Pháp luật về góp vốn, mua cổ phần, phần góp vốn của Nhà đầu tư nước Ngoài trong các doanh nghiệp Việt Nam - Thực tiễn tại Thành Phố Hồ Chí Minh

1

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

--------∞0∞--------

NGUYỄN VIẾT TÚ

PHÁP LUẬT VỀ GÓP VỐN, MUA CỔ PHẦN,

PHẦN VỐN GÓP CỦA NHÀ ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI

TRONG CÁC DOANH NGHIỆP VIỆT NAM

THỰC TIỄN TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ

LUẬT KINH TẾ

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2020

2

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

--------∞0∞--------

NGUYỄN VIẾT TÚ

PHÁP LUẬT VỀ GÓP VỐN, MUA CỔ PHẦN,

PHẦN VỐN GÓP CỦA NHÀ ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI

TRONG CÁC DOANH NGHIỆP VIỆT NAM

THỰC TIỄN TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Chuyên ngành: Luật kinh tế

Mã số chuyên ngành: 60380107

LUẬN VĂN THẠC SĨ

LUẬT KINH TẾ

Giảng viên hướng dẫn: TS. TRẦN HUỲNH THANH NGHỊ

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan rằng luận văn “Pháp luật về góp vốn, mua cổ phần, phần vốn

góp của nhà đầu tư nước ngoài trong các doanh nghiệp Việt Nam –Thực tiễn

tại TP. Hồ Chí Minh” là bài nghiên cứu của chính tôi.

Ngoại trừ những tài liệu tham khảo được trích dẫn trong luận văn này, tôi cam

đoan rằng toàn phần hay những phần nhỏ của luận văn này chưa từng được công bố

hoặc được sử dụng để nhận bằng cấp ở những nơi khác.

Không có sản phẩm/nghiên cứu nào của người khác được sử dụng trong luận

văn này mà không được trích dẫn theo đúng quy định.

Luận văn này chưa bao giờ được nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào tại các

trường đại học hoặc cơ sở đào tạo khác.

TP. Hồ Chí Minh, ngày 15 tháng 04 năm 2020

Tác giả

NGUYỄN VIẾT TÚ

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thiện Luận văn thạc sĩ luật học chuyên ngành Luật Kinh tế, ngoài sự

nỗ lực nghiên cứu của bản thân, tác giả đã nhận được sự quan tâm, giúp đỡ, hướng

dẫn tận tình của Quý Thầy/cô giảng viên trong suốt quá trình học tập, Quý Thầy/cô

làm công tác tại Khoa Đào tạo Sau Đại học, Khoa Luật và Thư viện của Nhà

trường; bên cạnh đó là sự ủng hộ của gia đình và bạn bè trong suốt thời gian vừa

qua.

Tác giả trân trọng kính gửi lời cảm ơn chân thành đến TS. Trần Huỳnh Thanh

Nghị – Giảng viên Trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh, hướng dẫn khoa học

đã luôn động viên, trao đổi thẳng thắn, góp ý chân thành, hỗ trợ, giúp đỡ tận tình để

giúp tác giả để hoàn thành luận văn.

Một lần nữa, tác giả trân trọng gửi lời cảm ơn đến Quý Thầy/cô, gia đình, các

chuyên gia và bạn bè đã nhiệt tình hỗ trợ, giúp đỡ cho tác giả trong thời gian học tập

và thực hiện đề tài nghiên cứu.

TP. Hồ Chí Minh, ngày 15 tháng 04 năm 2020

Tác giả

NGUYỄN VIẾT TÚ

iii

TÓM TẮT

Hình thức góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài trong các doanh

nghiệp Việt Nam có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy nền kinh tế - xã hội phát

triển như: tăng cường vốn vào thị trường Việt Nam, đưa Việt Nam tiếp cận với

nguồn công nghệ mới, tiên tiến và hiện đại, hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam đổi mới

công nghệ, tăng cường sức cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam đồng thời góp

phần giải quyết việc làm, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tăng thu ngân sách Nhà

nước. Do đó, pháp luật góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài trong các

doanh nghiệp Việt Nam là bộ phận cấu thành không thể thiếu của pháp luật kinh

doanh để tạo hành lang pháp lý cho các nhà đầu tư nước ngoài đầu tư trực tiếp và

đầu tư gián tiếp vào thị trường Việt Nam thông qua hình thức góp vốn, mua cổ phần

trong các doanh nghiệp Việt Nam. Hiện nay, Việt Nam quy định khá đầy đủ các văn

bản pháp luật điều chỉnh quan hệ đầu tư theo hình thức góp vốn, mua cổ phần của

nhà đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực, pháp luật góp vốn,

mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài trong các doanh nghiệp Việt Nam còn một

số hạn chế, bất cập. Tuy nhiên, thực tiễn áp dụng các quy định về hoạt động góp

vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài trong các doanh nghiệp Việt Nam đã

ghi nhận lại rằng: văn bản rất nhiều nhưng bất cập, hạn chế vẫn còn tồn tại và chưa

