Quản lý tài chính tại Trung tâm kiểm soát bệnh tật tỉnh Lào Cai

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

ĐINH NGỌC CHÂU LINH

QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI TRUNG TÂM

KIỂM SOÁT BỆNH TẬT TỈNH LÀO CAI

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

ĐINH NGỌC CHÂU LINH

QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI TRUNG TÂM

KIỂM SOÁT BỆNH TẬT TỈNH LÀO CAI

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Đỗ Xuân Luận

THÁI NGUYÊN - 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan, Luận văn: "Quản lý tài chính tại Trung tâm Kiểm soát

bệnh tật tỉnh Lào Cai" là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các nội dung nghiên

cứu và kết quả trình bày trong luận văn là trung thực, rõ ràng. Những kết luận khoa

học của luận văn chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2020

Tác giả luận văn

Đinh Ngọc Châu Linh

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn này tôi đã nhận được sự hướng dẫn rất tận tình của

TS. Đỗ Xuân Luận cùng với những ý kiến đóng góp quý báu của các thầy, cô

giảng viên Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh - Đại học Thái Nguyên.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới quý thầy cô.

Tôi cũng xin chân thành cảm ơn tới lãnh đạo, đồng nghiệp, anh chị em tại

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Lào Cai đã tận tình giúp đỡ trong quá trình hoàn

thành luận văn của mình.

Xin cảm ơn sự động viên, hỗ trợ của gia đình, bạn bè đã tạo điều kiện giúp

đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn./.

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2020

Tác giả luận văn

Đinh Ngọc Châu Linh

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN........................................................................................................... ii

MỤC LỤC................................................................................................................ iii

DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ................................................................................. vii

LỜI MỞ ĐẦU............................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................2

4. Đóng góp của luận văn............................................................................................3

5. Kết cấu luận văn......................................................................................................3

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH

TẠI ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP Y TẾ CÔNG LẬP.......................................................4

1.1 Tổng quan về quản lý tài chính tại đơn vị sự nghiệp y tế công lập ......................4

1.1.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò của đơn vị sự nghiệp y tế công lập .....................4

1.1.2. Tổng quan về quản lý tài chính tại đơn vị sự nghiệp y tế công lập ..................7

1.1.3. Nội dung quản lý tài chính tại đơn vị sự nghiệp y tế công lập .......................11

1.1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý tài chính tại đơn vị sự nghiệp y tế công

lập..............................................................................................................................21

1.2. Thực tiễn quản lý tài chính tại một số TTKSBT và bài học cho tỉnh Lào Cai ..26

1.2.1. Kinh nghiệm tại TTKSBT tỉnh Thái Nguyên .................................................26

1.2.2. Kinh nghiệm quản lý tài chính tại TTKSBT tỉnh Bắc Kạn.............................29

1.3. Bài học kinh nghiệm về quản lý tài chính cho tỉnh Lào Cai..............................32

CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..................................................35

2.1. Các câu hỏi đặt ra mà đề tài cần giải quyết........................................................35

2.2. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................35

2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu..........................................................................35

2.2.2. Phương pháp phân tích và xử lý thông tin: .....................................................38

2.3. Hệ thống chỉ tiêu chủ yếu dùng trong nghiên cứu .............................................39

2.3.1. Tình hình duyệt dự toán .................................................................................40

iv

2.3.2. Tình hình thực hiện các nguồn thu ................................................................40

2.3.3. Tình hình phân bổ các khoản chi ...................................................................40

2.3.4. Tình hình phân bổ tiền lương và các khoản có tính chất lương....................41

2.3.5. Tình hình phúc lợi, hỗ trợ cho cá nhân..........................................................41

2.3.6. Tình hình chi phục vụ hoạt động chuyên môn ..............................................42

2.3.7. Tình hình chi phí quản lý chung ....................................................................42

2.3.8. Tình hình chi đầu tư cơ sở hạ tầng, mua sắm máy móc, trang thiết bị.........43

2.3.9. Tình hình trích lập và sử dụng các quỹ..........................................................43

2.3.10. Tình hình bổ sung thu nhập tăng thêm cho cá nhân....................................44

2.3.11. Tình hình thực hiện quyết toán ....................................................................44

2.3.12. Tình hình kiểm toán, thanh tra tài chính......................................................44

CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI

TRUNG TÂM KIỂM SOÁT BỆNH TẬT TỈNH LÀO CAI...............................45

3.1 Giới thiệu về Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Lào Cai..................................45

3.1.1. Chức năng, nhiệm vụ của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Lào Cai..........45

3.1.2. Cơ cấu tổ chức và nhiệm vụ chức năng các khoa, phòng ...............................46

3.2. Thực trạng quản lý tài chính của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Lào Cai..47

3.2.1. Công tác lập dự toán thu chi ...........................................................................47

3.2.2. Quản lý thu chi tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Lào Cai.....................50

3.2.3. Tình hình quyết toán thu chi ...........................................................................87

3.2.4. Công tác kiểm toán, thanh tra, kiểm tra tài chính ...........................................88

3.3. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý tài chính tại TTKSBT tỉnh Lào

