Quản lý chi thường xuyên ngân sách quốc phòng tại Ban tài chính Bộ tham mưu Quân khu I

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

HÀ NGỰ NGỌC

QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN

NGÂN SÁCH QUỐC PHÒNG TẠI BAN TÀI CHÍNH

BỘ THAM MƯU QUÂN KHU I

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN, 2019

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

HÀ NGỰ NGỌC

QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN

NGÂN SÁCH QUỐC PHÒNG TẠI BAN TÀI CHÍNH

BỘ THAM MƯU QUÂN KHU I

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Đỗ Anh Tài

THÁI NGUYÊN, 2019

i

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết

quả đã nêu trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, trung thực và chưa được dùng để

bảo vệ một học vị nào khác. Các thông tin, trích dẫn trong luận văn đều đã được ghi

rõ nguồn gốc.

Thái Nguyên, tháng 8 năm 2019

Tác giả luận văn

Hà Ngự Ngọc

ii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện đề tài: Quản lý chi thường xuyên ngân sách quốc

phòng tại Ban Tài chính Bộ Tham mưu Quân khu I, tôi đã nhận được sự hướng dẫn,

giúp đỡ, động viên của nhiều cá nhân và tập thể. Tôi xin được bày tỏ sự cảm ơn sâu

sắc nhất tới tất cả các cá nhân và tập thể đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong học tập

và nghiên cứu.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo, các khoa, văn phòng

của Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi về mọi

mặt trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn này. Tôi xin trân trọng cảm ơn sự

giúp đỡ tận tình của giảng viên hướng dẫn PGS. TS. Đỗ Anh Tài.

Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi còn được sự giúp đỡ và cộng tác của các

cô chú, anh chị em và bạn bè, tôi xin chân thành cảm ơn. Thêm nữa, tôi cũng muốn

gửi lời cảm ơn chân thành tới bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã tạo điều kiện mọi

mặt để tôi hoàn thành nghiên cứu này.

Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đối với mọi sự giúp đỡ quý báu đó.

Thái Nguyên, tháng 8 năm 2019

Tác giả luận văn

Hà Ngự Ngọc

iii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN............................................................................................................ii

MỤC LỤC................................................................................................................ iii

DANH MỤC HÌNH..................................................................................................vi

DANH MỤC BẢNG................................................................................................vii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................................ viii

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài ...................................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu đề tài...............................................................................................2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...................................................................................2

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài........................................................................3

5. Kết cấu của luận văn ........................................................................................................3

Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ CHI

THƯỜNG XUYÊN NGUỒN NGÂN SÁCH QUỐC PHÒNG...................5

1.1. Cơ sở lý luận về quản lý chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc phòng...........5

1.1.1. Chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc phòng.....................................................5

1.1.2. Quản lý chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc phòng........................................8

1.1.3. Nội dung quản lý chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc phòng......................13

1.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý chi thường xuyên nguồn ngân

sách quốc phòng......................................................................................................22

1.2. Kinh nghiệm thực tiễn về quản lý chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc

phòng .......................................................................................................................25

1.2.1. Kinh nghiệm về quản lý chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc phòng tại

một số đơn vị trong nước .......................................................................................25

1.2.2. Bài học kinh nghiệm về quản lý chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc

phòng tại Ban Tài chính BTM QK1......................................................................35

Chương 2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU........................................................37

2.1. Câu hỏi nghiên cứu .....................................................................................................37

2.2. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................................37

iv

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

2.2.1. Thu thập thông tin ....................................................................................................37

2.2.2. Tổng hợp thông tin...................................................................................................39

2.2.3. Phân tích thông tin ...................................................................................................40

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu......................................................................................41

2.3.1. Hệ thống chỉ tiêu phản ánh kết quả hoạt động .......................................................41

2.3.2. Hệ thống chỉ tiêu phản ánh kết quả nghiên cứu về quản lý chi thường xuyên

nguồn NSQP ...........................................................................................................41

