Thư viện tri thức trực tuyến
Kho tài liệu với 50,000+ tài liệu học thuật
© 2023 Siêu thị PDF - Kho tài liệu học thuật hàng đầu Việt Nam
Quản trị rủi ro tác nghiệp tại ngân hàng thương mại cổ phần Bắc Á: Luận văn thạc sĩ kinh tế / Hoàng Thị Loan
Nội dung xem thử
Mô tả chi tiết
BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH
HOÀNG THỊ LOAN
QUẢN TRỊ RỦI RO TÁC NGHIỆP
TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN BẮC Á
LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ
TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2013
BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH
HOÀNG THỊ LOAN
QUẢN TRỊ RỦI RO TÁC NGHIỆP
TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN BẮC Á
LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã số: 60.34.12.01
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. LÊ ĐÌNH HẠC
TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2013
LỜI CAM ĐOAN
Tôi tên là: Hoàng Thị Loan
Ngày sinh: 31 tháng 10 năm 1988
Quê quán: Vĩnh Nam – Vĩnh Linh – Quảng Trị
Nơi công tác: Ngân hàng TMCP Bắc Á – Chi nhánh TP.HCM
Địa chỉ: 125 Bà Huyện Thanh Quan, phƣờng 9, quận 3, TP.HCM
Là học viên cao học khóa XIII của Trƣờng Đại học Ngân hàng TP.HCM
Mã số học viên: 020113110110
Cam đoan đề tài: “Quản trị rủi ro tác nghiệp tại Ngân hàng thƣơng mại cổ
phần Bắc Á”
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng. Mã ngành: 60.31.12.01
Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Lê Đình Hạc
Luận văn đƣợc thực hiện tại Trƣờng Đại học Ngân hàng TP.HCM.
Đề tài này là kết quả nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu có tính
độc lập riêng, không sao chép bất kỳ tài liệu nào và chƣa đƣợc công bố toàn bộ nội
dung này bất kỳ ở đâu; các số liệu, các nguồn trích dẫn trong luận văn đƣợc chú
thích nguồn gốc rõ ràng, minh bạch.
Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan danh dự của tôi.
TP.HCM, ngày 15 tháng 10 năm 2013
Tác giả
Hoàng Thị Loan
MỤC LỤC
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG, BIỂU, HÌNH
DANH MỤC TIẾNG NƢỚC NGOÀI
MỞ ĐẦU
CHƢƠNG 1 QUẢN TRỊ RỦI RO TÁC NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG
MẠI.............................................................................................................................1
1.1. LÝ LUẬN VỀ RỦI RO TÁC NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI
.................................................................................................................................1
1.1.1. Khái niệm rủi ro tác nghiệp tại ngân hàng thƣơng mại............................1
1.1.2. Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tác nghiệp tại ngân hàng thƣơng mại..........1
1.1.2.1. Nguyên nhân từ nội bộ ngân hàng thương mại.................................2
1.1.2.2. Nguyên nhân do các tác động bên ngoài ngân hàng thương mại.....4
1.1.3. Hậu quả của rủi ro tác nghiệp...................................................................5
1.2. QUẢN TRỊ RỦI RO TÁC NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ...6
1.2.1. Khái niệm quản trị rủi ro tác nghiệp tại ngân hàng thƣơng mại...............6
1.2.2. Vai trò của quản trị rủi ro tác nghiệp đối với hoạt động của ngân hàng
thƣơng mại..........................................................................................................7
1.2.2.1. Quản trị rủi ro tác nghiệp góp phần hạn chế rủi ro, giảm thiểu thiệt
hại cho ngân hàng thương mại ......................................................................7
1.2.2.2. Quản trị rủi ro tác nghiệp nhằm đảm bảo các thao tác nghiệp vụ
theo đúng quy định, chuẩn mực được ban hành, nâng cao ý thức tuân thủ
pháp luật của các đối tượng liên quan...........................................................8
1.2.2.3. Quản trị rủi ro tác nghiệp giúp tiết kiệm chi phí, nguồn lực của
ngân hàng thương mại ...................................................................................8
1.2.2.4. Quản trị rủi ro tác nghiệp góp phần nâng cao uy tín cho ngân hàng
thương mại .....................................................................................................9
1.2.3. Nội dung quản trị rủi ro tác nghiệp tại ngân hàng thƣơng mại ................9
1.2.3.1. Nhận diện rủi ro ..............................................................................10
1.2.3.2. Đánh giá rủi ro................................................................................12
1.2.3.3. Thiết lập quy trình các nghiệp vụ chặt chẽ .....................................12
1.2.3.4. Kiểm soát quá trình thực hiện nghiệp vụ ........................................14