được khắc phục. Nhiều công trình nghiên cứu đi trước đã chỉ ra một số hạn chế tiêu

biểu như: một số quy định không thống nhất giữa các văn bản pháp luật như khái

niệm về nhà đầu tư nước ngoài; tài khoản góp vốn, mua cổ phần. Mặt khác, một số

thủ tục về góp vốn, mua cổ phần chưa thật sự rõ ràng nên không khả thi trên thực tế

sẽ là một trong những yếu tố làm giảm uy tín và lòng tin của nhà đầu tư nước ngoài

vào môi trường đầu tư tại Việt Nam.

Tình hình góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài trong các doanh

nghiệp Việt Nam trong thời gian gần đây vẫn chưa thực sự thu hút mạnh mẽ nguồn

vốn đầu tư từ nước ngoài. Hoạt động góp vốn, mua cổ phần này đã và đang tiềm ẩn

một số rủi ro đối với các nhà đầu tư nước ngoài, các doanh nghiệp Việt Nam và cơ

quan Nhà nước có thẩm quyền. Vì vậy, yêu cầu cấp thiết là cần phải nhanh chóng

khắc phục những tồn tại kể trên để phát huy hơn nữa vai trò của pháp luật về góp

vốn, mua cổ phần, phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài trong doanh nghiệp

iv

Việt Nam, sớm đưa nước ta nhanh chóng hòa nhập sâu rộng hơn nữa vào xu thế

kinh tế chung của toàn thế giới. Nghiên cứu đề tài “Pháp luật về góp vốn, mua cổ

phần, phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài trong các doanh nghiệp Việt

Nam –Thực tiễn tại TP. Hồ Chí Minh” là vấn đề có ý nghĩa lý luận và thực tiễn

để hoàn thiện pháp luật này phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế trong nước và

môi trường kinh tế quốc tế góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật kinh tế ở Việt

Nam.

v

THESIS SUMARRY

Forms of capital contribution and share purchase by foreign investors in

Vietnamese enterprises play an important role in promoting economic and social

development such as: increasing capital into Vietnam market, bringing Vietnam

approach to new, advanced and modern technologies, support Vietnamese

businesses in technological innovation, enhance the competitiveness of Vietnamese

businesses and contribute to the job creation, promote the economic growth,

increase the State budget revenue. Therefore, the law on capital contribution and

share purchase by foreign investors in Vietnamese enterprises is an integral part of

the business law to create a legal corridor for foreign investors to invest directly and

indirectly in Vietnam market through capital contribution, share purchase in

Vietnamese enterprises. Currently, Vietnam has quite sufficiently provided for the

legal documents governing investment relations in the form of capital contribution,

share purchase by foreign investors. However, besides the positive aspects, the law

of capital contribution and share purchase by foreign investors in Vietnamese

enterprises still has some limitations and shortcomings. However, the practice of

applying regulations on capital contribution and share purchase by foreign investors

in Vietnamese enterprises has noted that: many documents but shortcomings and

limitations still exist and have not been overcome. Many previous studies have

shown some typical limitations such as: Some regulations are not consistent among

legal documents such as: the concept of foreign investors; account of capital

contribution or share purchase. On the other hand, some procedures on capital

contribution and share purchase are not really clear, so it is not feasible in reality. It

will be one of the factors that reduce the reputation and confidence of foreign

investors in the investment environment in Vietnam. The recent situation of capital

contribution and share purchase by foreign investors in Vietnamese enterprises has

not really attracted strong investment capital from abroad .

This activity of capital contribution and share purchase has potential risks for

foreign investors, Vietnamese businesses and competent state agencies. Therefore,

the urgent need is to quickly overcome the above mentioned problems in order to

further promote the role of the law on capital contribution, share purchase and

vi

capital contribution by foreign investors in Vietnamese enterprises and bringing our

country to quickly integrate into the general economic trend of the world.