Chương 3 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI THƯỜNG XUYÊN NGÂN

SÁCH QUỐC PHÒNG TẠI BAN TÀI CHÍNH BỘ THAM MƯU

QUÂN KHU 1 ...............................................................................................45

3.1. Khái quát về Ban Tài chính Bộ Tham mưu Quân khu 1..........................................45

3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển Ban Tài chính – BTM – QK1............................45

3.1.2. Tình hình thực hiện công tác năm của Ban Tài chính – BTM – QK1..................50

3.2. Thực trạng quản lý chi thường xuyên nguồn NSQP tại Ban Tài chính - BTM –

QK1 .........................................................................................................................55

3.2.1. Lập và phân bổ dự toán chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc phòng ...........55

3.2.2. Thực hiện dự toán chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc phòng ....................68

3.2.3. Kế toán, quyết toán chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc phòng ..................76

3.2.4. Kiểm tra, thanh tra chi thường xuyên nguồn ngân sách quốc phòng ...................79

- Do năng lực cán bộ tài chính còn hạn chế. .............................................................84

3.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chi thường xuyên nguồn NSQP tại Ban

Tài chính - BTM – QK1.................................................................................84

3.3.1. Chế độ chính sách quản lý tài chính công ..............................................................84

3.3.2. Tổ chức bộ máy, trình độ cán bộ lãnh đạo .............................................................85

3.3.3. Trình độ cán bộ thực hiện công tác tài chính .........................................................85

3.3.4. Cơ sở vật chất trang thiết bị phục vụ quản lý.........................................................86

3.3.5. Đặc điểm của đơn vị bị quản lý...............................................................................87

3.4. Đánh giá những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân quản lý chi

thường xuyên nguồn ngân sách BQP tại Ban Tài chính - BTM – QK1 .........87

3.4.1. Đánh giá kết quả đạt được .......................................................................................87

v

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

3.4.2. Những tồn tại, hạn chế.............................................................................................88

3.4.3. Nguyên nhân hạn chế...............................................................................................88

Chương 4 GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHI

THƯỜNG XUYÊN NGÂN SÁCH QUỐC PHÒNG TẠI BAN TÀI

CHÍNH BỘ THAM MƯU QUÂN KHU I..................................................91

4.1. Quan điểm, định hướng quản lý chi thường xuyên nguồn NSQP tại Ban Tài

chính - BTM – QK1 ..............................................................................................91

4.1.1. Quan điểm.................................................................................................................91

4.1.2. Định hướng...............................................................................................................91

4.2. Đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi thường xuyên nguồn

NSQP tại Ban Tài chính - BTM – QK1..............................................................92

4.2.1. Hoàn thiện việc xây dựng định mức chi phí, lập dự toán chi thường xuyên........92

4.2.2. Chỉ đạo thực hiện dự toán chi thường xuyên NSQP..............................................94

4.2.3. Chỉ đạo công tác kế toán, quyết toán trong quản lý chi thường xuyên NSQP.....95

4.2.4. Kiểm tra, thanh tra tài chính hoạt động chi thường xuyên NSQP ........................98

4.2.5. Điều kiện để thực hiện tốt các giải pháp quản lý chi thường xuyên nguồn

NSQP tại Ban Tài chính - BTM – QK1................................................................99

KẾT LUẬN............................................................................................................101

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................103

PHỤ LỤC 1A.........................................................................................................105

PHỤ LỤC 1B .........................................................................................................107

PHỤ LỤC 1C.........................................................................................................111

PHỤ LỤC 1D.........................................................................................................112

PHỤ LỤC 2............................................................................................................115

PHỤ LỤC 3............................................................................................................118

PHỤ LỤC 4............................................................................................................119

PHỤ LỤC 5............................................................................................................125

PHỤ LỤC 6............................................................................................................127

PHỤ LỤC 7............................................................................................................129

PHỤ LỤC 8............................................................................................................131

vi

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC HÌNH

Hình 3.1. Sơ đồ tổ chức Ban Tài chính - BTM - QK1..............................................47

