Quản lý tài chính tại trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp thuộc Đại học Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

ĐẶNG THỊ NGỌC QUỲNH

QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI TRƯỜNG

ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHIỆP THUỘC

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2019

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

ĐẶNG THỊ NGỌC QUỲNH

QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI TRƯỜNG

ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHIỆP THUỘC

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

Ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 8 34 04 10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Trần Chí Thiện

THÁI NGUYÊN - 2019

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng đây là công trình nghiên cứu của riêng tác giả. Số

liệu và kết quả nghiên cứu là trung thực và chưa từng được sử dụng trong bất

cứ luận văn, luận án nào.

Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn đều

đã được cám ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ nguồn

gốc.

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2019

Học viên thực hiện

Đặng Thị Ngọc Quỳnh

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn này, trước tiên tôi xin chân thành cảm ơn Ban

Giám hiệu Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh Thái Nguyên, các

thầy cô giáo, đặc biệt là các thầy cô giáo trong Khoa Quản lý - Luật Kinh tế,

những người đã trang bị cho tôi những kiến thức cơ bản và những định hướng

đúng đắn trong học tập và tu dưỡng đạo đức, tạo tiền đề tốt để tôi học tập và

nghiên cứu.

Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Trần Chí Thiện -

người Thầy đã dành nhiều thời gian và tâm huyết, tận tình hướng dẫn chỉ bảo cho

tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài.

Tôi xin chân thành cảm ơn các Phòng, Khoa, Trung tâm trường Đại học

Kỹ thuật Công nghiệp đã cung cấp những thông tin cần thiết và giúp đỡ tôi

trong quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài.

Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân và bạn bè đã

quan tâm giúp đỡ, động viên và tạo điều kiện cho tôi trong học tập, tiến hành

nghiên cứu và hoàn thành đề tài này.

Xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2019

Học viên thực hiện

Đặng Thị Ngọc Quỳnh

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN.........................................................................................i

LỜI CẢM ƠN.............................................................................................ii

MỤC LỤC.................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .........................................................vii

DANH MỤC CÁC BẢNG........................................................................viii

MỞ ĐẦU.................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu.............................................................................. 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu......................................................... 3

4. Ý nghĩa khoa học của luận văn ............................................................. 3

5. Bố cục luận văn..................................................................................... 4

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH

TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC THÀNH VIÊN THUỘC ĐẠI HỌC VÙNG..... 5

1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của trường đại học thành viên thuộc Đại

học vùng............................................................................................ 5

1.1.1. Khái niệm đại học thành viên thuộc Đại học vùng......................... 5

1.1.2. Đặc điểm của trường đại học thành viên thuộc Đại học vùng........ 5

1.1.3. Vai trò của trường đại học thành viên thuộc Đại học vùng............ 9

1.2. Quản lý tài chính tại trường đại học thành viên thuộc Đại học

vùng......................................................................................................... 10

1.2.1. Khái niệm tài chính và quản lý tài chính ...................................... 10

1.2.2. Sự cần thiết phải quản lý tài chính tại trường đại học thành viên

thuộc Đại học vùng ......................................................................... 14

1.2.3. Mục tiêu quản lý tài chính tại trường đại học thành viên thuộc Đại

học vùng.......................................................................................... 15

1.2.4. Nguyên tắc quản lý tài chính tại trường đại học thành viên thuộc

Đại học vùng ................................................................................... 16

iv

1.2.5. Phương thức quản lý tài chính tại trường đại học thành viên thuộc

Đại học vùng ................................................................................... 18

1.2.6. Nội dung quản lý tài chính tại trường đại học thành viên thuộc Đại

học vùng.......................................................................................... 21

1.2.7. Các công cụ quản lý tài chính tại các trường đại học thành viên

thuộc đại học vùng .......................................................................... 32

1.2.8. Những nhân tố ảnh hưởng đến quản lý tài chính tại trường đại học

thành viên thuộc Đại học vùng ....................................................... 34

1.3. Cơ sở thực tiễn về công tác quản lý tài chính tại trường đại học thành

viên thuộc Đại học vùng ................................................................. 36

1.3.1. Kinh nghiệm quản lý tài chính tại một số trường đại học nước ngoài.. 36

1.3.2. Kinh nghiệm quản lý tài chính tại một số trường đại học thành viên

thuộc Đại học vùng ......................................................................... 38

1.3.3. Bài học kinh nghiệm cho trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp

thuộc Đại học Thái Nguyên ............................................................ 41

Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......................................... 44

2.1. Câu hỏi nghiên cứu .......................................................................... 44

2.2. Phương pháp nghiên cứu.................................................................. 44

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin .................................................... 44

2.2.2. Phương pháp tổng hợp thông tin................................................... 45

2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin .................................................. 45

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ........................................................... 47

2.3.1. Chỉ tiêu phán ánh tình hình trường Đại học Kỹ thuật Công

nghiệp...................................................................................................... 47

