Quản trị hoạt động thu bảo hiểm xã hội tại Bảo hiểm xã hội huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

ĐỖ DƯƠNG THU HƯƠNG

QUẢN TRỊ HOẠT ĐỘNG THU BHXH TẠI BHXH

HUYỆN PHÚ LƯƠNG, TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH

THÁI NGUYÊN - 2019

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

ĐỖ DƯƠNG THU HƯƠNG

QUẢN TRỊ HOẠT ĐỘNG THU BHXH TẠI BHXH

HUYỆN PHÚ LƯƠNG, TỈNH THÁI NGUYÊN

Ngành: Quản trị kinh doanh

Mã số: 8.34.01.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. Phạm Công Toàn

THÁI NGUYÊN - 2019

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,

kết quả đã nêu trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, trung thực và chưa được

dùng để bảo vệ một học vị nào khác. Các thông tin, trích dẫn trong luận văn

đều đã được ghi rõ nguồn gốc.

Thái Nguyên, tháng 6 năm 2019

Tác giả

Đỗ Dương Thu Hương

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện đề tài: “Quản trị hoạt động thu BHXH tại

BHXH huyện Phú Lương”, ngoài sự cố gắng nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận

được sự hướng dẫn, giúp đỡ động viên của nhiều cá nhân, cơ quan, đơn vị có

liên quan.

Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của TS. Phạm

Công Toàn - người trực tiếp hướng dẫn tôi hoàn thành luận văn này.

Tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ, đóng góp những ý kiến quý báu của Nhà

trường, của các thầy cô trong khoa Sau đại học Trường Đại học kinh tế và quản

trị kinh doanh thuộc Đại học Thái Nguyên.

Tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của lãnh đạo BHXH tỉnh Thái

Nguyên, BHXH huyện Phú Lương đã tạo điều kiện giúp đỡ, cung cấp những

thông tin và số liệu cần thiết cho tôi để tôi hoàn thành luận văn.

Tôi cũng xin được bày tỏ sự biết ơn chân thành tới gia đình, bạn bè, đồng

nghiệp đã động viên giúp đỡ khích lệ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên

cứu.

Đây là công trình nghiên cứu, là kết quả làm việc nghiêm túc của bản

thân, song do năng lực nghiên cứu còn hạn chế, chắc rằng đề tài sẽ không tránh

khỏi những thiếu sót. Vì vậy tôi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của

quý thầy cô, bạn bè và bạn đọc quan tâm tới đề tài.

Xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 6 năm 2019

Tác giả

Đỗ Dương Thu Hương

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN....................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN.........................................................................................................ii

MỤC LỤC..............................................................................................................iii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT...............................................................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG..................................................................................vii

DANH MỤC CÁC HÌNH ..................................................................................viii

MỞ ÐẦU................................................................................................................. 1

1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................ 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu........................................................... 2

4. Những đóng góp của luận văn ................................................................ 3

5. Kết cấu của luận văn ............................................................................... 3

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN TRỊ THU

BẢO HIỂM XÃ HỘI.............................................................................. 4

1.1. Các vấn đề chung về Bảo hiểm xã hội............................................ 4

1.1.1. Khái niệm chung về BHXH............................................................ 4

1.1.2. Khái niệm quản trị thu BHXH........................................................ 5

1.1.3. Bản chất của bảo hiểm xã hội ......................................................... 5

1.1.4. Đối tượng của bảo hiểm xã hội....................................................... 8

1.1.5. Vai trò của bảo hiểm xã hội ............................................................ 9

1.2. Những vấn đề chung về quản trị thu BHXH ................................ 11

1.2.1. Vai trò của công tác thu trong việc tạo lập mối quan hệ giữa các bên

trong BHXH.................................................................................. 11

1.2.2. Nội dung công tác quản trị thu BHXH ......................................... 13

1.3. Các nhân tố ảnh hưởng tới quản trị thu BHXH ............................ 22

1.3.1. Nhận thức của người sử dụng lao động và người lao động về quyền

lợi khi tham gia BHXH................................................................. 22

1.3.2. Hệ thống chính sách pháp luật về BHXH..................................... 22

iv

1.3.3. Chính sách tiền lương .............................................................................23

1.3.4. Việc thực hiện, chấp hành Luật lao động của người sử dụng lao

động...........................................................................................................23

1.3.5. Năng lực, tổ chức, quản lý, điều hành của đội ngũ cán bộ thu

BHXH.......................................................................................................24

1.4. Một số bài học kinh nghiệm về quản trị thu BHXH............................24

1.4.1. Kinh nghiệm quản trị hoạt động thu của BHXH tỉnh Nam Định.......24

1.4.2. Kinh nghiệm quản trị hoạt động thu của BHXH huyện Bình Xuyên tỉnh

Vĩnh Phúc.................................................................................................25

1.4.3. Bài học rút ra cho BHXH huyện Phú Lương................................ 25

Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU....................................... 27

