Quy định pháp luật về thỏa thuận trước phương pháp xác định giá tính thuế trong các giao dịch liên kết

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP HỒ CHÍ MINH

TRẦN QUANG HUY

QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ THỎA THUẬN

TRƯỚC PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH GIÁ TÍNH

THUẾ TRONG CÁC GIAO DỊCH LIÊN KẾT

LUẬN VĂN THẠC SỸ LUẬT HỌC

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2013

TR

ẦN QUANG HUY LU

ẬN V

ĂN CAO H

ỌC N

ĂM 2013

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH

____________

TRẦN QUANG HUY

QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ THỎA THUẬN

TRƯỚC PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH GIÁ TÍNH

THUẾ TRONG CÁC GIAO DỊCH LIÊN KẾT

LUẬN VĂN THẠC SỸ LUẬT HỌC

Chuyên ngành: Luật Kinh tế - Mã số: 60.38.01.07

Người hướng dẫn khoa học: TS PHAN THỊ THÀNH DƯƠNG

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2013

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình do

tôi tự nghiên cứu và hoàn thành dưới sự hướng

dẫn khoa học của TS. Phan Thị Thành Dương.

Tác giả luận văn

Trần Quang Huy

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

APA Advance Pricing

Agreement/Arrangement

Thỏa thuận trước phương pháp

xác định giá tính thuế hoặc Thỏa

thuận giá trước

ATO Australian Taxation Office Cơ quan thuế Liên Bang Úc

BAPA Bilateral Advance Pricing

Arrangement

Thỏa thuận giá trước theo thủ tục

thỏa thuận song phương

CPM Cost Plus Method Phương pháp giá vốn cộng lãi

CRA Canada Revenue Agency Cơ quan thuế Canada (Cục

Doanh thu nội địa)

CUP Comparable Uncontrol Price

Method

Phương pháp so sánh giá giao

dịch độc lập

DTA Double Taxation Agreement Hiệp định tránh đánh thuế hai lần

IRC Internal Revenue Code Bộ luật thuế nội địa Hoa Kỳ

IRS Internal Revenue Service Cơ quan thuế nội địa Hoa Kỳ

MAP Mutual Agreement Procedure Thủ tục thỏa thuận song phương

(hoặc đa phương)

NTA National Tax Agency (of Japan) Cơ quan thuế quốc gia Nhật Bản

NTS National Tax Service (of Korea) Cơ quan thuế quốc gia Hàn Quốc

OECD Organization for Economic

Cooperation and Development

Tổ chức hợp tác và phát triển

kinh tế thế giới

PCM/TNMM Profit Comparable

Method/Transactional Net Margin

Method

Phương pháp so sánh lợi

nhuận/Phương pháp tỷ suất lợi

nhuận thuần của giao dịch

PSM Profit Split Method Phương pháp tách lợi nhuận

RPM Resale Price Method Phương pháp giá bán lại

SAT State Administration Of Taxation

(People’s Republic of China)

Cơ quan thuế quốc gia Trung

Quốc

TNC Transnational Corporation Công ty xuyên quốc gia

TNDN Thu nhập doanh nghiệp

TPM Transfer Pricing Method Phương pháp xác định giá thị

trường hoặc phương pháp xác

định giá tính thuế

DANH MỤC CÁC HÌNH

HÌNH 1: APA đơn phương

HÌNH 2: APA song phương

HÌNH 3: APA đa phương

DANH MỤC CÁC BẢNG

BẢNG 1: Thời gian trung bình và số lượng APA hoàn thành của

một số quốc gia

BẢNG 2: Các nước áp dụng APA

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................................................. i

CHƯƠNG I: KHÁI QUÁT CHUNG VỀ THỎA THUẬN TRƯỚC PHƯƠNG

PHÁP XÁC ĐỊNH GIÁ TÍNH THUẾ (APA) ................................................................. 1

1.1 Khái quát về APA .................................................................................................... 1