Hình 3.2. Hệ thống tổ chức ngành tài chính thuộc Ban Tài chính - BTM - QK 1....47

Hình 3.3. Trình tự lập dự toán năm tại Ban Tài chính BTM Quân khu I .................57

Hình 3.4. Quy trình kiểm tra tài chính năm tại Bộ Tham mưu Quân khu 1 .............80

vii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.1. Tình hình quân số toàn Bộ Tham Mưu QK1 năm 2018...........................50

Bảng 3.2. Báo cáo tổng hợp phân bổ dự toán 2016-2018.........................................59

Bảng 3.3. Đánh giá cơ cấu dự toán theo năm ...........................................................62

Bảng 3.4. Ý kiến của cán bộ lãnh đạo đơn vị về tiêu chuẩn, định mức và dự toán

chi thường xuyên NSQP..........................................................................66

Bảng 3.5. Kết quả đánh giá tiêu chuẩn, định mức và dự toán chi thường xuyên

NSQP của nhân viên tài chính BTM QK1 ..............................................67

Bảng 3.6. Kết quả thực hiện chi thường xuyên NSQP tại Ban Tài chính BTM

QK1..........................................................................................................72

Bảng 3.7. Đánh giá công tác thực hiện dự toán chi thường xuyên NSQP thông

qua số liệu điều tra...................................................................................75

Bảng 3.8. Đánh giá công tác kế toán, quyết toán chi thường xuyên NSQP .............78

thông qua số liệu điều tra ..........................................................................................78

Bảng 3.9. Số lượt kiểm tra tài chính tại Ban Tài chính BTM QK1 năm 2016-

2018 .........................................................................................................79

Bảng 3.10. Kế hoạch kiểm tra tài chính năm 2016-2018 Ban Tài chính BTM

QK1..........................................................................................................80

Bảng 3.11. Đánh giá công tác kiểm tra chi NS quốc phòng thông qua số liệu

điều tra sơ cấp ..........................................................................................83

Bảng 3.13. Danh sách các thủ trưởng các đơn vị thuộc BTM ................................115

Bảng 3.14. Tổng hợp số lượng đội ngũ cán bộ thực hiện công tác Tài chính tại

các đơn vị trực thuộc Ban Tài chính năm 2018.....................................118

Bảng 3.15. Tổng hợp phần mềm phục vụ quản lý tài chính tại Ban Tài chính

BTM QK1..............................................................................................119

Bảng 3.16. Tổng hợp các đơn vị trực thuộc BTM QK1 .........................................125

viii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

STT

1

CHỮ VIẾT TẮT

BTM

NGHĨA ĐẦY ĐỦ TIẾNG VIỆT

Bộ Tham mưu

2 BQP Bộ Quốc phòng

3 CHQS Chỉ huy quân sự

4 CNTT Công nghệ thông tin

5 KTXH Kinh tế xã hội

6 LTTP Lương thực thực phẩm

7 NSĐP Ngân sách địa phương

8 NSNN Ngân sách nhà nước

9 NSQP Ngân sách quốc phòng

10 QK1 Quân khu 1

11 QLTC Quản lý tài chính

12 SSCĐ Sẵn sàng chiến đấu

13 XDCB Xây dựng cơ bản

1

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Tài chính quân đội là bộ phận của tài chính Nhà nước, là một mặt công tác

quan trọng của Quân đội ta, có liên quan mật thiết đến kết quả hoàn thành nhiệm vụ

của toàn quân. Vì vậy, cơ chế quản lý tài chính (QLTC) quân đội phải phù hợp với

cơ chế QLTC của Nhà nước và đặc thù nhiệm vụ quốc phòng.

