Phân dạng và phương pháp giải một số dạng bài tập hóa học lớp 9

.PHÂN DẠNG VÀ PHƯƠNG PHÁP GIẢI MỘT SỐ DẠNG

BÀI TẬP HÓA HỌC LỚP 9

I: PHẦN MỞ ĐẦU

I.1 ĐẶT VẤN ĐÊ

Để bồi dưỡng cho học sinh năng lực sáng tạo, năng lực giải quyết vấn đề, lý

luận dạy học hiện đại khẳng định: Cần phải đưa học sinh vào vị trí chủ thể hoạt động

nhận thức, học trong hoạt động. HS bằng họat động tự lực, tích cực của mình mà

chiếm lĩnh kiến thức. Quá trình này được lặp đi lặp lại nhiều lần sẽ góp phần hình

thành và phát triển cho học sinh năng lực tư duy sáng tạo.

Hoá học là bộ môn khoa học quan trọng trong nhà trường phổ thông. Môn

hoá học cung cấp cho học sinh một hệ thống kiến thức phổ thông, cơ bản và thiết

thực đầu tiên về hoá học, giáo viên bộ môn hoá học cần hình thành ở các em một

kỹ năng cơ bản, thói quen học tập và làm việc khoa học làm nền tảng cho việc giáo

dục xã hội chủ nghĩa, phát triển năng lực nhận thức, năng lực hành động. Có những

phẩm chất thiết như cẩn thận, kiên trì, trung thực, tỉ mỉ, chính xác, yêu chân lí khoa

học, có ý thức trách nhiệm với bản thân, gia đình, xã hội có thể hoà hợp với môi tr￾êng thiªn nhiªn.Việc nắm vững các kiến thức cơ bản góp phần nâng cao chất lượng

đào tạo ở bậc phổ thông, chuẩn bị cho học sinh tham gia các hoạt đông sản xuất và

các hoạt động sau này.

Trong môn hoá học thì bài tập hoá học có một vai trò cực kỳ quan trọng nó là

nguồn cung cấp kiến thức mới, vận dụng kiến thức lí thuyết, giải thích các hiện tượng

các quá trình hoá học, giúp tính toán các đại lượng: Khối lượng, thể tích, số mol.........,

giúp giáo viên kiểm tra đánh giá ®îc kết quả học tập của học sinh, Từ đó phân loại

học sinh để có kế hoạch sát với đối tượng. Việc giải bài tập sẽ giúp học sinh được

củng cố kiến thức lí thuyết đã được học, vận dụng linh hoạt kiến thức vào làm bài. Để

giải được bài tập đòi hỏi học sinh không chỉ nắm vững các tính chất hoá học của các

đơn chất và hợp chất đã học, nắm vững các công thức tính toán, biết cách tính theo

phương trình hóa học và công thức hoá học. Đối với những bài tập đơn giản thì học

sinh thường đi theo mô hình đơn giản: Như viết phương trình hoá học, dựa vào các

đại lượng bài ra để tính số mol của một chất sau đó theo phương trình hoá học để tính

số mol của các chất còn lại từ đó tính được các đại lượng theo yêu cầu của bài. Nhưng

đối với nhiều dạng bài tập thì nếu học sinh không nắm được bản chất của các phản

ứng, không phân dạng được bài tập, không nắm được phương pháp giải thì việc giải

bài hóa học của học sinh sẽ gặp rất nhiều khó khăn và thường là giải sai.

1

Qua nghiên cứu bài tập Hoá học và trực tiếp giảng dạy bản thân tôi thấy hầu hết

học sinh chưa biết phân dạng và chưa có phương pháp giải bài tập hóa học nên mỗi

khi giáo viên đưa ra một dạng bài tập nào đó học sinh gặp rất nhiều khó khăn trong

việc xác định hướng giải. Bên cạnh đó việc không biết giải các bài tập hóa học hoặc

thường xuyên giải sai đã làm cho các em cảm thấy môn hóa là môn học khó, trở nên

chán nản, không yêu thích môn học ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả Dạy - Học.

Từ những vấn đề trên, với mong muốn góp phần nhỏ bé của mình vào việc tìm

tòi phương pháp dạy học thích hợp, làm giảm đi những khó khăn của học sinh trong

quá trình học tập môn hóa, gây hứng thú học tập và lòng yêu thích bộ môn, nhằm phát

triển tư duy lô gic giúp các em tích cực, tự lực, chủ động tìm tòi chiếm lĩnh tri thức,

tạo tiền đề quan trọng cho việc phát triển tư duy của các em ở các cấp học cao hơn

góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục đào tạo. Nên tôi đã chọn đề tài: " Phân dạng

và phương pháp giải một số dạng bài tập hóa học lớp 9".

