Quản lý phương tiện dạy học ở các trường trung học cơ sở huyện tây giang tỉnh quảng nam

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN TRUNG TÂM

QUẢN LÝ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC

Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ

HUYỆN TÂY GIANG TỈNH QUẢNG NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ

QUẢN LÍ GIÁO DỤC

ĐÀ NẴNG, NĂM 2020

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN TRUNG TÂM

QUẢN LÝ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC

Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ

HUYỆN TÂY GIANG TỈNH QUẢNG NAM

Chuyên ngành: Quản lí giáo dục

Mã số: 814 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS LÊ ĐÌNH SƠN

ĐÀ NẴNG, NĂM 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu

và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực, chưa từng được ai công bố

trong bất kỳ công trình nào khác.

Tác giả

Nguyễn Trung Tâm

ii

QUẢN LÝ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC Ở CÁC

TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN TÂY GIANG

TỈNH QUẢNG NAM

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục. Mã số: 8140114

Họ và tên học viên: Nguyễn Trung Tâm

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Lê Đình Sơn

Cơ sở đào tạo: Đại học sư phạm, Đại học Đà Nẵng.

1. Những kết quả chính của luận văn

Luận văn đã hệ thống hóa cốt lõi những vấn đề về quản lý phương tiện dạy học và thực trạng

công tác quản lý phương tiện dạy học ở các trường Trung học cơ sở ở huyện Tây Giang, tỉnh

Quảng Nam từ năm 2015 đến năm 2020. Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát thực tiễn, luận

văn đã đề xuất các nhóm biện pháp nhằm giải quyết các hạn chế, yếu kém trong công tác quản lý

phương tiện dạy học ở các trường Trung học cơ sở huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam đáp ứng yêu

cầu đổi mới giáo dục hiện nay.

2. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn

Ý nghĩa khoa học

Đề tài nghiên cứu góp phần làm sáng tỏ cơ sở lý luận, hệ thống hóa các nghiên cứu trong

nước và ngoài nước, xác định được các khái niệm làm cơ sở cho nghiên cứu lý luận về công tác

quản lý phương tiện dạy học ở các trường Trung học cơ sở.

Ý nghĩa thực tiễn

Đánh giá được những điểm mạnh, điểm yếu, đồng thời đề xuất các nhóm biện pháp phù hợp

với thực tiễn và có tính khả thi để quản lý phương tiện dạy học ở các trường Trung học cơ sở huyện

Tây Giang, tỉnh Quảng Nam đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.

3. Hướng nghiên cứu tiếp theo của đề tài: Không

4. Từ khóa: Quản lý Giáo dục; Quản lý Phương tiện dạy học; Phương tiện dạy học; Trường trung

học cơ sở huyện Tây Giang, Tỉnh Quảng Nam.

iii

MANAGEMENT OF TEACHING MEANS IN THE

TAY GIANG SECONDARY SCHOOL

QUANG NAM PROVINCE

Specialized: Education Management. Code: 8140114

Student's full name: Nguyen Trung Tam

Science instructor: Assoc. Dr. Le Dinh Son

Training facilities: University of Education, Danang University.

1. The main results of the thesis

The thesis has systematized the core of teaching media management issues and the situation

of teaching media management in secondary schools in Tay Giang district, Quang Nam province

from 2015 to 2020. On the basis of theoretical research and practical surveys, the dissertation has

proposed groups of measures to address the limitations and weaknesses in the management of

teaching facilities in secondary schools Tay Giang district, Quang Nam province meets the current

requirements of education renovation.

2. The scientific and practical significance of the thesis

Scientific significance

The research topic contributes to elucidate the theoretical basis, systematize domestic and

foreign studies, identify the concepts underlying the theoretical research on the management of

teaching facilities in Vietnam. secondary schools.

Practical significance

Assess the strengths and weaknesses, and propose measures suitable to reality and feasibility

for managing teaching facilities at Tay Giang district secondary schools, Quang Nam province. The

application now requires educational renovation.

