Quản lý chi ĐTXD cơ bản từ nguồn NSNN tại huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

ĐẠI HỌC HUẾ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

TRẦN THỊ NGUYỆT

HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHI ĐẦU TƯ

XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ

NƯỚC TẠI HUYỆN BỐ TRẠCH, TỈNH QUẢNG BÌNH

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

MÃ SỐ: 8 34 04 10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. HOÀNG TRIỆU HUY

HUẾ, 2018

i

LỜI CAM ĐOAN

Luận văn “Hoàn thiện công tác quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản từ

nguồn ngân sách nhà nước tại huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình” được thực

hiện từ tháng 7/2017 đến tháng 4/2018.

Luận văn sử dụng những thông tin từ nhiều nguồn khác nhau. Các thông tin

đã được chỉ rõ nguồn gốc, đa số thông tin thu thập thực tế ở địa phương, số liệu

đã được tổng hợp và xử lý.

Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là

hoàn toàn trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Trần Thị Nguyệt

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn này, tôi xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu,

phòng Đào tạo, Khoa sau đại học, cùng các thầy, cô giáo trong trường Đại học kinh

tế Huế đã tận tình giúp đỡ, tạo điều kiện cho tôi trong quá trình học tập và thực hiện

Đề tài.

Đặc biệt xin chân thành cảm ơn Tiến sỹ Hoàng Triệu Huy đã trực tiếp

hướng dẫn, chỉ bảo tận tình và đóng góp nhiều ý kiến quý báu giúp tôi hoàn thành

luận văn tốt nghiệp này.

Tôi xin chân thành cảm ơn Ủy ban nhân dân huyện Bố Trạch, Ban quản lý

xây dựng huyện Bố Trạch, Phòng Tài chính – Kế hoạch huyện Bố Trạch, Sở Kế

hoạch – Đầu tư tỉnh Quảng Bình, Sở Tài chính Quảng Bình, Cục thống kê tỉnh

Quảng Bình, Sở Xây dựng tỉnh Quảng Bình,… đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ khi

điều tra tài liệu, số liệu để thực hiện luận văn này.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Trần Thị Nguyệt

iii

TÓM LƯỢC LUẬN VĂN

Họ và tên học viên: Trần Thị Nguyệt

Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế Niên khóa: 2016 – 2018

Người hướng dẫn khoa học: TS. Hoàng Triệu Huy

Tên đề tài: Hoàn thiện công tác quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn

ngân sách nhà nước tại huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình.

1. Tính cấp thiết của đề tài

Xây dựng cơ bản được bảo đảm bằng nguồn vốn Ngân sách Nhà nước là lĩnh

vực có các hoạt động và đóng góp được nhiều thành quả cho nền kinh tế nước ta

trong những năm qua. Đối với huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình, đầu tư xây dựng

cơ bản đã được chính quyền địa phương chú trọng và đã có nhiều khởi sắc. Tuy

nhiên kết quả đã đạt được so với mục tiêu kỳ vọng của hoạt động đầu tư và yêu cầu

của quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản, thì vẫn còn khoảng cách không nhỏ nên rất

cần đến các nghiên cứu. Bên cạnh đó tình hình thực tế và các điều kiện mới có tác

động tích cực đến sự phát triển kinh tế của huyện Bố Trạch sắp tới thì vấn đề quản

lý chi đầu tư xây dựng cơ bản của ngân sách huyện được đặt ra với tầm quan trọng

đặc biệt và có tính cấp bách.

2. Phương pháp nghiên cứu

- Số liệu sơ cấp: Số liệu sơ cấp được thu thập từ việc điều tra phỏng vấn trực

tiếp cán bộ quản lý nhà nước bằng bảng hỏi được thiết kế sẵn. - Số liệu thứ cấp: Số liệu thứ cấp được thu thập từ việc khai thác báo cáo chi

trên hệ thống Tabmis, báo cáo chi Ngân sách địa phương của Uỷ ban nhân dân

huyện Bố Trạch tỉnh Quảng Bình và các niên giám thống kê từ năm 2013 đến năm

2016.

