Quy hoạch xây dựng nông thôn mới xã Minh Thanh-Sơn Dương-Tuyên Quang giai đoạn 2010-2020

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NGUYỄN CHÍ HIẾU

QUI HOẠCH XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI

XÃ MINH THANH - SƠN DƢƠNG - TUYÊN QUANG

GIAI ĐOẠN 2010 - 2020

Chuyên ngành: Quản lí đất đai

Mã số: 60.85.01.03

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP

Ngƣời hƣớng dân khoa học: PGS.TS. Đào Thanh Vân

THÁI NGUYÊN - 2013

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan các số liệu và kết quả nghiên cứu trong Luận văn này là

trung thực và chƣa đƣợc sử dụng để bảo vệ một học vị nào.

Tôi xin cam đoan, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này đã đƣợc

cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn đều đã đƣợc chỉ rõ nguồn gốc.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Nguyễn Chí Hiếu

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

ii

LỜI CẢM ƠN

Đƣợc sự quan tâm của Phòng Quản lí Đào tạo sau Đại học, Khoa Tài nguyên

môi trƣờng - Trƣờng Đại học Nông lâm Thái Nguyên, Đại học Thái Nguyên tôi đã hoàn

thành khóa học Thạc sĩ chuyên ngành Quản lí đất đai và hoàn thiện luận văn tốt nghiệp.

Trong quá trình thực hiện luận văn, ngoài sự cố gắng nỗ lực của bản thân, tôi đã

nhận sự hƣớng dẫn nhiệt tình, chu đáo của các thầy, cô giáo, những ý kiến đóng góp quí

báu của nhiều cá nhân và tệp thể để tôi hoàn thành bản Luận văn này.

Đạt đƣợc những kết quả đó, trƣớc hết, tôi xin trân thành cảm ơn PGS.TS

Đào Thanh Vân - Phó trƣởng Phòng quản lí đào tạo sau Đại học, Trƣờng Đại học

Nông lâm Thái Nguyên - Đại học Thái Nguyên đã trực tiếp hƣớng dẫn tôi trong

suốt thời gian tôi thực hiện đề tài luận văn.

Tôi xin trân thành cảm ơn sự đóng gớp ý kiến của các thầy, cô giáo Phòng

quản lí đào tạo sau Đại học; Khoa Tài nguyên và Môi trƣờng - Trƣờng Đại học

Nông Lâm Thái Nguyên đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi thực hiện Đề tài Luận

văn này.

Tôi xin trân thành cảm ơn Sở Tài nguyên và Môi trƣờng tỉnh Tuyên Quang;

Trung tâm khí tƣợng thuỷ văn tỉnh Tuyên Quang; Phòng Tài nguyên và Môi trƣờng

huyện Sơn Dƣơng; Đảng uỷ, Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân xã Minh Thanh

và cán bộ, công chức xã Minh Thanh đã giúp đỡ tôi trong thời gian nghiên cứu,

thực hiện Đề tài Luận văn này.

Một lần nữa tôi xin trân thành cảm ơn!

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Nguyễn Chí Hiếu

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii

MỤC LỤC................................................................................................................. iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ...................................................................... vii

DANH MỤC CÁC BẢNG...................................................................................... viii

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1

2. Mục tiêu và yêu cầu ................................................................................................3

................................................................................................................3

2.2. Yêu cầu .................................................................................................................3

Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU

1.1. Cơ sở lí luận và tính pháp lí của qui hoạch sử dụng đất và qui hoạch NTM

1.1.1. Cơ sở lí luận và tính pháp lí của qui hoạch sử dụng đất......................................4

1.1.2. Cơ sở lí luận và tính pháp lí của qui hoạch Nông thôn mới...............................5

1.3. Tình hình xây dựng Nông thôn mới trên thế giới và ở Việt Nam........................8

1.3.1. Tình hình xây dựng Nông thôn mới trên thế giới.........................................8

1.3.2. Tình hình xây dựng Nông thôn mới ở Việt Nam........................................10

1.3.3. Tình hình xây dựng Nông thôn mới ở Tuyên Quang .................................19

Chƣơng 2: ĐỐI TƢỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu .........................................................................28