3. Further research direction of the topic: No.

4. Keywords: Education Management; Managing Teaching Facilities; Teaching facilities; Tay

Giang District Secondary School, Quang Nam Province.

iv

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

TT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ

1 CBQL Cán bộ quản lý

2 CSVC Cơ sở vật chất

3 CNTT Công nghệ thông tin

4 GD&ĐT Giáo dục và đào tạo

5 CB CB

6 GV Giáo viên

7 GD Giáo dục

8 HS Học sinh

9 KHKT Khoa học kỹ thuật

10 PP Phương pháp

11 PTDH Phương tiện dạy học

12 GDTX Giáo dục thường xuyên

13 THPT Trung học phổ thông

14 THCS Trung học cơ sở

15 TW Trung ương

16 QLGD Quản lý giáo dục

17 XHCN Xã hội chủ nghĩa

v

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu.......................................................................................2

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu................................................................2

4. Giả thuyết khoa học........................................................................................3

5. Nhiệm vụ nghiên cứu .....................................................................................3

6. Phạm vi nghiên cứu........................................................................................3

7. Phương pháp nghiên cứu................................................................................3

8. Cấu trúc luận văn............................................................................................4

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC Ở

TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ............................................................................5

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ..............................................................................5

1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới ....................................................................5

1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam .....................................................................6

1.2. Các khái niệm chính.............................................................................................7

1.2.1. Khái niệm quản lý ....................................................................................7

1.2.2. Quản lý giáo dục.....................................................................................11

1.2.3. Quản lý nhà trường.................................................................................14

1.2.4. Khái niệm phương tiện dạy học .............................................................16

1.2.5. Quản lý phương tiện dạy học .................................................................17

1.3. Hệ thống phương tiện dạy học ở trường trung học cơ sở ..................................17

1.3.1. Vị trí, mục tiêu và nhiệm vụ giáo dục trung học cơ sở ..........................17

1.3.2. Nội dung hệ thống phương tiện dạy học của trường trung học cơ sở....19

1.3.3. Yêu cầu chung về hệ thống PTDH của trường trung học cơ sở.............21

1.4. Quản lý phương tiện dạy học ở trường THCS...................................................22

1.4.1. Nhiệm vụ, quyền hạn của hiệu trưởng trong quản lý PTDH .................22

1.4.2. Nội dung quản lý phương tiện dạy học ở trường THCS........................24

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý phương tiện dạy học ở trường trung

học cơ sở....................................................................................................................27

1.5.1. Yếu tố chủ quan......................................................................................27

1.5.2. Yếu tố khách quan..................................................................................28

Tiểu kết chương 1......................................................................................................29

Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC Ở CÁC

TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN TÂY GIANG TỈNH QUẢNG NAM

...................................................................................................................................30

2.1. Khái quát quá trình khảo sát thực trạng .............................................................30

2.1.1. Mục đích khảo sát...................................................................................30

vi

2.1.2. Nội dung khảo sát...................................................................................30

2.1.3. Đối tượng, địa bàn khảo sát....................................................................30

2.1.4. Phương pháp khảo sát ............................................................................31

2.1.5. Tiến trình, thời gian khảo sát..................................................................32

2.2. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội và giáo dục huyện Tây Giang, tỉnh Quảng

Nam...........................................................................................................................32

2.2.1. Về kinh tế - xã hội ..................................................................................32

2.2.2. Về giáo dục và đào tạo ...........................................................................34

2.3. Thực trạng phương tiện dạy học ở các trường trung học cơ sở huyện Tây Giang,

tỉnh Quảng Nam ........................................................................................................38

2.3.1. Thực trạng đầu tư, trang bị phương tiện dạy học ...................................38

2.3.2. Thực trạng hiệu quả sử dụng phương tiện dạy học ................................42

2.3.3. Đánh giá chung thực trạng .....................................................................44

2.4. Thực trạng quản lý phương tiện dạy học ở các trường trung học cơ sở huyện

Tây Giang, tỉnh Quảng Nam.....................................................................................45

2.4.1. Thực trạng về nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên .......45

2.4.2. Thực trạng quản lý đầu tư, trang bị phương tiện dạy học ......................46

2.4.3. Thực trạng quản lý khai thác, sử dụng phương tiện dạy học .................47

2.4.4. Thực trạng quản lý bảo quản, sửa chữa phương tiện dạy học................48

Tiểu kết chương 2......................................................................................................55

Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC Ở CÁC

TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN TÂY GIANG, TỈNH QUẢNG

NAM .........................................................................................................................57

3.1. Nguyên tắc xác lập các biện pháp.....................................................................57

3.1.1. Đảm bảo tính đồng bộ ...........................................................................57

