Phát triển làng nghề chè huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

VŨ HỒNG KIÊN

PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ CHÈ

HUYỆN ĐỒNG HỶ, TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

THÁI NGUYÊN - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

VŨ HỒNG KIÊN

PHÁT TRIỂN LÀNG NGHỀ CHÈ

HUYỆN ĐỒNG HỶ, TỈNH THÁI NGUYÊN

Ngành: Kinh tế nông nghiệp

Mã ngành: 8 62 01 15

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

Người hướng dẫn: PGS.TS DƯƠNG VĂN SƠN

THÁI NGUYÊN, 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan tất cả các số liệu, kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn

là hoàn toàn trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác.

Mọi trích dẫn trong luận văn đã được ghi rõ nguồn gốc.

Tôi xin chịu trách nhiệm trước Hội đồng chấm luận văn, trước Nhà trường

và phòng Đào tạo về các thông tin, số liệu trong đề tài luận văn này.

Tác giả luận văn

Vũ Hồng Kiên

ii

LỜI CÁM ƠN

Trong thời gian thực tập và nghiên cứu tại huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái

Nguyên, tôi đã hoàn thành xong đề tài luận văn cao học của mình. Để có được

kết quả này, ngoài sự nỗ lực của bản thân, tôi luôn nhận được sự giúp đỡ chu

đáo, tận tình và có hiệu quả của nhà trường, của các cơ quan, thầy cô, gia đình

và bạn bè. Nhân dịp này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới:

Ban Giám hiệu Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, Phòng Đào tạo cùng

toàn thể các Thầy, Cô đã tận tụy giúp đỡ tôi trong suốt thời gian học tập cũng như

thời gian hoàn thành luận văn tốt nghiệp. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu

sắc tới thầy giáo hướng dẫn PGS.TS Dương Văn Sơn đã tận tình giúp đỡ, hướng

dẫn tôi trong quá trình thực hiện và hoàn thành luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của Hiệp hội làng nghề tỉnh Thái

Nguyên, UBND huyện Đồng Hỷ; Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Đồng

Hỷ; Chi cục Thống kê huyện Đồng Hỷ; các doanh nghiệp chè, HTX và hộ gia

đình làm nghề chè tại 36 làng nghề chè trên địa bàn huyện Đồng Hỷ,… đã tạo

mọi điều kiện thuận lợi có thể để tôi hoàn thành đề tài luận văn này.

Với trình độ và thời gian có hạn, do đó bản luận văn của tôi không thể

tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy tôi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến

của các thầy cô để bản đề tài của tôi được hoàn thiện hơn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 5 năm 2020

Học viên

Vũ Hồng Kiên

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i

LỜI CÁM ƠN ............................................................................................................ ii

MỤC LỤC................................................................................................................. iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................v

DANH MỤC CÁC BẢNG........................................................................................ vi

TRÍCH YẾU LUẬN VĂN....................................................................................... vii

MỞ ĐẦU.....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................3

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................3

4. Những đóng góp mới, ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài luận văn..............4

Chương 1. CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI..........................................................5

1.1. Cơ sở lý luận của đề tài luận văn .........................................................................5

1.1.1. Một số khái niệm, thuật ngữ có liên quan.........................................................5

1.1.2. Tiêu chí công nhận làng nghề chè, đặc điểm và vai trò phát triển

làng nghề chè...............................................................................................................7

1.1.3. Một số nội dung chủ yếu của phát triển làng nghề chè...................................12

1.1.4. Một số yếu tố ảnh hưởng đến phát triển làng nghề chè ..................................14

1.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài...................................................................................18

1.2.1. Kinh nghiệm phát triển làng nghề ở một số Tỉnh ...........................................18

1.2.2. Sơ lược về sản xuất chè và làng nghề chè tỉnh Thái Nguyên .........................21

1.2.3. Kinh nghiệm phát triển làng nghề chè tại huyện Đồng Hỷ.............................24

1.3. Tổng quan một số công trình nghiên cứu có liên quan......................................25

1.4. Một số bài học kinh nghiệm cho phát triển làng nghề chè huyện Đồng Hỷ.............26

Chương 2. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .............28

2.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu huyện Đồng Hỷ ..................................................28

2.1.1. Điều kiện tự nhiên của huyện Đồng Hỷ..........................................................28

2.1.2. Đặc điểm kinh tế-xã hội huyện Đồng Hỷ .......................................................29

iv

2.2. Nội dung nghiên cứu..........................................................................................34

2.3. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................34

2.3.1. Phương pháp tiếp cận của đề tài luận văn.......................................................34

2.3.2. Phương pháp thu thập thông tin ......................................................................35

2.3.3. Phương pháp tổng hợp và phân tích thông tin số liệu.....................................38

2.4. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu .............................................................................39