Công tác tài chính quân đội được vận hành trong cơ chế phù hợp sẽ huy động

được mọi nguồn lực, nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng ngân sách Nhà nước

(NSNN), góp phần cải thiện đời sống bộ đội, tăng cường tiềm lực quốc phòng và

sức mạnh chiến đấu của quân đội trong tình hình mới.

Để vận hành cơ chế QLTC phù hợp với nền kinh tế thị trường định hướng xã

hội chủ nghĩa và hội nhập sâu rộng kinh tế quốc tế, những năm qua, Quốc hội,

Chính phủ đã ban hành mới nhiều văn bản quy định về việc quản lý và sử dụng

ngân sách Nhà nước (NSNN). Ngày 25-6-2015, Quốc hội khóa XIII ban hành Luật

NSNN năm 2015 (Luật số 83/2015/QH13, có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2017,

thay thế Luật NSNN năm 2002); Chính phủ ban hành Nghị định số 163/2016/NĐ￾CP ngày 21-12-2016, quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật NSNN (thay

thế Nghị định số 60/2003/NĐ-CP) và Nghị định số 165/2016/NĐ-CP ngày 24-12-

2016 quy định về quản lý, sử dụng NSNN đối với một số hoạt động thuộc lĩnh vực

quốc phòng, an ninh (thay thế Nghị định số 10/2004/NĐ-CP). Đây là cơ sở quan

trọng để các bộ, ngành, địa phương chỉ đạo thực hiện tốt quản lý, sử dụng NSNN,

bảo đảm công khai, minh bạch, hiệu quả.

Bộ Tham mưu Quân khu 1 với lịch sử hơn 70 năm xây dựng, trưởng thành,

chiến đấu và chiến thắng, nhất là trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế

quốc Mỹ xâm lược cũng như trong công cuộc đổi mới đất nước, đã khẳng định

BTM-QK1 thực sự là một đơn vị quân đội anh hùng, thể hiện đầy đủ và sâu sắc bản

chất, truyền thống của một quân đội cách mạng, luôn trung với Đảng, trung với

Nước, hiếu với Dân. Hiện nay, trong điều kiện đất nước còn nhiều khó khăn, ngân

sách đảm bảo cho quốc phòng hạn hẹp, việc quản lý tốt nguồn chi thường xuyên là

nhiệm vụ hết sức quan trọng, góp phần xây dựng quân đội vững mạnh, thực sự là

2

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu trung thành và tin cậy của Đảng, Nhà nước

và Nhân dân, hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao trong mọi tình huống là

sự quán triệt và thực hiện tư tưởng Hồ Chí Minh về mục tiêu chiến đấu, về bản chất

cách mạng của Quân đội nhân dân Việt Nam trong thời kỳ mới. Tuy nhiên, trong

quá trình hoạt động công tác quản lý tài chính tại BTM-QK1 còn gặp phải những

khó khăn nhất định như: Năng lực của tài chính, quản lý tại các đơn vị còn hạn chế;

đặc thù hoạt động của mỗi một đơn vị cấp dưới khác nhau dẫn đến các khoản chi

khác nhau gây khó khăn trong công tác quản lý; việc triển khai và thực hiện triển

khai cơ chế, chính sách tài chính còn nhiều hạn chế. Việc nghiên cứu và hoàn hiện

công tác quản lý tài chính tại Ban Tài chính BTM-QK1 là hết sức cần thiết, chính vì

vậy, tác giả chọn đề tài “Quản lý chi thường xuyên ngân sách quốc phòng tại Ban

Tài chính Bộ Tham mưu Quân khu 1” làm chủ đề nghiên cứu cho đề tài luận văn

thạc sĩ của mình, đề tài có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn.

2. Mục tiêu nghiên cứu đề tài

- Mục tiêu chung:

Nghiên cứu thực trạng từ đó đề xuất các giải pháp quản lý chi thường xuyên

nguồn NSQP tại Ban Tài chính - BTM – QK1 góp phần tiết kiệm ngân sách nhà nước.

