Quản lý đầu tư công cho giảm nghèo trên địa bàn huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH

PHẠM THỊ CHUYÊN

QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG CHO GIẢM NGHÈO

TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BA BỂ, TỈNH BẮC KẠN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2018

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH

PHẠM THỊ CHUYÊN

QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG CHO GIẢM NGHÈO

TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BA BỂ, TỈNH BẮC KẠN

Ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Trần Văn Quyết

THÁI NGUYÊN - 2018

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng

tôi. Các số liệu trích dẫn có nguồn gốc rõ ràng, kết quả nghiên cứu nêu

trong luận văn là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình

nào khác.

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2018

Tác giả

Phạm Thị Chuyên

ii

LỜI CẢM ƠN

Đề tài này là kết quả của quá trình học tập, nghiên cứu ở nhà trường

với thực tiễn điều tra, phân tích cùng với sự hỗ trợ nỗ lực cố gắng của bản

thân. Để hoàn thành bản đề tài này ngoài sự cố gắng, sự nỗ lực của bản

thân, tôi luôn nhận được sự giúp đỡ tận tình của nhiều cá nhân và tập thể.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến PGS.TS. Trần Văn Quyết, người đã

tận tình chỉ bảo, hướng dẫn giúp đỡ tôi thực hiện và hoàn thành đề tài này.

Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo cũng như

các khoa chuyên môn, phòng ban của Trường Đại học Kinh tế & Quản trị

kinh doanh đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập và

nghiên cứu tại trường.

Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của tập thể các bộ

phận tại huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn cũng như Sở Tài Chính tỉnh Bắc

Kạn đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và thực

hiện luận văn tốt nghiệp này.

Tôi xin cảm ơn sự động viên, giúp đỡ của bạn bè, đồng nghiệp và gia

đình đã chia sẻ những khó khăn và động viên tôi hoàn thành luận văn này.

Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đối với mọi sự giúp đỡ quý báu đó.

Tác giả

Phạm Thị Chuyên

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN............................................................................................................ii

MỤC LỤC................................................................................................................ iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.........................................................................vi

DANH MỤC BẢNG................................................................................................vii

DANH MỤC HÌNH............................................................................................... viii

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài ...................................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu.........................................................................................................2

2.1. Mục tiêu chung.....................................................................................................2

2.2. Mục tiêu cụ thể.....................................................................................................2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...................................................................................3

3.1. Đối tượng nghiên cứu...........................................................................................3

3.2. Phạm vi nghiên cứu..............................................................................................3

4. Đóng góp mới của đề tài..................................................................................................3

5. Cấu trúc của luận văn.......................................................................................................3

Chương 1....................................................................................................................4

CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ ĐẦU

TƯ CÔNG CHO GIẢM NGHÈO...................................................................4

1.1. Cơ sở lý luận về quản lý đầu tư công cho giảm nghèo...............................................4

1.1.1. Các khái niệm....................................................................................................4

1.1.2. Vai trò của quản lý đầu tư công cho giảm nghèo..............................................8

1.1.3. Nội dung quản lý đầu tư công cho giảm nghèo ................................................9

1.1.4. Các nhân tố ảnh hưởng tới quản lý đầu tư công cho giảm nghèo...................17

1.2. Kinh nghiệm thực tiễn về quản lý đầu tư công cho giảm nghèo và bài học kinh

nghiệm cho huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn..................................................................19

1.2.1. Kinh nghiệm quản lý đầu tư công cho giảm nghèo trên thế giới....................19

1.2.2. Kinh nghiệm quản lý đầu tư công cho giảm nghèo ở Việt Nam ....................22

iv

1.2.3. Bài học kinh nghiệm quản lý đầu tư công cho giảm nghèo tại huyện Ba

Bể, tỉnh Bắc Kạn...............................................................................................31

2.1. Câu hỏi nghiên cứu .....................................................................................................32

2.2. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................................32

2.2.1. Nguồn số liệu và phương pháp thu thập thông tin ..........................................32

2.2.2. Phương pháp tổng hợp số liệu.........................................................................35

2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin ....................................................................35

2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu ...............................................................................37

Chương 3 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG CHO XOÁ ĐÓI

GIẢM NGHÈO TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BA BỂ, TỈNH BẮC KẠN.....39

3.1. Khái quát về huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn..................................................................39

3.1.1. Điều kiện tự nhiên...........................................................................................39

3.1.2. Đặc điểm điều kiện kinh tế - xã hội ................................................................41

3.1.3. Nhận xét về mối quan hệ giữa đặc điểm địa bàn và công tác quản lý quản

lý đầu tư công cho giảm nghèo tại huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn.......................44

3.2. Thực trạng quản lý đầu tư công cho giảm nghèo tại huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn.45

3.2.1. Tổ chức bộ máy và quy trình quản lý đầu tư công cho giảm nghèo...............45

3.2.2. Các hoạt động quản lý đầu tư công cho giảm nghèo ......................................46

3.3. Kết quả giảm nghèo tại huyện Ba Bể.........................................................................69

3.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý đầu tư công cho giảm nghèo tại

huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn ......................................................................................70

