Luận văn Thực trạng và một số giải pháp để phát triển khu vực kinh tế tư bản tư nhân.PDF

Lêi më ®Çu

HiÖn nay, chóng ta ®ang ë trong giai ®o¹n qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi, ®©y lµ thêi kú

chuyÓn tiÕp tõ nÒn kinh tÕ cò l¹c hËu lªn nÒn kinh tÕ míi x©y dùng c«ng h÷u. Do ®ã ®ßi hái cÇn

ph¶i tËp trung ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng víi sù ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u vµ c¸c

thµnh phÇn kinh tÕ. V× cã nh vËy míi ®a ®Êt níc tho¸t khái t×nh tr¹ng nghÌo nµn l¹c hËu vµ b¾t

kÞp víi tèc ®é ph¸t triÓn cña c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Tuy nhiªn, ®Ó x©y dùng

thµnh c«ng chñ nghÜa x· héi th× chóng ta kh«ng ®¬n thuÇn tËp trung ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr

êng thuÇn tuý mµ ph¶i ®Æt díi sù l·nh ®¹o tµi t×nh s¸ng suèt cña §¶ng "ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ

hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa".

Víi vai trß quan träng "kinh tÕ t b¶n t nh©n cã kh¶ n¨ng ®ãng gãp vµo c«ng cuéc x©y

dùng ®Êt níc, khuyÕn khÝch t nh©n ®Çu t vµo s¶n xuÊt, yªn t©m lµm ¨n l©u dµi, b¶o hé quyÒn së

h÷u vµ lîi Ých hîp ph¸p t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®i ®«i víi t¨ng cêng qu¶n lý, híng dÉn lµm ¨n

®óng ph¸p luËt cã lîi cho quèc kÕ d©n sinh" - B¸o c¸o chÝnh trÞ t¹i §¹i héi VIII cña §¶ng. Tuy

nhiªn, trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, kinh tÕ t b¶n t nh©n ë níc ta ®· béc lé nh÷ng h¹n chÕ, yÕu

kÐm vµ ph¶i ®¬ng ®Çu víi nhiÒu th¸ch thøc vµ khã kh¨n vÒ m«i trêng kinh doanh, n¨ng lùc

c¹nh tranh, tr×nh ®é c«ng nghÖ, chÊt lîng, gi¸ thµnh s¶n phÈm. Mét sè doanh nghiÖp vèn lín,

c«ng nghÖ tiªn tiÕn, cßn phÇn lín vÉn lµ doanh nghiÖp cã quy m« nhá, vèn Ýt, c«ng nghÖ s¶n

xuÊt l¹c hËu, tr×nh ®é qu¶n lý doanh nghiÖp cßn yÕu kÐm, hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh trªn thÞ tr￾êng yÕu; thªm vµo ®ã lµ nh÷ng khã kh¨n víng m¾c vÒ vèn, vÒ mÆt b»ng s¶n xuÊt, kinh doanh,

vÒ kh¶ n¨ng tiÕp cËn vµ xö lý th«ng tin vÒ m«i trêng ph¸p lý…

V× thÕ, kinh tÕ t b¶n t nh©n cã kh¶ n¨ng ®ãng gãp vµo c«ng cuéc x©y dùng ®Êt níc nh

huy ®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn, gi¶i quyÕt vµ t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho mét lùc l￾îng lín lao ®éng, t¨ng nguån thu cho ng©n s¸ch. Bªn c¹nh nh÷ng mÆt tÝch cùc khu vùc kinh tÕ t

b¶n t nh©n ë níc ta béc lé nh÷ng yÕu kÐm, h¹n chÕ ®ßi hái ph¶i cã sù can thiÖp tõ phÝa Nhµ n

íc vÒ c¸c chÝnh s¸ch

Nguyªn nh©n khiÕn tèc ®é ph¸t triÓn cña khu vùc kinh tÕ t b¶n t nh©n cha ®¸p øng ®îc

nh÷ng ®ßi hái cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ë níc ta giai ®o¹n hiÖn nay ®îc nªu râ t¹i NghÞ

quyÕt Héi nghÞ lÇn thø n¨m Ban chÊp hµnh Trung ¬ng kho¸ IX "Mét sè c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cña

Nhµ níc cha phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña kinh tÕ t b¶n t nh©n mµ ®¹i bé phËn cã quy m« nhá vµ

võa; qu¶n lý cã phÇn bu«ng láng vµ cã nh÷ng s¬ hë, h¹n chÕ viÖc thóc ®Èy kinh tÕ t b¶n t nh©n

ph¸t triÓn ®óng híng".