Cai .............................................................................................................................90

3.3.1. Phân tích nhân tố khách quan .........................................................................90

3.3.2. Phân tích nhân tố chủ quan .............................................................................92

3.4. Đánh giá công tác quản lý tài chính tại TTKSBT tỉnh Lào Cai.........................97

3.4.1. Những thành tựu đã đạt được..........................................................................97

3.4.2. Những hạn chế còn tồn tại và nguyên nhân ....................................................98

CHƢƠNG 4: GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG QUẢN LÝ TÀI CHÍNH TẠI

TRUNG TÂM KIỂM SOÁT BỆNH TẬT TỈNH LÀO CAI.............................102

v

4.1 Định hướng, mục tiêu tăng cường quản lý tài chính tại Trung tâm Kiểm soát

bệnh tật tỉnh Lào Cai...............................................................................................102

4.1.1 Định hướng tăng cường quản lý tài chính tại TTKSBT tỉnh Lào Cai ...........102

4.1.2 Mục tiêu tăng cường quản lý tài chính tại TTKSBT tỉnh Lào Cai ................103

4.2 Giải pháp tăng cường quản lý tài chính của TTKSBT tỉnh Lào Cai ................104

4.2.1. Hoàn thiện công tác lập dự toán....................................................................104

4.2.2. Tăng cường khai thác tối đa các nguồn thu ..................................................111

4.2.3. Hoàn thiện công tác kiểm soát chi ................................................................104

4.2.4. Thực hiện chế độ khoán chi đến từng khoa, phòng ......................................109

4.2.5. Hoàn thiện công tác kiểm tra, thanh tra, kiểm toán nội bộ ...........................109

4.2.6. Thực hiên công khai tài chính.......................................................................110

4.2.7. Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ làm công tác kế toán..............................111

4.2.8. Tăng cướng ứng dụng CNTT trong công tác quản lý...................................114

KẾT LUẬN............................................................................................................116

TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................118

PHỤ LỤC 1............................................................................................................121

PHỤ LỤC 2............................................................................................................127

vi

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

STT Tên đầy đủ Tên viết tắt

1 Bảo hiểm y tế BHYT

2 Cán bộ công nhân viên chức CBCNVC

3 Công nghệ thông tin CNTT

4 Chăm sóc sức khỏe CSSK

5 Chính phủ CP

6 Dịch vụ y tế DVYT

7 Đơn vị sự nghiệp y tế ĐVSNYT

8 Đơn vị sự nghiệp y tế công lập ĐVSNYTCL

9 Kho bạc Nhà nước KBNN

10 Ngân sách Nhà nước NSNN

11 Nghị định NĐ

12 Nghị quyết NQ

13 Quốc hội QH

14 Sản xuất kinh doanh SXKD

15 Tài sản cố định TSCĐ

16 Thu nhập tăng thêm TNTT

17 Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TTKSBT

18 Trung ương TW

vii

DANH MỤC BẢNG, SƠ ĐỒ

Bảng

Bảng 1.1: Tổng hợp thu chi tại TTKSBT tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2016-2018..27

Bảng 1.2: Tổng hợp các nguồn thu tại TTKSBT tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2016-2018

.................................................................................................................30

Bảng 1.3: Tổng kinh phí NSNN cấp cho TTKSBT tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2016-

2018 .........................................................................................................31

Bảng 2.1: Thang đánh giá Likert...............................................................................36

Bảng 3.1: Tình hình duyệt dự toán............................................................................48

Bảng 3.2: Bảng đánh giá của CBCNVC về dự toán thu chi của Trung tâm.............49

Bảng 3.3: Tình hình thực hiện các khoản thu của Trung tâm...................................52

Bảng 3.4: Bảng đánh giá của CBCNVC về các chỉ tiêu thu của Trung tâm ............55

Bảng 3.5: Bảng phân bổ các khoản chi phí...............................................................56

Bảng 3.6: Phân bổ tiền lương, phụ cấp và các khoản đóng góp theo lương.............58

Bảng 3.7: Đánh giá về lương, phụ cấp và các khoản đóng góp theo lương..............60

Bảng 3.8: Chính sách phúc lợi, hỗ trợ cho cá nhân ..................................................64

