Quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà nước tại huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

LÊ VĂN DƯƠNG

QUẢN LÝ CHI ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN

TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC

TẠI HUYỆN LÂM BÌNH, TỈNH TUYÊN QUANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2021

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

LÊ VĂN DƯƠNG

QUẢN LÝ CHI ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN

TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC

TẠI HUYỆN LÂM BÌNH, TỈNH TUYÊN QUANG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. Đỗ Thị Thu Hằng

THÁI NGUYÊN - 2021

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi, chưa

công bố tại bất kỳ nơi nào, mọi số liệu sử dụng trong luận văn này là những

thông tin xác thực.

Tôi xin chịu mọi trách nhiệm về lời cam đoan của mình.

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2021

Tác giả luận văn

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn thạc sỹ này, tôi đã nhận được sự quan tâm hướng

dẫn, giúp đỡ của nhiều cá nhân, tập thể trong và ngoài trường.

Với lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc, tôi xin bày tỏ lời cảm ơn chân thành

nhất đến cô giáo TS. Đỗ Thị Thu Hằng đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong

suốt quá trình thực hiện luận văn. Tôi trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ, hỗ trợ từ

phía Phòng Đào tạo – Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh đã tạo mọi

điều kiện để tôi hoàn thành luận văn.

Lời cuối cùng, tôi xin kính chúc quý thầy cô trường Trường Đại học Kinh

tế và Quản trị kinh doanh sức khỏe dồi dào, gặt hái được nhiều thành công trong

công việc.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2021

Học viên

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ..................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN...................................................................................................... ii

MỤC LỤC........................................................................................................... iii

DANH MỤC BẢNG BIỂU............................................................................... vii

DANH MỤC SƠ ĐỒ........................................................................................ viii

MỞ ĐẦU ...............................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu ..................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu...........................................................................................2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu......................................................................3

4. Kết cấu của luận văn ..........................................................................................3

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ CHI ĐẦU

TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC.........5

1.1. Cơ sở lý luận về quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách

nhà nước .................................................................................................................5

1.1.1. Đầu tư xây dựng cơ bản ...............................................................................5

1.1.2. Vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN......................................................11

1.1.3. Chi đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước ..................................12

1.1.4. Nội dung quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước cấp

huyện ....................................................................................................................17

1.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn

vốn ngân sách nhà nước .......................................................................................31

1.2.1. Nhóm nhân tố khách quan..........................................................................31

1.2.2. Nhóm nhân tố chủ quan .............................................................................34

1.3. Kinh nghiệm quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước của

một số địa phương và bài học cho huyện Lâm Bình............................................35

1.3.1. Kinh nghiệm quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước

của một số địa phương .........................................................................................35

iv

1.3.2. Bài học cho huyện Lâm Bình về quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản từ

ngân sách nhà nước ..............................................................................................39

Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................................41

2.1. Câu hỏi nghiên cứu .......................................................................................41

2.2. Phương pháp nghiên cứu...............................................................................41

2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu.....................................................................41

2.2.2. Phương pháp tổng hợp, xử lý số liệu .........................................................43

2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin ...............................................................44

2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu..................................................................45

Chương 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHI ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN

TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI HUYỆN LÂM BÌNH,

TỈNH TUYÊN QUANG.....................................................................................48

3.1. Khái quát đặc điểm lịch sử, tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Lâm Bình ...........48

3.1.1. Lịch sử phát triển của huyện Lâm Bình.....................................................48

3.1.2. Điều kiện tự nhiên......................................................................................49

3.1.3. Tình hình kinh tế - xã hội huyện Lâm Bình...............................................52

3.2. Thực trạng quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách nhà

nước tại huyện Lâm Bình.....................................................................................54

3.2.1. Bộ máy quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách Nhà

nước trên địa bàn huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang.......................................54

3.2.2. Quy trình quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách Nhà

nước tại huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang......................................................58

3.2.3. Thanh tra, kiểm tra, kiểm toán chi đầu tư xây dựng cơ bản tại huyện Lâm

Bình, tỉnh Tuyên Quang.......................................................................................76

3.3. Đánh giá thực trạng quản lý chi ĐTXD CB từ nguồn vốn NSNN tại huyện

Lâm Bình giai đoạn 2017-2019............................................................................83

3.3.1 Những kết quả đạt được ..............................................................................83

3.3.2 Những tồn tại, hạn chế ................................................................................85

3.3.3 Nguyên nhân của tồn tại, hạn chế ...............................................................88

v

Chương 4: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ CHI ĐẦU TƯ XÂY

DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA

BÀN HUYỆN LÂM BÌNH. TỈNH TUYÊN QUANG.....................................91

4.1. Phương hướng trong công tác quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản tại huyện

Lâm Bình thời gian tới .........................................................................................91

4.1.1. Định hướng phát triển KT - XH của tỉnh Tuyên Quang và huyện Lâm

Bình ......................................................................................................................91

4.1.2. Mục tiêu quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách Nhà

nước huyện Lâm Bình..........................................................................................93

