Quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Chợ Đồn tỉnh Bắc Kạn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NÔNG THỊ BÍCH THẢO

QUẢN LÝ ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN

TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN

ĐỊA BÀN HUYỆN CHỢ ĐỒN TỈNH BẮC KẠN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NÔNG THỊ BÍCH THẢO

QUẢN LÝ ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN

TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN

ĐỊA BÀN HUYỆN CHỢ ĐỒN TỈNH BẮC KẠN

Ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Trần Chí Thiện

THÁI NGUYÊN - 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan những ý tưởng, nội dung đã trình bày trong luận văn

này là những kiến thức của bản thân tác giả tiếp thu trong quá trình học tập,

tham khảo, nghiên cứu tài liệu, là kết quả của sự phân tích, tổng hợp các tư liệu

cũng như kinh nghiệm của bản thân qua quá trình thực tế tại địa phương và

dưới sự hướng dẫn, gợi ý của PGS.TS.Trần Chí Thiện.

Những nội dung thông tin trích dẫn trong luận văn đã được trích dẫn tuân

thủ theo quy định.

Thái Nguyên, tháng 8 năm 2020

Tác giả

Nông Thị Bích Thảo

ii

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin chân thành cảm ơn các giảng viên của Trường Đại học Kinh tế

& QTKD Thái Nguyên đã tận tình giảng dạy và hướng dẫn trong quá trình học

tập và nghiên cứu. Xin cảm ơn các đồng chí lãnh đạo UBND huyện Chợ Đồn,

Ban quản lý dự án Đầu tư xây dựng huyện Chợ Đồn đã giúp đỡ, cung cấp tài

liệu, đóng góp nhiều ý kiến cho nội dung nghiên cứu của đề tài và sự động viên

khích lệ từ phía gia đình và những người bạn.

Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS.Trần Chí Thiện người

đã tận tình và trực tiếp hướng dẫn giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn này.

Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong quá trình thực hiện, song luận văn không

thể tránh khỏi những thiếu sót, tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của

quý thầy cô, các bạn đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn.

Xin chân thành cảm ơn!

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ..............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................vii

DANH MỤC CÁC HÌNH VÀ BẢNG.............................................................ix

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 2

4. Ý nghĩa khoa học của Luận văn.................................................................... 3

5. Bố cục của luận văn ...................................................................................... 3

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ ĐẦU

TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ

NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN CẤP HUYỆN........................................................ 5

1.1. Cơ sở lý luận về quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân

sách nhà nước trên địa bàn cấp huyện .............................................................. 5

1.1.1. Một số khái niệm..................................................................................... 5

1.1.2. Đặc điểm hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách

nhà nước ............................................................................................................ 7

1.1.3. Vai trò của đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn ngân sách

nhà nước ........................................................................................................... 9

1.1.4. Khái niệm và tầm quan trọng của quản lý đầu tư xây dựng cơ bản

bằng nguồn vốn ngân sách nhà nước .............................................................. 10

1.1.5. Nội dung quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách

nhà nước trên địa bàn cấp huyện..................................................................... 16

1.1.6. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn

vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn cấp huyện............................................. 28

iv

1.2. Cơ sở thực tiễn ......................................................................................... 31

1.2.1. Kinh nghiệm quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân

sách nhà nước ở một số địa phương................................................................ 31

1.2.2. Bài học kinh nghiệm đối với huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn ............... 34

Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................. 36

2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 36

2.2. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 36

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin............................................................. 36

2.2.2. Phương pháp tổng hợp và xử lý số liệu ................................................. 38

2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin........................................................... 38

2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu ............................................................. 38

2.3.1. Các chỉ tiêu nghiên cứu trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư ...................... 39

2.3.2.Các chỉ tiêu nghiên cứu trong giai đoạn thực hiện đâu tư ...................... 39

2.3.3. Các chỉ tiêu về hoạt động giám sát, thanh tra........................................ 40

Chương 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ ĐẦU TƯ XÂY

DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN

ĐỊA BÀN HUYỆN CHỢ ĐỒN, TỈNH BẮC KẠN..................................... 41

3.1. Đặc điểm tự nhiên và điều kiện kinh tế - xã hội huyện Chợ Đồn............ 41

3.1.1. Đặc điểm tự nhiên - kinh tế, xã hội....................................................... 41