1.1.1 Hoàn cảnh ra đời của các APA .............................................................................. 1

1.1.2 Khái niệm và phân loại APA .................................................................................. 7

1.1.3 Vai trò và nguyên tắc của quy định pháp luật về APA ......................................... 15

1.2 Khái quát quy định pháp luật về APA ................................................................ 22

1.2.1 Khái niệm và lịch sử hình thành quy định pháp luật về APA ............................... 22

1.2.2 Quan hệ pháp luật về APA ................................................................................... 26

CHƯƠNG II: ĐỊNH HƯỚNG XÂY DỰNG QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ THỎA

THUẬN TRƯỚC PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH GIÁ TÍNH THUẾ (APA) ............ 36

2.1 Khái quát về chuyển giá ở Việt Nam ................................................................... 36

2.1.1 Thực trạng chuyển giá ở Việt Nam ....................................................................... 36

2.1.2 Thực trạng pháp luật APA ở Việt Nam................................................................. 37

2.1.3 Sự cần thiết phải xây dựng quy định pháp luật về APA ở Việt Nam .................... 39

2.2 Yêu cầu đặt ra khi xây dựng quy định pháp luật về APA ................................. 41

2.2.1 Bảo đảm quyền và lợi ích của Nhà nước .............................................................. 41

2.2.2 Bảo đảm quyền và lợi ích chính đáng của người nộp thuế .................................. 42

2.2.3 Bảo đảm môi trường kinh doanh bình đẳng, lành mạnh ...................................... 43

2.3 Kiến nghị xây dựng quy định pháp luật về APA ................................................ 44

2.3.1 Xác định đối tượng và phạm vi áp dụng APA ...................................................... 44

2.3.2 Trình tự, thủ tục và nội dung APA ........................................................................ 46

2.3.3 Thời hạn hiệu lực và khả năng hồi tố của APA .................................................... 58

2.3.4 Quy định về quản lý, giám sát thực hiện APA ...................................................... 62

2.3.5 Các vấn đề pháp lý khác liên quan đến APA ....................................................... 67

2.3.6 Các giải pháp bổ trợ thúc đẩy sự phát triển của APA ở Việt Nam ...................... 72

KẾT LUẬN ...................................................................................................................... 75

PHỤ LỤC A – HƯỚNG DẪN APA CỦA TRUNG QUỐC ..................................... - 1 -

PHỤ LỤC B – HƯỚNG DẪN APA CỦA MALAYSIA ......................................... - 24 -

PHỤ LỤC C – HƯỚNG DẪN APA CỦA ẤN ĐỘ .................................................. - 36 -

TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................. I

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) được đánh giá là một nguồn lực quan trọng

thúc đẩy tăng trưởng và góp phần đưa nền kinh tế Việt Nam hội nhập sâu rộng vào

đời sống kinh tế quốc tế. Tuy nhiên, đầu tư trực tiếp nước ngoài của các công ty

xuyên quốc gia không chỉ tạo ra cơ hội mà có cả những thách thức, bên cạnh những

điều kiện thuận lợi cho sự phát triển còn có những tác động tiêu cực như sự cạnh

tranh bất bình đẳng, sự lũng đoạn của tư bản độc quyền… Một trong những vấn đề

được quan tâm hàng đầu hiện nay của ngành thuế là hoạt động chuyển giá và vấn đề

kiểm soát chuyển giá. Các tập đoàn, công ty xuyên quốc gia ở nước ngoài đã triệt để

lợi dụng cơ chế và trình độ quản lý kinh tế, tài chính chưa hoàn thiện của Việt Nam

để hưởng lợi thông qua hoạt động chuyển giá trong các giao dịch với các bên có

quan hệ liên kết. Thực trạng các doanh nghiệp FDI báo cáo lỗ lớn, liên tục trong

nhiều năm không chỉ làm ảnh hưởng trực tiếp đến nguồn thu ngân sách nhà nước mà

còn tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh với các doanh nghiệp trong nước, ảnh

hưởng đến môi trường đầu tư.

