Nâng cao vai trò nhà nước về quản lý thuế đối với doanh nghiệp tư nhân trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

TRẦN MINH TÂM

NÂNG CAO VAI TRÒ NHÀ NƢỚC

VỀ QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP

TƢ NHÂN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH VĨNH PHÚC

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS. TS. Đỗ Quang Quý

THÁI NGUYÊN - 2014

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là luận văn do tôi thực hiện. Các số liệu và chưa được

ai công bố trong bất kì công trình nào khác. Các tài liệu tham khảo, trích dẫn đều

được ghi tên tác giả và tên tài liệu trích dẫn trong phần tài liệu tham khảo.

Thái Nguyên, tháng 5 năm 2014

Tác giả luận văn

Trần Minh Tâm

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ii

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Đỗ Quang Quý đã tận tình

hướng dẫn, chỉ bảo và tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi hoàn thành công trình nghiên

cứu này.

Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô và cán bộ Phòng sau Đại học -

Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh - Đại học Thái Nguyên đã cho phép

và tạo điều kiện cho tôi trong quá trình hoàn thành luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn lãnh đạo Cục thuế, các Phòng chức năng Cục

thuế và bạn bè, đồng nghiệp đã tận tình giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và hoàn

thành luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của các cơ quan của Tỉnh, các doanh

nghiệp tư nhân trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc, đặc biệt là các doanh nghiệp tư nhân do

Phòng Kiểm tra thuế 2 - Cục thuế tỉnh Vĩnh Phúc quản lý, đã tạo mọi điều kiện

thuận lợi nhất cho tôi hoàn thành luận văn.

Thái Nguyên, tháng 5 năm 2014

Tác giả luận văn

Trần Minh Tâm

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN..................................................................................................ii

MỤC LỤC.......................................................................................................iii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT........................................................................ vii

DANH MỤC BẢNG.....................................................................................viii

DANH MỤC BIỂU ĐỒ, HÌNH..................................................................... ix

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Sự cần thiết phải nghiên cứu đề tài........................................................... 1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................ 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài............................................ 3

4. Dự kiến đóng góp của luận văn ................................................................ 3

5. Kết cấu luận văn........................................................................................ 3

Chƣơng 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN NÂNG

CAO VAI TRÒ NHÀ NƢỚC VỀ QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI DOANH

NGHIỆP TƢ NHÂN ....................................................................................... 5

1.1. Quản lý thuế và tính tất yếu khách quan vai trò nhà nước về quản

lý thuế ............................................................................................................... 5

1.1.1. Quan niệm về thuế và vai trò của thuế đối với phát triển kinh tế -

xã hội............................................................................................................. 5

1.1.2. Quan niệm về quản lý thuế và tính tất yếu khách quan vai trò Nhà

nước về quản lý thuế ................................................................................... 13

1.2. Một số vấn đề cơ bản của nâng cao vai trò nhà nước về quản lý thuế

đối với doanh nghiệp tư nhân.......................................................................... 16

1.2.1. Những vấn đề chung về Doanh nghiệp tư nhân................................ 16

1.2.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến vai trò Nhà nước trong quản lý thuế

đối với Doanh nghiệp tư nhân..................................................................... 18

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv

1.2.3. Nội dung vai trò Nhà nước về quản lý thuế đối với Doanh

nghiệp tư nhân............................................................................................ 19

1.2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến vai trò Nhà nước về quản lý thuế đối

với Doanh nghiệp tư nhân........................................................................... 30

1.3. Tình hình nghiên cứu ............................................................................... 34

1.4. Kinh nghiệm trong việc nâng cao vai trò nhà nước về quản lý thuế đối

với doanh nghiệp tư nhân................................................................................ 35

1.4.1. Kinh nghiệm về tăng cường công tác thu thuế đối với các Doanh

nghiệp tư nhân ở Việt Nam......................................................................... 35

