Quản lý chi ngân sách nhà nước tại Sở Tài chính tỉnh Quảng Bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

ĐẠI HỌC HUẾ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

LÊ THỊ DIỆU HỒNG

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ

CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI SỞ TÀI CHÍNH

TỈNH QUẢNG BÌNH

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

MÃ SỐ: 8 34 04 10

LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS.TS. BÙI DŨNG THỂ

HUẾ, 2018

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung

thực và chưa hề được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.

Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được

cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc.

Tác giả luận văn

Lê Thị Diệu Hồng

ii

LỜI CẢM ƠN

Trước hết tôi xin trân trọng cảm ơn Trường Đại học Kinh tế - Đại học Huế cùng

toàn thể các thầy giáo, cô giáo đã tận tình truyền đạt những kiến thức quý báu, tạo mọi

điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành, sâu sắc đến giáo viên hướng dẫn khoa

học PGS.TS Bùi Dũng Thể - Trường Đại học Kinh tế - Đại học Huế. Thầy đã dành

nhiều tâm huyết, thời gian, tận tình hướng dẫn chỉ bảo tôi trong suốt quá trình nghiên

cứu và hoàn thiện đề tài.

Tôi xin chân thành cảm ơn Sở Tài chính tỉnh Quảng Bình đã tạo điều kiện giúp

đỡ tôi trong suốt quá trình thu thập tài liệu cho đề tài.

Trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài, tôi đã nhận được sự giúp đỡ,

động viên, khích lệ rất nhiều từ phía gia đình và bạn bè. Tôi xin chân thành cảm ơn sự

giúp đỡ và ghi nhận những tình cảm quý báu đó.

Xin chân thành cảm ơn!

Tác giả luận văn

Lê Thị Diệu Hồng

iii

TÓM LƯỢC LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC

Họ và tên: LÊ THỊ DIỆU HỒNG

Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ - Niên khoá: 2016-2018

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. BÙI DŨNG THỂ

Tên đề tài: HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ

NƯỚC TẠI SỞ TÀI CHÍNH TỈNH QUẢNG BÌNH

1. Mục đích và đối tượng nghiên cứu

Hệ thống hoá và làm sáng tỏ những vấn đề lý luận cơ bản về quản lý chi ngân

sách nhà nước trong điều kiện hiện nay. Trên cơ sở đó, đánh giá thực trạng công tác

quản lý chi ngân sách nhà nước tại Sở Tài chính tỉnh Quảng Bình, rút ra những hạn

chế và nguyên nhân của những hạn chế đó. Xây dựng hệ thống những quan điểm cơ

bản và đề xuất những giáp pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi ngân

sách nhà nước tại Sở Tài chính tỉnh Quảng Bình. Qua đó góp phần nâng cao hiệu

quả công tác quản lý chi ngân sách nhà nước.

Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các vấn đề lý luận và thực tiễn về quản lý

chi ngân sách nhà nước tại Sở Tài chính tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2014-2016. 2. Phương pháp nghiên cứu đã sử dụng

Quá trình nghiên cứu đã sử dụng các phương pháp: - Phương pháp thu thập số liệu:

Điều tra, phỏng vấn theo bảng hỏi được thiết kế sẵn với số phiếu điều tra là

120 phiếu.

Thu thập số liệu phân bổ chi ngân sách nhà nước từ năm 2014-2016 được thu

thập từ nguồn Kho bạc Nhà nước, Sở Tài chính Quảng Bình, Nghị quyết HĐND

tỉnh và Niên giám thống kê tỉnh Quảng Bình. Các báo cáo thu, chi ngân sách và các

quy định liên quan đến quản lý ngân sách. - Phương pháp phân tích số liệu: Sử dụng phương pháp thống kê mô tả và so

sánh: được sử dụng để phân tích thực trạng các vấn đề liên quan đến quản lý chi

ngân sách nhà nước. Phương pháp chuyên gia.

3. Kết quả nghiên cứu và những đóng góp khoa học của luận văn

* Về cơ sở khoa học: Hệ thống hoá và làm rõ những vấn đề lý luận về quản lý

chi ngân sách nhà nước.

* Về cơ sở thực tiễn: Phân tích và đánh giá thực trạng công tác quản lý chi

ngân sách nhà nước tại Sở Tài chính tỉnh Quảng Bình. Từ đó, chỉ ra những hạn chế

trong quản lý chi ngân sách nhà nước và nguyên nhân những hạn chế đó.

