Nhân tố ảnh hưởng đến đầu tư trực tiếp nước ngoài của Nhật Bản vào các nước Đông Nam Á: Khóa luận đại học chuyên ngành tài chính ngân hàng / Đặng Thanh Bích Dung ; Lê Phan Thị Diệu Thảo người hướng dẫn khoa học

1

NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

-------------------------------------------------

ĐẶNG THANH BÍCH DUNG

NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP

NƢỚC NGOÀI CỦA NHẬT BẢN VÀO CÁC NƢỚC ĐÔNG NAM Á

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG

MÃ SỐ: 7340201

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2021

2

NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

-------------------------------------------------

ĐẶNG THANH BÍCH DUNG

NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN ĐẦU TƢ TRỰC TIẾP

NƢỚC NGOÀI CỦA NHẬT BẢN VÀO CÁC NƢỚC ĐÔNG NAM

Á

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG

MÃ SỐ: 7340201

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC

PGS.TS. LÊ PHAN THỊ DIỆU THẢO

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2021

3

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan đề tài khóa luận : “Nhân tố ảnh hưởng đầu tư trực tiếp nước ngoài của

Nhật Bản vào các nước Đông Nam Á” là bài nghiên cứu của chính tôi dưới sự hướng

dẫn của PGS.TS Lê Phan Thị Diệu Thảo. Ngoại trừ những tài liệu tham khảo được

trích dẫn trong đề tài này, tôi cam đoan đề tài khóa luận là thành quả lao động của

chính tôi. Các nội dung nghiên cứu, kết quả trong đề tài này là trung thực và chưa

công bố dưới bất kĩ hình thức nào trước đây. Những số liệu trong các bảng biểu phục

vụ cho việc phân tích, nhận xét, đánh giá được chính tác giả thu thập từ các nguồn

khác nhau có ghi rõ trong phần tài liệu tham khảo.

Tôi xin chịu trách nhiệm trước pháp luật về lời cam đoan danh dự của tôi.

TP.HCM, ngày tháng năm 2021

Sinh viên thực hiện

Đặng Thanh Bích Dung

4

LỜI CẢM ƠN

Em xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến toàn thể thầy cô trường Đại học Ngân

hàng Thành phố Hồ Chí Minh, đặc biệt là các thầy cô đã dạy dỗ và truyền đạt cho em

những kiến thức vô cùng bổ ích và quý báu trong suốt bốn năm học vừa qua, đồng

thời đã tạo điều kiện tốt nhất để em hoàn thành bài khóa luận tốt nghiệp này. Những

kiến thức mà thầy cô truyền đạt đã giúp em vững vàng hơn rất nhiều trong chuyên

môn lẫn suy nghĩ trong suốt quãng đường đại học.

Em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến người cô và cũng là giảng viên hướng dẫn

của em, PGS.TS. Lê Phan Thị Diệu Thảo. Sự hướng dẫn tận tình của cô đã giúp em

giải quyết được các vấn đề phát sinh trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành

bài nghiên cứu này một cách tốt nhất.

Dù đã cố gắng hết sức nhưng do vốn kiến thức còn hạn hẹp và thời gian nghiên cứu

có hạn, những vấn đề em trình bày trong bài khóa luận

chắc chắn sẽ còn nhiều thiếu sót. Em rất mong nhận được sự nhận xét, đánh giá và

đóng góp ý kiến của các thầy cô để em có thể rút kinh nghiệm và hoàn thiện

những kiến thức của mình sau này.

5

NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƢỚNG DẪN

-------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------

-------------------------------------------------------------------------------------------------

TP.HCM, ngày tháng năm 2021

Ký tên

6

MỤC LỤC

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT........................................................................................................1

DANH MỤC HÌNH..........................................................................................................................3

DANH MỤC BẢNG.........................................................................................................................4

TÓM TẮT............................................................................................................................................5

CHƢƠNG 1: GIỚI THIỆU...........................................................................................................5

1.1 Lý do nghiên cứu ...............................................................................................6

1.2 Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ..........................................................................8

1.3 Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................8

1.4 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .....................................................................8

1.5 Phương pháp nghiên cứu.......................................................................................8

1.6 Những điểm mới của khóa luận ............................................................................9

1.7 Kết cấu của khóa luận ......................................................................................11

CHƢƠNG 2: TỔNG QUAN LÝ THUYẾT VÀ NGHIÊN CỨU THỰC

NGHIỆM............................................................................................................................................13

2.1. Khái niệm ..........................................................................................................13

2.1.1. Đầu tư ....................................................................................................................................13

2.1.2. Đầu tư trực tiếp nước ngoài .............................................................................................13

