Pháp luật về hợp đồng thi công xây dựng công trình qua thực tiễn tại ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông Thành phố Hồ Chí Minh

2

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

--------∞0∞--------

ĐẶNG LÊ TRÚC QUYÊN

PHÁP LUẬT VỀ HỢP ĐỒNG THI CÔNG XÂY DỰNG

CÔNG TRÌNH QUA THỰC TIỄN TẠI BAN QUẢN LÝ

DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CÁC CÔNG TRÌNH

GIAO THÔNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Chuyên ngành: Luật kinh tế

Mã số chuyên ngành: 8 38 01 07

LUẬN VĂN THẠC SĨ

LUẬT KINH TẾ

Giảng viên hướng dẫn: TS. LÊ THỊ TUYẾT HÀ

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2022

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

KHOA ĐÀO TẠO SAU ĐẠI HỌC

GIẤY XÁC NHẬN

Tôi tên là: Đặng Lê Trúc Quyên

Ngày sinh: 06/05/1982 Nơi sinh: Lâm Đồng

Chuyên ngành: Luật Kinh tế Mã học viên: 1983801071016

Tôi đồng ý cung cấp toàn văn thông tin luận án/ luận văn tốt nghiệp hợp lệ về bản

quyền cho Thư viện trường đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh. Thư viện trường

đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh sẽ kết nối toàn văn thông tin luận án/ luận văn

tốt nghiệp vào hệ thống thông tin khoa học của Sở Khoa học và Công nghệ Thành

phố Hồ Chí Minh.

Ký tên

(Ghi rõ họ và tên)

Đặng Lê Trúc Quyên

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan rằng luận văn "Pháp luật về hợp đồng thi công xây dựng công

trình qua thực tiễn tại Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao

thông Thành phố Hồ Chí Minh" là bài nghiên cứu của chính tôi.

Ngoại trừ những tài liệu tham khảo được trích dẫn trong luận văn này, tôi cam

đoan rằng toàn phần hay những phần nhỏ của luận văn này chưa từng được công bố

hoặc được sử dụng để nhận bằng cấp ở những nơi khác.

Không có sản phẩm/nghiên cứu nào của người khác được sử dụng trong luận

văn này mà không được trích dẫn theo đúng quy định.

Luận văn này chưa bao giờ được nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào tại các trường

đại học hoặc cơ sở đào tạo khác.

Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2022

Tác giả

Đặng Lê Trúc Quyên

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập và hoàn thành chương trình đào tạo Thạc sĩ Luật Kinh

tế Khóa 2019 với luận văn tốt nghiệp “Pháp luật về hợp đồng thi công xây dựng công

trình qua thực tiễn tại Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông

Thành phố Hồ Chí Minh”, học viên đã được Ban Giám hiệu, Quý Thầy, Cô, Ban

Giám đốc và đồng nghiệp tại đơn vị đã tạo điều kiện, hướng dẫn và giúp đỡ để học

viên có nền tảng cơ sở lý luận về hợp đồng thi công xây dựng công trình và thực hiện

nghiên cứu chi tiết hoàn thành luận văn.

Học viên xin cảm ơn các thầy, cô ở Trường Đại học Mở Thành phố Hồ Chí

Minh đã trực tiếp truyền đạt những kiến thức bổ ích trong quá trình đào tạo. Xin được

gửi lời cảm ơn sâu sắc đến cô Lê Thị Tuyết Hà, người đã dành rất nhiều thời gian và

tâm huyết hướng dẫn cho học viên những kiến thức, những thiếu sót khi nghiên cứu

để học viên hoàn thành luận văn này.

Học viên cũng xin gửi lời cảm ơn đến Ban Giám đốc và đồng nghiệp tại Ban

Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông thành phố Hồ Chí Minh đã

tạo điều kiện thuận lợi trong việc thu thập số liệu và động viên hoàn thành nghiên

cứu.

Trong giới hạn thời gian nghiên cứu và khả năng của học viên, kính mong Quý

Thầy, Cô xem xét và có ý kiến chỉ dẫn thêm để học viên hoàn thiện nhận thức và vận

dụng tốt hơn nữa trong công việc.

Xin chân thành cảm ơn!

iii

TÓM TẮT

Luận văn nghiên cứu một số vấn đề lý luận như khái niệm, nội dung, đặc điểm

của hợp đồng thi công xây dựng công trình. Từ đó, có thể so sánh sự khác biệt giữa

hợp đồng thi công xây dựng công trình với một số hợp đồng xây dựng khác. Bên cạnh

đó, luận văn cũng trình bày làm rõ cấu trúc nội dung theo quy định của pháp luật của

hợp đồng thi công xây dựng công trình gồm: Quy định nhóm quy định về chủ thể của

hợp đồng; quy định giao kết và thực hiện hợp đồng thi công xây dựng; nhóm quy

định về nội dung hợp đồng thi công xây dựng công trình; quy định về hình thức hợp

đồng thi công xây dựng công trình; quy định về rủi ro và bất khả kháng hợp đồng thi

công xây dựng công trình; quy định về giải quyết tranh chấp hợp đồng,...