* Trên cơ sở lý luận và thực tiễn, luận văn đã xây dựng hệ thống các quan

điểm và đề xuất những giải pháp phù hợp nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi

ngân sách nhà nước tại Sở Tài chính tỉnh Quảng Bình trong điều kiện hiên nay. Các

quan điểm được xây dựng cùng với những hạn chế đã phân tích là định hướng để

hoàn thiện công tác quản lý chi ngân sách nhà nước.

iv

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU

Từ viết tắt Nghĩa

DT Dự toán

ĐT Đầu tư

NSĐP Ngân sách địa phương

NSTW Ngân sách trung ương

HĐND Hội đồng nhân dân

KBNN Kho bạc nhà nước

MTQG Mục tiêu quốc gia

KT-XH Kinh tế - ã hội

KT-CT Kinh tế - chính trị

QP-AN Quốc phòng - An Ninh

CT-XH Chính trị - xã hội

NSNN Ngân sách nhà nước

PTTH Phát thanh truyền hình

QT Quyết toán

SN Sự nghiệp

NN Nhà nước

TX Thường xuyên

UBND Ủy ban nhân dân

VHTT TDTT Văn hóa thông tin thể dục thể thao

XDCB Xây dựng cơ bản

v

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii

TÓM LƯỢC LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC ................................................. iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU ............................................... iv

MỤC LỤC...................................................................................................................v

DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH ........................................................................ viii

PHẦN I.ĐẶT VẤN ĐỀ ..............................................................................................1

1.Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu ........................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................2

4. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................................3

5. Kết cấu của luận văn ...............................................................................................4

PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ......................................................................5

CHƯƠNG I.CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC

VÀ QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC......................................................5

1.1. Cơ sở lý luận quản lý chi Ngân sách nhà nước....................................................5

1.1.1. Khái niệm và bản chất của chi Ngân sách nhà nước (NSNN)..........................5

1.1.2. Phân cấp ngân sách nhà nước ...........................................................................8

1.1.3. Chi ngân sách nhà nước ..................................................................................13

1.2. Quản lý chi ngân sách nhà nước ........................................................................15

1.2.1. Khái niệm, đặc điểm, vai trò quản lý chi ngân sách nhà nước .......................15

1.2.2. Nguyên tắc quản lý chi ngân sách nhà nước...................................................16

1.2.3. Tổ chức bộ máy quản lý chi ngân sách nhà nước cấp tỉnh .............................18

1.2.4. Nội dung quản lý chi ngân sách nhà nước cấp tỉnh ........................................19

1.2.4.1. Lập dự toán chi ngân sách nhà nước............................................................19

1.3. Những nhân tố ảnh hưởng đến quản lý chi ngân sách nhà nước .......................27

1.4. Kinh nghiệm quản lý chi ngân sách nhà nước ...................................................29

1.4.1. Kinh nghiệm quản lý chi NSNN của tỉnh Bình Dương .................................29

vi

1.4.2. Kinh nghiệm quản lý chi NSNN của thành phố Đà Nẵng .............................30

1.4.3.. Bài học kinh nghiệm cho Sở Tài chính Quảng Bình .....................................32

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH..........34

NHÀ NƯỚC TẠI SỞ TÀI CHÍNH TỈNH QUẢNG BÌNH .....................................34

2.1. Giới thiệu khái quát về Sở Tài chính tỉnh quảng Bình ......................................34

2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển......................................................................34

2.1.2. Cơ cấu bộ máy tổ chức....................................................................................34

2.1.3. Chức năng, nhiệm vụ ......................................................................................35

2.2. Thực trạng công tác quản lý chi NSNN tại Sở Tài chính tỉnh Quảng Bình.......38

2.2.1. Thực trạng công tác lập dự toán chi ngân sách nhà nước ...............................38

2.2.2. Thực trạng việc chấp hành dự toán chi ngân sách nhà nước ..........................46

2.2.3. Thực trạng quyết toán chi NSNN....................................................................52

2.2.4. Thực trạng công tác thanh tra quyết toán chi ngân sách nhà nước .................56

2.3. Khảo sát đánh giá của các đối tượng điều tra về quản lý chi NSNN tại Sở Tài

chính tỉnh Quảng Bình ..............................................................................................60

