Quản lý nợ thuế trên địa bàn thị xã Phổ Yên tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THỊ BÍCH NGỌC

QUẢN LÝ NỢ THUẾ TRÊN ĐỊA BÀN

THỊ XÃ PHỔ YÊN TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2021

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THỊ BÍCH NGỌC

QUẢN LÝ NỢ THUẾ TRÊN ĐỊA BÀN

THỊ XÃ PHỔ YÊN TỈNH THÁI NGUYÊN

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thành Vũ

THÁI NGUYÊN - 2021

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi, chưa

công bố tại bất kỳ nơi nào, mọi số liệu sử dụng trong luận văn này là những thông

tin xác thực.

Tôi xin chịu mọi trách nhiệm về lời cam đoan của mình.

Thái Nguyên, tháng năm 2020

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Bích Ngọc

ii

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Nguyễn Thành Vũ, người đã tận

tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành

luận văn.

Tôi xin trân trọng cảm ơn các thầy giáo, cô giáo khoa Kinh tế, khoa Sau Đại

học - Trường Đại học Kinh tế & Quản trị Kinh doanh Thái Nguyên - Đại học Thái

Nguyên đã đóng góp nhiều ý kiến quý báu giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu,

hoàn thành luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn tới Ban lãnh đạo, các bạn bè đồng nghiệp, đã tạo

điều kiện giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này.

Do bản thân còn nhiều hạn chế nên luận văn không tránh khỏi những thiếu

sót, tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của các thầy cô giáo và các bạn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng năm 2020

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Bích Ngọc

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN........................................................................................................... ii

MỤC LỤC................................................................................................................ iii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.................................................................................. vi

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU .......................................................................... vii

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................8

1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................8

2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài .............................................................................10

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.........................................................................10

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ..............................................................11

5. Kết cấu của Luận văn............................................................................................11

CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ NỢ THUẾ .12

1.1. Cơ sở lý luận về quản lý nợ thuế........................................................................12

1.1.1. Các khái niệm..................................................................................................12

1.1.2. Đặc điểm của thuế và nợ thuế .........................................................................16

1.1.3. Phân loại nợ thuế.............................................................................................20

1.1.4. Sự cần thiết và vai trò của công tác quản lý nợ thuế.......................................23

1.1.5. Quy trình quản lý nợ thuế ...............................................................................24

1.1.6. Những yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nợ thuế ................................................33

1.2. Cơ sở thực tiễn về quản lý nợ thuế tại các địa phương......................................35

1.2.1. Kinh nghiệm quản lý nợ thuế tại Thành phố Việt Trì – tỉnh Phú Thọ............35

1.2.2. Kinh nghiệm quản lý nợ thuế tại Thành phố Cà Mau – tỉnh Cà Mau.............37

1.2.3. Kinh nghiệm quản lý nợ thuế tại Đô Lương – tỉnh Nghệ An .........................39

1.2.4 Bài học kinh nghiệm cho Chi cục thuế khu vực Phổ Yên – Phú Bình ...........40

CHƢƠNG 2 PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...................................................42

2.1 Câu hỏi nghiên cứu .............................................................................................42

2.2. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................42

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ......................................................................42

2.2.2. Phương pháp tổng hợp, xử lý số liệu ..............................................................44

iv

2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin ....................................................................45

2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu.......................................................................46

CHƢƠNG 3 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NỢ THUẾ TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ

PHỔ YÊN.................................................................................................................49

3.1. Tổng quan về địa bàn thị xã Phổ Yên ................................................................49

3.1.1. Vấn đề địa lý, hành chính................................................................................49

3.1.2. Tình hình dân cư .............................................................................................49

3.1.3. Về lĩnh vực kinh tế..........................................................................................50

3.2. Tổng quan về Chi cục thuế khu vực Phổ Yên - Phú Bình .................................51

3.2.1. Cơ cấu tổ chức bộ máy, nhân sự của Chi cục thuế khu vực Phổ Yên - Phú

Bình ...........................................................................................................................51