2.4.1. Một số chỉ tiêu về nguồn lực của hộ sản xuất và cơ sở sản xuất

kinh doanh chè ..........................................................................................................39

2.4.2. Một số chỉ tiêu về kinh tế làng nghề chè.........................................................39

2.4.3. Một số chỉ tiêu xã hội làng nghề chè ..............................................................40

2.4.4. Một số chỉ tiêu môi trường làng nghề chè ......................................................41

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ......................................42

3.1. Thực trạng phát triển làng nghề chè huyện Đồng Hỷ........................................42

3.1.1. Một số đặc điểm chung làng nghề chè huyện Đồng Hỷ .................................42

3.1.2. Tổ chức quản lý sản xuất và thị trường tiêu thụ sản phầm chè

của làng nghề chè huyện Đổng Hỷ ...........................................................................45

3.1.3. Ưng dụng khoa học công nghê và máy móc vào làng nghề ...........................50

3.1.4. Nguồn lực và kết quả sản xuất kinh doanh của hộ gia đình làng nghề...........52

3.1.5. Thực trạng về môi trường trong làng nghề chè...............................................54

3.2. Một số hạn chế và nguyên nhân hạn chế trong phát triển làng nghề

chè ở huyện Đồng Hỷ................................................................................................56

3.2.1. Một số hạn chế, yếu kém.................................................................................56

3.2.2. Nguyên nhân của những hạn chế ....................................................................59

3.3. Định hướng và giải pháp phát triển làng nghề chè huyện Đồng Hỷ..................61

3.3.1. Định hướng phát triển làng nghề chè của huyện Đồng Hỷ

đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 ....................................................................61

3.3.2. Một số giải pháp phát triển làng nghề chè huyện Đồng Hỷ............................62

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ...........................................................................67

TÀI LIỆU THAM KHẢO CHÍNH...........................................................................70

v

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

DN Doanh nghiệp

Global GAP Global Good Agricultural Practice: Thực hành nông nghiệp

tốt toàn cầu

HTX Hợp tác xã

KHKT Khoa học kỹ thuật

LN Làng nghề

NĐ-CP Nghị định của Chính phủ

NQ-CP Nghị quyết của Chính phủ

Nxb Nhà xuất bản

PTNT Phát triển nông thôn

QĐ-TTg Quyết định của Thủ tướng Chính phủ

QH Quốc hội

QTKD Quản trị kinh doanh

THT Tổ hợp tác

TNHH Trách nhiệm hữu hạn

TT-BTNMT Thông tư Bộ Tài nguyên và Môi trường

TT-NNPTNT Thông tư Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

Tx Thị xã

UBND Ủy ban nhân dân

VietGAP

Vietnamese Good Agricultural Practices:

Thực hành sản xuất nông nghiệp tốt ở Việt Nam, do Bộ

Nông nghiệp và PTNT ban hành

vi

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Cơ cấu kinh tế huyện Đồng Hỷ ...................................................... 30

Bảng 2.2. Hộ điều tra tại các làng nghề chè lựa chọn..................................... 36

Bảng 2.3. Hộ điều tra phân theo xã và hình thức tổ chức sản xuất................. 37

Bảng 3.1. Số lượng làng nghề chè tỉnh Thái Nguyên ..................................... 23

Bảng 3.2. Số lượng các làng nghề chè huyện Đồng Hỷ ................................. 42

Bảng 3.3. Một số thông tin chung làng nghề chè huyện Đồng Hỷ................. 44

Bảng 3.4. Hình thức tổ chức sản xuất làng nghề chè huyện Đồng Hỷ........... 45

Bảng 3.5. Các HTX chè trong làng nghề chè huyện Đồng Hỷ....................... 46

Bảng 3.6. Các công ty chè trên địa bàn huyện Đồng Hỷ................................ 48

Bảng 3.7. Khoa học công nghệ sản chủ yếu trong xuất chè ở các làng nghề.........51

Bảng 3.8. Máy móc thiết bị chủ yếu trong chế biến chè ở làng nghề chè ..............51

Bảng 3.9.Nguồn lực chính của hộ gia đình làng nghề chè huyện Đồng Hỷ........ 52

Bảng 3.10.Doanh thu chè của hộ gia đình làng nghề huyện Đồng Hỷ........... 53

Bảng 3.11. Thực trạng sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật của làng

nghề chè....................................................................................... 55

Bảng 3.12. Đánh giá của người dân trong LN chè về ô nhiễm môi trường .. 56