... 3

5. Đóng góp của luận văn.................................................................................. 4

6. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 4

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ HUY ĐỘNG

VỐN NGẮN HẠN TRONG HOẠT ĐỘNG NGÂN HÀNG

THƢƠNG MẠI................................................................................................ 5

1.1. Tổng quan về nguồn vốn và huy động vốn ngắn hạn của Ngân hàng

thƣơng mại......................................................................................................... 5

1.1.1. Khái niệm về hoạt động ngân hàng thƣơng mại ................................. 5

1.1.2. Vốn huy động ngắn hạn của Ngân hàng thƣơng mại........................ 13

1.1.3. Sự cần thiết phải huy động vốn ngắn hạn tại các Ngân hàng

thƣơng mại...................................................................................................... 22

1.1.4. Những nhân tố ảnh hƣởng đến sự phát triển nguồn vốn huy

động ngắn hạn ................................................................................................. 25

1.2. Thực tiễn về công tác Huy động vốn ngắn hạn ....................................... 32

1.2.1. Công tác huy động vốn ngắn hạn tại các Ngân hàng thƣơng mại .... 32

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv

1.2.2. Nhận xét ............................................................................................ 36

Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................ 38

2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 38

2.2. Phƣơng pháp xây dựng cơ sở dữ liệu nghiên cứu.................................... 38

2.2.1. Phƣơng pháp thu thập thông tin ........................................................ 38

2.2.2. Kết quả điều tra ................................................................................. 41

2.2.3. Phƣơng pháp phân tích thông tin ...................................................... 42

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ................................................................... 42

Chƣơng 3: THỰC TRẠNG HUY ĐỘNG VỐN NGẮN HẠN TẠI

NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƢ VÀ PHÁT

TRIỂN VIỆT NAM - CHI NHÁNH PHÚ THỌ ........................................ 44

3.1. Khái quát về Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam - Chi

nhánh Phú Thọ ................................................................................................ 44

3.1.1. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội tỉnh Phú Thọ ............................ 44

3.1.2. Quá trình hình thành và phát triển .................................................... 45

3.1.3. Tổ chức bộ máy................................................................................. 48

3.1.4. Chức năng và nhiệm vụ của BIDV Phú Thọ .................................... 54

3.2. Phân tích thực trạng huy động vốn ngắn hạn tại Ngân hàng TMCP Đầu

tƣ và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Phú Thọ giai đoạn 2011 - 2014 ............ 59

3.2.1. Về huy động vốn ngắn hạn của Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và

Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Phú Thọ...................................................... 59

3.2.2. Về sử dụng nguồn vốn huy động ngắn hạn tại BIDV Phú Thọ:....... 67

3.2.3. Chi phí huy động vốn ngắn hạn và lợi nhuận ................................... 70

3.2.4. Đánh giá về các hạn chế trong huy động vốn ngắn hạn tại Ngân

hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam Chi nhánh Phú Thọ................... 76

3.3. Nhận xét ................................................................................................... 80

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v

Chƣơng 4: GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG HUY ĐỘNG VỐN NGẮN

HẠN TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT

NAM CHI NHÁNH PHÚ THỌ ................................................................... 82

4.1. Định hƣớng công tác huy động vốn ngắn hạn của Ngân hàng TMCP

Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam Chi nhánh Phú Thọ ....................................... 82

4.1.1. Chiến lƣợc phát triển tổng quát của BIDV trong giai đoạn 2011-

2015 và tầm nhìn đến 2020 ............................................................................. 82

4.1.2. Về phát triển nguồn vốn huy động ngắn hạn tại BIDV .................... 85

4.1.3. Về phát triển nguồn vốn huy động ngắn hạn tại BIDV Phú Thọ ... 87

4.2. Một số giải pháp nhằm tăng cƣờng huy động ngắn hạn tại BIDV Phú

Thọ giai đoạn 2015 - 2020 .............................................................................. 89

4.2.1. Xây dựng chính sách lãi suất linh hoạt ............................................. 89

4.2.2. Mở rộng mạng lƣới huy động vốn .................................................... 89

4.2.3. Nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực ............................................... 91

4.2.4. Nâng cao hiệu quả hoạt động truyền thông, tiếp thị và quảng bá..... 94

4.2.5. Phát triển các dịch vụ có liên quan đến hoạt động huy động

vốn ngắn hạn .................................................................................................. 96

4.3. Một số kiến nghị....................................................................................... 98

4.3.1. Kiến nghị với BIDV.......................................................................... 98

4.3.2. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nƣớc ............................................... 100

