Quy Hoạch Xây Dựng Nông Thôn Mới Xã Lục Sơn Huyện Lục Nam Tỉnh Bắc Giang Giai Đoạn 2014 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là

trung thực, chính xác và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào, mọi sự

giúp đỡ cho việc hoàn thành luận văn này đã được cảm ơn.

Tôi xin cam đoan rằng, các thông tin trích dẫn sử dụng trong luận văn

đã được chỉ rõ nguồn gốc.

Hà nội, ngày 10 tháng 12 năm 2014

Tác giả

Nguyễn Thị Lan Oanh

ii

LỜI CẢM ƠN

Sau thời gian học tập, nghiên cứu tại nhà trường, trải qua thời gian tích

luỹ kinh nghiệm trong công tác thực tiễn tôi đã viết luận văn này. Để đạt được

kết quả như ngày hôm nay tôi bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến ban Giám

hiệu nhà truờng, khoa Đào tạo Sau đại học, cùng các thầy cô giáo trường Đại

học Lâm nghiệp đã nhiệt tình giúp đỡ trong quá trình học tập.

Đặc biệt tôi xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy TS. Vũ Thế Hồng, người

đã trực tiếp dìu dắt tôi trong quá trình thực hiện, chỉ bảo, nhiệt tình giúp đỡ tôi

trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.

Xin Trân trọng cám ơn UBND xã Lục Sơn, Phòng Nông nghiệp và

PTNT, Phòng Tài nguyên và Môi trường, Chi cục Kiểm lâm tỉnh Bắc Giang

đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình thu thập số liệu.

Chân thành cám ơn sự động viên giúp đỡ của gia đình, bạn bè đồng

nghiệp trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Tuy có nhiều cố gắng trong nghiên cứu nhưng luận văn không thể tránh

khỏi những thiếu sót, tôi mong nhận được góp ý chân thàn của quý thầy, cô

giáo và đồng nghiệp, bạn bè để luận văn được hoàn thiện hơn nữa.

Tôi xin cam đoan bản lụân văn là công trình nghiên cứu độc lập của tôi.

Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Hà nội, ngày 10 tháng 12 năm 2014

Tác giả

Nguyễn Thị Lan Oanh

iii

MỤC LỤC

Trang

Trang phụ bìa

Lời cam đoan......................................................................................................i

Lời cảm ơn ........................................................................................................ii

Mục lục.............................................................................................................iii

Danh mục các từ viết tắt...................................................................................vi

Danh mục các bảng .........................................................................................vii

Chương 1. TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU................................. 3

1.1. Một số khái niệm cơ bản........................................................................ 3

1.1.1. Khái niệm về nông thôn.................................................................. 3

1.1.2. Khái quát chung về quy hoạch........................................................ 3

1.1.3. Khái niệm nông thôn mới, quy hoạch xây dựng nông thôn mới .... 5

1.1.4. Mô hình phát triển nông thôn mới .................................................. 6

1.2. Vấn đề quy hoạch NTM ở một số nước trên thế giới .......................... 10

1.2.1. Kinh nghiệm phát triển nông nghiệp ở Nhật bản: Nông nghiệp

Phát triển tạo đà cho Công nghiệp hóa ................................................... 10

1.2.2. Kinh nghiệm phát triển nông nghiệp ở Trung Quốc..................... 12

1.2.3. Mô hình “Làng mới” ở Hàn Quốc ................................................ 14

1.3. Vấn đề NTM ở Việt Nam..................................................................... 18

Chương 2. MỤC TIÊU, ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU................................................................................................ 22

2.1. Mục tiêu................................................................................................ 22

2.1.1. Mục tiêu tổng quát ........................................................................ 22

2.1.2. Mục tiêu cụ thể.............................................................................. 22

2.2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu........................................................ 22

2.3. Nội dung nghiên cứu............................................................................ 22

iv

2.3.1. Điều tra phân tích đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội... 22

