Quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam - chi nhánh Cần Thơ: Luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng / Võ Khôi Nguyên ; Lê Tấn Phước người hướng dẫn khoa học

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

VÕ KHÔI NGUYÊN

QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG

MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM

- CHI NHÁNH CẦN THƠ

LUẬN VĂN THẠC SĨ

THÀNH PHỐ HỐ CHÍ MINH – NĂM 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

VÕ KHÔI NGUYÊN

QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG

MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM

- CHI NHÁNH CẦN THƠ

Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng

Mã ngành : 8 34 02 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC : TS. LÊ TẤN PHƢỚC

THÀNH PHỐ HỐ CHÍ MINH – NĂM 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan rằng luận văn:” Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng thƣơng

mại cổ phần Ngoại thƣơng Việt Nam – Chi nhánh Cần Thơ” là nghiên cứu của

chính tôi.

Ngoại trừ những tài liệu tham khảo đƣợc trích dẫn trong luận văn này, tôi

cam đoan rằng toàn phần hay những phần nhỏ của luận văn này chƣa đƣợc công bố

hoặc sử dụng để nhận bằng cấp ở nơi khác.

TP. Hồ Chí Minh, ngày 12 tháng 12 năm 2020

Tác giả

Võ Khôi Nguyên

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành đƣợc luận văn này, tôi xin trân trọng cám ơn:

Ban Giám hiệu trƣờng Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh, Khoa Đào tạo

Sau Đại học, Quý Thầy Cô giảng viên tham gia giảng dạy đã giúp đỡ, tạo mọi điều

kiện cho tôi nghiên cứu trong quá trình học tập và thực hiện đề tài luận văn tốt

nghiệp.

Lãnh đạo và đồng nghiệp Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam chi

nhánh Cần Thơ đã tạo điều kiện và hỗ trợ giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu.

Tiến sĩ Lê Tấn Phƣớc đã tận tình hƣớng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên

cứu và thực hiện đề tài.

Trân trọng cảm ơn.

iii

TÓM TẮT

Đề tài: “Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần Ngoại

thƣơng Việt Nam Chi nhánh Cần Thơ”

Tóm tắt:

Nợ xấu tại Vietcombank Cần Thơ đã trong tầm kiểm soát. Tỉ lệ nợ xấu luôn ở

mức thấp. Điều này đã thể hiện sự quan tâm đến chất lƣợng tín dụng trong công tác

quản trị điều hành tại Chi nhánh và thể hiện Vietcombank Cần Thơ đã thực hiện tốt

việc quản trị rủi ro tín dụng. Tuy nhiên, đi sâu vào nghiên cứu mô hình tổ chức, quy

trình cấp tín dụng, kiểm soát chất lƣợng tín dụng đối với nhóm khách hàng doanh

nghiệp và số liệu dƣ nợ quá khứ cho thấy tại VCB chi nhánh Cần Thơ vẫn tồn tại một

số rủi ro tiềm ẩn nhƣ sự tập trung dƣ nợ vào một số khách hàng lớn, vào một nhóm

khách hàng có liên quan. Do vậy, cần có sự đánh giá khách quan và khoa học về thực

trạng công tác quản trị rủi ro tín dụng tại chi nhánh. Đó cũng là lý do tác giải chọn đề

tài: “ Quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam - chi

nhánh Cần Thơ”.

Đề tài sử dụng phƣơng pháp chủ yếu phƣơng pháp nghiên cứu định tính, các

phƣơng pháp đƣợc kể đến nhƣ Phƣơng pháp thống kê mô tả: Từ số liệu đƣợc thu thập

qua các báo cáo tổng kết HĐKD và Phòng Kế toán - Tài chính của Chi nhánh, số liệu

sẽ đƣợc xử lý bằng phƣơng pháp thống kê mô tả nhằm tổng hợp, phân tích so sánh để

làm rõ vấn đề nghiên cứu thông qua bảng biểu, đồ thị; Phƣơng pháp so sánh: là

phƣơng pháp đƣợc sử dụng phổ biến, thông qua các dữ liệu thứ cấp từ đó tác giả phân

tích, so sánh đối chiếu để đánh giá thực trạng RRTD tại Chi nhánh giai đoạn từ năm

2015-2019.