4.3.3. Kiến nghị với Nhà nƣớc.................................................................. 102

KẾT LUẬN.................................................................................................. 104

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................... 106

PHẦN PHỤ LỤC......................................................................................... 108

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt Nội dung

Agribank Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam

ATM Máy giao dịch tự động

BIDV Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam

BIDV Phú Thọ

Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam, Chi

nhánh Phú Thọ

CSXH Chính sách xã hội

FTP Giá điều chuyển vốn

GDP Tổng sản phẩm quốc nội

KH Khách hàng

NSNN Ngân sách nhà nƣớc

NH Ngân hàng

NVHĐ Nguồn vốn huy động

MB Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Quân đội

MHB Ngân hàng TMCP phát triển nhà Đồng bằng Sông Cửu Long

NHTM Ngân hàng thƣơng mại

NHNN Ngân hàng nhà nƣớc

NHTMCP Ngân hàng thƣơng mại cổ phần

NHTW Ngân hàng trung ƣơng

NN Nhà nƣớc

VIBBank Ngân hàng thƣơng mại cổ phần quốc tế Việt Nam

Vietinbank Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Công thƣơng Việt Nam

VPBank Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vƣợng

LPB Ngân hàng TMCP Bƣu Điện Liên Việt

ĐCTC Định chế tài chính

TCKT Tổ chức kinh tế

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1: Cơ cấu dƣ nợ tín dụng tại BIDV Phú Thọ (2011-2014)................. 55

Bảng 3.2: Chất lƣợng tín dụng của BIDV Phú Thọ (2011 - 2014)................. 56

Bảng 3.3: Thu dịch vụ ròng tại BIDV Phú Thọ (2011-2014)......................... 57

Bảng 3.4: Kết quả kinh doanh qua tại BIDV Phú Thọ (2011-2014).............. 58

Bảng 3.5: Quy mô và tốc độ tăng trƣởng huy động vốn ngắn hạn giai

đoạn 2012 - 2014 .......................................................................... 62

Bảng 3.6: Nguồn vốn huy động ngắn hạn của các NHTM và các TCTD

trên địa bàn tỉnh Phú Thọ.............................................................. 66

Bảng 3.7: Tình hình huy động vốn ngắn hạn, cho vay và đầu tƣ của

BIDV Phú Thọ giai đoạn 2011 - 2014.......................................... 67

Bảng 3.8: Tỷ lệ khách hàng gửi tiền có kỳ hạn ngắn...................................... 68

Bảng 3.9: Cơ cấu nguồn vốn huy động qua các năm (2011-2014)................. 69

Bảng 3.10. Đánh giá của ngƣời hỏi về mức độ tin cậy của ngân hàng........... 72

Bảng 3.11. Đánh giá của ngƣời hỏi về mức độ đáp ứng của ngân hàng ........ 73

Bảng 3.12. Đánh giá của ngƣời hỏi về năng lực phục vụ của ngân hàng....... 74

Bảng 3.13. Đánh giá của ngƣời hỏi về mức độ đồng cảm của nhân viên

ngân hàng...................................................................................... 74

Bảng 3.14. Đánh giá của ngƣời hỏi về cơ sở vật chất, phƣơng tiện thiết bị

phục vụ của ngân hàng.................................................................. 75

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc-tnu.edu.vn/

viii

DANH MỤC CÁC HÌNH, BIỂU ĐỒ

Đồ thị 1.1: Tỷ lệ nguồn vốn ngắn hạn đƣợc sử dụng cho vay trung,

dài hạn tại ba NHTM Nhà nƣớc vào thời điểm cuối năm

(2009 - 2013)............................................................................... 35

Sơ đồ 3.1: Mô hình tổ chức BIDV Phú Thọ ................................................... 50

Biểu đồ 3.1: So sánh quy mô lao động các NHTM trên địa bàn .................... 51

Biểu đồ 3.2: So sánh quy mô mạng lƣới các NHTM trên địa bàn.................. 53

Biểu đồ 3.3: Tăng trƣởng tín dụng các năm 2012-2014 ................................. 55

Biểu đồ 3.4: Thị phần tín dụng năm 2014....................................................... 56

Biểu đồ 3.5: Quy mô và tốc độ tăng trƣởng huy động vốn ngắn hạn giai

đoạn 2011-2014 ............................................................................ 63

Biểu đồ 3.6: So sánh lãi suất huy động và FTP thời điểm 31/12/2014 .......... 65

Biểu đồ 3.7: Kết quả kinh doanh từ huy động vốn ngắn hạn (2011-2014) .... 71

Biểu đồ 3.8: Lợi nhuận trƣớc thuế và thu nhập ròng từ huy động vốn

ngắn hạn giai đoạn 2011 - 2014.................................................... 72

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Nguồn vốn luôn là mạch máu xuyên suốt và quan trọng đầu tiên cho

bất cứ doanh nghiệp nào muốn hoạt động và tồn tại. Đối với các doanh nghiệp

mà sản phẩm là tiền tệ nhƣ các NHTM thì nguồn vốn càng là nền tảng then

chốt để hoạt động và phát triển.

