Mô hình đánh giá mức độ căng thẳng tài chính hệ thống ngân hàng việt nam (stress test) áp dụng phương pháp var

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN HỮU PHƯỚC

MÔ HÌNH ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ

CĂNG THẲNG TÀI CHÍNH HỆ THỐNG

NGÂN HÀNG VIỆT NAM (STRESS TEST)

ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP VAR

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP. Hồ Chí Minh, Năm 2011

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP. HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN HỮU PHƯỚC

MÔ HÌNH ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ

CĂNG THẲNG TÀI CHÍNH HỆ THỐNG

NGÂN HÀNG VIỆT NAM (STRESS TEST)

ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP VAR

Chuyên ngành: Kinh tế tài chính – ngân hàng

Mã số: 60.31.12

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC

TS. NGUYỄN TẤN HOÀNG

TP. Hồ Chí Minh, Năm 2011

LỜI CAM ĐOAN



Tôi tên Nguyễn Hữu Phước, xin cam đoan luận văn thạc sĩ kinh tế này là do

chính tôi nghiên cứu và thực hiện. Các thông tin, số liệu được sử dụng trong luận văn

là trung thực và hợp lý.

Học viên

Nguyễn Hữu Phước

LỜI CÁM ƠN

Lời đầu tiên, tôi xin chân thành cám ơn Lãnh đạo Trường Đại học Kinh tế

Thành Phố Hồ Chí Minh, Khoa Tài Chính Doanh Nghiệp và Phòng Quản lý đào tạo

sau đại học.

Tôi xin được gửi lời cảm ơn trân trọng và sâu sắc nhất đến TS. Nguyễn Tấn

Hoàng - thầy đã tận tình giúp đỡ, hướng dẫn cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và

thực hiện luận văn này.

Trong quá trình học tập, triển khai nghiên cứu đề tài và những gì đạt được hôm

nay, tôi không thể quên được công lao giảng dạy và hướng dẫn của các thầy, cô giáo

trường Đại học Kinh tế Thành Phố Hồ Chí Minh.

Và xin được cảm ơn, chia sẻ niềm vui này với gia đình, bạn bè cùng các anh chị

đồng nghiệp của tôi tại Ngân hàng TMCP Xuất Nhập Khẩu Việt Nam - những người đã

luôn ở bên tôi, giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi để cho tôi được học tập, nghiên cứu,

hoàn thành luận văn.

Dù đã có rất nhiều cố gắng, song luận văn chắc chắn không thể tránh khỏi

những thiếu sót và hạn chế. Kính mong nhận được sự chia sẻ và những ý kiến đóng

góp quý báu của các thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệp.

Tp. Hồ Chí Minh, tháng 11 năm 2011

Nguyễn Hữu Phước

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ...................................................................... i

DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................... ii

DANH MỤC CÁC HÌNH .................................................................................... iii

LỜI MỞ ĐẦU ..................................................................................................... 1

1.Vấn đề nghiên cứu ............................................................................................. 1

2.Mục tiêu đề tài ................................................................................................... 2

3.Đối tượng nghiên cứu ........................................................................................ 2

4.Phạm vi nghiên cứu ........................................................................................... 2

5.Phương pháp nghiên cứu ................................................................................... 2

6.Kết cấu của luận văn .......................................................................................... 3

CHƯƠNG 1: LÝ THUYẾT VÀ NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM VỀ STRESS

TEST CỦA HỆ THỐNG NGÂN HÀNG ........................................................... 4

1.1 Hệ thống ngân hàng và mối quan hệ tổng thể rủi ro ngân hàng ....................... 4

1.1.1 Rủi ro tín dụng ............................................................................................. 4

1.1.2 Rủi ro thị trường .......................................................................................... 5

1.1.3 Rủi ro thanh khoản ...................................................................................... 6

1.1.4 Rủi ro hoạt động .......................................................................................... 6

1.2 Mô hình kiểm tra độ căng thẳng tài chính trong lĩnh vực ngân hàng (Stress test)

............................................................................................................................. 7