1.2.3.5. Tài trợ rủi ro ...................................................................................17
1.2.4. Các nhân tố ảnh hƣởng đến quản trị rủi ro tác nghiệp tại ngân hàng
thƣơng mại........................................................................................................22
1.2.4.1. Chiến lược quản trị .........................................................................22
1.2.4.2. Bộ máy quản lý................................................................................22
1.2.4.3. Nhân sự ...........................................................................................23
1.2.4.4. Nền tảng công nghệ.........................................................................23
1.2.4.5. Môi trường kinh tế, văn hóa xã hội, pháp lý...................................24
1.2.5. Các nguyên tắc quản trị rủi ro tác nghiệp của Basel II...........................25
1.3. KINH NGHIỆM QUẢN TRỊ RỦI RO TÁC NGHIỆP CỦA CÁC TỔ CHỨC
TÀI CHÍNH QUỐC TẾ VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM ĐỐI VỚI CÁC NGÂN
HÀNG THƢƠNG MẠI VIỆT NAM ...................................................................27
1.3.1. Kinh nghiệm từ sự đổ vỡ của ngân hàng Barings ..................................27
1.3.2. Kinh nghiệm từ vụ trộm tiền qua thẻ lớn nhất thế giới ..........................29
1.3.3. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tác nghiệp của các ngân hàng thƣơng mại
trên thế giới.......................................................................................................31
1.3.4. Bài học kinh nghiệm đối với các ngân hàng thƣơng mại Việt Nam ......31
CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÁC NGHIỆP TẠI NGÂN
HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN BẮC Á.............................................................36
2.1. TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN BẮC Á......36
2.1.1. Lịch sử hình thành ..................................................................................36
2.1.2. Các hoạt động chính của Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Bắc Á..........36
2.1.3. Bộ máy tổ chức.......................................................................................37
2.1.3.1. Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Ngân hàng thương mại cổ phần Bắc Á..37
2.1.3.2. Nhiệm vụ của các bộ phận tại Ngân hàng thương mại cổ phần Bắc
Á .......................................................................................................39
2.1.4. Kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Bắc
Á .......................................................................................................................41
2.1.4.1. Hoạt động huy động vốn .................................................................42
2.1.4.2. Hoạt động tín dụng..........................................................................43
2.1.4.3. Hoạt động tư vấn đầu tư .................................................................44
2.1.4.4. Hoạt động thanh toán, thẻ...............................................................46
2.1.4.5. Tình hình thu, chi, lợi nhuận...........................................................46
2.2. THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÁC NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG
THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN BẮC Á.....................................................................47
2.2.1. Mục tiêu quản trị rủi ro tác nghiệp tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phần
Bắc Á ................................................................................................................47
2.2.2. Cơ cấu quản trị rủi ro tác nghiệp tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Bắc
Á .......................................................................................................................49
2.2.2.1. Sơ đồ cơ cấu tổ chức quản trị rủi ro tác nghiệp tại Ngân hàng
thương mại cổ phần Bắc Á...........................................................................49
2.2.2.2. Vai trò, trách nhiệm, quyền hạn của các bộ phận trong công tác
quản trị rủi ro tác nghiệp tại Ngân hàng thương mại cổ phần Bắc Á.........49
2.2.3. Quy trình quản trị rủi ro tác nghiệp tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phần
Bắc Á ................................................................................................................51
2.2.3.1. Nhận diện rủi ro ..............................................................................51
2.2.3.2. Đánh giá rủi ro................................................................................55