Bảng 3.9: Bảng đánh giá của CBCNVC về chính sách phúc lợi của Trung tâm......65

Bảng 3.10: Chi phí phục vụ hoạt động chuyên môn.................................................67

Bảng 3.11: Bảng đánh giá của CBCNVC về tình hình thanh toán chi phí phục vụ

hoạt động chuyên môn của Trung tâm ....................................................69

Bảng 3.12: Tình hình thanh toán chi phí quản lý chung...........................................73

Bảng 3.13: Bảng đánh giá của CBCNVC về thanh toán chi phí quản lý chung.......75

Bảng 3.14: Chi đầu tư cơ sở hạ tầng, mua sắm máy móc, trang thiết bị ..................77

Bảng 3.15: Bảng đánh giá của CBCNVC về cơ sở hạ tầng của Trung tâm..............78

Bảng 3.16: Tình hình trích lập quỹ ...........................................................................81

Bảng 3.17: Đánh giá về tình hình quản lý và sử dụng quỹ.......................................83

Bảng 3.18: Tình hình bổ sung thu nhập tăng thêm...................................................85

Bảng 3.19: Đánh giá tình hình bổ sung thu nhập tăng thêm.....................................86

Bảng 3.20: Tình hình quyết toán thu chi...................................................................87

Bảng 3.21: Tình hình kiểm toán, thanh tra tài chính.................................................89

viii

Bảng 3.22: Bảng đánh giá của khách hàng về chất lượng dịch vụ của Trung tâm...92

Bảng 3.23: Bảng đánh giá của CBCNVC về chất lượng cán bộ tài chính – kế toán

.................................................................................................................94

Bảng 3.24: Bảng đánh giá của CBCNVC về chất lượng cán bộ quản lý tài chính...96

Sơ đồ

Sơ đồ 3.1: Cơ cấu tổ chức các khoa, phòng..............................................................47

1

LỜI MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Luật viên chức số 58/2010/QH12 được Quốc hội ban hành ngày 15 tháng 11

năm 2010, tại mục 1 Điều 9 quy định: “Đơn vị sự nghiệp công lập là tổ chức do cơ

quan có thẩm quyền của Nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội

thành lập theo quy định của pháp luật, có tư cách pháp nhân, cung cấp dịch vụ

công, phục vụ quản lý nhà nước” (Nguồn: Luật viên chức, 2010) . Do đó, nguồn tài

chính của các đơn vị này không chỉ do NSNN cấp mà còn thu từ việc cung cấp các

dịch vụ, nguồn xã hội hóa, góp vốn liên doanh liên kết, viện trợ. . .Với nguồn lực tài

chính đa dạng như vậy, vấn đề đặt ra là phải quản lý, khai thác và sử dụng các

nguồn lực trên sao cho hiệu quả mà vẫn đảm bảo thực hiện tốt vai trò, chức năng

của các hoạt động sự nghiệp, tránh lãng phí và suy giảm chất lượng của các hoạt

động sự nghiệp. Đổi mới cơ chế quản lý tài chính nói chung, đổi mới cơ chế quản lý

tài chính ở các đơn vị sự nghiệp công lập nói riêng là đòi hỏi cấp thiết, khách quan

trước yêu cầu hoàn thiện nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Để thích nghi với nền kinh tế thị trường, các ĐVSNYTCL cả nước nói chung,

tỉnh Lào Cai nói riêng đã tăng cường phát triển dịch vụ y tế theo hướng xã hội hoá y

tế, thực hiện cơ chế tự chủ tài chính. Điều này đòi hỏi công tác quản lý tài chính đối

với ĐVSNYTCL phải vừa đảm bảo hiệu quả, vừa đảm bảo công bằng trong chăm

sóc sức khỏe. Thực hiện đồng thời các mục tiêu trên là không dễ dàng đối với ngành

y tế tỉnh Lào Cai - một tỉnh vùng núi cao, có địa hình phức tạp, cơ sở vật chất và

kinh tế địa phương chưa phát triển, mật độ dân cư còn thưa thớt, đại đa số trong đó

là dân tộc thiểu số.