3.2.2. Chức năng, nhiệm vụ của Chi cục thuế khu vực Phổ Yên - Phú Bình ...........53

3.3. Tổng quan công tác quản lý thuế tại trên địa bàn thị xã Phổ Yên ....................55

3.3.1. Kết quả thực hiện kế hoạch.............................................................................55

3.3.2. Kết quả về thu thuế .........................................................................................57

3.3.3. Kết quả về quản lý nợ thuế trên địa bàn thị xã Phổ Yên.................................59

3.4. Thực trạng công tác quản lý nợ thuế trên địa bàn thị xã Phổ Yên.....................61

3.4.1 Xây dựng chỉ tiêu thu tiền nợ thuế...................................................................61

3.4.2. Công tác đôn đốc và xử lý nợ thuế..................................................................71

3.4.3. Công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động quản lý nợ thuế .................................81

3.5. Nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý nợ thuế..............................................83

3.5.1. Yếu tố thuộc về chính sách thuế .....................................................................83

3.5.2. Yếu tố thuộc về cơ quan thuế..........................................................................85

3.5.3. Ảnh hưởng từ phía đối tượng nộp thuế...........................................................88

3.6. Đánh giá chung về công tác quản lý nợ thuế ở Chi cục thuế khu vực Phổ Yên -

Phú Bình....................................................................................................................90

3.6.1. Những kết quả đạt được ..................................................................................90

3.6.2. Những hạn chế còn tồn tại ..............................................................................92

3.6.3. Nguyên nhân hạn chế ......................................................................................94

v

CHƢƠNG 4 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ NỢ THUẾ

TẠI ĐỊA BÀN THỊ XÃ PHỔ YÊN........................................................................96

4.1. Quan điểm trong công tác quản lý nợ thuế tại Chi cục thuế khu vực Phổ Yên -

Phú Bình....................................................................................................................96

4.2. Giải pháp hoàn thiện quản lý nợ thuế tại khu vực thị xã Phổ Yên ....................97

4.2.1 Hoàn thiện quy trình quản lý nợ thuế và cưỡng chế nợ thuế ...........................97

4.2.2. Hoàn thiện bộ máy quản lý nợ thuế ................................................................99

4.2.3. Đảm bảo phối hợp giữa bộ phận quản lý nợ với những bộ phận có liên quan

trong quản lý nợ và đôn đốc thu nộp thuế...............................................................100

4.2.4. Tăng cường phối hợp với các ban, ngành và tham mưu cho chính quyền địa

phương.....................................................................................................................101

4.2.5. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền và hỗ trợ NNT..........................................101

4.2.6. Đẩy mạnh công tác ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý nợ ...........102

4.2.7. Nâng cao năng lực cán bộ quản lý nợ thuế ...................................................102

4.2.8. Nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật thuế của người nộp thuế và trách nhiệm

của cán bộ, công chức ngành thuế ..........................................................................103

4.2.9. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra thuế...............................................103

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ..............................................................................105

1. Kết luận ...............................................................................................................105

2. Kiến nghị.............................................................................................................106

2.1. Kiến nghị với UBND thị xã Phổ Yên ..............................................................106

2.2. Kiến nghị với Cục thuế tỉnh Thái Nguyên .......................................................106

TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................108

PHỤ LỤC...............................................................................................................110

vi

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

CQT Cơ quan thuế

ĐKKD Đăng kí kinh doanh

ĐTNT Đối tượng nộp thuế

GTGT Giá trị gia tăng

KBNN Kho bạc nhà nước

NNT Người nộp thuế

NSNN Ngân sách nhà nước

NHTM Ngân hàng thương mại

QLN & CCN Quản lý nợ & Cưỡng chế nợ

QLNT Quản lý nợ thuế

SXKD Sản xuất kinh doanh

TCTD Tổ chức tín dụng

TNCN Thu nhập cá nhân

TNDN Thu nhập doanh nghiệp

NQD Ngoài quốc doanh

CNTT Công nghệ thông tin

DN Doanh nghiệp

KV Khu vực

UBND Ủy ban nhân dân

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

Bảng 3.1: Tình hình nợ thuế trên địa bàn thị xã Phổ Yên phân theo sắc thuế..........64