2.3.2. Các chỉ tiêu phản ánh tình hình nhân sự quản lý tài chính ........... 47

2.3.3. Các chỉ tiêu phản ánh quy mô và cơ cấu thu chi........................... 47

2.3.4. Các chỉ tiêu phản ánh tình hình quản lý thu chi............................ 47

2.3.5. Các chỉ tiêu phản ánh tình hình quyết toán thu - chi .................... 47

2.3.6. Các chỉ tiêu phản ánh tình hình kiểm tra, thanh tra, kiểm toán .... 48

v

Chương 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHIỆP THUỘC ĐẠI HỌC

THÁI NGUYÊN ...................................................................................... 49

3.1 Tổng quan về trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp thuộc Đại học

Thái Nguyên.................................................................................. 49

3.1.1 Quá trình hình thành và phát triển ................................................. 49

3.1.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy................................................................. 49

3.1.3. Chức năng, nhiệm vụ trong quản lý tài chính.............................. 51

3.2. Thực trạng công tác quản lý tài chính tại trường Đại học Kỹ thuật

Công nghiệp thuộc Đại học Thái Nguyên .................................... 57

3.2.1. Tổ chức bộ máy quản lý tài chính................................................. 57

3.2.2. Quản lý tài chính ........................................................................... 60

3.2.3. Thực trạng quản lý tài chính tại trường Đại học Kỹ thuật Công

nghiệp thuộc Đại học Thái Nguyên .............................................. 74

3.2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý tài chính tại trường Đại

học Kỹ thuật Công nghiệp thuộc Đại học Thái Nguyên............... 84

3.3. Đánh giá thực trạng quản lý tài chính tại trường Đại học Kỹ thuật

Công nghiệp thuộc Đại học Thái Nguyên .................................... 89

3.3.1. Kết quả đạt được ........................................................................... 89

3.3.2. Hạn chế và nguyên nhân .............................................................. 92

Chương 4: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI

CHÍNH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC KỸ THUẬT CÔNG NGHIỆP THUỘC

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN ..................................................................... 99

4.1 Định hướng quản lý tài chính tại trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp

thuộc Đại học Thái Nguyên .......................................................... 99

4.2. Giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính tại trường Đại học Kỹ thuật

Công nghiệp thuộc Đại học Thái Nguyên .................................. 102

4.2.1. Hoàn thiện tổ chức bộ máy quản lý tài chính ............................. 102

4.2.2. Tăng cường cơ sở vật chất cho quản lý tài chính........................ 104

vi

4.2.3. Hoàn thiện các quy chế thu chi nội bộ và các quy định khác về thu

chi tài chính................................................................................. 105

4.2.4. Hoàn thiện phương thức quản lý tài chính.................................. 106

4.2.5. Hoàn thiện nội dung quản lý tài chính ....................................... 107

4.3. Kiến nghị........................................................................................ 114

4.3.1. Đối với Nhà nước........................................................................ 114

4.3.2. Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo................................................. 117

4.3.3. Đối với Đại học Thái Nguyên..................................................... 117

KẾT LUẬN............................................................................................ 119

TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................... 121

vii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CBVC : Cán bộ viên chức

CGCN : Chuyển giao công nghệ

CLC : Chất lượng cao

CNTT : Công nghệ thông tin

ĐH : Đại học

ĐHCL : Đại học công lập

ĐTQT : Đào tạo quốc tế

ĐVSN : Đơn vị sự nghiệp

ĐVT : Đơn vị tính

GD&ĐT: Giáo dục và đào tạo

GDĐH : Giáo dục đại học

HCTC : Hành chính tổ chức

HSSV : Học sinh sinh viên

KHTC : Kế hoạch tài chính

KTCN : Kỹ thuật Công nghiệp

KTX : Ký túc xá

NSNN : Ngân sách nhà nước

PGS.TS : Phó giáo sư, tiến sĩ

PTCNC : Phát triển công nghệ cao

SV : Sinh viên

THPT : Trung học phổ thông

viii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1. Mức thu học phí từ năm học 2015-2016 đến năm học 2017-

2018..................................................................................... 62

Bảng 3.2: Tổng nguồn tài chính của Trường Đại học Kỹ thuật Công

nghiệp thuộc Đại học Thái Nguyên năm 2015 - 2017........ 63

Bảng 3.3: Kinh phí NSNN cấp giai đoạn 2015 - 2017........................ 64

Bảng 3.4: Nguồn thu sự nghiệp giai đoạn 2015 - 2017 ...................... 66

Bảng 3.5: Tình hình sử dụng kinh phí giai đoạn 2015 - 2017 ............ 67

Bảng 3.6: Cơ cấu chi thường xuyên tại trường ĐH Kỹ thuật Công nghiệp 68

Bảng 3.7: Tổng hợp thu nhập bình quân của CBVC giai đoạn 2015-2017 69

Bảng 3.8: Tình hình trích lập các quỹ giai đoạn 2015 - 2017............. 71

Bảng 3.9: Dự toán thu - chi năm 2017 của trường Đại học Kỹ thuật

Công nghiệp........................................................................ 76

Bảng 3.10: Tỷ lệ hoàn thành dự toán thu sự nghiệp tại trường ĐH ĐH Kỹ

thuật Công nghiệp............................................................... 79