1.4.2. Những bài học kinh nghiệm rút ra về nâng cao vai Nhà nước trong

quản lý thuế đối với các Doanh nghiệp tư nhân ......................................... 36

Chƣơng 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI.............................. 39

2.1. Các câu hỏi nghiên cứu ............................................................................ 39

2.2. Phương pháp nghiên cứu đề tài................................................................ 39

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin........................................................ 39

2.2.2. Phương pháp xử lý và tổng hợp thông tin......................................... 41

2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin ...................................................... 41

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ................................................................... 42

2.3.1. Chỉ tiêu phản ánh hỗ trợ Doanh nghiệp của Cục thuế ...................... 42

2.3.2. Chỉ tiêu phản ánh tốc độ phát triển của doanh nghiệp...................... 42

2.3.3. Chỉ tiêu phản ánh kết quả kinh doanh và chấp hành Luật thuế của

doanh nghiệp ............................................................................................... 42

2.3.4. Chỉ tiêu phản ánh kết quả quản lý thu thuế của Cục Thuế ............... 43

Chƣơng 3. THỰC TRẠNG VAI TRÒ NHÀ NƢỚC VỀ QUẢN LÝ

THUẾ ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP TƢ NHÂN Ở VĨNH PHÚC.. 44

3.1. Tình hình cơ bản của tỉnh Vĩnh Phúc....................................................... 44

3.1.1. điều kiện tự nhiên ............................................................. 44

- ........................................ 45

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v

3.2. Tình hình cơ cấu tổ chức của cục thuế Vĩnh Phúc................................... 48

3.2.1. Tổ chức bộ máy và quản lý thuế trên địa bàn Tỉnh ......................... 48

3.2.2. Vị trí, chức năng................................................................................ 48

3.2.3. Nhiệm vụ và quyền hạn .................................................................... 48

3.2.4. Về cơ cấu tổ chức, trình độ chuyên môn, chức năng thực hiện công

tác quản lý thuế thuộc Cục thuế .................................................................. 51

3.3. Thực trạng vai trò nhà nước về quản lý thuế đối với doanh nghiệp tư

nhân ở tỉnh Vĩnh Phúc giai đoạn 2011 – 2013................................................ 55

3.3.1. Quá trình phát triển các loại hình doanh nghiệp ở Vĩnh Phúc.......... 55

3.3.2. Kết quả thu ngân sách giai đoạn 2011 - 2013................................... 56

3.3.3. Tình hình quản lý nhà nước về thuế đối với Doanh nghiệp tư

nhân tại tỉnh Vĩnh Phúc............................................................................. 57

3.3.4. h giá vai trò nhà nước trong quản lý thu thuế ...68

3.4. Đánh giá chung về vai trò nhà nước trong quản lý thu thuế đối với

doanh nghiệp tư nhân trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc......................................... 71

3.4.1. Những mặt đạt được.......................................................................... 71

3.4.2. Những mặt còn hạn chế và nguyên nhân của hạn chế...................... 76

Chƣơng 4. GIẢI PHÁP NÂNG CAO VAI TRÒ NHÀ NƢỚC VỀ QUẢN

LÝ THUẾ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP TƢ NHÂN Ở VĨNH PHÚC............. 83

4.1. Quan điểm định hướng............................................................................. 83

4.1.1. Căn cứ định hướng............................................................................ 83

4.1.2. Những định hướng ............................................................................ 87

4.1.3. Các chỉ tiêu dự kiến........................................................................... 88

4.2. Các giải pháp nhằm nâng cao vai trò nhà nước về quản lý thuế đối với

doanh nghiệp tư nhân trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc......................................... 89

4.2.1. Tiếp tục hoàn thiện chính sách thuế.................................................. 89

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vi

4.2.2. Xây dựng quy trình quản lý thuế hợp lý và có hiệu quả theo hướng

hiện đại hóa quy trình quản lý thuế............................................................. 92