3. Kết quả nghiên cứu và những đóng góp khoa học của luận văn

Trên cơ sở phân tích quá trình quản lý chi đầu tư XDCB của ngân sách

huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình, luận văn đã nêu ra được những ưu điểm cũng

như các mặt hạn chế của công tác quản lý chi đầu tư XDCB của ngân sách huyện

Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình, phân tích rõ các nguyên nhân chủ yếu của các hạn chế

trong công tác quản lý sử dụng vốn đầu tư XDCB từ ngân sách cấp huyện. Từ đó,

luận văn đưa ra các giải pháp trọng tâm để hoàn thiện công tác quản lý, sử dụng vốn

đầu tư XDCB từ ngân sách huyện.

Trên cơ sở kết hợp một cách chặt chẽ giữa lý luận và thực tiễn, với phương

pháp nghiên cứu khoa học, luận văn đã nêu ra và giải quyết được một số nội dung lý

luận và thực tiễn tại huyện Bố Trạch nói riêng.

iv

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

TT CHỮ VIẾT TẮT GIẢI NGHĨA

1 CNH Công nghiệp hóa

2 HĐH Hiện đại hóa

3 HĐND Hội đồng nhân dân

4 ICOR Hiệu quả sử dụng vốn đầu tư

5 KBNN Kho bạc nhà nước

6 KH&ĐT Kế hoạch và Đầu tư

7 KT-XH Kinh tế xã hội

8 NSNN Ngân sách nhà nước

9 TC-KH Tài chính – Kế hoạch

10 TSCĐ Tài sản cố định

11 UBND Ủy ban nhân dân

12 XDCB Xây dựng cơ bản

v

MỤC LỤC

Lời cam đoan....................................................................................................................i

Lời cảm ơn ......................................................................................................................ii

Tóm lượt luận văn danh mục các chữ viết tắt................................................................iii

Mục lục............................................................................................................................ v

Danh mục bảng biểu.....................................................................................................viii

Danh mục biểu đồ ..........................................................................................................ix

ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................................ 1

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu ........................................................................... 1

2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ................................................................................... 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề tài..................................................................... 2

4. Phương pháp nghiên cứu............................................................................................. 3

5. Kết cấu của luận văn ................................................................................................... 3

PHẦN II: NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ....................................................................... 4

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ CHI ĐẦU

TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC..................... 4

1.1. TỔNG QUAN VỀ CHI ĐẦU TƯ XDCB TỪ NGUỒN NSNN.............................. 4

1.1.1. Khái niệm, đặc điểm chi đầu tư XDCB ................................................................ 4

1.1.2. Nội dung chi đầu tư XDCB................................................................................... 9

1.1.3. Vai trò của chi đầu tư XDCB.............................................................................. 11

1.2. QUẢN LÝ CHI ĐẦU TƯ XDCB TỪ NGUỒN NSNN........................................ 14

1.2.1. Các nguyên tắc quản lý chi đầu tư XDCB.......................................................... 14

1.2.2. Chu trình quản lý chi đầu tư XDCB từ nguồn NSNN ....................................... 16

1.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUẢN LÝ CHI ĐẦU TƯ XDCB TỪ

NGUỒN NSNN ............................................................................................................ 26

1.3.1. Nhóm nhân tố chủ quan ...................................................................................... 26

1.3.2. Nhóm nhân tố khách quan................................................................................... 28

vi

1.4. KINH NGHIỆM TRONG QUẢN LÝ CHI ĐẦU TƯ XDCB TỪ NGUỒN

VỐN NSNN CỦA MỘT SỐ ĐỊA PHƯƠNG TRONG NƯỚC, BÀI HỌC CHO

HUYỆN BỐ TRẠCH, TỈNH QUẢNG BÌNH.............................................................. 31

1.4.1. Kinh nghiệm của một số địa phương trong nước về quản lý chi đầu tư XDCB

từ nguồn vốn NSNN...................................................................................................... 31

1.4.2. Bài học kinh nghiệm cho huyện Bố Trạch trong quản lý chi đầu tư XDCB từ

nguồn vốn NSNN.......................................................................................................... 33

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ CHI ĐẦU TƯ XÂY

DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC HUYỆN BỐ

TRẠCH, TỈNH QUẢNG BÌNH................................................................................. 35

2.1. KHÁI QUÁT ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KT-XH HUYỆN BỐ TRẠCH VÀ

ẢNH HƯỞNG CỦA NÓ ĐẾN QUẢN LÝ CHI ĐẦU TƯ XDCB TRÊN ĐỊA BÀN

HUYỆN......................................................................................................................... 35