Nguyên nhân chủ yếu làm tăng tình hình chuyển giá tại Việt Nam là do có sự

chênh lệch thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) giữa các khu vực trong nước do

chính sách ưu đãi thuế và với các nước, vùng lãnh thổ khác. Đây là điều kiện để các

doanh nghiệp FDI thực hiện việc chuyển giá để tối đa hoá lợi nhuận. Hơn thế nữa,

hoạt động chuyển giá của các doanh nghiệp FDI ở Việt Nam hiện nay còn có thể là

nhằm mục đích chiếm lĩnh thị trường hoặc để tránh né các nghĩa vụ đối với người lao

động và trách nhiệm xã hội.

Ở góc độ quản lý nhà nước, tình hình kiểm soát chuyển giá của Việt Nam

trong thời gian qua gặp nhiều khó khăn, hiệu quả chưa cao là do chúng ta chưa có

một khung pháp lý hoàn thiện; cơ quan thuế chưa có nhiều kinh nghiệm, chưa có

được nhiều dữ liệu về doanh nghiệp, số lượng cán bộ có trình độ chuyên môn, đặc

biệt hiểu biết về chuyển giá còn quá ít; chưa có chế tài đủ mạnh để răn đe, xử lý các

hành vi trốn thuế thông qua chuyển giá. Bên cạnh đó, kiểm soát chuyển giá là công

việc hết sức nhạy cảm, ngoài việc thực hiện xử lý nghiêm các doanh nghiệp liên kết

trốn thuế bằng chuyển giá thì cũng phải có những biện pháp mềm dẻo, khéo léo để

không làm ảnh hưởng tiêu cực đến việc thu hút đầu tư nước ngoài.

Ngày 21/05/2012, Bộ Tài chính đã ban hành Quyết định số 1250/QĐ-BTC

phê duyệt Chương trình hành động kiểm soát hoạt động chuyển giá giai đoạn 2012–

2015 thể hiện quyết tâm của Nhà nước trong việc huy động mọi nguồn lực, giải pháp

‐ii‐ 

nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý đối với hoạt động chuyển giá;

tăng cường tính tuân thủ pháp luật của người nộp thuế; tạo môi trường kinh doanh

bình đẳng, lành mạnh giữa các doanh nghiệp. Một trong sáu nhóm nội dung cơ bản

của chương trình hành động cho giai đoạn 2012–2015 theo Quyết định 1250/QĐ￾BTC là nghiên cứu xây dựng dự thảo trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung Luật Quản lý

thuế theo hướng cho phép áp dụng Cơ chế Thoả thuận trước về phương pháp xác

định giá tính thuế - còn gọi là Thỏa thuận xác định giá trước hoặc Thỏa thuận giá

trước (Advanced Pricing Agreement - APA).

APA là cơ chế kiểm soát chuyển giá được áp dụng phổ biến ở một số quốc gia

có trình độ quản lý thuế tiên tiến như Hoa Kỳ, Canada, Anh, Đức, Australia, Nhật

Bản, Hàn Quốc. Một số quốc gia, vùng lãnh thổ trong khu vực như Trung Quốc, Đài

Loan, Thái Lan, Singapore, Malaysia và gần đây là Ấn Độ cũng đã lần lượt đưa cơ

chế này vào pháp luật trong nước để hỗ trợ kiểm soát chuyển giá. Theo Luật Sửa đổi,

bổ sung một số điều Luật Quản lý thuế, khi áp dụng cơ chế APA, người nộp thuế chủ

động đề xuất biện pháp tính giá hoặc mức giá khi thực hiện mua – bán giữa các

doanh nghiệp liên kết cùng nhóm trước khi khai nộp thuế, cơ quan thuế Việt Nam

(phối hợp với cơ quan thuế nước ngoài có ký kết Hiệp định tránh đánh thuế hai lần –