4.2. Một số giải pháp hoàn thiện quản lý chi đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn

vốn ngân sách Nhà nước tại huyện Lâm Bình .....................................................95

4.2.1. Hoàn thiện quy trình quản lý chi vốn đầu tư XDCB từ NSNN .................95

4.2.2. Bồi dưỡng, đào tạo, nâng cao kiến thức quản lý và chuyên môn nghiệp vụ

của đội ngũ cán bộ................................................................................................98

4.2.3. Phối hợp với các sở, ban, ngành, địa phương nhằm nâng cao chất lượng

công tác quản lý chi vốn đầu tư XDCB từ NSNN ...............................................99

4.2.4. Thường xuyên bồi dưỡng cập nhật kiến thức và tổ chức đánh giá rút kinh

nghiệm trong công tác quản lý chi vốn đầu tư XDCB từ NSNN.......................100

4.2.5. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát công trình, dự án......................101

4.2.6. Các giải pháp về quyết toán chi đầu tư XDCB........................................103

4.3 Kiến nghị về các điều kiện để thực hiện giải pháp ......................................105

KẾT LUẬN.......................................................................................................108

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................110

PHỤ LỤC..........................................................................................................112

vi

DANH MỤC VIẾT TẮT

Viết tắt Viết đầy đủ

1. ĐTXDCB: Đầu tư xây dựng cơ bản

2. GDP: Tổng thu nhập quốc nội

3. GPMB: Giải phóng mặt bằng

4. HĐND TỈNH: Hội đồng nhân dân tỉnh

5. HĐND: Hội đồng nhân dân

6. KBNN: Kho bạc nhà nước

7. KT - XH: Kinh tế - Xã hội

8. NSĐP: Ngân sách địa phương

9. NSNN: Ngân sách nhà nước

10. UBND: Uỷ ban nhân dân

11. VĐT: Vốn đầu tư

12. XDCB: Xây dựng cơ bản

vii

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 1.1: Mức độ tạm ứng của các gói thầu xây lắp được tính bằng tỷ lệ phần

trăm so với giá trị hợp đồng tại địa phương........................................22

Bảng 1.2: Thời điểm bắt đầu thu hồi tạm ứng .....................................................22

Bảng 1.3: Thời gian lập hồ sơ quyết toán, thẩm tra, phê duyệt quyết toán .........26

Bảng 2.1: Thang đo Likert ...................................................................................43

Bảng 3.1. Tổng hợp một số chỉ tiêu dân số qua các năm.....................................53

Bảng 3.2: Tình hình phân bổ kế hoạch vốn đầu tư XDCB cho các loại dự án trên

địa bàn huyện Lâm Bình giai đoạn 2017 – 2019 ................................63

Bảng 3.3. Tình hình thực hiện thanh toán VĐT XDCB trên địa bàn huyện Lâm

Bình giai đoạn 2017 – 2019 ................................................................67

Bảng 3.4. Tình hình chi NSNN trong đầu tư XDCB trên địa bàn huyện Lâm

Bình giai đoạn 2017 – 2019 ................................................................68

Bảng 3.5: Tình hình quyết toán VĐT XDCB hoàn thiện trên địa bàn huyện Lâm

Bình giai đoạn 2017 - 2019 .................................................................73

Bảng 3.6: Tình hình tạm ứng và thu hồi tạm ứng trên địa bàn huyện Lâm Bình

giai đoạn 2017 - 2019..........................................................................75

Bảng 3.7: Tình hình tổ chức đoàn thanh tra, kiểm tra chi đầu tư XDCB từ NSNN

tại huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2017 - 2019..........77

Bảng 3.8. Tình hình thanh tra, giám sát các dự án đầu tư……………………

Bảng 3.9: Bảng đánh giá nội dung quản lý chi đầu tư XDCB từ NSNN tại huyện

Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang giai đoạn 2017 - 2019 .........................80

Bảng 3.10: Bảng khảo sát các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý chi đầu tư

XDCB từ NSNN tại huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang giai đoạn

2017 – 2019.........................................................................................82

viii

DANH MỤC SƠ ĐỒ

Hình 1.1: Sơ đồ các giai đoạn đầu tư xây dựng cơ bản .........................................9

Hình 3.1: Bộ máy quản lý ngân sách huyện Lâm Bình .......................................54

Hình 3.2: Cơ cấu bộ máy Phòng Tài chính - Kế hoạch Huyện Lâm Bình ..........56

Hình 3.3: Quy trình lập kế hoạch vốn đầu tư XDCB tại huyện Lâm Bình..........58

Hình 3.4: Quy trình phân bổ vốn đầu tư XDCB tại huyện Lâm Bình .................60

Hình 3.5: Quy trình giao kế hoạch vốn đầu tư XDCB tại huyện Lâm Bình........61

Hình 3.6: Quy trình điều chỉnh kế hoạch vốn đầu tư XDCB...............................62

Hình 3.7: Quy trình kiểm soát thanh toán vốn đầu tư XDCB tại huyện Lâm Bình

..............................................................................................................................66

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu

Vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước ở Việt Nam những năm

vừa qua đã góp phần quan trọng trong phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế￾xã hội, hỗ trợ phát triển sản xuất, kinh doanh, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh

tế. Đầu tư nói chung là động lực cơ bản của sự phát triển kinh tế, còn đối với đầu tư

xây dựng, mỗi hoạt động đầu tư là sự phối hợp nhiều nguồn lực của nhà đầu tư,

phát huy lợi thế sẵn có của xã hội nói chung và nhà đầu tư nói riêng.