3.5. Nhận xét chung về kết quả quản lý đầu tư công cho giảm nghèo tại huyện Ba

Bể, tỉnh Bắc Kạn .......................................................................................................75

3.5.1. Kết quả đạt được .............................................................................................75

3.5.2. Những hạn chế ................................................................................................75

3.5.3. Nguyên nhân của những hạn chế ....................................................................78

Chương 4 GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG CHO

GIẢM NGHÈO Ở HUYỆN BA BỂ, TỈNH BẮC KẠN...............................82

4.1. Quan điểm, mục tiêu quản lý đầu tư công cho giảm nghèo tại huyện Ba Bể, tỉnh

Bắc Kạn .....................................................................................................................82

v

4.1.1. Quan điểm quản lý đầu tư công cho giảm nghèo tại huyện Ba Bể, tỉnh

Bắc Kạn............................................................................................................82

4.1.2. Mục tiêu quản lý đầu tư công cho giảm nghèo tại huyện Ba Bể, tỉnh Bắc

Kạn tới năm 2030 .............................................................................................83

4.2. Giải pháp hoàn thiện quản lý đầu tư công cho giảm nghèo tại huyện Ba Bể, tỉnh

Bắc Kạn .....................................................................................................................84

4.2.1. Hoàn thiện thể chế, chính sách về quản lý đầu tư công cho giảm nghèo tại

huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn ..............................................................................84

4.2.2. Cải cách mạnh mẽ công tác quản lý đầu tư công cho giảm nghèo ở tất cả

các khâu của dự án ...........................................................................................85

4.2.3. Nâng cao năng lực kiểm tra, giám sát, thực hiện công khai và minh bạch

trong đầu tư công cho giảm nghèo ...................................................................86

4.2.4. Tích cực triển khai có hiệu quả các chính sách, chương trình giảm nghèo ....88

4.2.5. Nâng cao trình độ, năng lực của cán bộ quản lý đầu tư công cho giảm nghèo ...94

4.3. Kiến nghị......................................................................................................................95

KẾT LUẬN..............................................................................................................99

TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................101

PHỤ LỤC...............................................................................................................103

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

STT Dạng viết tắt Dạng viết đầy đủ

1 CBVC Cán bộ viên chức

2 HĐND Hội đồng nhân dân

3 KBNN Kho bạc Nhà nước

4 MTQG Mục tiêu quốc gia

5 NSNN Ngân sách Nhà nước

6 UBND Ủy ban nhân dân

vii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.1: Các hình thức xác định nhu cầu trong xây dựng kế hoạch đầu tư cho

các chương trình giảm nghèo tại huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2015

- 2017................................................................................................................47

Bảng 3.2: Căn cứ lập kế hoạch của các dự án đầu tư công cho giảm nghèo của

huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2015 - 2017 ..........................................48

Bảng 3.3: Đánh giá của cán bộ quản lý các cấp về công tác lập kế hoạch cho các

chương trình, dự án giảm nghèo tại huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn.....................49

Bảng 3.4: Tỷ lệ dự án, chương trình cho giảm nghèo được phê duyệt tại huyện

Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2015 - 2017.....................................................51

Bảng 3.5: Phân bổ kế hoạch vốn đầu tư cho giảm nghèo giai đoạn 2015 -2017 tại

huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn ..............................................................................52

Bảng 3.6: Mức độ đáp ứng của nguồn vốn giảm nghèo so với nhu cầu vốn của

các xã thuộc huyện Ba Bể - tỉnh Bắc Kạn........................................................53

Bảng 3.7: Tỷ lệ giải quyết hồ sơ chi vốn đầu tư công cho các chương trình giảm

nghèo tại huyện Ba Bể - Bắc Kạn ....................................................................54

Bảng 3.8: Đánh giá của cán bộ quản lý các cấp về quy trình phân bổ vốn giảm

nghèo tại huyện Ba Bể......................................................................................55

Bảng 3.9: Tiến độ thực hiện của các dự án đầu tư công cho giảm nghèo tại huyện

Ba Bể - tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2015 - 2017 ...................................................59

Bảng 3.10: Đánh giá của cán bộ quản lý các cấp về quy trình thực hiệ các

chương trình, dự án đầu tư công cho giảm nghèo tại huyện Ba Bể .................60

Bảng 3.11: Tỷ lệ sai phạm của các dự án đầu tư công cho giảm nghèo tại huyện

Ba Bể giai đoạn 2015 - 2017 ............................................................................62

Bảng 3.12: Đánh giá của cán bộ quản lý các cấp về quy trình kiểm tra giám sát

các chương trình, dự án đầu tư công cho giảm nghèo tại huyện Ba Bể - tỉnh

Bắc Kạn ............................................................................................................63