2.1.1. Đối tượng nghiên cứu .....................................................................................28

2.1.2. Phạm vi nghiên cứu.........................................................................................28

2.2. Địa điểm và thời gian tiến hành .........................................................................28

2.3. Nội dung nghiên cứu..........................................................................................28

tự nhiên, kinh tế, xã hội và công tác qui hoạch tại xã

Minh Thanh - Sơn Dương - Tuyên Quang ................................................................28

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

iv

2.3.2. Định hướng công tác qui hoạch theo tiêu chí xây dựng Nông thôn mới xã Minh

Thanh, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang ..............................................................28

2.3.3. Giải pháp cho công tác qui hoạch theo tiêu chí Nông thôn mới xã Minh

Thanh, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang...........................................................29

2.4. Phƣơng pháp lập qui hoạch xây dựng Nông thôn mới ......................................29

2.4.1. Phương pháp tiếp cận .....................................................................................29

2.4.2. Phương pháp kế thừa ......................................................................................30

2.4.3. Phương pháp điều tra .....................................................................................30

2.4.4. Phương pháp chuyên gia.................................................................................30

2.4.5. Phương pháp dự báo tính toán .......................................................................30

Chƣơng 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN

, kinh tế, xã hội và công tác qui hoạch tại xã Minh

Thanh, huyện Sơn Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang

...........................................................................................31

................................................................................................31

.....................................................................................31

.....................................................................................................31

..................................................................................................33

..........................................................................................33

, huyện Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang....34

.................................................................................34

......................................................................34

3.1.2.3 ..................................................34

...........................................................................37

- ..............37

- Sơn Dương - Tuyên Quang.............37

3.1.3.1 Dân số .......................................................................................................37

...............................................................................38

.............................................................................38

.......................................................................................38

, an ninh ...........................................................................40

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

v

3.1.3.6. Hệ thống chính trị ....................................................................................41

...................................................................41

-

.....................................................................................................41

.............................................................................41

.....................................................................42

3.1.6. Đánh giá tổng hợp hiện trạng.........................................................................42

3.1.6.1. Tiềm năng và thế mạnh............................................................................42

3.1.6.2. Khó khăn và tồn tại..................................................................................43

3.1.7. Đánh giá theo Bộ tiêu chí Quốc gia về Nông thôn mới ..................................43

3.1.7.1. Các tiêu chí đạt chuẩn..............................................................................43

3.1.7.2. Các tiêu chí chƣa đạt chuẩn .....................................................................44

3.1.7.3. Đánh giá tổng hợp theo Bộ tiêu chí Quốc gia..........................................45

3.2. Định hƣớng công tác qui hoạch theo tiêu chí xây dựng Nông thôn mới xã Minh

Thanh, huyện Sơn Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang

3.2.1. Các dự báo phát triển Nông thôn mới xã Minh Thanh, huyện Sơn Dương, tỉnh

Tuyên Quang .............................................................................................................48

3.2.1.1. Tiềm năng và định hƣớng phát triển kinh tế - xã hội của xã ...................48

3.2.1.2. Xác định mối quan hệ không gian giữa xã Minh Thanh với các đơn vị

hành chính lân cận................................................................................................49

3.2.1.3. Xác định tính chất của xã.........................................................................49

3.2.1.4. Dự báo qui mô dân số, lao động và đất đai .............................................50

3.2.1.5. Một số chỉ tiêu kinh tế - kĩ thuật..............................................................54

3.2.2. Qui hoạch sử dụng đất đến năm 2015 tầm nhìn đến năm 2020 .....................55

3.2.2.1. Phƣơng án sử dụng đất đến năm 2015 tầm nhìn đến năm 2020..............55

3.2.2.2. Kế hoạch sử dụng đất hằng năm..............................................................60

3.2.3. Qui hoạch sử dụng đất và hạ tầng thiết yếu cho phát triển nông nghiệp sản

xuất hàng hóa, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, dịch vụ......................................66