DTA với Việt Nam) sẽ giám sát, kiểm soát để chống gian lận chuyển giá. Như vậy

bằng việc ký kết một Thỏa thuận giá trước với cơ quan thuế, người nộp thuế có thể

hoàn toàn yên tâm về chính sách giá chuyển giao của mình, người nộp thuế chỉ phải

tuân thủ theo thỏa thuận đã ký và không phải lo lắng bị kiểm tra, thanh tra về chính

sách định giá nội bộ của mình nữa. Việc bổ sung cơ chế APA trong Luật Quản lý

thuế sẽ tạo sự chủ động cho doanh nghiệp trong hoạch định chiến lược kinh doanh và

thực hiện nghĩa vụ thuế, tạo thuận lợi cho công tác hành thu, khai thác hiệu quả bảo

vệ nguồn thu trên cơ sở doanh nghiệp được hưởng ưu đãi đầu tư, được tiếp cận và

khai thác thị trường tiêu thụ hàng hóa, dịch vụ thì phải có nghĩa vụ đóng góp tài

chính1

.

APA đã được đưa vào Luật Quản lý thuế để làm cơ sở áp dụng và dự kiến sẽ

thực hiện từ năm 2014. Với mong muốn tìm hiểu rõ bản chất, nguyên tắc vận hành

của cơ chế APA trong hệ thống pháp luật ở một số quốc gia cụ thể cũng như bài học

kinh nghiệm thực tế của họ trong quá trình áp dụng để thấy được tính ưu việt và khả

năng áp dụng cơ chế này tại Việt Nam, tác giả chọn đề tài Quy định pháp luật về

Thỏa thuận trước phương pháp xác định giá tính thuế trong các giao dịch liên kết

để nghiên cứu.

1

Nguyễn Văn Thắng, (2012), Các giải pháp nhằm kiểm soát hoạt động chuyển giá năm 2012,

http://khanhhoa.gdt.gov.vn/wps/portal/!ut/p/b0/04_ - Truy cập 29/9/2012 14:53.

‐iii‐ 

2. Tình hình nghiên cứu đề tài

Qua nghiên cứu, tìm hiểu các công trình nghiên cứu về Thỏa thuận giá trước –

APA được công bố trong và ngoài nước có thể nêu lên một số công trình tiêu biểu

sau:

2.1Ở Việt Nam

“Pháp luật về kiểm soát chuyển giá ở Việt Nam” (Luận án Tiến sỹ Luật học

của Phan Thị Thành Dương, trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh – 2010).

Đây là công trình nghiên cứu toàn diện, bao quát các vấn đề liên quan đến

chuyển giá và kiểm soát chuyển giá cả ở góc độ lý luận khoa học pháp lý cũng như

thực tiễn pháp luật Việt Nam. Trong công trình này, tác giả đề cập đến APA như một

cơ chế pháp lý hữu hiệu trong việc kiểm soát chuyển giá.

“Áp dụng pháp luật về kiểm soát chuyển giá của Việt Nam trong hoạt động

kiểm tra thuế thu nhập doanh nghiệp” (Luận văn Thạc sỹ Luật học của Võ Thanh

Thủy, trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh – 2011).

Luận văn này nghiên cứu những vấn đề lý luận chung về chuyển giá và pháp

luật kiểm soát chuyển giá trong quản lý thuế TNDN ở Việt Nam. Tác giả đề cập đến

các phương pháp xác định giá thị trường (TPM), các quy định về ấn định giá chuyển

nhượng như những công cụ quản lý thuế TNDN đồng thời cho thấy một số vấn đề

còn tồn tại trong pháp luật kiểm soát chuyển giá hiện nay và kiến nghị các giải pháp

hoàn thiện, trong đó APA được nhắc đến như một giải pháp pháp lý hỗ trợ kiểm soát

chuyển giá có hiệu quả để phục vụ công tác hành thu của cơ quan thuế.

“Chuyển giá: Lý luận, thực tiễn và pháp luật về kiểm soát chuyển giá ở Việt

Nam” (Luận văn Thạc sỹ Luật học của Phan Thị Liễu, trường Đại học Luật Thành

phố Hồ Chí Minh – 2006).

