Quản lý phát triển năng lực sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học cho giáo viên tiểu học huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN THỊ NGỌC ANH

QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC SỬ DỤNG CÔNG NGHỆ

THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC CHO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC

HUYỆN BÁT XÁT, TỈNH LÀO CAI

Ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 8140114

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền

THÁI NGUYÊN - 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn: “Quản lý phát triển năng lực sử dụng

công nghệ thông tin trong dạy học cho giáo viên tiểu học huyện Bát Xát,

tỉnh Lào Cai” là công trình nghiên cứu của riêng tôi.

Các số liệu có nguồn gốc rõ ràng, tuân thủ đúng nguyên tắc và kết quả

nghiên cứu là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác.

Thái Nguyên, tháng 12 năm 2020

Tác giả

Nguyễn Thị Ngọc Anh

ii

LỜI CẢM ƠN

Bằng tấm lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin được gửi lời cảm ơn đến Ban

Giám hiệu, Phòng Đào tạo, Khoa Tâm lý - Giáo dục Trường Đại học Sư phạm -

Đại học Thái Nguyên cùng với các thầy cô tham gia giảng dạy chuyên ngành

Cao học Quản lí giáo dục.

Đặc biệt xin bày tỏ lòng tri ân sâu sắc đến PGS.TS. Nguyễn Thị Thanh

Huyền - Cán bộ hướng dẫn, người luôn cảm thông, chia sẻ những khó khăn của

học viên, khích lệ, động viên, nhiệt tình hướng dẫn học viên trong quá trình

nghiên cứu luận văn tốt nghiệp.

Xin chân thành cảm ơn Phòng GD&ĐT huyện Bát Xát tỉnh Lào Cai, Ban

Giám hiệu, cán bộ, giáo viên các trường tiểu học trên địa bàn huyện Bát Xát đã tạo

điều kiện, ủng hộ giúp tôi điều tra, thu thập số liệu trong quá trình nghiên cứu.

Xin gửi lời cảm tạ đến tất cả những người thân trong gia đình, bạn bè,

đồng nghiệp luôn nhiệt tâm ủng hộ tôi trong suốt chặng đường đã qua.

Thái Nguyên, tháng 12 năm 2020

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Ngọc Anh

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN.................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ......................................................................................................ii

MỤC LỤC...........................................................................................................iii

DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT...........................................................viii

DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH ......................................................................ix

PHẦN MỞ ĐẦU ................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................3

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.................................................................3

4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu của đề tài..........................................................3

5. Giả thuyết khoa học.........................................................................................3

6. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................4

7. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................4

8. Cấu trúc luận văn.............................................................................................5

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN NĂNG

LỰC SỬ DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC

CHO GIÁO VIÊN TRƯỜNG TIỂU HỌC .............................................7

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề.......................................................................7

1.1.1. Những nghiên cứu về năng lực công nghệ thông tin.................................7

1.1.2. Nghiên cứu về quản lý phát triển năng lực sử dụng công nghệ thông tin

trong dạy học cho giáo viên..........................................................................8

1.2. Một số khái niệm công cụ của đề tài..............................................................13

1.2.1. Công nghệ thông tin ................................................................................13

1.2.2. Năng lực, năng lực sử dụng công nghệ thông tin....................................14

1.2.3. Phát triển năng lực sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học cho

giáo viên ....................................................................................................16

1.2.4. Quản lý, quản lý phát triển năng lực sử dụng công nghệ thông tin

trong dạy học cho giáo viên .......................................................................17

iv

1.3. Phát triển năng lực sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học cho

giáo viên tiểu học.......................................................................................19

1.3.1. Cấu trúc của năng lực công nghệ thông tin trong dạy học của giáo viên

tiểu học.......................................................................................................19

1.3.2. Mục tiêu phát triển năng lực sử dụng CNTT trong dạy học cho giáo

viên tiểu học...............................................................................................22

1.3.3. Nội dung phát triển năng lực sử dụng CNTT trong dạy học cho giáo

viên tiểu học...............................................................................................22

1.3.4. Con đường phát triển năng lực sử dụng CNTT trong dạy học cho

giáo viên tiểu học.......................................................................................24

1.4. Quản lý phát triển năng lực sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học

cho giáo viên tiểu học................................................................................26

1.4.1. Lập kế hoạch phát triển năng lực sử dụng công nghệ thông tin trong

dạy học cho giáo viên tiểu học ..................................................................26