Bảng 3.13: Kết quả nghiệm thu, bàn giao các dự án đầu tư công cho giảm nghèo

tại huyện Ba Bể - tỉnh Bắc Kạn giai đoạn 2015 - 2017....................................65

viii

Bảng 3.14: Quyết toán vốn đầu tư công cho giảm nghèo tại huyện Ba Bể - tỉnh

Bắc Kạn giai đoạn 2015 - 2017 ........................................................................66

Bảng 3.15: Đánh giá của cán bộ quản lý các cấp về quy nghiệm thu, bàn giao

quyết toán các chương trình, dự án đầu tư công cho giảm nghèo....................68

Bảng 3.16: Kết quả giảm nghèo của huyện Ba Bể giai đoạn 2015 – 2017...............69

Bảng 3.17: Đánh giá của người dân về cán bộ làm công tác quản lý đầu tư công

cho giảm nghèo tại huyện Ba Bể - tỉnh Bắc Kạn .............................................71

Bảng 3.18: Đánh giá của các cán bộ quản lý các cấp về thể chế, .............................73

DANH MỤC HÌNH

Hình 1. 1: Quy trình quản lý đầu tư công cho giảm nghèo.......................................12

Hình 3.2: Biểu đồ so sánh dự toán về vốn cho các dự án, chương trình giảm

nghèo so với thực tế tại huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn........................................50

Hình 3.3: Số lượng dự án đầu tư công cho giảm nghèo được phê duyệt giai đoạn

2015 – 2017 của huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn...................................................51

Hình 3.4: Tỷ lệ quyết toán vốn đầu tư công cho giảm nghèo tại huyện Ba Bể -

Bắc Kạn giai đoạn 2015 - 2017 ........................................................................67

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Đầu tư công có ý nghĩa quan trọng, đóng vai trò tạo nền tảng vật chất kỹ

thuật quan trọng cho đất nước, là đòn bẩy đối với một số ngành và vùng trọng điểm

đồng thời thực hiện các chính sách phúc lợi xã hội, đảm bảo an ninh, quốc

phòng. Đầu tư công nói chung là đầu tư của Nhà nước vào cơ sở hạ tầng kinh tế, xã

hội, sản xuất, cung ứng sản phẩm, dịch vụ công ích, cải thiện môi trường sinh thái,

tài nguyên thiên nhiên, an ninh quốc phòng. Vốn đầu tư công tại Việt Nam bao gồm

nguồn vốn từ ngân sách nhà nước, nguồn vốn trái phiếu chính phủ, nguồn vốn tín

dụng đầu tư phát triển của nhà nước, nguồn vốn của các doanh nghiệp nhà nước,

nguồn vốn ODA và các nguồn vốn khác. Đầu tư công theo các nguồn vốn trên vào

phát triển các yếu tố nền tảng đối với nền kinh tế như kết cấu hạ tầng kinh tế - xã

hội, nhân lực, cơ chế chính sách, khoa học công nghệ hay sản xuất kinh doanh đã

tạo ra việc làm và thu nhập cho người lao động trong cả nước, góp phần thúc đẩy

phát triển kinh tế.

Mặc dù Việt Nam đã trở thành nước đang phát triển có thu nhập trung bình

thấp nhưng vẫn còn một bộ phận dân cư vẫn sống trong tình trạng nghèo đói và sự

phân hóa giàu nghèo đang có chiều hướng gia tăng. Đặc biệt nghèo đói thường diễn

ra khá phổ biến ở khu vực nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa. Vì vậy trong

chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, đầu tư cho giảm nghèo ở các tỉnh miền núi được

Đảng và Chính phủ đặc biệt quan tâm. Đầu tư công cho giảm nghèo là một hợp phần

trong các hợp phần của đầu tư công ở mỗi quốc gia. Đó là nhiệm vụ quan trọng ở hầu

hết các quốc gia, đặc biệt là các nước đang phát triển và chậm phát triển. Việc triển

khai triển khai đầu tư công cho giảm nghèo tại mỗi quốc gia tuy có khác nhau về cách

thức quản lý, hình thức thực hiện, quy mô đầu tư,… tùy thuộc vào đặc điểm và điều

kiện từng nước nhưng đều có mục tiêu chung nhằm giảm nghèo.

Huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn là huyện được thụ hưởng từ Chương trình hỗ trợ

giảm nghèo nhanh và bền vững theo Nghị quyết 30a của Chính phủ, cùng với sự hỗ

trợ của nhiều chương trình là điều kiện thuận lợi để xây dựng các công trình cơ sở

hạ tầng và hỗ trợ phát triển sản xuất. Tuy vậy, đối tượng hộ nghèo, cận nghèo ở Ba

Bể phần lớn nằm ở các thôn vùng cao, vùng đồng bào dân tộc thiểu số thiếu đất sản

xuất, thiếu vốn và thiếu kiến thức, giao thông đi lại khó khăn… ảnh hưởng đến việc