3.2. Tổ chức bộ máy quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân

sách trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn............................................ 44

3.3. Thực trạng công tác quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân

sách trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn............................................ 48

3.3.1. Quản lý quy hoạch và phân bổ đầu tư................................................... 48

3.3.2. Quản lý thẩm định dự án đầu tư............................................................. 55

3.3.3. Quản lý đấu thầu ................................................................................... 57

3.3.4. Quản lý công tác đền bù giải phóng mặt bằng...................................... 59

3.3.5. Công tác giải ngân vốn.......................................................................... 61

v

3.3.6. Công tác quản lý thi công công trình xây dựng.................................... 66

3.3.7. Quyết toán dự án ................................................................................... 74

3.3.8. Thanh tra, kiểm tra ................................................................................ 76

3.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ vốn

ngân sách trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn ................................... 79

3.4.1. Nhân tố khách quan............................................................................... 79

3.4.2. Nhân tố chủ quan .................................................................................. 80

3.5. Đánh giá chung về quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ vốn ngân sách

trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn .................................................... 83

3.5.1. Kết quả đạt được ................................................................................... 83

3.5.2. Những hạn chế ...................................................................................... 84

3.5.3. Nguyên nhân của hạn chế ..................................................................... 87

Chương 4: MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ, ĐẦU

TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ

NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN CHỢ ĐỒN, TỈNH BẮC KẠN ........... 90

4.1. Định hướng và mục tiêu tăng cường quản lý đầu tư xây dựng cơ bản

từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc

Kạn giai đoạn 2020 - 2030.............................................................................. 90

4.1.1. Định hướng............................................................................................ 90

4.1.2. Mục tiêu................................................................................................. 91

4.2. Một số giải pháp nhằm tăng cường quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ

nguồn vốn ngân sách nhà nước ....................................................................... 92

4.2.1. Xác định chủ trương đầu tư, công tác lập kế hoạch và phân bổ vốn

đầu tư............................................................................................................... 92

4.2.2. Nâng cao chất lượng thẩm định và phê duyệt dự án............................. 94

4.2.3. Chấn chỉnh và đổi mới công tác đấu thầu............................................. 97

4.2.4. Thực hiện tốt công tác giải phóng mặt bằng xây dựng......................... 98

4.2.5. Đẩy nhanh tiến độ giải ngân, thanh toán vốn đầu tư. ........................... 99

vi

4.2.6. Đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng quyết toán dự án ............. 100

4.2.7. Tăng cường kiểm tra, giám sát, thanh tra quản lý đầu tư xây dựng

cơ bản............................................................................................................ 101

4.3. Một số kiến nghị..................................................................................... 103

4.3.1. Kiến nghị với trung ương.................................................................... 103

4.3.2. Kiến nghị với tỉnh Bắc Kạn ................................................................ 103

KẾT LUẬN.................................................................................................. 104

TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 106

PHIẾU ĐIỀU TRA...................................................................................... 109

vii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

STT Ký hiệu Nguyên nghĩa

1 XDCB Xây dựng cơ bản

2 NSNN Ngân sách nhà nước

3 HĐND Hội đồng nhân dân

4 TSCĐ Tài sản cố định

5 KT-XH Kinh tế- Xã hội

6 CNH, HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

7 UBND Ủy ban nhân dân

8 NSTW Ngân sách trung ương

9 NSĐP Ngân sách địa phương

10 ĐTXDCB Đầu tư xây dựng cơ bản

11 KBNN Kho bạc nhà nước

12 TĐC Tái định cư

viii

ix

DANH MỤC CÁC HÌNH VÀ BẢNG

Hình 3.1. Bộ máy quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn NSNN

huyện Chợ Đồn tỉnh Bắc Kạn ....................................................... 45

Bảng 3.1. Kế hoạch phân bổ nguồn vốn ĐTXDCB ...................................... 52

Bảng 3.2. Tình hình đầu tư theo kế hoạch vốn phân theo lĩnh vực đầu tư.... 53

Bảng 3.3. Kết quả đánh giá về lập kế hoạch và phân bổ quản lý đầu tư xây

dựng cơ bản bằng vốn NSNN trên địa bàn tỉnh huyện Chợ Đồn ...... 54

Bảng 3.4. Tình hình phê duyệt dự án được bố trí vốn................................... 55

