Quá trình đô thị hóa ở huyện hòa vang, thành phố đà nẵng từ năm 1997 đến năm 2018

1

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

KHOA LỊCH SỬ

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

Đề tài:

QUÁ TRÌNH ĐÔ THỊ HÓA Ở HUYỆN HÕA

VANG, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG TỪ NĂM 1997

ĐẾN NĂM 2018

Sinh viên thực hiện : Phan Hoàng Dạ Thảo

Chuyên ngành : Cử nhân lịch sử

Lớp : 15CLS

Ngƣời hƣớng dẫn : TS. Nguyễn Duy Phương

Đà Nẵng, 04/2019

2

LỜI CẢM ƠN

Em xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, Khoa Lịch sử, Trường Đại học Sư

phạm – Đại học Đà Nẵng đã tạo điều kiện thuận lợi cho em trong quá trình học tập

và hoàn thành khóa luận này.

Em chân thành cảm ơn quý thầy, cô trong Khoa Lịch sử, Trường Đại học Sư

phạm – Đại học Đà Nẵng đã tận tình truyền đạt kiến thức trong những năm em học

tập. Với vốn kiến thức được tiếp thu trong quá trình học không chỉ là nền tảng cho

quá trình nghiên cứu khóa luận mà còn là hành trang quí báu để em bước vào đời

một cách vững chắc và tự tin.

Đặc biệt, để hoàn thành khóa luận này, em xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến cô

giáo TS.NguyễnDuy Phương, người đã dành nhiều thời gian quý báu tận tình hướng

dẫn em trong quá trình xây dựng đề cương, cung cấp tài liệu, chỉnh sửa và động

viên giúp em hoàn thành tốt khóa luận tốt nghiệp này.

Em cũng xin chân thành cảm ơn Ban Tuyên giáo Huyện ủy Hòa Vang, Chi

cục Thống kê huyện Hòa Vang, Thư viện Khoa học Tổng hợp Đà Nẵng, Phòng tư

liệu Khoa Lịch sử Trường Đại học Sư phạm Đà Nẵng đã giúp đỡ em trong quá

trình tìm kiếm và thu thập các số liệu và tài liệu để thực hiện khóa luận.

Dù đã cố gắng rất nhiều, song với trình độ lý luận và khả năng hiểu biết còn

hạn chế nên bài khóa luận nghiên cứu chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót.

Đó sẽ là những bài học kinh nghiệm giúp cho bản thân em hoàn thiện hơn trong

công tác nghiên cứu sau này.

Đà Nẵng, ngày 22 tháng 4 năm 2019

Sinh viên thực hiện

Phan Hoàng Dạ Thảo

3

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN

MỞ ĐẦU.........................................................................................................................................5

CHƢƠNG 1: NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN QUÁ TRÌNH ĐÔ THỊ HÓA

HUYỆN HÒA VANG GIAI ĐOẠN 1997 – 2018 ........................................................11

1.1. Tổng quan về huyện Hòa Vang ................................................................11

1.1.1. Đặc điểm tự nhiên.................................................................................11

1.1.2. Khái quát lịch sử hình thành và phát triển của huyện Hòa Vang trước

1997………............................................................................................14

1.2. Cơ sở lý luận về đô thị hóa........................................................................18

1.2.1. Khái niệm về đô thị ..............................................................................18

1.2.2. Khái niệm về đô thị hóa ........................................................................20

1.2.3. Tác động của quá trình đô thị hóa........................................................21

1.3. Quá trình đô thị hóa ở Đà Nẵng...............................................................23

1.4. Chủ trƣơng của Đảng và chính quyền thành phố Đà Nẵng đối với

huyện Hòa Vang ...........................................................................................27

CHƢƠNG 2 : THỰC TRẠNG QUÁ TRÌNH ĐÔ THỊ HÓA Ở HUYỆN HÒA

VANG, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG TỪ NĂM 1997 ĐẾN NĂM 2018 .....................30

2.1. Về hệ thống cơ sở hạ tầng ........................................................................30

2.2. Về kinh tế...................................................................................................33

2.3. Về văn hóa – xã hội...................................................................................43

2.4. Đánh giá chung .........................................................................................48

KẾT LUẬN..............................................................................................................51

TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................................................................55

PHỤ LỤC

4

MỤC LỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ

Bảng 2.3 Giá trị sản xuất các ngành kinh tế trên địa bàn huyện giai đoạn 2010 –

2014.........................................................................................................................32

Bảng 2.2 Cơ cấu kinh tế của huyện Hòa Vang giai đoạn 2011 – 2014 ...... ……...33

Bảng 2.3 Giá trị sản xuất các ngành kinh tế trên địa bàn huyện giai đoạn 2010 –

2014 ........................................................................................................................34

Bảng 2.4 Số cơ sở sản xuất công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp phân theo thành

phần kinh tế .............................................................................................................37

Bảng 2.5 Giá trị sản xuất công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp trên địa bàn huyện

Hòa Vang chia theo thành phần kinh tế giai đoạn 2011 – 2014 .............................38

Bảng 2.6 Giá trị sản xuất nông nghiệp huyện Hòa Vang giai đoạn 2006 – 2011…40

5

MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài

Từ nửa sau thế kỉ 20, thế giới phát triển và chuyển biến theo hướng mới, tạo

cơ hội cho các quốc gia đang phát triển, đặc biệt là Châu Á, có những bước phát

triển nhảy vọt. Đô thị hóa ngày càng tăng nhanh chóng ở các nước phát triển và

đang phát triển. Tuy nhiên, quá trình đô thị hóa có tính chất khác nhau giữa các

nước, các vùng kinh tế có trình độ phát triển khác nhau, có chế độ xã hội khác nhau.