4.2.3. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra nhằm nâng cao hiệu lực,

hiệu quả quản lý thuế .................................................................................. 97

4.2.4. Hoàn thiện tổ chức bộ máy và nâng cao trình độ nghiệp vụ của đội

ngũ cán bộ quản lý thuế ............................................................................ 103

4.2.5. Đẩy mạnh công tác cải cách hành chính và hiện đại hóa trong lĩnh

vực quản lý thuế Doanh nghiệp tư nhân ................................................... 104

4.2.6. Tăng cường phối hợp các cơ quan chức năng thực hiện quản lý,

tham gia phòng, chống các hành vi gian lận thuế ..................................... 107

4.3. Kiến nghị để giải pháp được thực hiện .................................................. 108

4.3.1. Đối với Nhà nước................................................................................ 109

4.3.2. Đối với Bộ Tài chính - Tổng cục Thuế............................................... 109

KẾT LUẬN .................................................................................................. 113

TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 115

PHỤ LỤC..................................................................................................... 117

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

BCTC : Báo cáo tài chính

CBCC : Cán bộ công chức

CNTT : Công nghệ thông tin

CP : Chính Phủ

DN : Doanh nghiệp

GTGT : Giá trị gia tăng

KK KTT &TH : Kê khai kế toán thuế và tin học

NĐ : Nghị Định

NNT : Người nộp thuế

NQD : Ngoài quốc doanh

NSNN : Ngân sách Nhà nước

QCT : Hệ thống quản lý thuế cá thể

QH : Quốc Hội

QHS : Hệ thống quản lý, theo dõi trả kết quả hồ sơ

QLCV : Hệ thống quản lý công văn

QLT : Hệ thống quản lý thuế tự khai tự nộp

QTT : Hệ thống phân tích tình trạng thuế

TINCC : Hệ thống quản lý thông tin đối tượng nộp thuế

TNCN : Thu nhập cá nhân

TNDN : Thu nhập doanh nghiệp

TTR : Hệ thống quản lý thanh tra, kiểm tra

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

viii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1. Số lượng mẫu điều tra phân theo loại hình doanh nghiệp ........................40

Bảng 3.1. Giá trị sản xuất công nghiệp trên địa bàn từ 2011 - 2013 ........................47

Bảng 3.2. Số lượng cán bộ công chức, viên chức theo cơ cấu tổ chức đến 31/12/2013 ......51

Bảng 3.3. Tình hình đăng ký kinh doanh của các loại hình Doanh nghiệp trên địa

bàn năm 2013...........................................................................................55

Bảng 3.4. của tỉnh Vĩnh Phúc 2011 - 2013...........56

Bảng 3.5. Công tác tuyên truyền hỗ trợ NNT giai đoạn 2011 - 2013.......................58

Bảng 3.6 D tư nhân giai đoạn 2011 - 2013.............60

Bảng 3.7. Tình hình vốn đăng ký và sử dụng lao động của doanh nghiệp giai đoạn

2011- 2013...............................................................................................60

Bảng 3.8. Tình hình doanh thu, lợi nhuận và thuế phát sinh của doanh nghiệp ngoài

quốc doanh giai đoạn 2011 - 2013...........................................................61

Bảng 3.9. Tình hình nộp hồ sơ khai thuế GTGT quyết toán t DNTN

2011 - 2013 .....................................................................................62

Bảng 3.10.Tình hình thu nộp thuế GTGT của DNTN giai đoạn 2011 - 2013..........63

Bảng 3.11.Tình hình nợ thuế của DNTN giai đoạn 2011 - 2013..............................65

Bảng 3.12. Kết quả kiểm tra thuế đối với DNTN giai đoạn 2011 - 2013.................68

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ix

DANH MỤC BIỂU ĐỒ, HÌNH

BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 3.1. Tình hình hoàn thuế GTGT giai đoạn 2011 - 2013.................... 67