Trong công trình này, tác giả nghiên cứu tổng quát các vấn đề liên quan đến

chuyển giá và pháp luật chuyển giá ở Việt Nam đến năm 2006, chủ yếu là quy định

của Thông tư 117/2005/TT-BTC ngày 19/12/2005 của Bộ Tài chính hướng dẫn thực

hiện việc xác định giá thị trường trong giao dịch kinh doanh giữa các bên có quan hệ

liên kết và APA cũng được nhắc đến như một biện pháp bổ sung nhằm hoàn thiện

pháp luật chuyển giá ở Việt Nam.

Ngoài những công trình khoa học tiêu biểu liên quan đến pháp luật chuyển giá

nêu trên còn có một số công trình khoa học khác có liên quan hay đề cập đế APA

như:

‐iv‐ 

“Thỏa thuận xác định giá trước và khả năng áp dụng trong hoạt động quản lý

thuế ở Việt Nam” (Bài viết của TS. Nguyễn Tiến Dũng, Lý Thị Ngọc Loan - Trường

đại học Kinh tế - Luật, Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh – đăng trên trang thông tin

điện tử Nghiên cứu lập pháp tháng 11 năm 2012).

“Kinh nghiệm một số nước về hiện đại hóa công tác quản lý thuế ” (Thông tin

chuyên đề của Viện Nghiên cứu lập pháp - Ủy Ban Thường vụ Quốc hội dùng làm

tài liệu tham khảo phục vụ kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XIII, 2012).

“Kinh nghiệm quốc tế về quản lý thuế” (Tài liệu tham khảo của Bộ Tài chính,

2011).

“Chuyển giá trong các công ty đa quốc gia ở Việt Nam” (Luận văn Thạc sỹ

Kinh tế của Nguyễn Thị Quỳnh Giang, trường Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí

Minh – 2010).

“Chuyển giá của các công ty đa quốc gia trong giai đoạn hội nhập kinh tế

quốc tế” (Luận văn văn Thạc sỹ Kinh tế của Huỳnh Thiên Phú, trường Đại học Kinh

tế Thành phố Hồ Chí Minh – 2009).

Hầu hết các công trình nghiên cứu khoa học về chuyển giá trong nước kể trên

đều có đề cập đến hoặc giới thiệu APA như một biện pháp hỗ trợ để quản lý thuế và

kiểm soát chuyển giá nhưng cũng chưa đi sâu vào nghiên cứu cơ chế này một cách

hệ thống và toàn diện. Hơn nữa, Thỏa thuận giá trước là một vấn đề pháp lý hoàn

toàn mới ở Việt Nam, chưa có pháp luật quy định nội dung và thủ tục cụ thể nên các

nghiên cứu cũng chỉ dừng lại ở mức độ giới thiệu, chưa bao quát được toàn bộ quá

trình của cơ chế APA.

2.2Ở nước ngoài

APA có lịch sử hình thành và phát triển hơn 20 năm và đã được áp dụng ở

hơn 30 quốc gia2

trên thế giới nên các công trình nghiên cứu về APA của nước ngoài

rất phong phú, tiêu biểu là:

“Guidelines For Conducting Advance Pricing Arrangements Under The

Mutual Agreement Procedure (“MAP APAs”) (Hướng dẫn thực hiện Thỏa thuận giá

trước theo thủ tục Thỏa thuận song phương của tổ chức OECD3

ban hành lần đầu

năm 1999, sửa đổi bổ sung 2010).

2

Ernst & Young, (2012), Managing Global Transfer Pricing Issues With Advance Pricing Agreements, tr.2.