2.1.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, KT-XH huyện Bố Trạch ................................. 35

2.1.2. Ảnh hưởng của các điều kiện tự nhiên, KT-XH đến quản lý chi đầu tư XDCB

trên địa bàn huyện Bố Trạch ......................................................................................... 39

2.2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI ĐẦU TƯ XDCB TỪ NGUỒN NGÂN SÁCH

CẤP HUYỆN TẠI HUYỆN BỐ TRẠCH .................................................................... 42

2.2.1. Hệ thống quản lý chi đầu tư XDCB từ nguồn ngân sách cấp huyện tại huyện

Bố Trạch........................................................................................................................ 42

2.2.2. Tình hình thực hiện quản lý chi đầu tư XDCB từ ngân sách cấp huyện tại

huyện Bố Trạch ............................................................................................................. 46

2.2.3. Đánh giá kết quả số liệu điều tra......................................................................... 58

2.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI ĐẦU TƯ XDCB

TỪ NGUỒN NGÂN SÁCH CẤP HUYỆN TẠI HUYỆN BỐ TRẠCH...................... 67

2.3.1. Những kết quả đạt được ...................................................................................... 67

2.3.2. Một số tồn tại, hạn chế ........................................................................................ 69

2.3.3. Nguyên nhân của các tồn tại, hạn chế ................................................................. 72

vii

CHƯƠNG 3 :MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ

CHI ĐẦU TƯ XDCB TỪ NGUỒN NGÂN SÁCH HUYỆN BỐ TRẠCH,

TỈNH QUẢNG BÌNH ................................................................................................. 76

3.1. MỤC TIÊU, QUAN ĐIỂM, ĐỊNH HƯỚNG VỀ PHÁT TRIỂN KT-XH VÀ

QUẢN LÝ CHI ĐẦU TƯ XDCB TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH CẤP HUYỆN

TẠI HUYỆN BỐ TRẠCH............................................................................................ 76

3.1.1. Mục tiêu, quan điểm, định hướng phát triển KT-XH huyện Bố Trạch............... 76

3.1.2. Mục tiêu, quan điểm, định hướng về quản lý chi đầu tư XDCB từ nguồn vốn

ngân sách cấp huyện tại huyện Bố Trạch...................................................................... 77

3.2. GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ CHI ĐẦU TƯ XDCB TỪ NGUỒN

VỐN NGÂN SÁCH CẤP HUYỆN TẠI HUYỆN BỐ TRẠCH .................................. 79

3.2.1. Nhóm các giải pháp về công tác lập dự toán chi đầu tư XDCB ......................... 79

3.2.2. Nhóm các giải pháp về chấp hành dự toán chi đầu tư XDCB ............................ 82

3.2.3. Nhóm các giải pháp về quyết toán chi đầu tư XDCB......................................... 86

3.2.4. Nhóm các giải pháp khác .................................................................................... 89

3.3. CÁC ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN GIẢI PHÁP....................................................... 93

3.3.1. Các điều kiện chủ quan ....................................................................................... 93

3.3.2. Các điều kiện khách quan ................................................................................... 94

KIẾN NGHỊ................................................................................................................. 96

1. Kiến nghị đối với Chính phủ..................................................................................... 97

2. Kiến nghị đối với Bộ tài chính .................................................................................. 98

3. Kiến nghị đối với UBND tỉnh Quảng Bình .............................................................. 99

KẾT LUẬN.................................................................................................................. 96

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................100

QUYẾT ĐỊNH VỀ VIỆC THÀNH LẬP CHẤM LUẬN VĂN THẠC SĨ

BIÊN BẢN CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

NHẬN XÉT LUẬN VĂN THẠC SĨ CỦA PHẢN BIỆN 1

NHẬN XÉT LUẬN VĂN THẠC SĨ CỦA PHẢN BIỆN 2

BẢN GIẢI TRÌNH CHỈNH SỬA LUẬN VĂN

XÁC NHẬN HOÀN THIỆN LUẬN VĂN

viii

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1. Cơ cấu kinh tế các ngành của huyện Bố Trạch năm 2013 - 2016......... 37

Bảng 2.2: Số liệu thu, chi NSNN qua các năm gần đây của huyện Bố Trạch,

tỉnh Quảng Bình .................................................................................... 43