2.3.1. Một số thông tin chung về đối tượng điều tra, phỏng vấn ..............................60

2.3.2. Kiểm định độ tin cậy thang đo ........................................................................61

2.3.3. Đánh giá của các đối tượng khảo sát về công tác quản lý chi ngân sách tại Sở

Tài chính tỉnh Quảng Bình........................................................................................66

2.4. Kết quả và hạn chế của công tác quản lý chi NSNN tại Sở Tài chính tỉnh Quảng

Bình ...........................................................................................................................73

2.4.1. Những kết quả đạt được ..................................................................................73

2.4.2. Những hạn chế và nguyên nhân......................................................................75

CHƯƠNG 3: ĐỊNH HƯỚNG, GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC

QUẢN LÝ CHI NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC ..........................................................80

TẠI SỞ TÀI CHÍNH TỈNH QUẢNG BÌNH............................................................80

3.1. Định hướng về quản lý chi ngân sách nhà nước ................................................80

3.1.1. Định hướng công tác quản lý chi ngân sách ...................................................80

vii

3.1.2. Định hướng hoàn thiện công tác quản lý chi NSNN tại Sở Tài chính tỉnh

Quảng Bình ..............................................................................................................80

3.2. Các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý chi NSNN tại Sở Tài chính

tỉnh Quảng Bình ........................................................................................................81

3.2.1. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý chi ngân sách .......................81

3.2.2. Tăng cường mối quan hệ hợp tác giữa các cơ quan tài chính trên địa

bàn tỉnh......................................................................................................................82

3.2.3. Nâng cao chất lượng công tác lập dự toán chi ngân sách nhà nước...............83

3.2.4. Nâng cao chất lượng công tác chấp hành quản lý chi NSNN.........................84

3.2.4. Chú trọng chất lượng công tác quyết toán chi NSNN ....................................84

3.2.5. Tăng cường công tác thanh tra quản lý chi NSNN .........................................88

PHÂN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................91

1. Kết luận .................................................................................................................91

2. Một số kiến nghị ....................................................................................................92

2.1. Kiến nghị với Bộ Tài chính..................................................................................92

2.1.1. Nâng cao địa vị pháp lý của các cơ quan tài chính .............................................92

2.1.2. Có chế tài xử lý các trường hợp vi phạm, không chấp hành chế độ quản lý chi

ngân sách Nhà nước ..................................................................................................92

2.2. Kiến nghị với HĐND, UBND tỉnh Quảng Bình .................................................93

TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................94

QUYẾT ĐỊNH HỘI ĐỒNG

BIÊN BẢN HỘI ĐỒNG

NHẬN XÉT PHẢN BIỆN 1 + 2

BẢN GIẢI TRÌNH LUẬN VĂN

XÁC NHẬN HOÀN THIỆN LUẬN VĂN

viii

DANH MỤC BẢNG BIỂU, HÌNH

Bảng 2.1: Dự toán chi ngân sách tỉnh Quảng Bình 2014-2016.........................43

Bảng 2.2: Dự toán chi NSNN tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2014-2016 phân theo

cấp ngân sách ....................................................................................44

Bảng 2.3: Dự toán chi NSNN tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2014-2016 theo nội

dung kinh tế và kết cấu nguồn chi.....................................................44

Bảng 2.4: Dự toán chi thường xuyên tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2014-2016...45

Bảng 2.5: Dự toán chi đầu tư XDCB tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2014-2016...46

Bảng 2.6: Chi NSNN tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2014-2016 phân theo cấp

ngân sách...........................................................................................47

Bảng 2.7: Chi NSNN tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2014-2016 theo nội dung kinh

tế và kết cấu nguồn chi......................................................................48

Bảng 2.8: Thanh toán, tạm ứng vốn đầu tư qua KBNN giai đoạn 2014-2016..49

Bảng 2.9: Chi thường xuyên NSNN tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2014-2016....50

Bảng 2.10: Kinh phí tiết kiệm và thu nhập bình quân tăng thêm từ việc thực hiện

chế độ tự chủ .....................................................................................52

Bảng 2.12: Quyết toán vốn đầu tư công trình hoàn thành...................................53

Bảng 2.13: Chênh lệch quyết toán và dự toán vốn đầu tư XDCB NSNN trên địa

bàn tỉnh Quảng Bình giai đoạn 2014-2016 .......................................54

Bảng 2.14: Chênh lệch quyết toán và dự toán chi thường xuyên NSNN tỉnh

Quảng Bình giai đoạn 2014-2016 .....................................................55