1.4.2. Tổ chức thực hiện phát triển năng lực sử dụng công nghệ thông tin

trong dạy học cho giáo viên tiểu học.........................................................27

1.4.3. Chỉ đạo triển khai phát triển năng lực sử dụng công nghệ thông tin

trong dạy học cho giáo viên tiểu học.........................................................28

1.4.4. Kiểm tra đánh giá hoạt động phát triển năng lực sử dụng công nghệ

thông tin trong dạy học cho giáo viên tiểu học .........................................29

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý phát triển năng lực sử dụng công

nghệ thông tin trong dạy học cho giáo viên tiểu học ................................30

1.5.1. Các yếu tố chủ quan.................................................................................30

1.5.2. Các yếu tố khách quan.............................................................................31

Kết luận chương 1..............................................................................................33

Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC SỬ

DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC CHO

GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN BÁT XÁT,

TỈNH LÀO CAI.......................................................................................34

v

2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, giáo dục huyện Bát Xát,

tỉnh Lào Cai ................................................................................................34

2.1.1. Về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ....................................................34

2.1.2. Khái quát về giáo dục huyện Bát Xát, Lào Cai.......................................35

2.2. Khái quát về khảo sát thực trạng ...............................................................36

2.2.1. Mục tiêu khảo sát.....................................................................................36

2.2.2. Nội dung khảo sát....................................................................................37

2.2.3. Đối tượng khảo sát...................................................................................37

2.2.4. Phương pháp khảo sát..............................................................................37

2.2.5. Cách thức xử lý kết quả khảo sát.............................................................37

2.3. Thực trạng năng lực sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học của

giáo viên các trưởng tiểu học huyện Bát Xát tỉnh Lào Cai .......................38

2.4. Thực trạng phát triển năng lực sử dụng công nghệ thông tin trong dạy

học cho giáo các trường tiểu học huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai ................41

2.4.1. Thực trạng nhận thức của CBNQL, GV về sự cần thiết phải phát

triển năng lực sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học cho giáo các

trường tiểu học...........................................................................................41

2.4.2. Thực trạng nội dung phát triển năng lực sử dụng công nghệ thông tin

trong dạy học cho giáo các trường tiểu học ..............................................42

2.4.3. Thực trạng con đường phát triển năng lực sử dụng công nghệ thông

tin trong dạy học cho giáo các trường tiểu học .........................................45

2.5. Thực trạng quản lý phát triển năng lực sử dụng công nghệ thông tin trong

dạy học cho giáo các trường tiểu học huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai...............46

2.5.1. Thực trạng lập kế hoạch phát triển năng lực sử dụng công nghệ thông

tin trong dạy học cho giáo viên các trường tiểu học .................................46

2.5.2. Thực trạng tổ chức thực hiện phát triển năng lực sử dụng công nghệ

thông tin trong dạy học cho giáo viên các trường tiểu học .......................47

2.5.3. Thực trạng chỉ đạo triển khai phát triển năng lực sử dụng công nghệ

thông tin trong dạy học cho giáo viên các trường tiểu học .......................50

vi

2.5.4. Thực trạng kiểm tra đánh giá hoạt động phát triển năng lực sử dụng

công nghệ thông tin trong dạy học cho giáo viên các trường tiểu học .....52

2.6. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý phát triển năng lực sử

dụng công nghệ thông tin trong dạy học cho giáo viên các trường tiểu

học huyện Bát Xát .....................................................................................53

2.7. Đánh giá về chung thực trạng quản lý phát triển năng lực sử dụng công

nghệ thông tin trong dạy học cho giáo viên các trường tiểu học huyện

Bát Xát, Lào Cai........................................................................................55

2.7.1. Những ưu điểm........................................................................................55

2.7.2. Những tồn tại, hạn chế.............................................................................57

2.7.3. Nguyên nhân............................................................................................58

Kết luận chương 2..............................................................................................59

Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG NĂNG LỰC SỬ

DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN TRONG DẠY HỌC CHO

GIÁO VIÊN CÁC TRƯỞNG TIỂU HỌC HUYỆN BÁT XÁT

TỈNH LÀO CAI.......................................................................................60

3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ..............................................................60

3.1.1. Nguyên tắt đảm bảo tính mục tiêu...........................................................60

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ............................................................60

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống..........................................................61

3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn..........................................................62

3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi.............................................................63

