Nhân tố ảnh hưởng đến mức ăn được của Lợn nái trong thời kỳ tiết sữa

10 Tạp chí chăn nuôi số 12 – 09

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái http:// www.lrc-tnu.edu.vn

Nhân tố ảnh hưởng đến mức ăn được của lợn nái

trong thời kỳ tiết sữa

Nguyễn Sinh*

ợn nái bị loại thải nhiều, tuổi sử dụng ngắn

thường do năng suất sinh sản thấp hoặc cấu hình

chân không vững (thường xảy ra khi mới cai sữa

con do mức dinh dưỡng ăn vào thấp). Vì vậy khi cai

sữa con, lợn mẹ thường trong tình trạng “dị hoá” (sụt

cân), ảnh hưởng xấu cho lứa đẻ sau, như chậm động

dục lại (ít con được phối giống trong vòng 7 ngày sau

cai sữa) khả năng sống của phôi kém nên số con sinh

ra ở lứa sau thấp.*

Về cơ chế sinh vật học

Sữa lợn mẹ cung cấp 75% tổng nhu cầu năng

lượng (NL). Glucose là chất dinh dưỡng chuyển hoá

quan trọng nhất trong quá trình sinh sữa (70% tổng

lượng glucose do tuyến vú sinh ra). Trong 7 ngày đầu

tiên tiết sữa, mức ăn được thường không đáp ứng đủ

nhu cầu NL, vì vậy mỡ dự trữ của cơ thể được huy

động (có thể đạt hiệu quả sử dụng đến 88%). Nhu cầu

về NL trong ngày tiết sữa đầu tiên khoảng 10.000 -

12.000 kcal ME/ngày, ngày tiết sữa thứ 14 - 18 tăng

lên 18.000 - 20.000 kcal ME/ngày. Tốc độ sinh trưởng

của lợn con phụ thuộc vào năng suất và thành phần sữa

mẹ. Lợn con cần khoảng 4g sữa để tạo ra 1g tăng

trọng. Như vậy, cần có 10 kg sữa/ngày để đạt mức

tăng trọng ngày là 2,25 kg/ổ (ví dụ 10 lợn con, mỗi con

250g/ngày).

Tổng nhu cầu lysine là 26g/ngày (để đạt tốc độ

sinh trưởng 1kg/ổ/ngày),Nếu ổ có 10 lợn con, cần

58,5g/ngày, nhu cầu cho duy trì của lợn mẹ khoảng

2,5g/ngày, như vậy tổng nhu cầu lysine ăn vào cần 61

g/ngày. Nếu không đủ lysine, sẽ huy động từ protein

của cơ thể. Lợn đẻ lứa đầu cần đủ lysine để đáp ứng

nhu cầu tiếp tục phát triển mô cơ của mẹ. Nếu thiếu

lysine trong lứa sữa đầu, sẽ hao hụt protein trong cơ

thể (gây chậm động dục lại sau đẻ, giảm số con sinh

ra/ổ ở lứa đẻ sau). Hao hụt protein cơ thể trong tuần

đầu sau đẻ có thể chiếm 45% tổng mức protein được

* Hội Chăn nuôi Việt Nam.

huy động trong toàn kỳ tiết sữa nuôi con. Vì vậy, rất

cần giúp cho lợn đẻ lứa đầu tăng mức ăn được sau đẻ.

Cần cho lợn ăn mức NL cao để sử dụng tối đa mức

lysine cao trong khẩu phần (KP) dành cho lợn đẻ lứa

đầu đang nuôi con (với những ổ 10 lợn con, có thể

gửi bú nhờ). Tăng thêm mức ăn được 1kg/ngày (ví dụ

4,5 kg đến 5,5 kg/ngày) cho lợn nái đẻ lứa đầu có thể

tăng thêm 1 lợn con/ổ cho lứa đẻ thứ hai).

Lượng chất dự trữ của cơ thể (cả protein để tạo

mô nạc và mỡ lưng) lúc lợn đẻ và cai sữa có tác động

lớn đến năng suất sinh sản. Người ta cho rằng lợn nái

cân nặng dưới 150 kg sẽ động dục lại chậm hơn 5 - 7

ngày so với những lợn có thể trọng cao hơn. Để bắt

đầu một chu kỳ sinh sản mới, lợn nái cần có thể trạng

ở dạng “đồng hoá” (béo tốt vừa phải). Yếu tố gây ảnh

hưởng xấu nhất đến mức ăn được khi nuôi con là cho

lợn nái ăn quá nhiều khi có chửa (lợn béo phệ) và

nhiệt độ cao trong chuồng nuôi lợn đẻ và stress

chuyển hoá. Để chống táo bón, cần cung cấp đủ

nguồn chất xơ giữ nước, cung cấp nước có chất lượng

tốt và cân bằng khoáng.

 Đẻ: Thời gian đẻ thường là 20 - 30 phút. Nếu

đẻ khó (cơ dạ con co bóp kém, táo bón, sốt, uống ít

nước, glucose huyết thấp, viêm vú): lợn mẹ mất sức,

giảm mức ăn được.

 Với lợn chửa: Tăng trọng nhiều sẽ tăng hao

mòn cơ thể, giảm mức ăn được khi nuôi con. Lượng

mỡ tăng khi chửa sẽ được huy động khi nuôi con nên

làm giảm mức ăn được. Nái khi đẻ có mỡ lưng dày (>

25 mm): giảm mức ăn được 2,5 - 5,0% so với nái

nhiều nạc (18-20 mm).

 Với lợn con: Xử lý lợn con ngày đầu sau

sinh: làm trở ngại việc bú của chúng và tập tính mẹ:

con (có thể giảm mức ăn được của lợn mẹ ngày đầu

tiết sữa nuôi con).

 Tuổi cai sữa: Khả năng tiết sữa cao nhất vào

ngày 18-21. Cai sữa trước thời gian này sẽ giảm mức

L