Nghiên cứu sạt lở và giải pháp phòng chống sạt lở, bảo vệ các sông biên giới phía Bắc Việt Nam - Khảo sát bổ sung các yếu tố địa hình, địa chất, thuỷ văn

Bé khoa häc vµ c«ng nghÖ

ch−¬ng tr×nh kc – 08

“B¶o vÖ m«i tr−êng vµ phßng chèng thiªn tai”

Bé N«ng NghiÖp vµ PTNT

ViÖn Khoa Häc Thñy Lîi

®Ò tµi kc – 08.20

nghiªn cøu s¹t lë vµ gi¶I ph¸p phßng chèng s¹t lë, b¶o vÖ

c¸c s«ng biªn giíi phÝa b¾c viÖt nam

________________________________________

B¸o c¸o chuyªn §Ò

Kh¶o s¸t bæ sung c¸c yÕu tè

®Þa h×nh, ®Þa chÊt, thñy v¨n

6359-2-M

25/4/2007

Hµ Néi 11 - 2003

1

më ®Çu

ViÖt Nam cã 4.678 km ®−êng biªn giíi víi c¸c n−íc xung quanh nh−: Trung

Quèc, Lµo, C¨mpuchia. Trong ®ã ®−êng biªn giíi theo s«ng suèi lµ 1.200 km, víi

104 con s«ng ch¶y qua ®Þa phËn 25 tØnh, thµnh phè ch¹y suèt tõ Qu¶ng Ninh ®Õn

Kiªn Giang. Trong tæng sè 1200km ®−êng biªn giíi trªn s«ng th× c¸c tØnh miÒn nói

phÝa B¾c cã 383 km ®−êng s«ng lµ biªn giíi víi Trung Quèc. Tõ nh÷ng n¨m 1980

trë l¹i ®©y, t×nh h×nh s¹t lë s«ng, suèi biªn giíi trªn c¸c tØnh biªn giíi phÝa B¾c s¶y

ra ngµy mét nghiªm träng. Nh÷ng hiÖn t−îng s¹t lë trªn chñ yÕu lµ do:

- Do sù thay ®æi khÝ hËu toµn cÇu, n¹n chÆt ph¸ rõng ®Çu nguån ®· lµm thay

®æi chÕ ®é thuû lùc, thuû v¨n dßng ch¶y vµ chÕ ®é bïn c¸t cña hÖ thèng

s«ng, tõ ®ã g©y t¸c ®éng xÊu ®Õn qu¸ tr×nh diÔn biÕn lßng dÉn mµ hiÖn t−îng

s¹t lë lµ phæ biÕn.

- Do quy luËt biÕn ®æi tù nhiªn cña lßng s«ng, trªn tõng ®o¹n s«ng qu¸ tr×nh

s¹t lë diÔn ra theo møc ®é kh¸c nhau, theo thêi gian vµ kh«ng gian.

- Do qóa tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña vïng nghiªn cøu, qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp

ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Æc biÖt lµ trong x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ®· lÊn chiÕm b·i

s«ng lµm ¶nh h−ëng ®Õn dßng ch¶y cña s«ng dÉn ®Õn xãi lë bê s«ng.

- §Æc biÖt quan träng lµ do phÝa Trung Quèc cho x©y dùng c¸c c«ng tr×nh trªn

s«ng lµm co hÑp dßng ch¶y, ®Èy dßng chñ l−u sang phÝa ViÖt Nam lµm cho

qu¸ tr×nh s¹t lë bê s«ng ViÖt Nam cµng thªm nghiªm träng.

HiÖn t−îng s¹t lë trong nh÷ng n¨m võa qua trªn c¸c s«ng suèi vïng nghiªn

cøu diÔn ra hÕt søc nghiªm träng. Do hiÖn t−îng s¹t lë, mét sè n¬i ®· lµm mÊt rÊt

nhiÒu ®Êt canh t¸c, g©y h− háng ®−êng giao th«ng vµ ®Æc biÖt nghiªm träng lµ lµm

cho ®−êng biªn giíi trªn s«ng ngµy cµng tiÕn s©u vµo l·nh thæ ViÖt Nam. Tõ ®ã

g©y mÊt æn ®Þnh t×nh h×nh trong khu vùc, lµm ¶nh h−ëng ®Õn an ninh quèc phßng

khu vùc biªn giíi cña Tæ Quèc.

2

PhÇn I : Giíi thiÖu chung

Ch−¬ng I

Giíi thiÖu s¬ l−îc vïng nghiªn cøu vµ

nhiÖm vô cña ®Ò tµi

I . §iÒu kiÖn tù nhiªn - kinh tÕ x· héi.

A- §Æc ®iÓm tù nhiªn cña vïng nghiªn cøu.

1. TØnh Lµo Cai.

1.1. VÞ trÝ ®Þa lý.

Lµo Cai lµ mét tØnh miÒn nói biªn giíi phÝa B¾c ViÖt Nam, n»m vÒ phÝa §«ng

b¾c cña Tæ Quèc.