Việt Nam là một nƣớc đang phát triển, thị trƣờng chứng khoán đã hình

thành đƣợc hơn 18 năm đang là một kênh hút vốn lớn của quốc gia, thị trƣờng

bất động sản cũng là kênh đầu tƣ yêu thích của rất nhiều nhà đầu tƣ cả trong

và ngoài nƣớc. Ngoài ra, thị trƣờng các công cụ nợ nhƣ hối phiếu, thƣơng

phiếu đã hình thành và đang dần hoàn thiện. Có thể thấy, có rất nhiều sự lựa

chọn cho dân chúng trong việc đầu tƣ những khoản tiền nhàn rỗi. Tuy nhiên

hệ thống NHTM với chức năng là trung gian tài chính giữa tiết kiệm và đầu

tƣ, giữa những tác nhân dƣ vốn với những tác nhân thiếu vốn vẫn luôn là một

kênh huy động vốn chủ lực cho nền kinh tế. Mặc dù vậy, nguồn vốn huy động

của hệ thống NHTM còn chiếm tỷ trọng nhỏ so với tổng nguồn vốn nhàn rỗi

của toàn xã hội. Kể từ khi Việt Nam gia nhập WTO, sự cạnh tranh ngày càng

trở nên khốc liệt khi có sự tham gia của các ngân hàng lớn trên thế giới. Yêu

cầu khai thác tối đa những nguồn vốn đang còn tiềm tàng trong các tổ chức

kinh tế và dân cƣ để có một nguồn vốn phong phú với cơ cấu vốn tối ƣu đáp

ứng nhu cầu phát triển của xã hội và của chính bản thân các NHTM, tổ chức

tài chính trong nƣớc luôn là một thách thức lớn.

NHTM với chức năng cơ bản là đi vay để cho vay, dù dƣới bất kỳ hình

thức nào các NHTM luôn đặt lợi nhuận lên hàng đầu. Để đạt đƣợc điều đó,

công cụ cần thiết mà các ngân hàng phải có là vốn. Tuy phần lớn nguồn vốn

huy động của ngân hàng là ngắn hạn, nhƣng độ ổn định của vốn huy động ngắn

hạn trong hệ thống ngân hàng liên tục tăng lên, nên có thể xem đây là một loại

tiền gửi trung, dài hạn, để các NHTM có thể cho vay, đáp ứng nhu cầu vốn cho

nền kinh tế. Nguồn vốn huy động ngắn hạn dồi dào và ổn định cũng giúp ngân

2

hàng đa dạng hoá các hoạt động kinh doanh nhằm phân tán rủi ro và thu đƣợc

lợi nhuận cao vì mục tiêu an toàn và hiệu quả. Vậy vốn là cơ sở để ngân hàng

tạo ra thế chủ động trong kinh doanh. Chính vì thế có thể nói: Vốn là điểm đầu

tiên trong chu kỳ kinh doanh của ngân hàng. Do đó, ngân hàng phải thƣờng

xuyên chăm lo tới việc tăng trƣởng vốn đặc biệt là phát triển và duy trì ổn định

nguồn vốn ngắn hạn trong suốt quá trình hoạt động.

Khảo sát tại một số ngân hàng thƣơng mại hàng đầu ở Việt Nam, thì cơ

cấu nguồn vốn huy động ngắn hạn trong tổng nguồn vốn huy động của một số

ngân hàng nhƣ sau: Vietcombank: 85%, BIDV: 90% và Vietinbank: 87%. Vì

vậy, các NHTM với chức năng trung gian tín dụng cần tập trung nguồn vốn

nhàn rỗi trong nền kinh tế, đặc biệt là phát triển và duy trì ổn định nguồn vốn

ngắn hạn để tiếp tục đáp ứng cho đẩy mạnh sản xuất kinh doanh.

Nhận thức đƣợc vấn đề đó, Ngân hàng Thƣơng mại (NHTM) cổ phần

Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam (BIDV), là NHTM lâu đời nhất Việt Nam và là

một trong 5 NHTM nhà nƣớc, đã coi nhiệm vụ huy động vốn là nhiệm vụ trọng

tâm, hàng đầu, xuyên suốt trong phƣơng hƣớng kinh doanh hàng năm. Trong

đó, tập trung vào một số loại chính nhƣ huy động vốn dân cƣ, định chế tài

chính, tổ chức kinh tế, duy trì và ổn định nguồn vốn huy động ngắn hạn nhằm

tạo lập nền vốn vững chắc cho tăng trƣởng tín dụng và quy mô hoạt động.

BIDV Phú Thọ là một chi nhánh của BIDV kinh doanh trên địa bàn

tỉnh Phú Thọ - một tỉnh trung du, miền núi với điều kiện kinh tế xã hội có

nhiều khó khăn. Do đó, việc phát triển nguồn vốn huy động nói chung và giữ

vững đƣợc nguồn vốn ngắn hạn ổn định còn có những mặt hạn chế nhất định.

Tỷ trọng huy động trên tổng nguồn vốn còn thấp, tốc độ tăng trƣởng nguồn

vốn huy động, nhất là huy động vốn ngắn hạn còn ở mức trung bình trên địa

bàn, chƣa phát huy đƣợc lợi thế cạnh tranh, thị phần nguồn vốn huy động hạn

hẹp và có dấu hiệu tiếp tục suy giảm. Do vậy, để phát triển đƣợc nguồn vốn

huy động ngắn hạn và nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh, Chi nhánh

cần có những giải pháp đồng bộ và phù hợp.