HÌNH

Hình 3.1. Sơ đồ tổ chức bộ máy cục thuế tỉnh Vĩnh Phúc.............................. 54

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

1

MỞ ĐẦU

1. Sự cần thiết phải nghiên cứu đề tài

Thực hiện công cuộc đổi mới theo tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng VI

(năm 1986), trong những năm qua hệ thống chính sách thuế của nước ta đã được cải

cách một cách căn bản. Bắt đầu từ năm 1990, cải cách thuế giai đoạn I được thực

hiện với nội dung cơ bản là ban hành một hệ thống chính sách thuế áp dụng thống

nhất về cả nước và chung cho mọi thành phần kinh tế. Từ năm 1997, cải cách thuế

giai đoạn II được đánh dấu bằng việc ban hành Luật thuế giá trị gia tăng, Luật thuế

thu nhập doanh nghiệp thay thế Luật thuế doanh thu, thuế lợi tức, và các luật thuế

liên quan khác nhằm làm cho hệ thống chính sách thuế phù hợp với kinh tế thị

trường đã và đang hình thành ở nước ta.

Việc cải cách hệ thống chính sách thuế ở nước ta đã mang lại kết quả

bước đầu khả quan. Tuy nhiên, thời gian qua nước ta mới tập trung nhiều vào

cải cách hệ thống chính sách thuế, khâu tổ chức thực hiện tuy có được tiến

hành đồng thời nhưng chưa tương xứng nên kết quả của quản lý nhà nước về

thuế còn bị hạn chế. Các sắc thuế trực thu còn đáp ứng các yêu cầu nhiều

chính sách kinh tế, an sinh xã hội khác nên quản lý thuế trực thu luôn phức tạp

hơn nhiều so với quản lý thuế gián thu.

Mặt khác, công tác kiểm tra giám sát việc thực hiện công tác quản lý thu thuế

đã được quan tâm, tuy nhiên vẫn chưa được toàn diện và vẫn theo phương pháp,

cách thức cũ do đó kết quả còn rất hạn chế.

Luật quản lý thuế ra đời có hiệu lực từ 1/7/2007, đã làm thay đổi căn bản cơ

chế quản lý thuế trước đây, trao quyền chủ động hơn cho người nộp thuế về việc

thực hiện nghĩa vụ, Người nộp thuế chủ động tự khai thuế, tính thuế, tự nộp thuế,

đồng thời phương pháp quản lý thuế, tổ chức bộ máy quản lý thuế các cấp củng

được củng cố hoàn thiện từng bước, với việc đòi hỏi vai trò của Nhà nước cũng phải

được đổi mới và nâng cao hơn.

Với xu thế hội nhập sâu rộng với kinh tế thế giới, Doanh nghiệp tư nhân hiện

nay giữ một vai trò rất quan trọng đối với nền kinh tế đất nước, đóng góp khoảng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

2

43% GDP, tạo việc làm cho trên 3 triệu lao động, đóng góp 14,8% tổng số thu ngân

sách và sẽ ngày càng chiếm tỷ trọng cao.

Vì vậy, đề tài đi sâu nghiên cứu nhằm nâng cao vai trò Nhà nước về quản lý

thuế đối với Doanh nghiệp tư nhân, góp phần làm cho chính sách thuế được thực

hiện đúng hơn, đầy đủ hơn, đạt được kết quả cao hơn. Việc cải cách theo hướng rõ

ràng, minh bạch, chuyên nghiệp tạo điều kiện tối đa cho người nộp thuế, nhưng

đồng thời cũng có biện pháp chế tài và trao quyền cho cơ quan thuế để giám sát,

kiểm tra, xử lý nghiêm minh những đối tượng cố tình vi phạm pháp luật, tạo môi

trường lành mạnh, công bằng, góp phần ổn định hơn cả về số thu cho ngân sách nhà

nước, cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp phát triển.

Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, đề tài "Nâng cao vai trò Nhà nước về

quản lý thuế đối với Doanh nghiệp tư nhân trên địa bàn tỉnh Vĩnh phúc” được

lựa chọn để nghiên cứu. Đây là một đề tài có ý nghĩa thiết thực về mặt lý luận,

đặc biệt là về vấn đề thực tiễn trên cơ sở từ một cơ quan quản lý hành chính cụ

thể. Thông qua đề tài luận văn này, hy vọng sẽ đóng góp một số giải pháp nhằm

nâng cao hiệu quả quản lý thuế đối với các Doanh nghiệp tư nhân trên địa bàn

tỉnh Vĩnh phúc.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1 Mục tiêu chung

Từ phân tích, đánh giá thực trạng quản lý thuế đối với các Doanh nghiệp

tư nhân trên địa bàn tỉnh Vĩnh phúc. Trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp nâng

cao vai trò của các cơ quan quản lý Nhà nước trong quản ly thuế đối với DNTN

giai đoạn tới.

2.2 Mục tiêu cụ thể

- Hệ thống hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn về vai trò Nhà nước

trong quản lý thuế đối với Doanh nghiệp tư nhân.

- Phân tích thực trạng vai trò Nhà nước trong quản lý thuế đối với Doanh

nghiệp tư nhân trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc.

- Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao vai trò Nhà nước trong quản lý

thuế đối với Doanh nghiệp tư nhân trong thời gian tới.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

3

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Là các nội dung liên quan đến vai trò của nhà nước trong quản lý thuế đối

với DNTN như: chính sách thuế và tác động của chính sách thuế đối với hoạt động

sản xuất kinh doanh của DNTN; kết quả công tác quản lý thuế của cơ quan thuế trên

các lĩnh vực tuyên truyền hỗ trợ NNT và các quy trình quản lý thuế hiện hành; định

hướng phát triển DNTN của tỉnh Vĩnh Phúc.

3.2. Phạm vi nghiên cứu

- Về không gian: Ở tỉnh Vĩnh phúc.

- Về thời gian: Từ năm 2011 đến năm 2013.

- Nội dung nghiên cứu: Để đánh giá thực trạng vai trò nhà nước đối với quản

lý thuế đối với DNTN trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc, luận văn này nghiên cứu và

đánh giá vai trò nhà nước về quản lý thuế đối với DNTN do Cục thuế (Phòng Kiểm

tra 2) đang trực tiếp quản lý trên các lĩnh vực về chính sách thuế, về công tác quản

lý, hỗ trợ NNT của cơ quan thuế và quan điểm định hướng của tỉnh Vĩnh Phúc.

4. Dự kiến đóng góp của luận văn

Trên cơ sở nghiên cứu khoa học và hệ thống hoá những vấn đề lý luận và

thực tiễn, luận văn có những đóng góp sau:

- Luận văn làm rõ những vấn đề cơ bản vai trò Nhà nước về quản lý thuế, nội

dung và những nhân tố ảnh hưởng đến vai trò Nhà nước về quản lý thuế .

- Từ những nghiên cứu, tổng kết kinh nghiệm của các địa phương trong nước

về nâng cao vai trò Nhà nước về quản lý thuế, tác giả rút ra những bài học kinh

nghiệm nhằm nâng cao vai trò Nhà nước về quản lý thuế đối với Doanh nghiệp tư

nhân nói chung và ở Vĩnh phúc nói riêng.

- Luận văn đã đề xuất một số phương hướng và giải pháp, nhằm nâng cao vai trò

Nhà nước về quản lý thuế đối với Doanh nghiệp tư nhân ở Vĩnh phúc trong thời gian tới.

5. Kết cấu luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo, luận

văn được viết thành 4 chương như sau.

Chƣơng 1: Những vấn đề lý luận và thực tiễn nâng cao vai trò Nhà nước về

quản lý thuế đối với Doanh nghiệp tư nhân.

Chƣơng 2: Phương pháp nghiên cứu đề tài