Bảng 3.2: Tình hình nợ thuế trên địa bàn thị xã Phổ Yên phân theo loại hình doanh

nghiệp ......................................................................................................66

Bảng 3.3: Tình hình nợ thuế trên địa bàn thị xã Phổ Yên phân theo loại hình doanh

nghiệp ......................................................................................................67

Bảng 3.4: Chỉ tiêu thu nợ thuế trên địa bàn thị xã Phổ Yên giai đoạn 2017 – 201968

Bảng 3.5: Đánh giá hoạt động xây dựng kế hoạch thu tiền nợ thuế .........................70

Bảng 3.6: Tình hình nhân sự làm công tác quản lý nợ thuế của Chi cục Thuế khu

vực Phổ Yên - Phú Bình ..........................................................................72

Bảng 3.7: Phân loại nợ thuế theo tính chất nợ ..........................................................74

Bảng 3.9: Đánh giá hoạt động đôn đốc xử lý nợ thuế...............................................79

Bảng 3.10: Đánh giá hoạt động thanh tra kiểm tra quản lý nợ thuế .........................82

Bảng 3.11: Đánh giá của cán bộ thuế về chính sách thuế hiện tại............................84

Bảng 3.12: Trình độ chuyên môn nghề nghiệp của nhân viên thuế..........................86

Bảng 3.12: Cơ sở vật chất hệ thống phần mềm kỹ thuật phục vụ cho quản lý thuế .88

8

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Thuế là nguồn thu chủ yếu của Ngân sách Nhà nước (NSNN), có tác động

ảnh hưởng sâu rộng tới mọi lĩnh vực của nền kinh tế, đóng vai trò quan trọng trong

việc huy động nguồn lực và tạo môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi nhằm đạt

các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội bền vững. Nhà nước sử dụng thuế như là một

công cụ hiệu quả để thực hiện được chức năng, nhiệm vụ của mình cũng như điều

tiết nền kinh tế đất nước, hỗ trợ các doanh nghiệp thúc đẩy sản xuất kinh doanh

(SXKD) tạo nguồn thu đảm bảo nhu cầu chi tiêu chung của đất nước, giải quyết các

vấn đề an sinh xã hội, góp phần bảo đảm xã hội dân chủ, công bằng, văn minh. Với

tầm quan trọng như vậy, Nhà nước không ngừng quan tâm, đưa ra nhiều cải cách về

chính sách thuế để đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế. Tuy nhiên một hệ thống chính

sách thuế tốt chỉ có thể phát huy tác dụng khi có một hệ thống quản lý thuế phù hợp,

hiệu quả. Mục tiêu chính của hệ thống quản lý thuế hiện đại trên thế giới là tối ưu

hoá các khoản thu thuế và các khoản phải thu khác, phù hợp với luật pháp đồng thời

đảm bảo củng cố được niềm tin của người nộp thuế (NNT) vào hệ thống thuế. Một

mặt của mục tiêu này là tăng cường các dịch vụ hỗ trợ NNT để nâng cao sự tuân thủ

tự giác của NNT; mặt khác là Cơ quan thuế (CQT) phát hiện các trường hợp không

tuân thủ và có các biện pháp trừng phạt một cách nghiêm minh, đảm bảo công bằng

và tạo sự tin cậy của NNT.

Trong thời gian qua, công tác quản lý thuế ở Việt Nam đã đạt được những

thành tựu to lớn, thúc đẩy nền kinh tế phát triển vượt bậc, nhưng bên cạnh đó vẫn

còn tồn tại nhiều hạn chế, thiếu sót cần được khắc phục. Một trong những hạn chế

đó là tình hình nợ đọng thuế của các doanh nghiệp đã khiến cho NSNN bị thất thu.