3

Tổ chức hợp tác và phát triển kinh tế thế giới (Organization for Economic Cooperation and Development –

OECD). OECD gồm 34 quốc gia thành viên. Hai mươi quốc gia đã ký Công ước OECD vào ngày 14 tháng 12

năm 1960, và kể từ đó, 14 quốc gia khác đã trở thành thành viên của Tổ chức. OECD đưa ra cho các nước

thành viên một khuôn khổ pháp lý chung, và trong khuôn khổ này, các nước thành viên có thể giao lưu phát

‐v‐ 

Hướng dẫn này được xem là pháp luật khung và nguồn tham khảo không thể

thiếu để các quốc gia thành viên OECD (và cả các quốc gia không phải thành viên)

áp dụng xây dựng pháp luật trong nước.

“Advance Pricing Agreements - Past, Present and Future” (Sách của

Michelle Markham, nhà xuất bản Wolters Kulwer Law & Business phát hành năm

2012).

Đây là cuốn sách đầu tiên cung cấp những hiểu biết chuyên môn về APA ở

góc độ thực tiễn. Bằng cách tập trung vào Hoa Kỳ và Australia, hai quốc gia đã đi

đầu trong việc áp dụng APA và có nhiều kinh nghiệm trong hơn hai thập kỷ để

khẳng định chương trình APA của họ như là một mô hình toàn cầu, tác giả nêu lên

những lợi thế và bất lợi của việc theo đuổi một APA và làm sáng tỏ vấn đề hiệu quả

của chiến lược này trong việc tránh tranh chấp chuyển giá. Ngoài ra, trên cơ sở quan

điểm của cơ quan thuế, tác giả trình bày những vấn đề thực tiễn mà người nộp thuế

phải đối mặt trong quá trình tìm kiếm một APA cho các giao dịch liên kết của mình

ở hai quốc gia này.

“To What Extent do APAs Confer Greater Certainty With Respect to Transfer

Pricing Issues” (Bài viết của Dylan D. Damon – Thẩm phán Tòa án tối cao New

South Wales, Australia – 2005).

Bài viết này là những phân tích về lợi ích của APA trong bối cảnh Australia,

cụ thể cách chúng tạo ra sự chắc chắn hơn cho các vấn đề chuyển giá. Nhưng tác giả

cũng lập luận rằng APA không phải là thích hợp cho mọi đối tượng nộp thuế tham

gia và không phải mọi APA đều tránh được nguy cơ kiện tụng.

“Whether APAs Are Longterm Solution To Transfer Pricing Disputes?” (Luận

văn LL.M. chuyên ngành Luật của Arunacha Shourie, trường Đại học McGrill,

Montreal, Canada - 2002).

Trong Luận văn này, tác giả giới thiệu sự hình thành quy định pháp luật về

APA ở Hoa Kỳ và Canada cũng như giới thiệu những ưu điểm hiện tại của APA

nhưng cho rằng việc công bố thông tin của các bên liên quan là nhược điểm lớn nhất

của cơ chế này và vì thế nó không thể là một giải pháp thuế lâu dài nếu không có

những quy định bổ sung để hoàn thiện cơ sở pháp lý cho nó.

triển kinh nghiệm, tìm ra đáp án cho các vấn đề chung, thỏa thuận hợp tác thực tiễn thông qua các chính sách

đối nội và đối ngoại. Chính phủ các nước có thể đạt được sự thống nhất về những kiến nghị không có tính ràng

buộc hoặc những điều ước có tính ràng buộc nhằm thúc đẩy cải thiện môi trường kinh tế và giao dịch quốc tế

(Nguồn: oecd.org).

‐vi‐ 

“The Taxing Effects of Advance Pricing Arrangement Program: A Review of

APAs And Their Impact on Stakeholders” (Bài viết của TS Kerrie Sadiq, Giáo sư

Trường Luật TC Beirne, Đại học Queensland, Australia – Đăng trên tạp chí Thuế

Australia năm 2007).