2.3.2. Đánh giá thực trạng nông thôn của xã Lục Sơn theo Bộ tiêu chí

Quốc gia về nông thôn mới..................................................................... 23

2.3.3. Đánh giá thực trạng các chương trình, dự án đang thực hiện trên

địa bàn xã Lục Sơn - huyện Lục Nam - tỉnh Bắc Giang......................... 23

2.3.4. Một số dự báo cơ bản.................................................................... 23

2.3.5. Quy hoạch xây dựng nông thôn mới xã Lục Sơn, huyện Lục Nam,

tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2014 - 2020 .................................................... 23

2.4. Phương pháp nghiên cứu...................................................................... 23

2.4.1. Phương pháp kế thừa tài liệu có sẵn ............................................. 23

2.4.2. Phương pháp điều tra thực địa kết hợp phỏng vấn trực tiếp......... 24

2.4.3. Phương pháp chuyên gia ............................................................... 24

2.4.4. Phương pháp dự báo ..................................................................... 24

2.4.5. Phương pháp tổng hợp và xử lý số liệu ........................................ 26

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................... 27

3.1. Điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội xã Lục Sơn .............................. 27

3.1.1. Điều kiện tự nhiên và nguồn tài nguyên thiên nhiên .................... 27

3.1.2.Thực trạng phát triển kinh tế - xã hội............................................. 30

3.1.3. Hiện trạng môi trường................................................................... 35

3.1.4. Đánh giá hiện trạng tổng hợp phần hiện trạng.............................. 36

3.2 Đánh giá hiện trạng nông thôn xã Lục Sơn theo Bộ tiêu chí Quốc gia về

NTM............................................................................................................ 37

3.2.1. Công tác quy hoạch sử dụng đất tiêu chí số 1(1 tiêu chí)............. 37

3.2.2.Về hạ tầng kinh tế - xã hội (8tiêu chí) ........................................... 39

3.2.3 Kinh tế và tổ chức sản xuất (4 tiêu chí) ......................................... 48

3.2.4. Về văn hóa - xã hội - môi trường ( 4 tiêu chí) .............................. 48

3.2.5 Hệ thống chính Trị (2 tiêu chí)....................................................... 52

v

3.2.6 Đánh giá chung .............................................................................. 53

3.3. Dự án đã thực hiện trên địa bàn xã ...................................................... 56

3.4. Một số dự báo cơ bản........................................................................... 57

3.4.1. Dự báo quy mô dân số, lao động và cơ cấu lao động ................... 57

3.4.2. Dự báo quy hoạch sử dụng đất...................................................... 58

3.5. Quy hoạch xây dựng nông thôn mới xã Lục Sơn đến năm 2020 ........ 59

3.5.1. Tiềm năng và định hướng phát triển............................................. 59

3.5.2. Các chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội.......................................... 59

3.5.3. Quy hoạch không gian tổng thể xã Lục Sơn................................. 60

3.5.4. Quy hoạch sử dụng đất.................................................................. 65

3.5.5. Quy hoạch phát triển sản xuất....................................................... 67

3.5.6. Quy hoạch hệ thống hạ tầng kỹ thuật............................................ 73

3.5.7. Đề xuất các chỉ tiêu chỉ càn đầu tư giải quyết tới đạt Bộ tiêu chí

Quốc gia về Nông thôn mới.................................................................... 81

3.5.8. Lộ trình và tổ chức quy hoạch cần giải quyết hướng tới đạt Bộ tiêu

chí Quốc gia về Nông thôn mới .............................................................. 82