Dựa những vấn đề lý luận đã phân tích, luận văn đưa ra một số đánh giá về các

quy định của pháp luật liên quan đến hợp đồng thi công xây dựng công trình. Từ đó,

chỉ ra được một số vấn đề bất cập, hạn chế trong thực tiễn thi hành pháp luật ở Việt

Nam hiện nay. Trên cơ sở đó, luận văn mạnh dạn đề xuất một số giải pháp, kiến nghị

để hoàn thiện pháp luật, cũng như nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật về hợp đồng

thi công xây dựng công trình tại Việt Nam.

iv

THESIS SUMMARY

The thesis studies a number of theoretical issues such as the concept, content

and characteristics of the construction implementation contract. From there, it is

possible to compare the difference between construction implementation contract

with some other construction contracts. In addition, the thesis also presents and

clarifies the content structure according to the provisions of the law of the

construction implementation contract, including: Regulations on the subject of the

contract; regulations on concluding and performing construction implementation

contract; group of regulations on the content of the construction implementation

contract; regulations on the form of construction implementation contract; regulations

on risks and force majeure of construction implementation contract; regulations on

settlement of contract disputes,…

Based on the theoretical issues analyzed, the thesis makes some assessments

about the provisions of law related to construction implementation contract. Since

then, it has pointed out a number of shortcomings and limitations in the practice of

law enforcement in Vietnam. On that basis, the thesis boldly proposes a number of

solutions and recommendations to improve the law, as well as improve the efficiency

of applying the law about construction implementation contract in Vietnam.

v

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN....................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii

TÓM TẮT ................................................................................................................ iii

MỤC LỤC ..................................................................................................................v

PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................1

CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ HỢP ĐỒNG THI CÔNG XÂY

DỰNG CÔNG TRÌNH..............................................................................................9

1.1. Khái quát về hợp đồng xây dựng...................................................................9

1.1.1. Khái niệm của hợp đồng xây dựng .............................................................9

1.1.2. Đặc điểm của hợp đồng xây dựng ............................................................11

1.1.3. Phân loại hợp đồng xây dựng...................................................................14

1.2. Quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành về hợp đồng thi công xây

dựng công trình....................................................................................................18

1.2.1. Khái niệm hợp đồng thi công xây dựng công trình...................................18

1.2.2. Nội dung hợp đồng thi công xây dựng công trình theo quy định của pháp

luật 22

1.2.3. So sánh hợp đồng thi công xây dựng công trình với một số hợp đồng xây

dựng khác............................................................................................................35

Tiểu kết chương 1.................................................................................................38

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN HỢP ĐỒNG THI CÔNG XÂY

DỰNG CÔNG TRÌNH TẠI BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG

CÁC CÔNG TRÌNH GIAO THÔNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH VÀ MỘT

SỐ KIẾN NGHỊ HOÀN THIỆN ............................................................................39

2.1. Thực trạng thực hiện hợp đồng thi công xây dựng công trình tại Ban Quản

lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông thành phố Hồ Chí Minh

39

vi

2.1.1. Tình hình về giao kết và thực hiện hợp đồng thi công xây dựng công trình

tại thành phố Hồ Chí Minh .................................................................................39

2.1.2. Thực trạng thông qua một số hợp đồng thi công xây dựng công trình do

Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông Thành phố Hồ Chí

Minh làm chủ đầu tư...........................................................................................43

2.1.3. Đánh giá hoạt động thực hiện và quản lý hợp đồng thi công xây dựng công

trình tại Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông Thành

phố Hồ Chí Minh ................................................................................................54

2.2. Một số kiến nghị hoàn thiện pháp luật và giải pháp nâng cao hiệu quả

thực hiện hợp đồng thi công xây dựng công trình tại Ban Quản lý dự án đầu

tư xây dựng các công trình giao thông Thành phố Hồ Chí Minh....................64

2.2.1. Một số kiến nghị hoàn thiện pháp luật về hợp đồng thi công xây dựng công

trình 64

2.2.2. Giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả việc thực hiện hợp đồng thi công xây

dựng công trình tại Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông

thành phố Hồ Chí Minh ......................................................................................70

Tiểu kết chương 2.................................................................................................76

KẾT LUẬN CHUNG...............................................................................................77

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................79

1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do lựa chọn đề tài

Pháp luật về hợp đồng của Việt Nam hiện nay được quy định trong nhiều văn

bản pháp luật khác nhau như BLDS, Luật Thương mại, Luật Đấu thầu, Luật kinh

doanh bảo hiểm…Tuy nhiên, BLDS được coi là luật gốc quy định các vấn đề chung

về hợp đồng, là nền tảng cho pháp luật về hợp đồng, điều chỉnh các quan hệ hợp đồng

và được xác lập trên nguyên tắc bình đẳng, tự nguyện, tự thỏa thuận và tự chịu trách

nhiệm. Các quy định về hợp đồng được quy định BLDS được áp dụng chung cho tất

cả các loại hợp đồng và được coi là các quy định chung còn các quy định trong luật

chuyên ngành được coi là các quy định chuyên ngành và các quy định này được ưu

tiên áp dụng.