Trên cơ sở sáp nhập 3 trung tâm y tế của tỉnh theo Nghị quyết số 39-NQ/TW

ngày 17/4/2015 về tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên

chức, TTKSBT tỉnh Lào Cai bắt đầu hoạt động từ ngày 01/01/2017, đến năm 2019

sáp nhập thêm 2 trung tâm y tế của tỉnh. Việc sáp nhập thêm 2 trung tâm mới cũng

xuất hiện một số vướng mắc, khó khăn. Năm 2019, dịch bệnh bùng phát khiến

cường độ sử dụng máy móc phục vụ công tác xét nghiệm tăng cao, nhiều máy quá

tải và cần sửa chữa, thay thế nhưng Trung tâm không có khả năng mua mới. Trong

2

khi chi phí sử dụng dịch vụ công cộng tại Trung tâm rất cao, trung bình là 77,45

triệu đồng/tháng và chi phí hội nghị là 543,2 triệu đồng/năm. Hiện nay, Trung tâm

kiểm soát bệnh tật của một số tỉnh, thành phố đã thực hiện tự chủ 100%, nhưng

TTKSBT tỉnh Lào Cai mới chỉ tự chủ được 10% (năm 2019). Vì vậy, việc đánh giá

lại những kết quả đạt được và những hạn chế trong công tác quản lý tài chính tại

TTKSBT tỉnh Lào Cai trong thời gian qua, để tìm ra những giải pháp góp phần tăng

cường hiệu quả công tác quản lý tài chính, là vô cùng cần thiết. Xuất phát từ lý do

trên, em đã chọn đề tài "Quản lý tài chính tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh

Lào Cai" để làm luận văn tốt nghiệp thạc sĩ ngành Quản lý kinh tế.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1 Mục tiêu chung

Nghiên cứu đánh giá thực trạng công tác quản lý thu, quản lý chi từ đó đưa ra

các giải pháp tăng cường quản lý tài chính tại TTKSBT tỉnh Lào Cai.

2.2 Mục tiêu cụ thể

 Hệ thống hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn về công tác quản lý tài

chính của cơ sở y tế công lập nói chung.

 Phân tích thực trạng công tác quản lý tài chính tại TTKSBT tỉnh Lào Cai

hiện nay, chỉ ra những tồn tại và tìm ra nguyên nhân trong công tác quản lý tài

chính tại TTKSBT tỉnh Lào Cai.

 Đề xuất phương hướng và một số giải pháp nhằm tăng cường công tác quản

lý tài chính tại TTKSBT tỉnh Lào Cai.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

3.1 Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu là công tác quản lý tài chính tại TTKSBT tỉnh Lào Cai.

3.2 Phạm vi và nội dung nghiên cứu

- Phạm vi về không gian: Nghiên cứu được thực hiện trong phạm vi TTKSBT

tỉnh Lào Cai.

- Phạm vi về thời gian: Luận văn sử dụng số liệu thứ cấp, thu thập từ báo cáo

tài chính tại TTKSBT tỉnh Lào Cai trong khoảng thời gian từ năm 2017 đến năm

2019. Số liệu sơ cấp được thu thập từ tháng 5 đến tháng 6 năm 2020.

3

- Phạm vi về nội dung: Phạm vi nghiên cứu những vấn đề về công tác quản lý

tài chính như: Lập dự toán, quản lý thu, quản lý chi, quyết toán thu chi, kiểm tra,

thanh tra, kiểm toán. Trong đó tập trung nghiên cứu công tác quản lý thu – chi tài

chính tại TTKSBT tỉnh Lào Cai

4. Đóng góp của luận văn

Đề tài có những đóng góp mới như sau:

Đề tài đã hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản và thực tiễn về quản lý

thu chi tại cơ sở y tế công lập, đã phân tích thực trạng động thu chi tại TTKSBT

tỉnh Lào Cai, để đánh giá ưu điểm, hạn chế và tìm ra nguyên nhân. Từ đó đề xuất

phương hướng và giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý tài chính cho TTKSBT tỉnh

Lào Cai. Đồng thời, đề tài cũng cụ thể hóa vấn đề quản lý thu chi nhằm hạn chế

những biểu hiện tham ô, lãng phí gây thất thoát NSNN. Đây sẽ là tài liệu tham

khảo giúp các cơ sở y tế nâng cao công tác quản lý thu chi tại đơn vị mình.

Đề tài này được dùng làm tài liệu nghiên cứu cho các ngành, các cấp và các

đơn vị trong ngành y tế và định hướng phát triển kinh tế - xã hội cho địa phương;

dùng làm tài liệu tham khảo cho các bạn sinh viên, học viên cao học trong lĩnh

vực quản lý tài chính tại các cơ sở y tế công lập.

5. Kết cấu luận văn

Ngoài phần mục lục, danh mục viết tắt, bảng, hình, mở đầu, kết luận, tài liệu

tham khảo và phụ lục, luận văn chia thành 4 chương với các nội dung cụ thể như

sau:

Chƣơng 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý tài chính tại ĐVSNYTCL

Chƣơng 2: Phương pháp nghiên cứu đề tài

Chƣơng 3: Thực trạng công tác quản lý tài chính tại TTKSBT tỉnh Lào Cai.

Chƣơng 4: Một số giải pháp tăng cường công tác quản lý tài chính tại

TTKSBT tỉnh Lào Cai.