- Mục tiêu cụ thể:

+ Hệ thống hóa cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tiễn về quản lý chi thường

xuyên nguồn NSQP.

+ Phân tích, đánh giá thực trạng quản lý chi thường xuyên nguồn NSQP tại

Ban Tài chính - BTM - QK1 chỉ ra những kết quả đã đạt được, những hạn chế và

phân tích nguyên nhân hạn chế.

+ Đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý chi thường xuyên

nguồn NSQP tại Ban Tài chính - BTM – QK1 trong giai đoạn 2016-2018.

+ Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi thường

xuyên nguồn NSQP tại Ban Tài chính - BTM - QK1.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

- Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của đề tài là công tác quản lý

chi thường xuyên nguồn NSQP tại Ban Tài chính - BTM - QK1.

3

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

- Phạm vi nghiên cứu:

+ Về mặt không gian: Luận văn nghiên cứu tại Ban Tài chính - BTM - QK1

và các đơn vị trực thuộc sự quản lý của Ban Tài chính - BTM - QK1.

+ Về mặt thời gian: Số liệu thứ cấp được tác giả thu thập từ năm 2016-2018; Số

liệu sơ cấp được tác giả điều tra vào tháng 3-5/2019; Các giải pháp được nghiên cứu và

đề xuất trong giai đoạn 2019-2025.

+ Về mặt nội dung: Đề tài tập trung nghiên cứu công tác quản lý chi thường

xuyên nguồn NSQP tại Ban Tài chính - BTM – QK1 bao gồm các nội dung cụ thể:

Lập dự toán, phân bổ dự toán chi thường xuyên; thực hiện (chấp hành) dự toán; kế

toán, quyết toán chi ngân sách; thanh tra, kiểm tra, kiểm soát chi NSNN.

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài

Luận văn là công trình khoa học có ý nghĩa thiết thực về mặt lý luận và thực tiễn;

là tài liệu giúp Cục Tài chính BQP; Phòng Tài chính quân khu; Bộ Tham mưu quân khu

và các đơn vị trực thuộc BTM lập dự toán; xây dựng kế hoạch hoàn thiện cơ chế quản lý

chi thường xuyên nguồn ngân sách BQP tính đến năm 2025 có cơ sở khoa học.

Luận văn nghiên cứu khá toàn diện và có tính hệ thống những giải pháp chủ

yếu nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi thường xuyên nguồn NSQP tại Ban Tài

chính - BTM – QK1 và có ý nghĩa thiết thực cho việc hoàn thiện công tác quản lý

chi thường xuyên nguồn NSQP tại Ban Tài chính - BTM – QK1.

Luận văn là nguồn tài liệu tham khảo giúp các đơn vị sử dụng NSQP đạt hiệu

quả hơn, sử dụng tiết kiệm, hiệu quả, chống lãng phí, giảm thất thoát nguồn ngân sách;

từ đó góp phần phát triển an ninh quốc phòng cũng như kinh tế xã hội của địa phương.

Qua nghiên cứu lý luận và thực tiễn những nội dung trong đề tài đã giúp tác

giả nhận thức sâu rộng hơn, gắn kết chặt hơn giữa lý luận và thực tiễn, hiểu rõ thực

trạng công tác quản lý chi thường xuyên NSQP tại đơn vị công tác, tìm ra nguyên

nhân và có những giải pháp tích cực trong công tác quản lý chi thường xuyên nguồn

ngân sách BQP tại đơn vị.

5. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục bảng, hình, phụ lục và danh

mục tài liệu tham khảo, đề tài được kết cấu thành 4 chương:

4

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

Chương 1. Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý chi thường xuyên nguồn NSQP

Chương 2. Phương pháp nghiên cứu

Chương 3. Thực trạng quản lý chi thường xuyên nguồn NSQP tại Ban Tài

chính - BTM - QK1

Chương 4. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý chi thường xuyên nguồn

NSQP tại Ban Tài chính - BTM – QK1.