Đối với các công trình xây dựng được đầu tư phù hợp về vốn và công

nghệ, có thành quả như kế hoạch đặt ra sẽ tạo thuận lợi cho qua trình khai thác

công dụng, đáp ứng nhu cầu cấp thiết về tư liệu sản xuất hoặc nơi lưu cư, từ đó

kích thích hoạt động sản xuất phát triển, mở rộng quy mô, thu hút thêm lao động,

giảm tình trạng thất nghiệp, nâng cao đời sống cho người lao động hay nói cách

khác là nguồn lực tác động tích cực đến sự phát triển kinh tế, xã hội.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, trên thực tế, việc quản lý và sử

dụng vốn đầu tư XDCB từ NSNN còn nhiều bất cập và tồn tại như: Cơ chế chính

sách chưa đồng bộ, còn nhiều kẽ hở; công tác quản lý vốn đầu tư còn kém,... điều

đó dẫn tới thất thoát vốn đầu tư ở hầu hết các dự án đầu tư XDCB từ NSNN. Đây là

vấn đề đang làm nhức nhối trong toàn xã hội. Vấn đề đặt ra là làm thế nào để tránh

thất thoát, tăng hiệu quả vốn đầu tư XDCB từ NSNN. Thực hiện được điều này

trước hết phải đổi mới cơ chế quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN.

Huyện Lâm Bình là huyện vùng cao, vùng sâu, xa của tỉnh Tuyên Quang

vì thế cơ cấu kinh tế chuyển dịch còn chậm, thiếu bền vững. Công tác quy hoạch

và đầu tư xây dựng các vùng chuyên canh, thâm canh sản xuất nguyên liệu phục

vụ phát triển công nghiệp chế biến tiến hành chậm. Công tác quy hoạch, đầu tư

cơ sở hạ tầng, giải phóng mặt bằng phục vụ phát triển công nghiệp chưa được

tập trung chỉ đạo đúng mức. Việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng các khu công

nghiệp, cụm công nghiệp chậm, chưa đồng bộ và nhiều vướng mắc. Công tác

quy hoạch, hỗ trợ đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, xúc tiến thương mại thiếu quan

2

tâm. Thực trạng này là do còn thiếu sót trong quản lý, điều hành các chính sách

vĩ mô của Huyện, trong đó phải kể đến quản lý chi đầu tư XDCB từ NSNN tại

huyện Lâm Bình trong thời gian qua.

Huyện Lâm Bình đang tập trung huy động các nguồn lực để đầu tư xây

dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội để đảm bảo tính đồng bộ, hiện đại, liên kết;

đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động theo hướng tích cực, xóa

đói giảm nghèo. Vì thế nhu cầu vốn đầu tư cho các công trình XDCB trên địa

bàn huyện Lâm Bình, Tuyên Quang ngày càng lớn. Cùng với sự lỗ lực của các

cấp, các ngành tại địa phương thì nguồn NSNN chi cho đầu tư XDCB trên địa

bàn huyện Lâm Bình ngày càng được sử dụng có hiệu quả, các dự án xây dựng

trên địa bàn huyện thực hiện đã đảm bảo phát triển kinh tế - xã hội.

Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đã đạt được thì việc quản lý và sử

dụng vốn đầu tư, đặc biệt là vốn đầu tư từ NSNN đã và đang xảy ra hiện tượng

thất thoát, lãng phí, hiệu quả chi đầu tư thấp nhưng khả năng đáp ứng của NSNN

cho nhu cầu XDCB lại có hạn. Vì vậy, làm thế nào để việc quản lý chi đầu tư

XDCB từ NSNN tại huyện Lâm Bình là tối ưu nhất, vấn đề này là vấn đề thực sự

cấp thiết và cần được quan tâm. Xuất phát từ lý do trên và qua quá trình học tập

và thực tiễn công tác bản thân, tác giả lựa chọn đề tài: “Quản lý chi đầu tư

XDCB từ nguồn vốn NSNN tại huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang” làm đề

tài nghiên cứu luận văn tốt nghiệp cao học ngành Quản lý kinh tế tại trường Đại

học Kinh tế & QTKD- Đại học Thái Nguyên.

2. Mục tiêu nghiên cứu

* Mục tiêu chung: Làm rõ về cơ sở lý luận, căn cứ pháp lý và thực tiễn

quá trình quản lý chi đầu tư XDCB ở huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang để đưa

ra các giải pháp hoàn thiện.

* Mục tiêu cụ thể:

Một là, hệ thống hoá và làm sâu sắc thêm cơ sở lý luận về quản lý chi đầu

tư XDCB từ nguồn vốn NSNN để làm cơ sở cho đánh giá thực tiễn.