I.2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:

Phân dạng được một số dạng bài tập hóa học và tìm ra được phương pháp giải

các dạng bài tập đó một cách dễ hiểu, phù hợp với từng đối tượng học sinh, giúp các

em giải tốt các dạng bài tập, từ đó có hứng thú với môn hóa học nhằm nâng cao chất

lượng giảng dạy bộ môn.

Quá trình tìm hiểu, nghiên cứu sẽ giúp giáo viên nâng cao trình độ chuyên môn

nghiệp vụ cho bản thân đồng thời tích luỹ thêm kinh nghiệm trong quá trình giảng

dạy .

I.3. THỜI GIAN – ĐỊA ĐIỂM

I.3.1. Thời gian:

- Một năm trong các giờ chính khóa, giờ ôn tập và tự rèn luyện ở nhà.

I.3.2. Địa điểm:

- Trường THCS Thị Trấn Ba chẽ - Quảng Ninh.

I.3.3. Phạm vi của đề tài:

I.3.3.1. Khách thể nghiên cứu: Học sinh khối 9 trường THCS Thị Trấn Ba chẽ

I.3.3.2. Đối tượng nghiên cứu: Bài tập hóa học lớp 9.

I.3.3.3. Địa bàn nghiên cứu: Trường THCS Thị Trấn ba chẽ

I.4. ĐÓNG GÓP MỚI VÊ MẶT LÍ LUẬN THỰC TIỄN.

I.4.1. Lí luận:

- Học sinh phân dạng được các dạng bài tập hóa học và có phương pháp giải

các dạng bài tập đó thì việc làm bài tập hóa học không còn là vấn đề khó khăn đối với

các em nữa, các em sẽ tránh được những sai lầm trong khi giải bài, khi gặp bất kể một

2

bài toán hóa học nào các em cũng có thể làm được một cách dễ dàng, không ngần

ngại, giáo viên cũng có nhiều thời gian hơn để đào sâu, mở rộng, nâng cao kiến thức,

đưa ra được nhiều cách giải hay, cách giải nhanh giúp các em học tập tốt bộ môn từ

đó yêu thích và hứng thú với môn hóa học hơn, chất lượng dạy - học sẽ được nâng

lên.

I.4.2. Thực tiễn:

Qua các giờ giảng dạy trên lớp, giờ phụ đạo học sinh yếu kém, bồi dưỡng học

sinh khá giỏi GV tổ chức, hướng dẫn học sinh phân dạng bài tập hóa học trong

chương trình hóa học lớp 9 đồng thời hướng dẫn các em xây dựng phương pháp giải

cho các dạng bài tập đó nhằm phát triển kỹ năng làm bài tập hóa học, giúp các em chủ

động giải quyết các bài tập hóa học một cách dễ dàng.

II: PHẦN NỘI DUNG

II.1:CHƯƠNG1: CƠ SỞ LÍ LUẬN

II.1. 1.Lịch sử vấn đề nghiên cứu:

- Trong những năm gần đây SGK biên soạn theo hướng tích cực hóa hoạt động

của học sinh nên nội dung thường rất ngắn gọn và tương đối khó hiểu, dòi hỏi giáo

viên phải nghiên cứu, tìm ra phương pháp giảng dạy phù hợp đặc biệt là việc phân

dạng và đề ra phương pháp giải các dạng bài tập hóa học, hiện nay khối lượng bài tập

hóa học dành cho học sinh tự luyện ở nhà cũng tăng lên nhiều so với trước đặc biệt là

có đầy đủ các dạng bài tập để học sinh luyện tập tuy nhiên để học sinh tự phân dạng

và tự đưa ra phương pháp giải các dạng bài tập là một điều rất khó đối với các em.

Ở chương trình THCS môn hóa học bắt đầu được học từ lớp 8, các em học sinh

cũng mới được làm quen với các dạng bài tập hóa học đặc biệt là các dạng bài tập hóa

học lớp 9 mặc dù thời gian tiếp xúc với bộ môn là rất ngắn so với bộ môn Toán, văn

và một số bộ môn khác, tuy nhiên việc giải tốt các dạng bài tập hóa học lớp 9 sẽ tạo

nền móng vững chắc cho việc học hóa học của các em ở cấp THPT.

Đã có nhiều chuyên đề bàn về bài tập hóa học nhưng sáng kiến kinh nghiệm về

" Phân dạng và phương pháp giải một số dạng bài tập hóa học lớp 9". ít được

nghiên cứu mặc dù trong quá trình dạy học giáo viên cũng đã đưa ra nhưng chưa có

hệ thống , còn rời rạc và chưa thường xuyên. .

- Qua quá trình giảng dạy tôi nhận thấy đa số các em học sinh không xác định

được dạng bài tập và chưa có phương pháp giải bài tập nên tôi mạnh dạn đi sâu

nghiên cứu chuyên đề này, để giúp học sinh tháo gỡ những khó khăn trong quá trình

làm bài tập hóa học. Nhằm phát huy tính tích cực chủ động của học sinh và nâng cao

chất lượng trong giảng dạy.

3