§Ó cã thÓ ph¸t huy nh÷ng lîi thÕ cña khu vùc kinh tÕ t b¶n t nh©n vµ h¹n chÕ ®Õn møc

thÊp nhÊt nh÷ng khuyÕt tËt vèn cã, §¶ng vµ Nhµ níc ph¶i cã sù ®æi míi c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®Ó

thóc ®Èy ph¸t triÓn cña kinh tÕ t b¶n t nh©n. Bµi viÕt nµy nªu lªn: "Thùc tr¹ng vµ mét sè gi¶i

ph¸p ®Ó ph¸t triÓn khu vùc kinh tÕ t b¶n t nh©n" lµm néi dung chÝnh cña ®Ò ¸n kinh tÕ chÝnh trÞ

cña em.

2

ch¬ng I

Lý luËn vÒ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ t b¶n t nh©n

I. Häc thuyÕt M¸c - Lªnin vÒ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ

Tõ khi bíc vµo c«ng cuéc ®æi míi chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang

nÒn kinh tÕ thÞ trêng, chóng ta ®· ®¹t ®îc mét sè thµnh tùu ®¸ng kÓ. Trong ®ã ph¶i nãi ®Õn vai

trß cña khu vùc kinh tÕ t b¶n t nh©n ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ trong viÖc t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm,

t¨ng nguån thu cho ng©n s¸ch. Sau khi luËt doanh nghiÖp cã hiÖu lùc 1/1/2000, kinh tÕ t b¶n t

nh©n ph¸t triÓn m¹nh mÏ lµ ®iÒu kiÖn quan träng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ trong níc,

n©ng cao vÞ thÕ cña ViÖt Nam lªn so víi khu vùc. Tuy nhiªn, xÐt vÒ nguån gèc h×nh thµnh vµ

quy m« ho¹t ®éng cña ®¹i bé phËn doanh nghiÖp t nh©n (DNTN) cßn míi, quy m« nhá. VËy

trong qu¸ tr×nh héi nhËp, kinh tÕ t b¶n t nh©n nªn ph¸t triÓn nh thÕ nµo? §ã lµ vÊn ®Ò cÇn cã

nh÷ng dù b¸o ®óng ®¾n ®Ó §¶ng vµ Nhµ níc cã c¨n cø khoa häc ra c¸c quyÕt ®Þnh chñ tr¬ng

chÝnh s¸ch cho phï hîp.

Dù b¸o ®óng ®îc xu thÕ vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña khu vùc kinh tÕ t b¶n t nh©n trong

thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë níc ta th× cÇn dùa trªn c¸c luËn cø khoa häc. Mµ nÒn t¶ng

t tëng cña §¶ng ta lµ häc thuyÕt M¸c - Lªnin vµ t tëng Hå ChÝ Minh; do ®ã, luËn cø khoa häc tr

íc hÕt ph¶i lµ lý luËn häc thuyÕt cña M¸c - Lªnin vÒ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ.

Ngay tõ khi míi ra ®êi, chñ nghÜa M¸c - Lªnin kh¼ng ®Þnh sù ph¸t triÓn cña c¸c h×nh th¸i

kinh tÕ - x· héi cã thÓ coi lµ mét qu¸ tr×nh lÞch sö tù nhiªn. V× vËy, sù vËn ®éng cña c¸c h×nh

th¸i kinh tÕ x· héi lµ mét qu¸ tr×nh kh¸ch quan díi t¸c ®éng cña nh÷ng quy luËt nhÊt ®Þnh vµ

chØ cã thÓ ®¸nh gi¸ ®óng xu thÕ vËn ®éng cña c¸c hiÖn tîng kinh tÕ - x· héi khi ®Æt nã trong

quy luËt chung cña sù ph¸t triÓn c¸c h×nh th¸i kinh tÕ x· héi ®ã. Trong ®ã, chóng ta ph¶i xÐt ®Õn

hai nguyªn lý vÒ sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cÇn tÝnh ®Õn khi nghiªn cøu xu híng vËn ®éng cña

kinh tÕ t b¶n t nh©n trong c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn.

Thø nhÊt, ®ã lµ quy luËt vÒ mèi quan hÖ gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt. Trong

qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, níc ta cha thÓ cã ngay lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i víi

tr×nh ®é x· héi ho¸ cao nªn hÖ thèng quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp lµ c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh

phÇn víi sù ®a d¹ng vÒ h×nh thøc së h÷u. §ã chÝnh lµ c¬ së kh¸ch quan cña sù tån t¹i cña kinh

tÕ t b¶n t nh©n .

Thø hai, lµ lý luËn vÒ c¬ cÊu s¶n xuÊt kinh tÕ quyÕt ®Þnh c¬ cÊu x· héi, giai cÊp cña x· héi

t¬ng øng vµ vai trß vÞ trÝ cña nã. Nh ë níc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay, khi kinh tÕ t b¶n t nh©n

®ang cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn m¹nh th× tÇng líp chñ doanh nghiÖp sÏ cã vÞ trÝ xøng ®¸ng t¬ng øng

trong c¬ cÊu x· héi giai cÊp.

3