3.2.3.1. Qui hoạch sản xuất nông nghiệp [Phụ lục 06, biểu số 01] ......................67

3.2.3.2. Qui hoạch sản xuất tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ [Phụ lục 06, biểu số 01]

...............................................................................................................................69

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

vi

3.2.4. Qui hoạch phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội môi trường theo tiêu chuẩn mới.....70

3.2.4.1. Qui hoạch mạng lới giao thông [Phụ lục 06, biểu 03].............................70

3.2.4.2. Qui hoạch hệ thống công trình thủy lợi [Phụ lục 06, biểu 03] ................73

3.2.4.3. Qui hoạch mạng lƣới cấp điện [Phụ lục 06, biểu 03] ..............................74

3.2.4.4. Qui hoạch cấp nƣớc [Phụ lục 06, biểu 03]...............................................74

3.2.4.5. Qui hoạch hệ thống nghĩa trang [Phụ lục 06, biểu 03]............................75

3.2.4.6. Qui hoạch xây dựng trung tâm xã - trung tâm phụ xã - trung tâm thôn. [Phụ

lục 06, biểu 03].....................................................................................................76

3.2.4.7. Xây dựng hệ thống công trình hạ tầng kĩ thuật [Phụ lục 06, biểu 03].....78

3.2.5. Qui hoạch phát triển các khu dân cư mới và chỉnh trang các khu dân cư hiện

có theo hướng văn minh, bảo tồn được bản sắc văn hóa tốt đẹp..............................80

3.2.5.1. Qui hoạch mạng lƣới điểm dân cƣ [Phụ lục 06, biểu 02]........................80

3.2.5.2. Xây dựng thôn bản và khu dân cƣ [Phụ lục 06, biểu 02] ........................81

3.2.6. Cơ cấu đất đai đến năm 2020 .........................................................................82

3.3. Đề xuất giải pháp qui hoạch theo tiêu chí Nông thôn mới

3.3.1. Về qui hoạch sản xuất .....................................................................................83

3.3.1.1. Giải pháp thực hiện qui hoạch sản xuất nông nghiệp..............................83

3.3.1.2. Giải pháp chủ yếu để đạt yêu cầu phát triển theo qui hoạch sản xuất tiểu

thủ công nghiệp và dịch vụ...................................................................................84

3.3.2. Về qui hoạch xây dựng....................................................................................84

3.3.3. Về hạ tầng kĩ thuật ..........................................................................................86

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ

.................................................................................................................87

..........................................................................................................88

TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................89

PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

vii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CNH - HĐH : Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa

CNQSDĐ : Chứng nhận quiền sử dụng đất

GTVT : Giao thông vận tải

NTM : Nông thôn mới

UBND : Ủy ban nhân dân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

viii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1: Tình hình sản xuất nông nghiệp từ năm 2009 - 2011...............................35

Bảng 3.2: Thực trạng ngành chăn nuôi qua một số năm ..........................................36

Bảng 3.3: Tình hình biến động dân số từ năm 2009 - 2011......................................37

Bảng 3.4: Các tiêu chí đạt chuẩn theo Bộ tiêu chí Quốc gia ....................................43

Bảng 3.5: Cá tiêu chí chƣa đạt chuẩn theo theo Bộ tiêu chí Quốc gia......................44

Bảng 3.6: Đánh giá theo Bộ tiêu chí Quốc gia về qui hoạch ....................................45

Bảng 3.7: Đánh giá theo Bộ tiêu chí Quốc gia về hạ tầng kinh tế - xã hội...............45

Bảng 3.8: Đánh giá theo Bộ tiêu chí Quốc gia về kinh tế và tổ chức sản xuất 47Bảng

Bảng 3.9: Đánh gia theo Bộ tiêu chí Quốc gia về văn hoá xã hội - môi trƣờng ......47

Bảng 3.10: Đánh giá theo Bộ tiêu chí Quốc gia về hệ thống chính trị .....................48

Bảng 3.11: Dự báo qui mô dân số các thôn ..............................................................50