2.2.3.3. Xây dựng quy trình các nghiệp vụ chặt chẽ ....................................60
2.2.3.4. Kiểm soát rủi ro ..............................................................................63
2.2.3.5. Tài trợ rủi ro ...................................................................................65
2.3. MỘT SỐ RỦI RO TÁC NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ
PHẦN BẮC Á ......................................................................................................66
2.3.1. Rủi ro xuất phát trong nội bộ Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Bắc Á...66
2.3.1.1. Rủi ro do sai sót, gian lận trong tác nghiệp của cán bộ nhân viên ...
.......................................................................................................67
2.3.1.2. Rủi ro liên quan đến hệ thống công nghệ thông tin........................71
2.3.1.3. Rủi ro từ quy định, quy trình nghiệp vụ của Ngân hàng.................71
2.3.2. Rủi ro tác nghiệp do tác động bên ngoài Ngân hàng thƣơng mại cổ phần
Bắc Á ................................................................................................................72
2.4. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÁC NGHIỆP TẠI
NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN BẮC Á............................................74
2.4.1. Kết quả đạt đƣợc trong quản trị rủi ro tác nghiệp tại Ngân hàng thƣơng
mại cổ phần Bắc Á............................................................................................74
2.4.2. Hạn chế trong quản trị rủi ro tác nghiệp tại Ngân hàng thƣơng mại cổ
phần Bắc Á .......................................................................................................75
2.4.2.1. Các quy trình, quy định về quản trị rủi ro tác nghiệp tại Ngân hàng
thương mại cổ phần Bắc Á còn nhiều bất cập .............................................75
2.4.2.2. Quy trình thực hiện quản trị rủi ro tác nghiệp chưa được Ngân
hàng thương mại cổ phần Bắc Á quy định đầy đủ bằng văn bản ................76
2.4.2.3. Ngân hàng thương mại cổ phần Bắc Á chưa tính toán chính xác
mức độ đóng góp của từng hoạt động vào lợi nhuận chung của Ngân hàng ..
.......................................................................................................77
2.4.2.4. Ngân hàng thương mại cổ phần Bắc Á chưa lường được hết những
rủi ro tác nghiệp xảy ra và hậu quả của nó khi đưa ra sản phẩm mới........78
2.4.2.5. Cơ sở vật chất chưa đảm bảo an toàn trong hoạt động của Ngân
hàng thương mại cổ phần Bắc Á..................................................................79
2.4.2.6. Ngân hàng thương mại cổ phần Bắc Á chưa thực hiện được các
biện pháp tài trợ khi rủi ro tác nghiệp xảy ra..............................................80
2.4.3. Nguyên nhân dẫn đến những hạn chế trong quản trị rủi ro tác nghiệp tại
Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Bắc Á.............................................................80
2.4.3.1. Môi trường pháp lý về rủi ro tác nghiệp chưa đầy đủ ....................80
2.4.3.2. Ban Lãnh đạo Ngân hàng thương mại cổ phần Bắc Á chưa quan
tâm đúng mực đến tổ chức quản trị rủi ro tác nghiệp .................................81
2.4.3.3. Cơ cấu tổ chức của Ngân hàng thương mại cổ phần Bắc Á vừa
được tái cấu trúc nhưng còn nhiều bất cập .................................................82
2.4.3.4. Hiệu quả hoạt động của Khối quản lý rủi ro chưa cao ..................82
2.4.3.5. Hệ thống công nghệ và phần mềm chưa đáp ứng được yêu cầu quản
trị rủi ro tác nghiệp ......................................................................................83