2.2. Tổng quan lý thuyết...........................................................................................16

2.2.1. Các lý thuyết theo cấp độ vĩ mô ....................................................................................16

2.2.2. Các lý thuyết theo cấp độ vi mô ....................................................................................18

2.3. Các nghiên cứu thực nghiệm về FDI.................................................................22

2.3.1. Các nghiên cứu quốc tế....................................................................................................22

2.3.2. Các nghiên cứu của Việt Nam .......................................................................................23

2.4. Các yếu tố tác động đến nguồn vốn FDI...........................................................26

2.4.1. Các yếu tố thúc đẩy sự dịch chuyển vốn đầu tư của các nhà đầu tư nước ngoài26

2.4.2. Các yếu tố thu hút FDI của các nhà đầu tư trong nước ............................................28

KẾT LUẬN

CHƢƠNG2………………………………………………………33

CHƢƠNG 3: MÔ HÌNH VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..................................31

3.1 Giả thuyết nghiên cứu.....................................................................................31

3.2 Mô hình nghiên cứu...........................................................................................37

7

3.3 Dữ liệu nghiên cứu ............................................................................................41

3.4 Trình tự phân tích dữ liệu..................................................................................41

CHƢƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN.........................................44

4.1 Thống kê mô tả biến ...........................................................................................44

4.1.1 Đầu tư trực tiếp ra nước ngoài của Nhật Bản...................................................46

4.1.2 Đầu tư trực tiếp của Nhật Bản vào Đông Nam Á ......................................................50

4.2 Phân tích tương quan..........................................................................................52

4.3 Phân tích hồi quy ................................................................................................53

4.4 Thảo luận kết quả nghiên cứu ............................................................................59

CHƢƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ GỢI Ý CHÍNH SÁCH.....................................................62

5.1. Kết luận...............................................................................................................62

5.2. Gợi ý chính sách thu hút vốn FDI của Nhật vào các nước Đông Nam Á ..........64

5.2.1. Gia tăng độ mở nền kinh tế..............................................................................................64

5.2.2. Nâng cao năng suất lao động...........................................................................................65

5.2.3. Về thu ngân sách nhà nước........................................................................................66

5.3. Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo .............................................................67

KẾT LUẬN .......................................................................................................................................72

TÀI LIỆU THAM KHẢO ...........................................................................................................77

PHỤ LỤC...........................................................................................................................................85

1

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt

Nguyên nghĩa tiếng

Anh

Nguyên nghĩa tiếng

Việt

ASEAN

Association of South East

Asian Nations

Hiệp hội các quốc gia Đông

Nam Á

CNHT Công nghiệp hỗ trợ

CPI Consumer Price Index Chỉ số giá tiêu dùng

CSHT Cơ sở hạ tầng

DNNN Doanh nghiệp nhà nước

ĐTNN Đầu tư nước ngoài

FDI Foreign Direct Investment Đầu tư trực tiếp nước ngoài

GCI

The Global

Competitiveness Index

Chỉ số năng lực cạnh tranh

toàn cầu

GDP Gross Domestic Product Tổng sản phẩm quốc nội

IMF

International Monetary

Fund

Quỹ tiền tệ quốc tế

JETRO

The Japan External Trade

Organization

Trung tâm xúc tiến mậu dịch

Nhật Bản

KCN Khu công nghiệp

KCX Khu chế xuất

MNC Multinational enterprises Công ty đa quốc gia

NSNN Ngân sách nhà nước

NVL Nguyên vật liệu

OECD

Organization for Economic

Cooperation and

Development

Tổ chức Hợp tác và Phát triển

Kinh tế

SXKD Sản xuất kinh doanh

SP Sản phẩm

TPP Trans-Pacific Strategic Hiệp định đối tác kinh tế xuyên

2

Economic Partnership

Agreement

Thái Bình Dương

Unctad

United Nation Conference

on Trade and Development

Hội nghị của Liên hiệp quốc về

thương mại và phát triển

WIR World Investment Report Báo cáo đầu tư thế giới

WTO World Trade Organization Tổ chức Thương mại Thế giới

XNK Xuất nhập khẩu

3

DANH MỤC HÌNH

Hình 4.1: FDI của Nhật Bản ra nước ngoài theo khu vực từ 2011-2020…….……...48

Hình 4.2: FDI của Nhật Bản ra nước ngoài theo ngành sản xuất từ 2011-2020…….49

Hình 4.3: FDI của Nhật Bản ra nước ngoài theo ngành phi sản xuất từ 2011-2020...50

Hình 4.4: FDI của Nhật Bản vào các nước Đông Nam Á từ 2011-2020……………52