Bảng 3.12: Dự báo lao động theo tỉ lệ phát triển tự nhiên........................................51

Bảng 3.13: Dự báo lao động theo qui hoạch.............................................................52

Bảng 3.14: Dự báo qui mô đất ở của toàn xã............................................................53

Bảng 3.15: Qui hoạch sử dụgn đất đến năm 2015 tầm nhìn đến năm 2020 .............55

Bảng 3.16: Diện tích đất chuyển mục đích sử dụng trong kì qui hoạch ...................58

Bảng 3.17: Phân kì sử dụng đất giai đoạn 2010-2015 và 2016-2020 .......................61

Bảng 3.18: Kế hoạch sử dụng đất hằng năm.............................................................63

Bảng 3.19: Kế hoạch chuyển mục đích sử dụng đất.................................................64

Bảng 3.20: Tổng hợp số lƣợng xây dựng đƣờng giao thông ....................................79

Bảng 3.21: Bảng cân bằng đất đai từ năm 2010 đến 2020........................................82

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Minh Thanh là một xã nông thôn miền núi. Vì vậy dân số làm nông nghiệp

chiếm 89,3% dân số lao động toàn xã. Mặc dù trong những năm qua Minh Thanh có

bƣớc phát triển tƣơng đối mạnh trên tất cả các lĩnh vực. Song, vẫn chƣa đáp ứng

đƣợc yêu cầu đặt ra. Thực tế cho thấy, nông nghiệp qui hoạch còn chắp vá không

đồng bộ, sản xuất nhỏ lẻ chậm chuyển sang sản xuất hàng hoá tập trung qui mô lớn;

Tỉ trọng nông nghiệp còn quá cao. Kết cấu hạ tầng nông thôn không theo kịp yêu

cầu phát triển sản xuất và đời sống: đƣờng làng, ngõ xóm nhỏ hẹp; Giao thông, thuỷ

lợi nội đồng chắp vá, tận dụng... Bản sắc, đời sống văn hoá làng xã đang bị mai

một, thiếu các điểm vui chơi giải trí, sinh hoạt cộng đồng. Thu nhập của ngƣời nông

dân còn thấp so với thu nhập chung của xã hội.

Theo kết quả khảo sát đánh giá của Ủy ban nhân dân (UBND) xã Minh

Thanh về thực trạng nông thôn hiện nay so với Bộ tiêu chí Quốc gia về Nông thôn

mới (NTM) thì còn một số lĩnh vực chƣa đạt. Cụ thể về giao thông nông thôn, các

trục đƣờng thôn xóm phần lớn đều không đạt bề rộng theo cấp kĩ thuật của Bộ giao

thông vận tải (GTVT); Trục đƣờng liên thôn xây dựng từ những năm 1990 nên phần

lớn đã xuống cấp; Giao thông nội đồng chủ yếu là đƣờng đất, kết hợp làm bờ kênh

mƣơng, bề rộng không đáp ứng đƣợc yêu cầu cơ giới hoá. Hệ thống thuỷ lợi còn

thấp kém, chƣa đảm bảo việc tƣới tiêu cho các cánh đồng...

Nhìn chung, hiện trạng nông thôn toàn xã vẫn thấp hơn nhiều so với khu

vực đô thị và với chuẩn của Bộ tiêu chí Quốc gia. Do đó, xây dựng Nông thôn mới

trong giai đoạn hiện nay là yêu cầu cấp thiết để đáp ứng tiến trình công nghiệp hóa -

hiện đại hóa (CNH- HĐH) nông nghiệp, nông thôn và là cơ sở phát triển kinh tế - xã

hội bền vững, bảo đảm ổn định chính trị, an ninh quốc phòng, giữ gìn và phát huy

bản sắc văn hoá tốt đẹp của dân tộc.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

Qua báo cáo về kinh tế, xã hội của UBND xã Minh Thanh những năm qua,

đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân xã Minh Thanh không ngừng đƣợc nâng

cao. Đặc biệt sự phát triển về sản xuất nông nghiệp tăng bình quân 5,1%/năm; Kết

cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đƣợc tăng cƣờng, bộ mặt nông thôn có nhiều đổi mới,

an ninh - chính trị đƣợc giữ vững...