1.2.1 Khái niềm về kiểm tra độ căng thẳng (stress test)........................................ 7

1.2.2 Phương pháp thực hiện Stress test – Mô hình VAR ..................................... 7

1.2.2.1 Lý thuyết về mô hình VAR ....................................................................... 9

1.2.2.2 Ưu điểm và nhược điểm của mô hình VAR .............................................. 10

1.3 Những nghiên cứu thực nghiệm về Stress test trên thế giới ............................. 11

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ..................................................................................... 16

CHƯƠNG 2: TÌNH HÌNH KINH TẾ VĨ MÔ ẢNH HƯỞNG ĐẾN HOẠT

ĐỘNG CỦA HỆ THỐNG NGÂN HÀNG ......................................................... 17

2.1 Thực trạng hoạt động của hệ thống ngân hàng Việt Nam hiện nay ................. 17

2.1.1 Quy mô hoạt động của hệ thống ngân hàng ................................................ 17

2.1.2 Thực trạng rủi ro trong hệ thống ngân hàng ................................................ 19

2.2 Phân tích ảnh hưởng của các yếu tố vĩ mô đến hoạt động ngân hàng ............. 23

2.2.1 Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) ........................................................................... 23

2.2.2 Độ lệch sản lượng (Output Gap) .................................................................. 25

2.2.3 Lãi suất ngân hàng trung ương .................................................................... 27

2.2.4 Tỷ giá thực hiệu lực (REER) ....................................................................... 29

2.2.5 Kim ngạch xuất nhập khẩu .......................................................................... 32

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ..................................................................................... 35

CHƯƠNG 3: MÔ HÌNH KIỂM TRA ĐỘ CĂNG THẲNG TÀI CHÍNH CỦA

HỆ THỐNG NGÂN HÀNG VIỆT NAM ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP VAR . 36

3.1 Kiểm định các biến của mô hình ..................................................................... 36

3.2 Mô hình Stress test áp dụng phương pháp VAR cho hệ thống ngân hàng tại

Việt Nam .............................................................................................................. 45

3.3 Phân tích tác động của các cú sốc kinh tế vĩ mô đến hoạt động ngân hàng ..... 46

3.4 Phân tích mức độ tác động trong ngắn hạn và trung hạn ................................. 47

3.5 Một số khuyến nghị đối với hệ thống ngân hàng Việt Nam ............................. 48

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ..................................................................................... 50

KẾT LUẬN ......................................................................................................... 51

PHỤ LỤC

TÀI LIỆU THAM KHẢO

i

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT

ADB: Ngân hàng Phát triển châu Á (Asian Development Bank)

ALCO: Ủy ban quản lý Tài sản Nợ - Tài sản Có

BĐH: Ban điều hành

CAR: Tỷ lệ an toàn tối thiểu (Capital Adequacy Ratios)

FED: Cục dự trữ liên bang Hoa Kỳ (Federal Reserve System)

GDP: Tổng sản phẩm nội địa (Gross Domestic Product)

HĐQT: Hội đồng quản trị

IM: Nhập khẩu

IMF: Quỹ tiền tệ quốc tế (International Monetary Fund)

NHNN: Ngân hàng nhà nước

NHTM: Ngân hàng thương mại

NHTMCP: Ngân hàng thương mại cổ phần

NHTW: Ngân hàng trung ương

NPL: Tỷ lệ nợ xấu (Non-performing loan)

REER : Tỷ giá thực hiệu lực (Real Effective Exchange Rate)

SBV: Ngân hàng nhà nước (The State Bank of Viet Nam)

TCTD: Tổ chức tín dụng

TGKH: Tiền gửi khách hàng

TSN – TSC: Tài sản Nợ - Tài sản Có

VAR : Hồi quy vectơ (Vector Autoregressive)

WTO: Tổ chức thương mại thế giới (Word Trade Organization)