Dựa vào kết quả nghiên cứu có đƣợc tác giả đề xuất các giải pháp thiết thực

nhằm nâng cao công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần

Ngoại thƣơng Việt Nam trong thời gian tới. Bên cạnh đó, tác giả đƣa ra các kiến nghị

đối với các Bộ ngành, với Ngân hàng Nhà nƣớc và Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần

Ngoại thƣơng Việt Nam.

Từ khóa: Rủi ro tín dụng; ngân hàng thƣơng mại.

iv

ABSTRACT

Title: “Credit risk management at Joint Stock Commercial Bank for Foreign

Trade of Vietnam, Can Tho branch”

Abstract:

That bad debt at Vietcombank Can Tho was under control. This has shown

interest in credit quality in the administration of the Branch and showed that

Vietcombank Can Tho, has performed well in credit risk management. However,

going into the study of the organizational model, credit granting process, credit quality

control for corporate customers and historical debt balance data shows that at VCB,

Can Tho branch is still expensive at Some potential risks such as concentration of

outstanding loans on a number of large customers, a group of related customers.

Therefore, it is necessary to have an objective and scientific assessment of the current

status of credit risk management at the branch, from which to be aware of the

advantages and shortcomings to have effective solutions to improve quality. credit at

the branch. That is also the reason why the author chooses the topic Credit risk

management at Joint Stock Commercial Bank for Foreign Trade of Vietnam - Can Tho

branch.

The method applied in this topic is mainly qualitative research method, other

methods can also be listed such as Descriptive statistical method: From the data

collected through the Profit and Loss Statement and reports from the Accounting -

Finance Department of the Branch, the data will be processed by Descriptive statistics

method to synthesize, analyze and put into comparison to clarify research problems

through tables, graphs. Another commonly used method to be named is Comparative

method: through secondary data from which the author can analyze and compare, so as

to evaluate the situation of credit risk at the branch from 2015 to 2019.

Based on research results, the author proposed practical solutions to improve

credit risk management at Joint Stock Commercial Bank for Foreign Trade of Vietnam

in the upcoming time. In addition, the author provide insightful recommendations to

ministries and agencies, to the State Bank and Joint Stock Commercial Bank for

Foreign Trade of Vietnam.

Keywords: Credit risk; commercial Bank.

v

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

VCB : Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam

CN: Chi nhánh

CP: Chính phủ

DN: Doanh nghiệp

KHDN: Khách hàng doanh nghiệp

KHCN: Khách hàng cá nhân

TD: Tín dụng

NH: Ngân hàng

SXKD: Sản xuất kinh doanh

RRTD: Rủi ro tín dụng

TMCP: Thƣơng mại cổ phần

TSĐB: Tài sản đảm bảo

VNĐ: Việt Nam đồng

vi

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................... ii

TÓM TẮT ............................................................................................................... iii

ABSTRACT .............................................................................................................iv

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.........................................................................v

MỤC LỤC ................................................................................................................vi

DANH SÁCH CÁC BẢNG......................................................................................x

DANH SÁCH CÁC HÌNH VẼ...............................................................................xi

MỞ ĐẦU....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết và lý do chọn đề tài: ....................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu:..........................................................................................2

2.1 Mục tiêu tổng quát........................................................................................2

2.2 Mục tiêu cụ thể .............................................................................................2

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu. .....................................................................2

4. Phƣơng pháp nghiên cứu ....................................................................................3

5. Đóng góp của đề tài............................................................................................3

6. Bố cục luận văn. .................................................................................................3

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG

NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI...............................................................................4

1.1 Khái niệm về Ngân hàng thƣơng mại...............................................................4

1.2 Khái niệm rủi ro tín dụng .................................................................................4

1.2.1 Khái niệm...................................................................................................4

1.2.2 Phân loại rủi ro tín dụng ............................................................................5

1.2.3 Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng. .......................................................6

1.2.3.1 Nguyên nhân chủ quan .......................................................................7

1.2.3.2 Nguyên nhân khách quan....................................................................9

1.2.4 Căn cứ xác định mức độ rủi ro tín dụng ..................................................10

1.2.4.1 Phân loại nợ.........................................................................................10

vii

1.2.4.2 Nợ xấu...................................................................................................11

1.2.4.3 Dấu hiệu nhận biết rủi ro tín dụng .....................................................12

1.3 Quản trị rủi ro tín dụng...................................................................................13

1.3.1 Khái niệm về quản trị rủi ro tín dụng ......................................................13

1.3.2 Nguyên tắc quản trị rủi ro tín dụng..........................................................13

1.3.3 Nội dung quản trị rủi ro tín dụng.............................................................16

1.4 Năng lực quản trị rủi ro tín dụng ....................................................................25

1.5 Kiểm soát rủi ro tín dụng................................................................................26

1.6 Tài trợ rủi ro tín dụng .....................................................................................26

1.7. Bài học kinh nghiệm quản ly rủi ro của một số ngân hàng thƣơng mại trên

thế giới..................................................................................................................26