Bài viết này khảo sát việc sử dụng các APA như là một giải pháp cho vấn đề

chuyển giá và xem xét tác động của chúng đến các bên liên quan. Tác giả lập luận

rằng mặc dù các APA cung cấp một công cụ có giá trị thiết thực cho các TNC, vốn

phải đối mặt với những thách thức của việc đánh thuế toàn cầu theo pháp luật chuyển

giá hiện hành, nhưng thực tế chúng không thể là một giải pháp lâu dài vì có sự xung

đột pháp luật giữa hợp đồng tư và luật quản lý thuế [lĩnh vực công] cũng như không

thể bảo đảm công bằng giữa người nộp thuế tham gia và người nộp thuế không tham

gia chương trình APA.

Ngoài những công trình khoa học tiêu biểu nêu trên còn có một số công trình

khác như:

“Managing Global Transfer Pricing Issues With Advance Pricing

Agreements” (Tài liệu chuyên đề của công ty kiểm toán Ernst & Young phát hành

năm 2012).

Đây là ấn phẩm giới thiệu APA như một công cụ hiệu quả giải quyết các tranh

chấp về chuyển giá hiện nay của các nước trên thế giới và xu hướng ngày càng có

nhiều nước quan tâm, đưa vào luật để hỗ trợ quản lý thu thuế. Nhưng mục đích chủ

yếu của ấn phẩm này cũng là tư vấn cho các công ty đa xuyên gia sử dụng cơ chế này

để có một chính sách giá hiệu quả, tiết kiệm thời gian, chi phí và tránh được rủi ro

tăng chi phí do bị truy thu thuế và phạt khi cơ quan thuế thanh tra.

“Recommendations for a model Advance Pricing Agreement scheme in India”

(Tài liệu chuyên đề của công ty kiểm toán Deloitte phát hành năm 2011).

Đây là ấn phẩm của công ty kiểm toán quốc tế Deloitte phát hành vào tháng 6

năm 2011. Ấn phẩm này giới thiệu và trình bày tổng quan về quy trình APA và

những kiến nghị áp dụng cho Ấn Độ sau khi nước này ban hành dự thảo bổ sung quy

định mới về áp dụng APA như một biện pháp kiểm soát chuyển giá trong Luật Thuế

thu nhập. Ngày 30 tháng 8 năm 2012, Bộ Tài chính Ấn Độ đã ban hành Quy định về

trình tự thủ tục áp dụng cơ chế APA ở nước này.

Các công ty kiểm toán quốc tế khác như KPMG, PwC cũng có các công trình

khảo sát, nghiên cứu tương tự được phát hành và cập nhật hàng năm trên các trang

thông tin điện tử của họ. Tuy nhiên các công trình này chỉ mang tính giới thiệu và

‐vii‐ 

nặng tính thương mại (tiếp thị) của các công ty tư vấn có phạm vi hoạt động toàn

cầu.

Ngoài ra còn có thể tìm kiếm các bài bình luận, giới thiệu về quy định pháp

luật cũng như thực tiễn áp dụng chương trình APA của các nước trong một số tài liệu

về chuyển giá như “Guide to Transfer Pricing – Rules, Planning and Compliance

Strategies” (Sách của Taxand Malaysia Sdn Bhd do CCH Asia Pte Limited phát hành

năm 2012), “Transfer Pricing in China - Second Edition (sách của Chris Devonshire￾Ellis, Andy Scott, Sam Woollard (Chủ biên), do Springer Dezan Shira & Associates

phát hành năm 2011), “Tax Directors’ Guide to International Transfer Pricing” (Sách

của Brian E Andreoli, Marc M Levey (Chủ biên), do Global Business Information

Strategies, Inc. phát hành năm 2010), “Fundamentals of Transfer Pricing in Japan”

(Sách của Karl Gruendel, Ken Ōkawara và Mark T. Campbell, do CCH Asia Pte

Limited phát hành năm 2007)… và trong các báo cáo APA hàng năm của Hoa Kỳ,

Canada, Nhật Bản, Australia, Trung Quốc …

Những công trình trên là tài liệu vô cùng quý giá giúp tác giả có nhiều thông

tin quan trọng phục vụ cho việc nghiên cứu luận văn, nhưng những công trình này

không nghiên cứu riêng và toàn diện về APA, đặc biệt ở góc độ nghiên cứu pháp

luật. Do vậy, việc nghiên cứu đề tài quy định pháp luật về APA dưới hình thức một

luận văn thạc sỹ luật là hoàn toàn mới ở Việt Nam.