2.4.3.6. Trình độ chuyên môn của cán bộ chưa đáp ứng được yêu cầu của
công tác quản trị rủi ro tác nghiệp ..............................................................83
CHƢƠNG 3 GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÁC NGHIỆP
TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN BẮC Á ........................................85
3.1. ĐỊNH HƢỚNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÁC NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG
THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN BẮC Á.....................................................................85
3.1.1. Định hƣớng phát triển chung tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Bắc Á
..........................................................................................................................85
3.1.2. Định hƣớng quản trị rủi ro tác nghiệp tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phần
Bắc Á ................................................................................................................86
3.2. GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÁC NGHIỆP TẠI
NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN BẮC Á............................................88
3.2.1. Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Bắc Á cần xây dựng văn hóa quản trị rủi
ro tác nghiệp, đánh giá đúng vai trò quản trị rủi ro tác nghiệp trong toàn hệ
thống .................................................................................................................88
3.2.2. Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Bắc Á cần cấu trúc lại tổ chức bộ máy
quản trị rủi ro tác nghiệp ..................................................................................89
3.2.3. Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Bắc Á cần xây dựng đầy đủ quy trình,
quy chế cho công tác quản trị rủi ro tác nghiệp................................................90
3.2.4. Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Bắc Á cần xây dựng cơ sở dữ liệu tổn
thất một cách đầy đủ, tin cậy............................................................................91
3.2.5. Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Bắc Á cần tăng cƣờng công tác kiểm
tra, giám sát để phòng tránh và giảm thiểu rủi ro tác nghiệp ...........................92
3.2.6. Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Bắc Á cần áp dụng các công cụ đo
lƣờng và tài trợ rủi ro tác nghiệp ......................................................................93
3.2.7. Các giải pháp hỗ trợ góp phần nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tác
nghiệp tại Ngân hàng thƣơng mại cổ phần Bắc Á............................................94
3.2.7.1. Ngân hàng thương mại cổ phần Bắc Á cần cơ cấu lại mô hình tổ
chức .......................................................................................................94
3.2.7.2. Ngân hàng thương mại cổ phần Bắc Á cần nâng cao năng lực quản
trị nội bộ, năng lực tài chính........................................................................94
3.2.7.3. Ngân hàng thương mại cổ phần Bắc Á cần kiện toàn hệ thống văn
bản, cơ chế chính sách, quy chế, quy trình nghiệp vụ nội bộ ......................95
3.2.7.4. Ngân hàng thương mại cổ phần Bắc Á cần hiện đại hóa công tác
hạch toán kế toán .........................................................................................95
3.2.7.5. Quy trình sản phẩm mới cần được Ngân hàng thương mại cổ phần
Bắc Á nghiên cứu một cách đầy đủ..............................................................95
3.2.7.6. Hệ thống công nghệ thông tin cần được Ngân hàng thương mại cổ