- PhÝa B¾c gi¸p Trung Quèc

- PhÝa Nam gi¸p tØnh Yªn B¸i

- PhÝa §«ng gi¸p tØnh Hµ Giang

- PhÝa T©y gi¸p tØnh Lai Ch©u vµ S¬n La

TØnh Lµo Cai lµ mét tØnh miÒn nói cã ®Þa h×nh t−¬ng ®èi phøc t¹p, bÞ chia c¾t bëi

c¸c ®åi nói, khe suèi… t¹o thµnh nh÷ng l−u vùc, ®Ìo dèc hiÓm trë.

1.2. Ph©n vïng hµnh chÝnh.

Theo niªn gi¸m thèng kª n¨m 2002 th× tØnh Lµo Cai cã tæng diÖn tÝch ®Êt tù

nhiªn lµ 805.700 ha, trong ®ã;

- §Êt n«ng nghiÖp lµ : 92.500 ha chiÕm 11,5%

- §Êt l©m nghiÖp lµ: 247.800 ha chiÕm 34,1%

- §Êt chuyªn dïng lµ: 12.400 ha chiÕm 1,5%

- §Êt ë lµ : 3.200 ha chiÕm 0,4%

TØnh Lµo Cai gåm 10 ®¬n vÞ hµnh chÝnh cÊp huyÖn, thÞ x· vµ 180 ®¬n vÞ hµnh

chÝnh cÊp ph−êng, x·, thÞ trÊn. Trong ®ã cã 22 x· cã s«ng, suèi ch¶y qua lµ biªn

giíi gi÷a ViÖt Nam vµ Trung Quèc.

2. TØnh Hµ Giang.

2.1. VÞ trÝ ®Þa lý.

Còng nh− tØnh Lµo Cai, Hµ Giang lµ mét trong 6 tØnh miÒn nói biªn giíi phÝa B¾c

ViÖt Nam, n»m vÒ phÝa §«ng b¾c cña Tæ Quèc trong kho¶ng 1040

30’ ÷ 1050

30’

kinh ®é ®«ng vµ 220

40’ ÷ 230

15’ vÜ ®é b¾c.

3

- PhÝa B¾c gi¸p Trung Quèc

- PhÝa Nam gi¸p tØnh Tuyªn Quang

- PhÝa §«ng gi¸p tØnh Cao B»ng

- PhÝa T©y gi¸p tØnh Lµo Cai

Hµ Giang lµ tØnh vïng cao, cã nhiÒu ®åi, nói cao, l−u vùc bÞ chia c¾t bëi c¸c hîp

thuû s«ng, suèi t¹o thµnh ®Þa h×nh phøc t¹p vµ hiÓm trë.

2.2. Ph©n vïng hµnh chÝnh.

Theo tæng côc thèng kª n¨m 2002 th× tØnh Hµ Giang cã tæng diÖn tÝch ®Êt tù

nhiªn lµ 788.400 ha, trong ®ã;

- §Êt n«ng nghiÖp lµ : 134.800 ha chiÕm 17,1%

- §Êt l©m nghiÖp lµ: 341.100 ha chiÕm 43,3%

- §Êt chuyªn dïng lµ: 6.100 ha chiÕm 0,8%

- §Êt ë lµ : 4.400 ha chiÕm 0,6%

TØnh Hµ Giang gåm 10 ®¬n vÞ hµnh chÝnh cÊp huyÖn, thÞ x· vµ 191 ®¬n vÞ hµnh

chÝnh cÊp ph−êng, x·, thÞ trÊn. Trong ®ã cã 7 x· cã s«ng, suèi ch¶y qua lµ biªn giíi

gi÷a ViÖt Nam vµ Trung Quèc.

3. TØnh Cao B»ng.

3.1. VÞ trÝ ®Þa lý.

TØnh Cao B»ng lµ mét tØnh miÒn nói biªn giíi phÝa B¾c ViÖt Nam, n»m vÒ phÝa

§«ng b¾c cña Tæ Quèc trong kho¶ng 1050

40’ ÷ 1060

40’ kinh ®é ®«ng vµ

220

22’ ÷ 230

05’ vÜ ®é b¾c.

- PhÝa B¾c gi¸p Trung Quèc

- PhÝa Nam gi¸p tØnh B¾c C¹n

- PhÝa §«ng gi¸p tØnh L¹ng S¬n

- PhÝa T©y gi¸p tØnh Hµ Giang

§Þa d− hµnh chÝnh tØnh Cao B»ng cã ®Þa h×nh t−¬ng ®èi phøc t¹p, bÞ chia c¾t bëi

c¸c ®åi nói vµ c¸c khe suèi cã xu h−íng thÊp dÇn tõ T©y sang §«ng vµ tõ B¾c

xuèng Nam.

3.2. Ph©n vïng hµnh chÝnh.

Theo tæng côc thèng kª n¨m 2002 th× toµn tØnh Cao B»ng cã tæng diÖn tÝch ®Êt tù

nhiªn lµ 669.100 ha, trong ®ã;

- §Êt n«ng nghiÖp lµ : 64.600 ha chiÕm 9,7%

- §Êt l©m nghiÖp lµ: 287.200 ha chiÕm 42,9%

- §Êt chuyªn dïng lµ: 6.800 ha chiÕm 1,0%

- §Êt ë lµ : 2.300 ha chiÕm 0,3%