Researching on the thesis title “Laws on capital contribution, purchase of

shares and capital contributions of foreign investors in Vietnamese enterprises

- Practices in Ho Chi Minh City” is a theoretical and practical matter to improve

this law in accordance with the requirements of domestic economic development

and international economic environment, contributing to perfect the business legal

system in Vietnam.

vii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN........................................................................................................... ii

TÓM TẮT................................................................................................................ iii

MỤC LỤC............................................................................................................... vii

DANH MỤC HÌNH, BIỂU ĐỒ................................................................................x

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.................................................................................. xi

PHẦN MỞ ĐẦU........................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài nghiên cứu..................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu..............................................................................................3

3. Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................................4

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu..........................................................................5

4.1. Đối tượng nghiên cứu .......................................................................................5

4.2. Phạm vi nghiên cứu ..........................................................................................5

5. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................................5

6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tàI................................................................6

6.1. Ý nghĩa khoa học ..............................................................................................6

6.2. Ý nghĩa thực tiễn...............................................................................................7

7. Tổng quan về tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài ........................................7

8. Kết cấu của luận văn ...............................................................................................9

CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ GÓP VỐN, MUA CỔ PHẦN, PHẦN

VỐN GÓP CỦA NHÀ ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI TRONG CÁC DOANH

NGHIỆP TẠI VIỆT NAM......................................................................................10

1.1. Khái quát chung về hoạt động góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp của nhà

đầu tư nước ngoài trong các doanh nghiệp tại việt nam ...........................................10

1.1.1. Khái niệm về nhà đầu tư nước ngoài và tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước

ngoài.......................................................................................................................10

viii

1.1.2. Phân loại nhà đầu tư nước ngoài..................................................................14

1.1.3. Hình thức góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài

trong các doanh nghiệp Việt Nam .........................................................................16

1.1.4. Ý nghĩa của hoạt động góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp của nhà đầu tư

nước ngoài trong các doanh nghiệp Việt Nam ......................................................29

1.2. Quy định pháp luật về góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp của nhà đầu tư

nước ngoài trong các doanh nghiệp việt nam ...........................................................32

1.2.1. Quy định về hình thức góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp của nhà đầu tư

nước ngoài trong các doanh nghiệp Việt Nam ......................................................32

1.2.2. Quyền và nghĩa vụ nhà đầu tư nước ngoài khi thực hiện góp vốn, mua cổ

phần, phần vốn góp trong các doanh nghiệp Việt Nam.........................................34

1.2.3. Quy định về mức góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp của nhà đầu tư nước

ngoài trong các doanh nghiệp Việt Nams..............................................................36

1.2.4. Thủ tục góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài

trong các doanh nghiệp Việt Nam .........................................................................43

Tiểu kết chương 1......................................................................................................47

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG ÁP DỤNG PHÁP LUẬT VỀ GÓP VỐN, MUA

CỔ PHẦN, PHẦN VỐN GÓP CỦA NHÀ ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI TRONG

CÁC DOANH NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH VÀ

MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN..................................................................52

2.1. Tổng quan về tình hình thu hút đầu tư nước ngoài tại thành phố hồ chí minh..52

2.2. Thực tiễn áp dụng pháp luật về góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp của nhà

đầu tư nước ngoài trong các doanh nghiệp việt nam tại tp. hồ chí minh..................54

2.2.1. Những thành tựu trong hoạt động góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp của

nhà đầu tư nước ngoài trong các doanh nghiệp Việt Nam ....................................54

2.2.2. Những tồn tại, hạn chế trong hoạt động góp vốn, mua cổ phần, phần vốn

góp của nhà đầu tư nước ngoài trong các doanh nghiệp Việt Nam.......................62

2.2.3. Những vướng mắc, bất cập của pháp luật về góp vốn, mua cổ phần, phần vốn

góp của nhà đầu tư nước ngoài trong các doanh nghiệp Việt Nam...........................67

ix

2.3. Giải pháp hoàn thiện pháp luật về góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp của nhà

đầu tư nước ngoài trong các doanh nghiệp tại việt nam ...........................................73

2.3.1. Sự cần thiết phải hoàn thiện pháp luật về góp vốn, mua cổ phần, phần vốn

góp của nhà đầu tư nước ngoài trong các doanh nghiệp Việt Nam.......................73

2.3.2. Giải pháp hoàn thiện hoạt động góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp của

nhà đầu tư nước ngoài trong các doanh nghiệp tại Việt Nam ...............................77

Tiểu kết chương 2......................................................................................................90

KẾT LUẬN..............................................................................................................91

TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................93

PHỤ LỤC...............................................................................................................104