Chính vì vậy, trong hoạt động thực tiễn, cùng với việc triển khai thực hiện Luật

Quản lý thuế, ngành thuế phải chuyển đổi và kiện toàn hệ thống bộ máy quản lý

thuế theo mô hình chức năng, bao gồm các bộ phận chính: Tuyên truyền – hỗ trợ

NNT; Kê khai kế toán thuế; Quản lý nợ và cưỡng chế thuế; Thanh tra, kiểm tra đối

tượng nộp thuế (ĐTNT) và Kiểm tra nội bộ. Trong đó, Quản lý nợ và cưỡng chế nợ

9

thuế là một trong những chức năng chính và cơ bản xuyên suốt quá trình quản lý

thuế, giúp nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật thuế của ĐTNT, đảm bảo thu đúng,

thu đủ, thu kịp thời tiền thuế cho NSNN, chống thất thu thuế và đảm bảo công bằng

giữa các ĐTNT trong việc thu nộp thuế. Quản lý được tình trạng nợ đọng thuế và

kết quả đem lại từ việc đôn đốc thu hồi nợ thuế có tác động sâu sắc tới công tác

quản lý thuế, tạo sự chuyển động mạnh mẽ cả từ phía ĐTNT và cơ quan quản lý

thuế, là một trong những thước đo cơ bản để đánh giá chất lượng và hiệu quả của

công tác quản lý thuế.

Trong bối cảnh chung nền kinh tế hội nhập quốc tế, Thị xã Phổ Yên là cực

kinh tế trọng điểm phía nam của tỉnh Thái Nguyên cũng đã và đang triển khai công

tác quản lý thuế nói chung, trong đó có công tác quản lý nợ thuế, cưỡng chế nợ

thuế. Những năm qua ở Chi cục thuế khu vực Phổ Yên - Phú Bình, việc triển khai

công tác này trong thực tiễn đã đem lại nhiều kết quả tích cực song vẫn còn gặp

nhiều tồn tại, vướng mắc như cơ chế chính sách còn chưa đồng bộ, cơ chế quản lý

chưa đáp ứng được yêu cầu, một bộ phận cán bộ thuế trình độ còn hạn chế nên đã

để tình trạng NNT cố tình không nộp thuế còn diễn ra, nhiều khoản nợ thuế tồn tại

nhiều năm chưa có khả năng thu hồi, nhiều đối tượng không còn hoạt động ở địa chỉ

đã đăng ký với cơ quan quản lý. Việc xử lý các khoản nợ ảo, nợ không chính xác đã

chuyển biến tuy nhiên vẫn còn chậm; công tác lập kế hoạch thu nợ hàng năm, công

tác phân tích những yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý nợ còn bị hạn chế.

Trong khi tình hình kinh tế không khởi sắc, các doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn

trong kinh doanh, ý thức của NNT lại chưa cao cũng là nguyên nhân dẫn đến tình

trạng trốn thuế, chiếm dụng tiền thuế vẫn diễn ra ngày càng nhiều, gây thất thu lớn

cho NSNN.

Xuất phát từ những tồn tại trong công tác quản lý nợ thuế nêu trên đòi hỏi

Chi cục thuế khu vực Phổ Yên - Phú Bình phải tìm giải pháp để đôn đốc thu hồi,

giảm tình trạng nợ đọng thuế, trốn thuế, chiếm dụng tiền thuế. Đây là yêu cầu cấp

bách nhằm tăng thu cho NSNN, đồng thời để công tác quản lý nợ thuế nói riêng và

công tác quản lý thuế nói chung thực sự hiệu quả, đảm bảo công bằng giữa NNT và

kích thích hoạt động sản xuất kinh doanh phát triển.