3.1.2. Đảm bảo tính phù hợp, khả thi ...............................................................57

3.1.3. Đảm bảo tính hiệu quả...........................................................................57

3.2. Các nhóm biện pháp quản lý phương tiện dạy học ở các trường trung học cơ

sở huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam.....................................................................58

3.2.1. Nhóm biện pháp 1: Nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên và học

sinh ............................................................................................................................58

3.2.2. Nhóm biện pháp 2: Quản lý việc đầu tư, trang bị phương tiện dạy học 62

3.2.3. Nhóm biện pháp 3: Quản lý việc khai thác, sử dụng phương tiện dạy học

...................................................................................................................................65

3.2.4. Nhóm biện pháp 4: Quản lý bảo quản, bảo dưỡng phương tiện dạy học

...................................................................................................................................70

3.2.5. Nhóm biện pháp 5: Tổ chức các điều kiện hỗ trợ ..................................74

3.3. Mối quan hệ giữa các nhóm biện pháp .............................................................76

3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất............77

vii

3.4.1. Nội dung, đối tượng, phương pháp khảo nghiệm...................................77

3.4.2. Nhận xét, đánh giá kết quả khảo nghiệm ...............................................77

Tiểu kết chương 3 .....................................................................................................78

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.........................................................................79

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................81

PHỤ LỤC............................................................................................................PL83

QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI (BẢN SAO)

viii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Số hiệu

bảng

Tên bảng Trang

2.1.

Số lượng cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên THCS

khảo sát

31

2.2. Thang điểm đánh giá khảo sát 32

2.3. Hệ thống giáo dục trên địa bàn huyện Tây Giang 35

2.4.

Thống kê chất lượng học lực học sinh trung học cơ sở

huyện Tây Giang từ năm học 2015-2026 đến năm học

2018-2019.

36

2.5.

Thống kê chất lượng hạnh kiểm học sinh trung học cơ sở

huyện Tây Giang từ năm học 2015-2026 đến năm học

2018-2019

37

2.6.

Thống kê số lượng cán bộ, giáo viện nhân viên huyện

Tây Giang

38

2.7.

Thống kê số lượng học sinh và phòng thí nghiệm, thực

hành, máy chiếu, máy tính và tivi học kỳ I năm học

2019-2020

40

2.8.

Đánh giá mức độ sử dụng phương tiện dạy - học của giáo

viên ở các trường trung học cơ sở.

43

2.9.

Đánh giá mức độ ứng dụng CNTT trong hoạt động dạy

học của giáo viên ở các trường THCS

43

2.10.

Nhận thức của CBQL, GV về vai trò của PTDH trong

việc nâng cao chất lượng giáo dục

45

2.11. Thực trạng quản lý đầu tư, trang bị PTDH 46

2.12. Thực trạng quản lý việc khai thác, sử dụng PTDH 47

2.13. Thực trạng bảo quản, sửa chữa PTDH 48

2.14. Thực trạng việc tự tạo PTDH 49

2.15. Thực trạng việc huy động các nguồn lực tài chính 50

2.16. Quản lý việc khai thác và sử dụng CNTT trong dạy học 52

3.1. Tính cần thiết và tính khả thi của các nhóm biện pháp 77

ix

DANH MỤC CÁC HÌNH VÀ BIỂU ĐỒ

Số hiệu hình

và biểu đồ

Tên hình và biểu đồ Trang

1.1. Cấu trúc hệ thống quản lý 10

1.2.

Quản lý các thành tố của quá trình dạy học (giáo

dục)

15

2.1.

Số lượng cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên

THCS khảo sát

31

2.2.

Thống kê chất lượng học lực học sinh trung học cơ

sở huyện Tây Giang từ năm học 2015-2016 đến

năm học 2018-2019

36

2.3.

ống kê chất lượng hạnh kiểm học sinh trung học cơ

sở huyện Tây Giang từ năm học 2015-2066 đến

năm học 2018-2019

37

2.4. Thực trạng mức độ thực hiện việc tự tạo PTDH 49

2.5.

Thực trạng mức độ thực hiện việc huy động các

nguồn lực tài chính

51

3.1.

Tính cần thiết và tính khả thi của các nhóm biện

pháp

77