3.5.9. Các dự án ưu tiên đầu tư ............................................................... 83

3.5.10. Hiệu quả của phương án. ............................................................ 84

3.5.11. Đề xuất giải pháp tổ chức thực hiện quy hoạch nông thôn mới . 85

KẾT LUẬN, TỒN TẠI VÀ KIẾN NGHỊ....................................................... 88

TÀI LIỆU THAM KHẢO

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Viết tắt Viết đầy đủ

BNN&PTNT Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn

BNV Bộ Nội vụ

BTN&MT Bộ Tài nguyên và môi trường

CT-TTg Chỉ thị Thủ tướng Chính phủ

GTNT Giao thông nông thôn

GD&ĐT Giáo dục và đào tạo

HĐND Hội đồng nhân dân

HTX Hợp tác xã

KT-XH-MT Kinh tế- xã hội- môi trường

NTM Nông thôn mới

NN Nông nghiệp

PTNT Phát triển nông thôn

QSDĐ Quyền sử dụng đất

QĐ Quyết định

SX Sản xuất

SXKD Sản xuất kinh doanh

THCS Trung học cơ sở

THPT Trung học phổ thông

TTCN Tiểu thủ công nghiệp

TCVN Tiêu chuẩn Việt Nam

TW Trung Ương

UBND Ủy ban nhân dân

VH-TT-DL Văn hóa thể thao du lịch

PTNT Phát triển nông thôn

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

TT Tên bảng Trang

3.1 Hiện trạng sử dụng đất năm 2013 xã Lục Sơn 28

3.2 Hiện trạng dân số trên địa bàn xã 34

3.3 Hiện trạng lao động 35

3.4 Tổng hợp kết quả đánh giá theo tiêu chí 1: Quy hoạch 39

3.5 Tổng hợp kết quả đánh giá các tiêu chí về hạ tầng kinh tế xã hội 46

3.6

Tổng hợp kết quả đánh giá nhóm tiêu chí : Kinh tế và tổ

chức sản xuất

48

3.7

Tổng hợp kết quả đánh giá nhóm tiêu chí : Văn hóa-xã hội￾môi trường

51

3.8 Tổng hợp kết quả đánh giá tiêu chí : Hệ thống an ninh chính trị 53

3.9 Dự báo dân số 58

3.10 Các chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội 60

3.11 Dự báo quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 66

3.12 Tính toán nhu cầu sử dụng nước 75

3.13 Tổng hợp khối lượng cấp nước 76

3.14 Khai toán kinh phí xây dựng hệ thống cấp nước 76

3.15 Khối lượng nước thải, chất thải rắn 77

3.16 Phụ tải điện sinh hoạt 79

3.17 Tổng hợp phụ tải điện 79

3.18 Các dự án ưu tiên đầu tư 83

1

ĐẶT VẤN ĐỀ

Theo thống kê của Bộ Tài nguyên & Môi trường, từ năm 2001 đến năm

2007, tổng diện tích đất nông nghiệp đã thu hồi chuyển sang đất phi nông

nghiệp trên 500.000 ha, chiếm hơn 5% đất nông nghiệp đang sử dụng.

Quá trình chuyển đổi đất nông nghiệp sang đất đô thị, đất sử dụng cho

các hoạt động công nghiệp đã tác động không nhỏ tới đại bộ phận người dân

theo đà công nghiệp hóa - đô thị hóa (CNH - ĐTH). Chuyển dịch dần cơ cấu

kinh tế từ lạc hậu sang tiến bộ hơn, chuyển một nước nông nghiệp lạc hậu

sang công nghiệp. Tốc độ đô thị hóa diễn ra mạnh mẽ tại nhiều nơi, song song

với đó là sự chênh lệch về mức sống, thu nhập giữa người giàu và người

nghèo, nông thôn và thành thị.