3. Mục đích nghiên cứu của đề tài

Việc nghiên cứu cơ chế APA ở một số quốc gia cụ thể có trình độ cao về quản

lý thuế đồng thời cũng là những nước đầu tiên đưa APA vào pháp luật thuế và của

các quốc gia trong khu vực có điều kiện tương đồng hoặc có nền kinh tế chuyển đổi

như Việt Nam, sẽ giúp hiểu được nội dung cũng như quy trình vận hành của cơ chế

này nhằm khẳng định tính ưu việt cũng như nhận ra những khiếm khuyết pháp lý của

nó để đưa ra những gợi ý xây dựng và hoàn thiện quy định pháp luật về Thỏa thuận

giá trước như là một biện pháp bổ sung để quản lý, kiểm soát chuyển giá.

Trên cơ sở phân tích, so sánh các thủ tục, thực tiễn áp dụng các chương trình

APA của các nước còn nhằm mục đích hiểu rõ bản chất, đặc điểm và vai trò của cơ

chế này trong quan hệ thu nộp thuế để có thể đề xuất một mô hình APA phù hợp cho

pháp luật quản lý thuế của Việt Nam.

‐viii‐ 

4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu của đề tài và phương pháp nghiên cứu

4.1 Phạm vi nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của luận văn là quy định pháp luật về cơ chế APA của

Việt Nam, quy định pháp luật và thực tiễn áp dụng cơ chế APA của một số quốc gia

có quy định cơ chế APA trong luật để kiểm soát chuyển giá, đặc biệt là quy định về

cơ chế APA của các nước Nhật Bản, Hoa Kỳ, Trung Quốc, Malaysia và Ấn Độ. Đối

với pháp luật Việt Nam, Luận văn chủ yếu tập trung nghiên cứu các văn bản liên

quan trực tiếp đến thuế TNDN và những quy định về kiểm soát chuyển giá như Luật

thuế TNDN, Luật Quản lý thuế, các Thông tư của Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện

việc xác định giá thị trường trong giao dịch kinh doanh giữa các bên có quan hệ liên

kết và hướng dẫn việc áp dụng Thỏa thuận trước về phương pháp xác định giá tính

thuế (APA) trong quản lý thuế.

4.2 Phương pháp nghiên cứu

Trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, để thực

hiện mục đích nghiên cứu đề tài, tác giả sử dụng phương pháp nghiên cứu luật học

truyền thống. Cụ thể là tác giả sẽ sử dụng phương pháp phân tích luật viết, phương

pháp so sánh luật để tìm hiểu pháp luật về kiểm soát chuyển giá và cơ chế APA của

một số quốc gia cụ thể từ đó rút ra nhận xét chung về cơ chế APA đang được áp

dụng trên thế giới. Phương pháp phân tích luật viết cũng sẽ được sử dụng trong việc

phân tích các quy định hiện hành của pháp luật Việt Nam trên cơ sở vận dụng nền

tảng lý luận của pháp luật thuế và từ đó sử dụng phương pháp so sánh pháp luật để

đối chiếu với các quy định của pháp luật nước ngoài nhằm thấy được những ưu điểm,

nhược điểm của cơ chế APA, rút ra bài học kinh nghiệm và khả năng áp dụng cho

điều kiện cụ thể của Việt Nam.

5. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, Luận văn được

trình bày với kết cấu gồm hai phần:

Chương I: Khái quát chung về Thỏa thuận trước phương pháp xác định giá

tính thuế (APA)

Chương II: Định hướng xây dựng quy định pháp luật về Thỏa thuận trước

phương pháp xác định giá tính thuế (APA)