Bảng 2.15: Số tiền chi sai theo kết quả thanh tra quản lý chi NSNN tại tỉnh

Quảng Bình .......................................................................................59

Bảng 2.16: Đặc điểm của đối tượng khảo sát......................................................60

Bảng 2.17: Kết quả kiểm định thang đo công tác quản lý chi ngân sách tại Sở

Tài chính Quảng Bình .......................................................................62

Bảng 2.18: Kết quả đánh giá công tác lập dự toán chi ngân sách nhà nước tại Sở

Tài chính tỉnh Quảng Bình................................................................66

ix

Bảng 2.19: Kết quả đánh giá về công tác chấp hành dự toán chi ngân sách nhà

nước tại Sở Tài chính tỉnh Quảng Bình ............................................68

Bảng 2.20: Kết quả công tác quyết toán ngân sách nhà nước tại Sở Tài chính

tỉnh Quảng Bình ................................................................................69

Bảng 2.21: Kết quả đánh giá công tác Thanh tra quyết toán chi ngân sách nhà

nước tại Sở Tài chính tỉnh Quảng Bình ............................................70

Bảng 2.22: Kết quả đánh giá về cán bộ quản lý chi ngân sách nhà nước tại Sở

Tài chính tỉnh Quảng Bình................................................................71

Bảng 2.23: Kết quả đánh giá chung về công tác quản lý chi NSNN tại Sở Tài

chính tỉnh Quảng Bình ......................................................................72

Hình 1: . Sơ đồ tổ chức bộ máy........................................................................34

1

PHẦN I

ĐẶT VẤN ĐỀ

1.Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu

Ngân sách nhà nước là khâu chủ đạo trong hệ thống tài chính quốc gia, là điều

kiện vật chất quan trọng để thực hiện chức năng, nhiệm vụ của nhà nước, là công cụ có

hiệu quả thiết thực để nhà nước điều hành vĩ mô toàn bộ đời sống kinh tế - xã hội và

đảm bảo an ninh quốc gia.

Ngân sách nhà nước tác động trực tiếp đến việc tăng quy mô đầu tư, thúc đẩy nền

kinh tế tăng trưởng và phát triển. Cùng với quá trình quản lý thu ngân sách nhà nước

thì việc quản lý chi ngân sách nhà nước có vị trí rất quan trọng trong quản lý điều hành

ngân sách nhà nước, góp phần ổn định phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, nhất là

trong điều kiện đất nước hội nhập kinh tế thế giới. Thông qua việc chi ngân sách để

duy trì hoạt động của Nhà nước và thực hiện việc điều chỉnh cơ cấu kinh tế nhằm phát

triển bền vững và không ngừng nâng cao hiệu quả kinh tế - xã hội. Điều đó cho thấy

việc quản lý chi ngân sách có ý nghĩa hết sức quan trọng, giúp Chính phủ và chính

quyền các cấp thực hiện tốt các mục tiêu tăng trưởng, phát triển kinh tế - xã hội của

mình. Chi ngân sách nhà nước gắn liền với chức năng quản lý của nhà nước và có liên

quan đến nhiều lĩnh vực kinh tế, chính trị, xã hội. Quản lý có hiệu quả chi ngân sách

nhà nước được đặt ra trong bối cảnh nguồn lực tài chính của quốc gia có giới hạn nhất

định nhưng phải làm như thế nào để thỏa mãn tốt nhất những nhu cầu cần thiết để đạt

được các mục tiêu quản lý kinh tế, chính trị, xã hội của nhà nước.

Trong những năm qua, công tác quản lý chi ngân sách nhà nước tại Sở Tài chính

tỉnh Quảng Bình đã đi vào nề nếp, có những đóng góp tích cực vào việc phát triển kinh

tế - xã hội của tỉnh. Bên cạnh những kết quả đạt được quan trọng, công tác quản lý chi

ngân sách vẫn còn một số tồn tại, hạn chế, như: Phân bổ vốn đầu tư còn dàn trải, không

gắn với kế hoạch vốn; công tác quản lý tạm ứng, thanh toán vốn còn nhiều bất cập; giải

ngân vốn đầu tư chậm; nợ đọng xây dựng cơ bản chưa có nguồn thanh toán; chuyển

nguồn chi ngân sách hàng năm còn lớn; tình trạng chi vượt dự toán vẫn xảy ra; còn tình