Nghiên cứu sạt lở và giải pháp phòng chống sạt lở, bảo vệ các sông biên giới phía Bắc Việt Nam - ứng dụng kỹ thuật viễn thám trong nghiên cứu sạt lở sông biên giới

Bé khoa häc vµ c«ng nghÖ

ch−¬ng tr×nh kc – 08

“B¶o vÖ m«i tr−êng vµ phßng chèng thiªn tai”

Bé N«ng NghiÖp vµ PTNT

ViÖn Khoa Häc Thñy Lîi

®Ò tµi kc – 08.20

nghiªn cøu s¹t lë vµ gi¶I ph¸p phßng chèng s¹t lë, b¶o vÖ

c¸c s«ng biªn giíi phÝa b¾c viÖt nam

________________________________________

B¸o c¸o chuyªn §Ò

øng dông kü thuËt viÔn th¸m

trong nghiªn cøu s¹t lë

s«ng biªn giíi

6359-7-M

25/4/2007

Hµ Néi 11 - 2003

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỎ ĐỊA CHẤT

KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN

BÁO CÁO KHOA HỌC

ỨNG DỤNG KỸ THUẬT VIỄN THÁM

TRONG NGHIÊN CỨU SẠT LỞ CÁC SÔNG BIÊN GIỚI PHÍA BẮC

(thuộc đề tài “Nghiên cứu sạt lở và các giải pháp phòng chống sạt lở, bảo

vệ các sông biên giới phía Bắc Việt Nam”)

PGS. TS. NGUYỄN TRƯỜNG XUÂN

& Nhóm Nghiên Cứu

Hà Nội 7, 2005

2

BÁO CÁO KHOA HỌC

ỨNG DỤNG KỸ THUẬT VIỄN THÁM

TRONG NGHIÊN CỨU SẠT LỞ CÁC SÔNG BIÊN GIỚI PHÍA BẮC

(thuộc đề tài “Nghiên cứu sạt lở và các giải pháp phòng chống sạt lở, bảo vệ các sông

biên giới phía Bắc Việt Nam”)

I.ĐẶT VẤN ĐỀ

Việt Nam có 4.678 km đường biên giới với các nước Trung Quốc, Lào, Cămpuchia

và gần 2.000 km đường bờ biển từ Quảng Ninh đến Cà Mau. Trong đó có khoảng 1.200

km biên giới là trên sông và biên giới Việt -Trung khoảng 360 km. Do ảnh hưởng của các

yếu tố tự nhiên và quá trình khai thác, tranh chấp sử dụng lãnh thổ của con người, đặc biệt

là vùng biên giới Việt - Trung, dẫn đến môi trường bị thay đổi và biến động theo thời gian

theo cả hai xu hướng tích cực và tiêu cực. Một trong những biến đổi môi trường tại vùng

biên giới mà chúng ta đặc biệt quan tâm là quá trình sạt lở bờ các con sông biên giới trên

lãnh thổ nước ta và mức độ sạt lở này ngày càng diễn biến phức tạp và nghiêm trọng. Do

hiện tượng sạt lở, một số nơi đã bị mất đất canh tác, hư hỏng đường giao thông, từng bước

gây nguy hiểm cho cuộc sống của các khu dân cư gần bờ và đặc biệt nghiêm trọng là làm

cho đường biên giới trên sông ngày càng tiến sâu vào lãnh thổ Việt Nam gây ra những hậu

quả khó lường đến an ninh và quốc phòng. Qua khảo sát và nghiên cứu bước đầu, các

nguyên nhân chủ yếu gây ra sạt lở các con sông trên biên giới Việt - Trung là do:

ƒ Quy luật quay của quả đất và quy luật biến đổi tự nhiên của lòng sông.

ƒ Hướng và thuỷ lực dòng chảy của sông;

ƒ Đặc điểm địa hình đáy sông và hình thái lòng sông;

ƒ Cấu trúc địa chất bờ sông.

ƒ Quá trình phát triển kinh tế của khu vực ven sông đã lấn chiếm bờ sông, bãi

sông làm ảnh hưởng đến dòng chảy dẫn đến xói lở bờ và dịch chuyển lòng

sông.

ƒ Đặc biệt là do phía Trung Quốc xây dựng các công trình trên sông làm hẹp lòng

sông, đẩy dòng chảy sang phía Việt Nam làm cho quá trình sạt lở bờ ngày càng

thêm nghiêm trọng.

Việc nghiên cứu mức độ sạt lở bờ các con sông biên giới Việt - Trung có thể được

tiến hành theo nhiều cách khác nhau như quan sát trực tiếp bằng các thiết bị đo đạc tại thực

địa, giải đoán thông tin trên các tư liệu ảnh viễn thám ...