Pháp luật về hợp đồng của Việt Nam tuy có tiến bộ và phù hợp với xu hướng

phát triển kinh tế - xã hội nhưng vẫn có một số hạn chế nhất định đang được các nhà

làm luật tiếp tục sửa đổi, bổ sung để phù hợp với thực tiễn xã hội. Các quy định về

giao kết, thực hiện hợp đồng đã thể hiện quan điểm tăng cường quyền tự do hợp đồng

thông qua việc các bên được được quyền quyết định trong việc tham gia ký kết hợp

đồng, hình thức hợp đồng, nội dung hợp đồng nhưng không trái với quy định của

pháp luật.

Hoạt động đầu tư xây dựng ngày nay là một trong những hoạt động góp phần

vào phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và được sự quan tâm của các cấp, hoạt

động xây dựng chiếm một phần cơ cấu vốn không nhỏ để đáp ứng với tốc độ tăng

trưởng kinh tế từ 6% đến 8% hàng năm như hiện nay. Các công trình đầu tư cho phát

triển kinh tế - xã hội, chỉnh tranh đô thị tạo nên bộ mặt đô thị khang trang, hiện đại

phù hợp với hội nhập quốc tế cũng như đáp ứng tốc độ phát tiển của đất nước. Hợp

đồng xây dựng là một trong những công cụ quan trọng để hiện thực hóa các mục tiêu

đó. Sản phẩm của hợp đồng xây dựng thường có thời gian sử dụng lâu dài, gắn liền

với nguồn vốn đầu tư lớn. Do vậy, để một dự án đầu tư xây dựng vận hành thật sự có

hiệu quả cả về chất lượng, chi phí đầu tư xây dựng hợp lý, yêu cầu đòi

2

hỏi tất yếu là giữa các chủ thể phải ký kết hợp đồng xây dựng thỏa mãn được nhu cầu

lợi ích của các chủ thể và hơn hết là tuân thủ đúng quy định của pháp luật.

Trong quá trình làm việc tại Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình

giao thông Thành phố Hồ Chí Minh (Ban Giao thông), Tác giả có cơ hội tham gia ký

kết và thực hiện nhiều hợp đồng chủ yếu là hợp đồng xây dựng. Do nhận thức được

vai trò to lớn của hợp đồng xây dựng nên việc tìm hiểu pháp luật hợp đồng là điều

cần thiết đối với đơn vị. Hơn nữa, thực tiễn việc thực hiện pháp luật về hợp đồng xây

dựng tại Ban Giao thông còn nhiều hạn chế và cần những giải pháp giúp đơn vị nâng

cao hiệu quả trong quá trình giao kết, thực hiện hợp đồng. Hợp đồng thi công xây

dựng công trình do Ban Giao thông làm chủ đầu tư trong những năm qua vẫn còn một

số tồn tại, hạn chế ảnh hưởng không ít đến việc thực hiện hợp đồng giữa các bên tham

gia như: Thi công xây dựng không hiệu quả gây thất thoát lãng phí, thi công xây dựng

kéo dài gây khó khăn trong việc đi lại của người dân, không đạt được các chỉ tiêu

kinh tế - xã hội đề ra. Việc vi phạm hợp đồng vẫn xảy ra nguyên nhân là vi phạm tiến

độ thực hiện hợp đồng; phương thức thanh toán; giá, điều chỉnh giá hợp đồng; vi

phạm trong công tác an toàn vệ sinh lao động; phòng chống cháy nổ trên công trình

và các ảnh hưởng khác trên công trường. Chẳng hạn như các dự án: Dự án cải thiện

môi trường nước thành phố , lưu vực kênh Tàu Hủ - Bến Nghé – Đôi – Tẻ, giai đoạn

2; Dự án xây dựng cầu vượt trước bến xe miền Đông mới trên đường Xa lộ Hà Nội;

Đầu tư hạ tầng kỹ thuật 09 lô đất thuộc khi chức năng số 1 trong khu đô thị mới Thủ

Thiêm, quận 2; Dự án hầm chui nút giao thông Nguyễn Văn Linh – Nguyễn Hữu Thọ,

quận 7… Vì vậy, việc nghiên cứu những vấn đề liên quan đến giao kết hợp đồng thi

công xây dựng công trình tại Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao

thông Thành phố Hồ Chí Minh là một vấn đề không chỉ có ý nghĩa với riêng Ban

Giao thông mà còn đối với nhiều đơn vị khác.

Ngoài ra, hợp đồng thi công xây dựng công trình về bản chất là hợp đồng

thương mại nên phải tuân thủ nguyên tắc tự do, tự nguyện cam kết, thỏa thuận. Chính

vì vậy, hợp đồng thi công xây dựng công trình hiện nay có những bất cập