Bảng 2.3: Cơ cấu chi NSNN qua các năm gần đây của huyện Bố Trạch, tỉnh

Quảng Bình ........................................................................................... 44

Bảng 2.4: Tình hình chi đầu tư XDCB từ nguồn vốn ngân sách cấp huyện của

huyện Bố Trạch ..................................................................................... 47

Bảng 2.5. Tình hình thực hiện và kiểm soát thanh toán vốn đầu tư XDCB từ

ngân sách huyện Bố Trạch giai đoạn 2013-2016.................................. 51

Bảng 2.6. Tình hình thực hiện quyết toán vốn đầu tư XDCB hoàn thành từ

ngân sách huyện Bố Trạch giai đoạn năm 2013-2016.......................... 55

Bảng 2.7. Đặc điểm mẫu điều tra .......................................................................... 58

Bảng 2.8. Bảng đánh giá thực trạng về Luật và các quy định có liên quan đến

chi NSNN trong đầu tư XDCB ............................................................. 59

Bảng 2.9. Đánh giá về chính sách ngân sách và lập kế hoạch chi NSNN trong

đầu tư XDCB......................................................................................... 61

Bảng 2.10. Đánh giá về lập dự toán chi NSNN trong đầu tư xây dựng cơ bản ...... 63

Bảng 2.11. Đánh giá về chấp hành chi NSNN trong đầu tư XDCB ....................... 64

Bảng 2.12. Đánh giá về quyết toán NSNN trong chi đầu tư XDCB....................... 66

ix

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 2.1 : Tốc độ tăng trưởng kinh tế qua các năm gần đây của huyện Bố

Trạch, tỉnh Quảng Bình......................................................................... 37

1

ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu

Thực hiện đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam về đổi mới và phát triển

kinh tế theo mô hình kinh tế thị trường định hướng Xã hội chủ nghĩa, Nhà nước

Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam luôn quan tâm và từng bước hoàn thiện cơ

chế quản lý kinh tế; trong đó có cơ chế quản lý tài chính – ngân sách. Thông qua đó

mà bảo đảm rằng pháp luật về NSNN luôn là cơ sở pháp lý để điều chỉnh, hướng

dẫn mọi chủ thể kinh tế tổ chức hoạt động theo đúng quy định của Nhà nước.

Một đất nước muốn phát triển kinh tế xã hội, nhất thiết phải đầu tư xây dựng cơ

bản, đặc biệt cơ sở hạ tầng, tạo điều kiện tiền đề, nền tảng vững chắc để phát triển

kinh tế xã hội. Xây dựng cơ bản được bảo đảm bằng nguồn vốn Ngân sách Nhà

nước là lĩnh vực có các hoạt động và đóng góp được nhiều thành quả cho nền kinh

tế nước ta trong những năm qua. Theo thời gian, các công trình được đầu tư bằng

nguồn vốn NSNN đã không ngừng gia tăng, làm cho cơ sở vật chất – kỹ thuật của

nền kinh tế quốc dân không ngừng được cải thiện. Tuy nhiên, kết quả đã đạt được

so với mục tiêu kỳ vọng của hoạt động đầu tư và yêu cầu của quản lý chi đầu tư xây

dựng cơ bản, thì vẫn còn khoảng cách không nhỏ.

Đối với huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình, đầu tư xây dựng cơ bản đã được

chính quyền địa phương chú trọng và đã có nhiều khởi sắc, góp phần tạo nên diện

mạo mới của huyện ngày nay. Tuy nhiên việc quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản

bằng nguồn vốn Ngân sách nhà nước trong thời gian qua cũng rơi vào hiện trạng

tương tự như trên nên rất cần đến các nghiên cứu, tổng kết hay điều tra ở thời kỳ

trước để làm nền tảng cho việc hoàn thiện ở thời kỳ sắp tới phù hợp với những điều

kiện, hoàn cảnh, nguồn lực có thể thay đổi và nhu cầu cũng như quan điểm phát

triển. Bên cạnh đó tình hình thực tế và các điều kiện mới có tác động tích cực đến

sự phát triển kinh tế của huyện Bố Trạch sắp tới thì vấn đề quản lý chi đầu tư xây

dựng cơ bản của ngân sách huyện được đặt ra với tầm quan trọng đặc biệt và có tính

cấp bách.