Bảng 3.5. Đánh giá công tác thẩm định dự án đầu tư.................................... 56

Bảng 3.6. Tình hình quản lý đấu thầu giai đoạn 2017-2019 ......................... 57

Bảng 3.7. Đánh giá công tác lựa chọn nhà thầu ............................................ 59

Bảng 3.8. Nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN huyện Chợ Đồn

giai đoạn 2017-2019...................................................................... 61

Bảng 3.9. Nguồn vốn bố trí cho các công trình xây dựng............................. 63

Bảng 3.10. Tình hình giải ngân vốn đầu tư xây dựng cơ bản......................... 64

Bảng 3.11. Đánh giá công tác giải ngân vốn đầu tư xây dựng cơ bản ........... 65

Bảng 3.12. Kiểm tra tiến độ thi công xây dựng công trình giai đoạn

2017-2019...................................................................................... 69

Bảng 3.13. Tình hình nghiệm thu các dự án đầu tư xây dựng cơ bản giai

đoạn 2017-2019............................................................................. 70

Bảng 3.14. Đánh giá công tác quản lý thi công xây dựng .............................. 73

Bảng 3.15. Tình hình thẩm tra quyết toán dự án hoàn thành.......................... 74

Bảng 3.16. Đánh giá công tác quyết toán đầu tư xây dựng cơ bản bằng

nguồn vốn NSNN.......................................................................... 76

Bảng 3.17. Kết quả kiểm tra, giám sát vốn đầu tư xây dựng cơ bản tại

huyện Chợ Đồn giai đoạn 2017-2019 ......................................... 77

Bảng 3.18. Đánh giá công tác kiểm tra, giám sát đầu tư xây dựng cơ bản

bằng nguồn vốn NSNN tại tỉnh Chợ Đồn .................................... 78

Bảng 3.19. Đánh giá của chủ đầu tư về chất lượng công tác quy hoạch, kế

hoạch trong đầu tư XDCB từ NSNN trên địa bàn huyện Chợ Đồn... 80

Bảng 3.20. Trình độ cán bộ quản lý dự đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn

NSSN trên địa bàn huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn....................... 81

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Nguồn vốn đầu tư phát triển của nhà nước nói riêng và của toàn xã hội

nói chung ngày càng tăng, góp phần quan trọng làm chuyển dịch cơ cấu kinh

tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nâng cao đời sống vật chất và tinh

thần cho nhân dân. Trong thời gian qua huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn đã triển

khai nhiều dự án đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) thuộc nguồn vốn ngân sách

nhà nước (NSNN). Nhìn chung, các cơ quan quản lý nhà nước ở địa phương đã

có nhiều biện pháp nhằm tăng cường quản lý vốn đầu tư nên đã có nhiều đống

góp to lớn trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội. Các dự án đầu tư đã phát

huy hiệu quả, điều này đã mang lại cho địa phương một hệ thống cơ sở hạ tầng

khá đồng bộ, diện mạo xã hội đang từng bước khởi sắc, kinh tế phát triển, đời

sống người dân ngày càng được nâng cao, góp phần vào sự phát triển chung

của tỉnh và cả nước.

Bên cạnh những kết quả đạt được trong việc sử dụng vốn Ngân sách nhà

nước vào đầu tư xây dựng cơ bản, trên địa bàn huyện cũng còn tồn tại nhiều

hạn chế cần phải giải quyết như: Do xuất phát điểm thấp, hệ thống các văn bản

pháp quy chưa được đồng bộ dẫn đến việc triển khai ở cơ sở còn lúng túng, lực

lượng cán bộ có chuyên môn quản lý đầu tư chưa nhiều, dẫn đến tình trạng còn

sai phạm trong quản lý, hiệu quả đầu tư chưa cao...

Công tác bố trí và giải ngân nguồn vốn ngân sách nhà nước cho các dự

án đầu tư XDCB nổi lên một số vấn đề như: nguồn vốn ngân sách huyện bố trí

cho các dự án hàng năm thấp, chưa tương xứng với nhu cầu; tiến độ thực hiện

dự án chậm; khả năng giải ngân thấp so với yêu cầu; công tác quyết toán vốn

đầu tư xây dựng công trình hoàn thành chậm, kéo dài, công trình chậm đưa vào

khai thác sử dụng, dẫn đến hiệu quả sau đầu tư hạn chế.