1.7.1. Quản lý rủi ro tín dụng bằng biện pháp trích lập dự phòng rủi ro..........26

1.7.2. Quản lý rủi ro tín dụng theo nguyên tắc tín dụng thận trọng: ................27

1.7.3. Quản lý rủi ro tín dụng bằng hạn mức cho vay. .....................................27

1.7.4. Quản lý rủi ro tín dụng bằng biện pháp kiểm tra giám sát. ....................28

1.8. Tổng quan về lĩnh vực nghiên cứu ................................................................28

KẾT LUẬN CHƢƠNG 1.........................................................................................31

CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN

HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM CHI

NHÁNH CẦN THƠ................................................................................................32

2.1 Tổng quan về Vietcombank Cần Thơ.............................................................32

2.1.1 Giới thiệu tổng quan về Vietcombank Việt Nam....................................32

2.1.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển.......................................................32

2.1.1.2 Hoạt động kinh doanh ......................................................................34

2.1.2 Giới thiệu tổng quan về Vietcombank Cần Thơ......................................34

2.2 Hoạt động tín dụng của Vietcombank Cần Thơ.............................................37

2.2.1 Hoạt động huy động vốn của Chi nhánh giai đoạn 2015-2019...............37

2.2.2 Hoạt động cấp tín dụng của Chi nhánh giai đoạn 2015-2019 .................38

2.2.2.1 Dư nợ tín dụng theo loại tiền............................................................39

2.2.2.2 Dư nợ theo thời hạn vay ...................................................................40

viii

2.2.2.3 Dư nợ theo thành phần kinh tế .........................................................41

2.3 Thực trạng RRTD tại vIETCOMBANK chi nhánh Cần Thơ ........................42

2.3.1 Phân loại nợ tại Chi nhánh giai đoạn 2015-2019 ....................................42

2.3.2 Phân tích công tác quản trị RRTD tại Chi nhánh ....................................43

2.3.2.1 Quy định về quy trình cho vay ..........................................................43

2.3.2.2 Quy trình chấm điểm tín dụng và xếp hạng khách hàng ..................45

2.3.2.3 Quy định phân loại nhóm nợ ............................................................51

2.3.2.4 Quy định chính sách cho vay ............................................................51

2.3.2.5 Công tác giám sát tín dụng...............................................................55

2.3.2.6 Công tác xử lý nợ có vấn đề .............................................................56

2.3.2.7 Về công tác trích lập dự phòng và xử lý rủi ro.................................58

2.3.3. Những hạn chế và nguyên nhân: ............................................................60

KẾT LUẬN CHƢƠNG 2.........................................................................................64

CHƢƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG QUẢN

TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN

NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH CẦN THƠ................................65

3.1. Định hƣớng phát triển tín dụng của Ngân hàng Ngoại thƣơng Việt Nam Chi

nhánh Cần Thơ đến năm 2025..............................................................................65

3.2 Những tồn tại từ đánh giá thực trạng tín dụng và RRTD tại Chi nhánh ........65

3.3 Một số giải pháp nâng cao công tác quản trị rrtd tại Vietcombank chi nhánh

Cần Thơ ................................................................................................................66

3.3.1 Nhóm giải pháp về phía ngân hàng .........................................................66

3.3.1.1 Giải pháp về việc tích cực xử lý nợ xấu, nợ quá hạn còn tồn đọng .66

3.3.1.2 Giải pháp về đội ngũ cán bộ, nhân viên của ngân hàng ..................67

3.3.1.3 Giải pháp về quản trị tín dụng tại ngân hàng ..................................68

3.3.2 Nhóm giải pháp về quản trị khách hàng vay vốn ....................................71

3.3.2.1 Ngăn ngừa các hành vi lừa đảo của khách hàng .............................71

3.3.2.2 Nâng cao công tác đánh giá tình hình hoạt động kinh doanh của

khách hàng có nhu cầu vay vốn....................................................................72

3.3.3 Một số giải pháp khác..............................................................................72