2.1. Câu hỏi nghiên cứu ....................................................................... 27

2.2. Phương pháp nghiên cứu .............................................................. 27

2.2.1. Phương pháp thu thập tài liệu ....................................................... 27

2.2.2. Phương pháp phân tích ................................................................. 28

2.2.3. Các chỉ tiêu đánh giá việc quản trị hoạt động thu BHXH ............ 29

Chương 3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN TRỊ THU BHXH TẠI

BHXH HUYỆN PHÚ LƯƠNG GIAI ĐOẠN 2016 - 2018............32

3.1. Giới thiệu chung về cơ quan BHXH huyện Phú Lương......................32

3.2. Chức năng nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của BHXH huyện Phú

Lương........................................................................................................32

3.2.1. Chức năng nhiệm vụ ...............................................................................32

3.2.2. Cơ cấu tổ chức của BHXH huyện Phú Lương.....................................33

3.3. Thực trạng công tác quản trị thu BHXH ở huyện Phú Lương............35

3.3.1. Mức đóng và phương thức đóng BHXH ..............................................35

3.3.2. Thực trạng tổ chức thu bảo hiểm xã hội................................................37

3.3.3. Kết quả thu bảo hiểm xã hội...................................................................48

3.4. Phân tích những nhân tố ảnh hưởng đến quản trị thu BHXH.............58

3.4.1. Nhận thức của người lao động và chủ sử dụng lao động.....................58

3.4.2. Chính sách tiền lương .............................................................................58

v

3.4.3. Việc thực hiện, chấp hành luật lao động của chủ sử dụng lao động...59

3.4.4. Công tác thanh tra, kiểm tra của các cấp chính quyền.........................60

3.5. Đánh giá về công tác quản trị thu BHXH ở Bảo hiểm xã hội Phú

Lương........................................................................................................61

3.5.1. Những mặt đã đạt được...........................................................................61

3.5.2. Những hạn chế.........................................................................................62

Chương 4. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN TRỊ THU BHXH TẠI

BHXH HUYỆN PHÚ LƯƠNG..........................................................65

4.1. Quan điểm, định hướng ..........................................................................65

4.1.1. Quan điểm................................................................................................65

4.1.2. Định hướng ..............................................................................................66

4.2. Giải pháp hoàn thiện công tác thu BHXH tại huyện Phú Lương .......66

4.2.1. Mở rộng và phát triển đối tượng tham gia BHXH...............................66

4.2.2. Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền ..........................................67

4.2.3. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra...............................................69

4.2.4. Tăng cường phối kết hợp với các tổ chức khác nhằm đẩy mạnh công

tác thu và quản trị tiền thu BHXH. ........................................................69

4.3. Một số kiến nghị để hoàn thiện quản trị hoạt động thu BHXH tại BHXH

huyện Phú Lương ....................................................................................71

4.3.1. Kiến nghị với Chính phủ.........................................................................71

4.3.2. Kiến nghị với cấp ủy, chính quyền địa phương....................................72

4.3.3. Kiến nghị với cơ quan BHXH tỉnh Thái Nguyên ................................73

4.3.4. Kiến nghị với BHXH Việt Nam ............................................................74

KẾT LUẬN..........................................................................................................76

TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................78

PHỤ LỤC .............................................................................................................80

vi

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

BHTN : Bảo hiểm thất nghiệp

BHXH : Bảo hiểm xã hội

BHXHBB : Bảo hiểm xã hội bắt buộc

BHXHTN : Bảo hiểm xã hội tự nguyện

BHYT : Bảo hiểm y tế

BTC : Bộ tài chính

BYT : Bộ Y Tế

DNNN : Doanh nghiệp Nhà nước

DNNQD : Doanh nghiệp ngoài quốc doanh

NLĐ : Người lao động

TN&QLHS : Tiếp nhận và quản lý hồ sơ

UBND : Ủy ban nhân dân

NSDLĐ : Người sử dụng lao động

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1: Tỷ lệ đóng góp vào quỹ BHXH của người lao động và người

sử dụng lao động................................................................... 19

Bảng 1.2: Mức đóng của người lao động và người sử dụng lao động trong

các quỹ thành phần ............................................................... 20

Bảng 3.1: Đối tượng tham gia BHXH, BHYT bắt buộc giai đoạn 2016 -

2018......................................................................................................38

Bảng 3.2: Tiền lương tối thiểu chung giai đoạn 2016-2018 ................. 41

Bảng 3.3: Kết quả thu BHXH, BHYT bắt buộc giai đoạn 2016 - 2018 48

Bảng 3.4: Kết quả thu BHXH, BHYT theo khối loại hình giai đoạn 2016-

2018....................................................................................... 50

Bảng 3.5: Tình hình nợ đọng BHXH bắt buộc trên địa bàn huyện Phú Lương

năm 2016 - 2018...............................................................................52

Bảng 3.6: Tỷ lệ nợ đọng so với tổng số thu thực tế năm 2016-2018.... 53

Bảng 3.7: Tình hình nợ đọng so với tổng số thu thực tế năm 2016 - 2018 53

Bảng 3.8: Tổng hợp ý kiến của 150 đối tượng tham gia lao động tại công

ty cổ phần may xuất khẩu Phú Lương .................................. 55

Bảng 3.9: Tổng hợp các ý kiến của đối tượng chủ sử dụng lao động... 56

Bảng 3.10: Bảng tổng hợp mức độ hiểu biết của chủ sử dụng lao động về

pháp luật BHXH đối với 50 DN điều tra.............................. 60