phần Bắc Á củng cố và đầu tư .....................................................................96
3.2.7.7. Ngân hàng thương mại cổ phần Bắc Á cần nâng cao chất lượng
nguồn nhân lực.............................................................................................97
3.2.7.8. Ngân hàng thương mại cổ phần Bắc Á cần trang bị cơ sở vật chất,
kỹ thuật hiện đại ...........................................................................................98
3.3. KIẾN NGHỊ ĐỐI VỚI CHÍNH PHỦ, NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC ...........98
3.3.1. Kiến nghị đối với Chính phủ ..................................................................98
3.3.2. Kiến nghị đối với Ngân hàng Nhà nƣớc.................................................99
KẾT LUẬN
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
CHỮ VIẾT TẮT NGHĨA TIẾNG VIỆT
NGHĨA TIẾNG NƢỚC
NGOÀI
AMA
Phƣơng pháp đo lƣờng tiên
tiến
Advanced Measurement
Approach
ATM Máy rút tiền tự động Automated Teller Machine
BacABank
Ngân hàng thƣơng mại cổ
phần Bắc Á
Barings Bank Ngân hàng Barings
BIA Phƣơng pháp chỉ số cơ bản The Basic Indicator Approach
BFS
Công ty con của công ty
chứng khoán Barings
Công ty Barings Future
(Singapore) Pte Ltd
BSL
Công ty chứng khoán
Barings
Barings Securities Ltd
CLS Phần mềm CLS của Citibank Continuous Linked Settlement
CNTT Công nghệ thông tin
DBS Ngân hàng DBS (Singapore)
ĐHĐCĐ Đại hội đồng cổ đông
EUR Đồng tiền chung Châu Âu
HĐQT Hội đồng quản trị
IBM
Tập đoàn công nghệ và tƣ
vấn đa quốc gia
International Bussiness
Machines
ING Group Tập đoàn ING
KRIs Các chỉ tiêu đo lƣờng rủi ro Key Risk Indicators
NHTM Ngân hàng thƣơng mại
NHNN Ngân hàng Nhà nƣớc
POSS Điểm chấp nhận thẻ
QLRR Quản lý rủi ro
RRTN Rủi ro tác nghiệp
SA Phƣơng pháp chuẩn hóa The Standardised Approach
TCTD Tổ chức tín dụng
TMCP Thƣơng mại cổ phần
TSĐB Tài sản đảm bảo
USD Đô la Mỹ
VND Việt Nam đồng
DANH MỤC BẢNG, BIỂU, HÌNH
STT TÊN BẢNG, BIỂU, HÌNH TRANG
1 Hình1.1: Nguyên nhân dẫn đến RRTN tại NHTM 2
2 Bảng 1.1: Giá trị của β cho từng mảng hoạt động ngân hàng 19
3
Bảng 1.2: Ba phƣơng pháp để tính toán yêu cầu về vốn cho
RRTN
22
4
Hình 1.2: Mô hình tổ chức quản trị RRTN ở nhiều NHTM
trên thế giới 32
5 Bảng 1.3: Ví dụ về một số chỉ tiêu đo lƣờng RRTN chính 34
6 Hình 2.1: Sơ đồ tổ chức Ngân hàng TMCP Bắc Á 38
7
Bảng 2.1: Các chỉ số tài chính chủ yếu giai đoạn từ năm 2008
đến năm 2012
41
8
Bảng 2.2: Tình hình huy động vốn từ năm 2008 đến năm
2012
42
9 Bảng 2.3: Tình hình dƣ nợ từ năm 2008 đến năm 2012 43
10 Bảng 2.4: Cơ cấu dƣ nợ từ năm 2008 đến năm 2012 44
11
Bảng 2.5: Kết quả kinh doanh của Ngân hàng TMCP Bắc Á
từ năm 2008 đến năm 2012
46
12
Hình 2.2: Sơ đồ bộ máy quản trị RRTN tại Ngân hàng TMCP
Bắc Á 49
13
Bảng 2.6: Xác định dấu hiệu RRTN đối với nghiệp vụ tín
dụng tại BacABank
52
14
Bảng 2.7: Xác định giao dịch nghi ngờ, bất thƣờng trong
nghiệp vụ chuyển tiền tại BacABank
54
15
Bảng 2.8: Danh mục tiêu chuẩn chất lƣợng dịch vụ đối với vị
trí giao dịch viên
56
16
Bảng 2.9: Danh mục tiêu chuẩn chất lƣợng phục vụ khách
hàng cho các điểm giao dịch
57
17
Bảng 2.10: Bảng tính điểm khi có vi phạm đối với vị trí giao
dịch viên 58
18
Bảng 2.11: Thống kê lỗi RRTN tại BacABank theo nghiệp vụ
qua các năm
59
19 Hình 2.3: Sơ đồ quy trình tín dụng tại BacABank 60
20 Hình 2.4: Sơ đồ quy trình giao dịch một cửa tại BacABank 61
21 Hình 2.5: Sơ đồ quy trình giao dịch thu tiền mặt 62
22 Hình 2.6: Sơ đồ quy trình giao dịch chi tiền mặt 62
23
Bảng 2.12: RRTN xuất phát từ nội bộ Ngân hàng qua các
năm
66
24 Bảng 2.13: RRTN do tác động từ bên ngoài Ngân hàng 72
25
Bảng 3.1: Các chỉ tiêu hoạt động chính của BacABank năm
2013
86