Rèn luyện cho sinh viên sư phạm toán kĩ năng vận dụng cặp phạm trù "nội dung - hình thức" trong dạy học môn toán ở phổ thông

REN LUYEN CHO SINH VIEN SU'PHAM TOAN

Kl NANG VAN DUNG CAP PHAIH TRll "NDI DUHG - HlNH THDC" •T.-b D￾O ThS. NGUYEN CHIEN THANG*

Ndi dung vd hinh thue Id nhCrng phqm tru ed

tinh chd't ti/ong ddi, cd cdi d trong mdi lien

he ndy Id hinh thue nhung d trong mdi lien

he khde Iqi Id ndi dung. Ndi dung Id todn bd

nhCrng mdt, yeu td, nhi/ng qud trinh hqp thdnh co

sd tdn tqi vd phdt trien eua sy vdt. Hinh thue Id

phuong thue tdn tqi vd phdt trien cua su vdt. Id

cdeh td chuc ket edu euo ndl dung. Hinh thue vd

ndi dung ed mdi quon he bien chung vdi nhou,

ndi dung quyet djnh hinh thue, edn hinh thue Iqi

phy thudc vdo nqi dung. Sy bien ddi cua sy vdt

boo gid cung bdt ddu tu su bien ddi vd phdt

trien eua nqi dung; hinh thue khdng tu minh bien

ddi md bien ddi dudi dnh hudng trye tiep eua

ndi dung. Hinh thue do ndi dung quyet djnh nhung

hinh thue Iqi cd tinh dqc ldp tuong dd'i, khi hinh

thue phu hqp vdi ndi dung, nd se thue ddy sy

phdt trien euo ndi dung, khi hinh thue khdng edn

phu hqp vdi nqi dung thi nguqc Iqi nd se edn trd

sy phdt trien eua nqi dung. Ndi dung bao gid

cung ddi hdi mdt hinh thuc phu hqp, neu cd su

khdng phu hqp giCro ndi dung vd hinh thue thi

mdu thudn dd se duqc gidi quyet trong nhCrng

dieu kien nhd't djnh. Tinh chd't phuc tqp euo mdi

quon he giCro ndi dung vd hinh thue the hien d

nhi/ng diem sau: mqt ndi dung ed the duqc the

hien dudi nhieu hinh thuc khde nhau; cung mdt

hinh thue cd the the hien nhung nqi dung khde

nhou. Khi nghien cuu mdi quon he bien chung

giuo ndl dung vd hinh thue, chung to edn ehdng

khuynh hudng tuyet dd'i hdo mdt mdt ndo trong

dqy hqe Todn.

Tu nhi/ng phdn tich tren ve eqp phqm tru «ndi

dung - hinh thue", eho thdy cdp phqm tru ndy cd

mdt vol trd quon trqng trong dqy hqe Todn d phd

thdng. Vi vdy, ddi vdi sinh vien (SV) su ptiqm

todn Id nhi/ng ngudi gido vien tuong loi, edn

ndm vOng duqc eqp phqm tru ndy, biet cdeh vdn

#

dyng linh hoqt trong dqy hqe. Bdi viet trinh bdy

mdt sd hudng khai thdc nhdm giup SV cdc trudpg

su phqm renluyen kT ndng vdn dyng cdp phqm

tru «ndi dung - hinh thuc" trong dqy hqc todn d

trudng phd thdng.

1. Tim cdc hinh thuc the hien khde nhau

cua cOng mdt ndi dung

Tim hieu cdc hinh thue the hien euo cung mqt

nqi dung (khdi niem, djnh If, mdt quy tde,...) trong

mdn Todn d phd thdng se giup SV ndm vCrng

kien thue vd mdi lien he lien mdn, bde edu gii/a

kie'n thuc Todn cao cd'p vdi kien thue Todn so

cdp, cung nhu biet vdn dyng kien thue d cdc tinh

hud'ng khde nhau.

Hinh thue khdng ty bien ddi md bien ddi dudi

dnh hudng true tiep euo ndi dung. Cung mqt ndi

dung nhung cd the duqc bieu hien dudi nhieu

hinh thue khde nhou. Chdng hqn, cung nqi dung

djnh li Pitago: «Binh phuong cqnh huyen eua mdt

tam gide vudng bdng tdng binh phuong hai cqnh

edn Iqi", cd the cd nhi/ng hinh thue the hien sou:

(1) o^ = b^ + c^, trong dd a = BC Id cqnh huyen

edn b = AC vd c = AB Id hoi cqnh gde vudng; (2)

S, = Sj -I- S3, vdi S,, Sj, S3 Idn luqt Id dien tfch

euo ede hinh vudng dyng tren cqnh huyen BC vd

ede canh gde vudng AC, AB

(hinh 1).

Cdc hinh thuc the hien cua

mdt nqi dung cdn d chd tim

phuong thue tdn tqi eua chung,

nghlo Id tim nhung ung dyng

khde nhou euo mdt ndi dung

todn hqe, dd Id ung dyng de

gidi quyet ede vd'n de trong

thye tien hodc trong nqi bd mdn

Todn. Chdng hqn, vdi khdi niem dqo hdm euo

mdt hdm so tqi mqt diem, ed the ung dyng trong

* Tnrdng Bai lipc Vinli ,.^.,. .,-, .ij ,

Tap clii Giao due so 25 7 (ki i • 3/aon)

S3

A

c \ .

b

s.

Hinh 1