Bảng 3.11. Quyết toán các khoản chi tại trường ĐH Kỹ thuật Công nghiệp 81

ix

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 1.1: Quy trình quản lý tài chính tại trường đại học thành viên

thuộc Đại học vùng............................................................. 20

Hình 3.1: Cơ cấu tổ chức của trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp 50

Hình 3.2: Tổ chức bộ máy kế toán của Trường ĐH Kỹ thuật Công

nghiệp .................................................................................. 58

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Sự nghiệp giáo dục đào tạo luôn có vị trí đặc biệt quan trọng trong quá trình

phát triển kinh tế xã hội ở mỗi quốc gia, nhất là những quốc gia đang phát triển

như Việt Nam. Trong Văn kiện của Đại hội XI, Đảng ta đã khẳng định “Phát triển

giáo dục đào tạo là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công

nghiệp hoá hiện đại hoá, là điều kiện phát huy nguồn lực con người, yếu tố cơ bản

để phát triển xã hội tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững”.

Phát triển giáo dục và đào tạo phải đi trước một bước so với phát triển kinh

tế. Đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho phát triển vì có hiệu quả và tác động nhiều

mặt và dài hạn. Để nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo nói chung và đào tạo

đại học nói riêng, bên cạnh sự đổi mới về các mặt như tổ chức, cán bộ, chương

trình, phương pháp đào tạo, việc đảm bảo nguồn tài chính và xác lập cơ chế quản

lý tài chính cho các trường đại học có vai trò cực kỳ quan trọng.

Thực hiện đổi mới cơ chế tài chính giáo dục, việc nhà nước trao quyền

tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các đơn vị sự nghiệp có thu hoạt động trong

việc tổ chức công việc, sắp xếp lại bộ máy, sử dụng lao động và nguồn lực tài

chính để hoàn thành nhiệm vụ được giao, phát huy mọi khả năng của đơn vị để

cung cấp dịch vụ đào tạo với chất lượng cao cho xã hội, tăng nguồn thu nhằm

từng bước nâng cao thu nhập cho cán bộ viên chức. Tuy nhiên, huy động nguồn

tài chính và quản lý tài chính cho giáo dục và đào tạo là một vấn đề khá phức

tạp. Trước hết, trong giai đoạn đổi mới hiện nay, khi cơ chế quản lý chuyển từ

nhà nước bao cấp hoàn toàn sang nhà nước chỉ chịu một phần chi phí, đầu ra

và sản phẩm của hoạt động đào tạo đại học lại rất đa dạng. Hơn nữa, xét về mặt

cấu trúc cơ chế quản lý tài chính cho các trường đào tạo công lập, cả về đa dạng

hoá nguồn thu tài chính, cả về nâng cao quyền tự chủ trong quyết định chi tiêu

đều không thể áp dụng một kiểu mô hình giống nhau ở tất cả các trường.

2

Trải qua hơn 50 năm xây dựng và phát triển, Trường Đại học Kỹ thuật

Công nghiệp thuộc Đại học Thái Nguyên đã trở thành một cơ sở đào tạo nguồn

kỹ sư có chất lượng cao cho đất nước. Nhà trường luôn đề cao vấn đề nâng cao

chất lượng đội ngũ CBVC lên hàng đầu với mục tiêu cung cấp cho xã hội nguồn

nhân lực có trình độ năng lực tốt nhất. Trong xu thế cạnh tranh và hội nhập,

Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp ngày càng gặp nhiều khó khăn về nguồn

kinh phí để đảm bảo cho nhu cầu chi tiêu thường xuyên trong điều kiện Ngân

sách Nhà nước cấp chi thường xuyên cho giáo dục đại học có xu hướng giảm,

học phí bị khống chế bởi mức trần thu học phí quy định thấp, số lượng tuyển

sinh các hệ của Nhà trường bị sụt giảm,…Trước bối cảnh đó, Trường Đại học

Kỹ thuật Công nghiệp nhận thức được tầm quan trọng của công tác quản lý và

sử dụng hiệu quả các nguồn lực tài chính để đảm bảo nhu cầu chi tiêu và phát

triển bền vững của Nhà trường.

Phân tích thực trạng việc quản lý tài chính ở Trường Đại học Kỹ thuật

Công nghiệp, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý tài chính của

Trường theo hướng đa dạng hoá các nguồn thu, chủ động, tự chủ cao trong quản lý,

sử dụng tài chính là nhu cầu rất cần thiết đối với thực tiễn hiện nay. Do vậy tôi chọn

đề tài “Quản lý tài chính tại trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp thuộc Đại

học Thái Nguyên” làm luận văn tốt nghiệp của mình.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1 Mục tiêu chung

Đánh giá đúng thực trạng tình hình quản lý tài chính tại trường Đại học Kỹ

thuật Công nghiệp, từ đó đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản

lý tài chính tại trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp.

2.2 Mục tiêu cụ thể

- Hệ thống hóa được những vấn đề lý luận về các vấn đề liên quan đến

quản lý tài chính tại trường đại học thành viên thuộc Đại học vùng.