Ở Việt Nam, đô thị hóa hình thành chủ yếu từ quá trình công nghiệp hóa.

Quá trình đô thị hóa không chỉ mang lại diện mạo mới cho khu vực thành thị, khu

vực ngoại vi mà còn cho cả khu vực nông thôn. Điều này góp phần đáng kể vào quá

trình hiện đại hóa đất nước nói chung và tạo điều kiện thuận lợi hơn cho hiện đại

hóa nông thôn nói riêng. Đối với thành phố Đà Nẵng sau khi chia tách từ tỉnh

Quảng Nam- Đà Nẵng, với nhiều chuyển biến tích cực trong quá trình phát triển

kinh tế – xã hội. Tốc độ phát triển kinh tế nhanh chóng của thành phố đã đẩy mạnh

quá trình đô thị hóa.

Trong những năm gần đây, quá trình đô thị hóa ở Đà Nẵng đã lan rộng ra các

huyện ngoại thành, đặc biệt là huyện Hòa Vang, một huyện ngoại thành duy nhất

nằm trên vùng đất liền của thành phố. Hòa Vang nguyên là một huyện nằm ở địa

đầu phía bắc tỉnh Quảng Nam được cắt ra, sáp nhập vào Đà Nẵng từ khi có nghị

quyết quyết định tách tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng thành hai đơn vị hành chính.

Trên đà phát triển chung của thành phố đã đẩy mạnh tốc độ phát triển đô thị làm

thay đổi nhanh chóng bộ mặt của huyện, từ một huyện nông thôn nghèo khó, đời

sống nhân dân còn khó khăn, từ hạ tầng không điện, không đường, không trường,

không trạm,… đã từng bước xây dựng cơ sở hạ tầng khang trang, đầy đủ, diện mạo

nông thôn được thay đổi đáng kể, đời sống nhân dân không ngừng được cải thiện.

Song song với những thuận lợi có được từ vị trí và tiềm năng phát triển, quá

trình đô thị hóa diễn ra ở Hoà Vang còn gặp không ít những khó khăn như: bất cập

trong quản lý, tính không đồng bộ trong quy hoạch, những hệ lụy mà đô thị hóa

đem lại như môi trường tự nhiên bị thoái hóa, môi trường văn hóa bị ảnh hưởng và

các vấn đề xã hội khác nảy sinh.

6

Từ việc nhận thức những tác động đó, các cấp lãnh đạo, các nhà quản lí, các

nhà quy hoạch sẽ phải tìm ra những xu hướng phát triển tiếp theo của quá trình đô

thị hóa, và tìm ra những giải pháp thiết thực để hạn chế những tác động tiêu cực,

đồng thời phát huy những mặt tích cực, làm sao cho quá trình đô thị hóa thực sự là

nền tảng cho sự phát triển của huyện nhà, của thành phố Đà Nẵng, mà nói rộng ra là

sự phát triển của cả đất nước.

2. Lịch sử nghiên cứu đề tài :

Trong những năm gần đây, việc nghiên cứu về đô thị và đô thị hóa ở thành

phố Đà Nẵng nói chung và các quận huyện nói riêng cũng rất được quan tâm, trong

đó có nhiều công trình nghiên cứu về huyện Hòa Vang, cụ thể một số bài viết, công

trình nghiên cứu có giá trị được công bố:

Cuốn sách Lịch sử Đảng bộ huyện Hòa Vang (1975 – 2015) của Đảng bộ

huyện Hòa Vang (NXB Đà Nẵng, 2015), Tác phẩm đã hệ thống các nghị quyết Đại

hội Đại biểu huyện; các nghị quyết hội nghị Ban chấp hành các khóa; các báo cáo

tổng kết năm của Huyện ủy, Ủy ban Nhân dân huyện qua các thời kỳ (1975 – 2015).

Đồng thời nêu lên tình hình cụ thể của huyện về việc xây dựng và phát triển kinh tế

- xã hội, giữ vững quốc phòng - an ninh, củng cố hệ thống chính trị và thực hiện

đường lối đổi mới của Đảng...

Bên cạnh đó, bài nghiên cứu khoa học “Một số thành tựu chủ yếu trên lĩnh

vực kinh tế - xã hội của huyện Hòa Vang trong 30 năm đổi mới; đề xuất một số giải

pháp tổ chức thực hiện nhiệm vụ thời gian tới” của Lê Văn Toàn (2015) trong Kỷ

yếu Hội thảo Khoa học Đảng bộ huyện Hòa Vang 70 năm hình thành và phát triển,

cũng đã nêu lên sự tăng trưởng về phát triển kinh tế - xã hôi của huyện từ sau sự

nghiệp đổi mới 1986 cho đến nay.

Tác phẩm báo chí viết về xây dựng nông thôn mới ở Hòa Vang của huyện

Hòa Vang (2016) là tập hợp những bài viết, đề cập đến các thành tựu mà Hòa Vang

đã đạt được về nhiều mặt như phát triển nông nghiệp cao, xây dựng, đầu tư hệ thống

cơ sở hạ tầng khang trang, hiện đại, làm thay đổi diện mạo nông thôn của huyện

trong những năm 2012 – 2015 sau khi có chủ trương của Đảng về xây dựng nông

thôn mới.