Tuy nhiên, với thực trạng nông thôn hiện nay thì chƣa đáp ứng đƣợc yêu

cầu CNH - HĐH, do đó đòi hỏi phải có sự đột phá trên tất cả các lĩnh vực kinh tế,

văn hoá, xã hội, môi trƣờng,...nhằm phát triển nông thôn bền vững, nâng cao đời

sống vật chất, tinh thần của dân cƣ nông thôn. Để giải quiết những hạn chế đó, xã

Minh Thanh đã triển khai thực hiện xây dựng đề án NTM giai đoạn 2010 - 2015,

định hƣớng đến năm 2020. Sau khi hoàn thành xây dựng Nông thôn mới, ngƣời dân

sẽ đƣợc tiếp cận và thụ hƣởng nền sản xuất phát triển, cuộc sống xung túc, diện mạo

sạch sẽ, thôn xóm văn minh, quản lí dân chủ.

Nghị quiết 02-NQ/TU của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Tuyên Quang [3]

đã khẳng định xây dựng NTM là nhiệm vụ vừa mang tính cấp bách, vừa có ý nghĩa

chiến lƣợc lâu dài; Là nhiệm vụ khó khăn, phức tạp, phải có sự đầu tƣ của Nhà

nƣớc, đƣợc thực hiện đồng bộ trên cơ sở kế thừa và phát triển, có bƣớc đi vững

chắc, lộ trình phù hợp với đặc điểm của từng địa phƣơng. Trong quá trình triển khai

thực hiện, cần phải huy động mọi nguồn lực để đầu tƣ và đầu tƣ có trọng tâm, trọng

điểm. Trƣớc mắt sẽ ƣu tiên đầu tƣ phát triển sản xuất nông nghiệp, kinh tế nông

thôn. Xây dựng NTM còn là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội,

trong đó ngƣời dân ở nông thôn là chủ thể trực tiếp dƣới sự lãnh đạo của cấp uỷ

quản lí, điều hành của chính quiền và sự tham gia tích cực của Mặt trận Tổ quốc,

các đoàn thể nhân dân.

Để thực hiện những nội dung trên của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Tuyên

Quang về Chƣơng trình xây dựng NTM nhằm nâng cao đời sống cho nhân dân. Tôi

tiến hành thực hiện đề tài: "Qui hoạch xây dựng Nông thôn mới

2010 - 2020".

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://lrc.tnu.edu.vn

2. Mục tiêu và yêu cầu

2.1.

2.1.1. Mục tiêu tổng quát

Xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội từng bƣớc hiện đại; Cơ cấu kinh

tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lí, gắn nông nghiệp với phát triển nhanh

công nghiệp, dịch vụ; Gắn phát triển nông thôn với đô thị theo qui hoạch; Nâng cao

đời sống vật chất và tinh thần của ngƣời dân địa phƣơng.

2.1.2. Mục tiêu cụ thể

- điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội và công tác qui

hoạch tại xã Minh Thanh, huyện Sơn Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang.

- Lập qui hoạch theo tiêu chí xây dựng Nông thôn mới xã Minh Thanh,

huyện Sơn Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang.

- Đề xuất các giải pháp thực hiện qui hoạch theo tiêu chí Nông thôn mới xã

Minh Thanh, huyện Sơn Dƣơng, tỉnh Tuyên Quang.

2.2. Yêu cầu

- Điều tra đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội của xã;

- Đánh giá tiềm năng đất đai;

- Định hƣớng phát triển kinh tế - xã hội;

- Lập phƣơng án qui hoạch sử dụng đất của xã;

- Lập kế hoạch sử dụng đất hằng năm;

- Định hƣớng qui hoạch sản xuất nông lâm nghiệp;

- Định hƣớng qui hoạch phát triển không gian xã;

- Định hƣớng qui hoạch hệ thống hạ tầng kĩ thuật.