Cuộc sống của người dân nông thôn còn nhiều khó khăn: Kết cấu hạ

tầng nông nghiệp, nông thôn chưa đồng bộ; các công trình thủy lợi đã cũ và

xuống cấp,ô nhiễm môi trường, Công tác y tế, chăm sóc sức khỏe, công tác

giáo dục chất lượng còn thấp, dịch vụ nông thôn sản xuất còn mang tính tự

cung tự cấp.... Bất cập về phía nhà đầu tư, ngồn vốn, nguồn lực tài chính,

chính sách ở địa phương chưa hợp lý. Nguồn tư liệu sản xuất chính là đất đai

lại manh mún. Từ những điều còn hạn chế trên Đảng và Nhà nước liên tục cải

cách chính sách, đầu tư tài chính nhằm tổ chức, khuyến khích, hỗ trợ các địa

phương để phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

Để làm dược điều này thì cần có sự quy hoạch, đánh giá là một khâu rất

quan trọng trong tiền đề để phát triển kinh tế xã hội của từng địa phương.

Chính vì vậy, quy hoạch là tiêu chí số 1 trong 19 tiêu chí của xây dựng nông

thôn mới. Cả nước có hơn 10.000 xã, trải theo dọc chiều dài của đất nước là

hơn 2.300km với quy mô và đặc thù rất khác nhau thì đây thực sự là một khối

lượng công việc khổng lồ đòi hỏi phải thực hiện trong thời gian rất ngắn. Xã

2

miền núi tổ chức phân bố dân cư lại khác với vùng đồng bằng sông, hay như

khu vực Đồng bằng sông Cửu Long thì dân cư khác là khóm ấp rất là xa sông

nước... nên công tác lập quy hoạch cũng rất khó khăn.

Trong khi đó, công tác lập quy hoạch nông thôn chưa được người dân

cũng như chính quyền địa phương nhận thức đầy đủ và quan tâm như công tác

lập quy hoạch đô thị. Vì vậy, để góp phần nâng cao chất lượng quy hoạch

cũng như đáp ứng được nhu cầu đầu tư phát triển khu vực nông thôn tôi thực

hiện đề tài: “Quy hoạch xây dựng nông thôn mới xã Lục Sơn, huyện Lục

Nam, tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2014 - 2020”

3

Chương 1

TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

1.1. Một số khái niệm cơ bản

1.1.1. Khái niệm về nông thôn

- Cho đến nay, trên thế giới chưa thống nhất được định nghĩa về nông

thôn. Có những quan điểm khác nhau về định nghĩa này như: chỉ cần dựa vào

trình độ phát triển cơ sở hạ tầng, dựa vào chỉ tiêu trình độ tiếp cận thị trường,

hay phát triển hàng hóa để xác định vùng nông thôn. Về phía Liên hợp quốc

các chuyên viên cho rằng khi đề cập đến khái niệm nông thôn chỉ có tính chất

tương đối và luôn biến động theo thời gian, để phản ánh biến đổi về kinh tế xã

hội của mỗi quốc gia trên thế giới. Đối với Việt Nam thì nông thôn có thể

được hiểu rằng: Nông thôn là vùng sinh sống của tập hợp dân cư, trong đó có

nhiều nông dân. Tập hợp dân cư này tham gia vào các hoạt động kinh tế, văn

hóa - xã hội và môi trường trong một thể chính trị nhất định và chịu ảnh

hưởng của các tổ chức khác.

- Theo định nghĩa của từ điển tiếng việt của Viện ngôn ngữ học và

Bách khoa Việt Nam thì nông thôn là phần lãnh thổ của một nước hay một

đơn vị hành chính nằm ngoài lãnh thổ đô thị, có môi trường tự nhiên, hoàn

cảnh kinh tế- xã hội, điều kiện sống khác biệt với đô thị và cư dân chủ yếu

làm nghề nông.

- Theo Nghị định số 41/2010/NĐ-CP ngày 12/4/2010 của Chính Phủ về

chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn: Nông thôn là

phần lãnh thổ không thuộc nội thành, nội thị các thành phố, thị xã, thị trấn,

được quản lý bởi cấp hành chính cơ sở là Ủy ban nhân dân xã.

1.1.2. Khái quát chung về quy hoạch

- Quy hoạch là một công cụ quản lý nhà nước được áp dụng khá phổ

biến ở nhiều quốc gia trên thế giới. Trong xu thế toàn cầu hóa, nội hàm của