3.2. Các biện pháp quản lý phát triển năng lực sử dụng CNTT trong dạy

học cho giáo viên các trường tiểu học huyện Bát Xát tỉnh Lào Cai .........64

3.2.1. Tổ chức đánh giá nhu cầu phát triển năng lực sử dụng CNTT trong DH

của GV các trường tiểu học huyện Bát Xát.................................................64

3.2.2. Biện pháp 2: Cụ thể hóa khung năng lực sử dụng công nghệ thông tin

trong dạy học phù hợp với giáo viên tiểu học huyện Bát Xát...................67

3.2.3. Chỉ đạo đa dạng con đường phát triển năng lực sử dụng CNTT trong

dạy học cho giáo viên các trường tiểu học huyện Bát Xát........................70

vii

3.2.4. Biện pháp 4: Hiện đại hóa hạ tầng công nghệ thông tin và xây dựng

môi trường ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học cho giáo viên

các trường tiểu học ....................................................................................72

3.2.5. Giám sát chặt chẽ hoạt động đánh giá kết quả và quá trình phát triển

năng lực sử dụng CNTT trong DH cho GV các trường TH huyện Bát Xát...74

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp.................................................................77

3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp ..........................78

3.4.1. Khái quát chung về khảo nghiệm............................................................78

3.4.2. Khảo nghiệm mức độ cần thiết của các biện pháp đã đề xuất ................78

Kết luận chương 3..............................................................................................82

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .................................................................83

1. Kết luận..........................................................................................................83

2. Khuyến nghị...................................................................................................85

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................87

PHỤ LỤC .........................................................................................................89

viii

DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT

CBQL : Cán bộ quản lý

CNTT : Công nghệ thông tin

CNTT-TT : Công nghệ thông tin – Truyền thông

DH : Dạy học

GDĐT : Giáo dục đào tạo

GV : Giáo viên

GVTH : Giáo viên tiểu học

NL : Năng lực

TH : Tiểu học

UDCTTT : Ứng dụng công nghệ thông tin

ix

DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH

Bảng:

Bảng 1.1. Hệ thống năng lực thành phần của khung năng lực CNTT

trong dạy học đối với giáo viên tiểu học.........................................20

Bảng 2.1. Thang đo khoảng theo giá trị trung bình.........................................38

Bảng 2.2. Đánh giá của CBQL, và tự đánh giá của GV các trường tiểu

học về thực trạng năng lực sử dụng công nghệ thông tin trong

dạy học của giáo viên ......................................................................39

Bảng 2.3. Thực trạng nhận thức của CBQL, GV về vai trò của năng lực

sử dụng CNTT trong dạy học..........................................................41

Bảng 2.4. Thực trạng mức độ thực hiện các nội dung phát triển năng lực

sử dụng công nghệ thông tin trong dạy học cho giáo viên .............43

Bảng 2.5. Đánh giá của CBQL, GV trường TH về thực trạng thực hiện

các con đường phát triển năng lực sử dụng công nghệ thông

tin trong dạy học cho giáo các trường tiểu học...............................45

Bảng 2.6. Đánh giá của CBQL trường TH về thực trạng lập kế hoạch

phát triển nămg lực sử dụng CNTT trong DH cho GV các

trường TH........................................................................................46

Bảng 2.7. Thực trạng tổ chức hoạt động phát triển năng lực sử dụng

CNTT trong DH cho GV các trường TH huyện Bát Xát................48

Bảng 2.8. Đánh giá của CBQL về thực trạng chỉ đạo triển khai hoạt

động phát triển năng lực sử dụng công nghệ thông tin trong

dạy học cho giáo viên các trường tiểu học huyện Bát Xát..............50

Bảng 2.9. Thực trạng kiểm tra - đánh giá hiệu quả của hoạt động phát

triển năng lực sử dụng CNTT trong DH cho GV các trường

tiểu học ............................................................................................52

Bảng 2.10. Đánh giá của CBQL, GV trường TH về thực trạng các yếu tố

ảnh hưởng đến quản lý phát triển năng lực sử dụng công nghệ

thông tin trong dạy học cho giáo viên các trường tiểu học.............54

Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp đề xuất ......79

Bảng 3.2. Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp đề xuất.........80

Hình:

Hình 3.1. Mô hình nội dung khung năng lực CNTT.......................................68

Hình 3.2. Mô hình nội dung năng lực thành phần ..........................................69