Luận văn thực thi chính sách đối với người có công với cách mạng trên địa bàn quận cầu giấy, thành

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

NGUYỄN MAI PHƯƠNG

THỰC THI CHÍNH SÁCH

ĐỐI VỚI NGƯỜI CÓ CÔNG TRÊN ĐỊA

BÀN QUẬN CẦU GIẤY, THÀNH PHỐ HÀ

NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG

HÀ NỘI – 2021

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

NGUYỄN MAI PHƯƠNG

THỰC THI CHÍNH SÁCH

ĐỐI VỚI NGƯỜI CÓ CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN

QUẬN CẦU GIẤY, THÀNH PHỐ HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG

Chuyên ngành: Chính sách công

Mã số: 8 34 04 02

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS. LÊ NHƯ THANH

HÀ NỘI – 2021

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ

BGDĐT Bộ giáo dục đào tạo

BTC Bộ tài chính

HĐBT Hội đồng nhân dân

LĐ TB XH Lao động thương binh xã hội

NXB Nhà xuất bản

THPT Trung học phổ thông

UBND Ủy ban nhân dân

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu này là của riêng cá nhân tôi. Các số

liệu, kết quả được sử dụng minh họa trong luận văn này là trung thực, có nguồn

gốc rõ ràng. Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng được công bố

trong bất kỳ công trình nào khác.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Nguyễn Mai Phương

LỜI CẢM ƠN

Học viên xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc, các quý Thầy, Cô của Học

viện Hành chính Quốc gia đã truyền đạt kiến thức và kinh nghiệm cho học viên.

Xin cảm ơn Khoa Sau đại học và toàn thể cán bộ, nhân viên của Học viện

Hành chính Quốc gia đã tạo điều kiện thuận lợi cho học viên trong thời gian học

tập, nghiên cứu và hoàn thành chương trình cao học.

Học viên xin bày tỏ lời cảm ơn chân thành, sâu sắc TS. Lê Như Thanh đã

tận tình hướng dẫn, giúp đỡ học viên trong quá trình thực hiện luận văn.

Xin chân thành cảm ơn lãnh đạo, cán bộ, chuyên viên Văn phòng Quận

ủy, UBND quận, Phòng Lao động Thương binh và Xã hội quận Cầu Giấy đã

cung cấp số liệu, tài liệu và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho học viên trong quá

trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Tuy đã có nhiều cố gắng, song kinh nghiệm và khả năng của học viên còn

hạn chế nên luận văn không thể tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót. Học viên rất

mong nhận được ý kiến đóng góp của các quý Thầy, Cô cùng độc giả để học viên

hoàn thiện luận văn của mình.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Nguyễn Mai Phương

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN LỜI

CẢM ƠN

DANH MỤC VIẾT TẮT MỤC

LỤC

DANH MỤC BẢNG, BIỂU

MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1

Chương 1. CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ THỰC THI CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI

NGƯỜI CÓ CÔNG ............................................................................................. 10

1.1. Những khái niệm có liên quan đến đề tài ................................................. 10

1.1.1. Chính sách, chính sách công và thực thi chính sách công ..................... 10

1.1.2. Người có công ....................................................................................... 15

1.1.3. Chính sách và thực thi chính sách đối với người có công ..................... 15

1.2. Đặc điểm, ý nghĩa của thực thi của chính sách đối với người có công .... 18

1.2.1. Đặc điểm cơ bản của thực thi chính sách đối với người có công .......... 18

1.2.2. Ý nghĩa của thực thi chính sách đối với người có công ........................ 21

1.3. Nội dung, quy trình thực thi chính sách đối với người có công ............... 22

1.3.1. Nội dung thực thi chính sách đối với người có công ............................ 22

1.3.2. Quy trình thực thi chính sách đối với người có công ............................ 27

1.4. Những yếu tố ảnh hưởng đến thực thi chính sách đối với người có công

......................................................................................................................... 31 1.4.1.

Những yếu tố khách quan ..................................................................... 31

1.4.2. Những yếu tố chủ quan .......................................................................... 33

1.5. Kinh nghiệm thực thi chính sách đối với người có công ở một số địa

phương và những giá trị tham khảo cho quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội 35

1.5.1. Kinh nghiệm thực thi chính sách đối với người có công ở một số địa

phương ............................................................................................................. 35

1.5.2. Những giá trị tham khảo cho quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội ........ 39

Tiểu kết Chương 1 ........................................................................................... 42

Chương 2. THỰC TRẠNG THỰC THI CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI NGƯỜI CÓ

CÔNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN CẦU GIẤY, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ............ 43

2.1. Tổng quan về quận Cầu Giấy và người có công trên địa bàn quận Cầu

Giấy, Thành phố Hà Nội ................................................................................. 43

2.1.1. Khái quát quá trình xây dựng và phát triển của quận Cầu Giấy, Thành

phố Hà Nội ...................................................................................................... 43

2.1.2. Tình hình chung về người có công trên địa bàn quận Cầu Giấy, Thành

phố Hà Nội ...................................................................................................... 46

2.2. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật đối với người có công ................. 48

2.2.1. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật của Nhà nước đối với người có

công 48

2.2.2. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật của Uỷ ban nhân dân Thành phố

Hà Nội đối với người có công ......................................................................... 50

2.3. Phân tích thực trạng thực thi chính sách đối với người có công trên địa

bàn quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội .......................................................... 52

2.3.1. Thực hiện nội dung, quy trình thực thi chính sách đối với người có công

trên địa bàn quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội ............................................. 52

2.3.2. Kết quả thực thi chính sách đối với người có công trên địa bàn quận

Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội .......................................................................... 58

2.3.3. Ý kiến của người có công và cán bộ, công chức về thực thi chính sách

người có công trên địa bàn quận Cầu Giấy ..................................................... 63

2.4. Đánh giá chung việc thực thi chính sách đối với người có công trên địa

bàn quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội .......................................................... 66

2.3.1. Những kết quả đạt được ........................................................................ 66

2.3.2. Những hạn chế ....................................................................................... 68

2.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế ........................................................... 70

Tiểu kết Chương 2 ........................................................................................... 72

Chương 3. QUAN ĐIỂM, PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG

CƯỜNG THỰC THI CHÍNH SÁCH ĐỐI VỚI NGƯỜI CÓ CÔNG TRÊN ĐỊA

BÀN QUẬN CẦU GIẤY, THÀNH PHỐ HÀ NỘI ............................................ 74

3.1. Quan điểm, phương hướng tăng cường thực thi chính sách đối với người

có công trên địa bàn quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội ................................ 74

3.1.1. Quan điểm của Đảng ............................................................................. 74

3.1.2. Phương hướng của Ủy ban nhân dân Thành phố Hà Nội và quận Cầu

Giấy 76

3.2. Những giải pháp cơ bản tăng cường thực thi chính sách đối với người có

công trên địa bàn quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội ..................................... 80

3.2.1. Giải pháp chung ..................................................................................... 80

3.2.2. Giải pháp cụ thể ..................................................................................... 86

Tiểu kết Chương 3 ........................................................................................... 98

KẾT LUẬN ..................................................................................................... 99

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 102

DANH MỤC BẢNG, BIỂU

Bảng 2.1. Số lượng người có công với cách mạng của quận Cầu Giấy tính đến

31/12/2019 ........................................................................................................... 47

Bảng 2.2. Số lượng người có công quận Cầu Giấy đang được hưởng trợ cấp ưu

đãi hàng tháng, thời điểm tháng 12 năm 2019 ..................................................... 59

Biểu 2.1: Cách thức người có công biết chính sách của Nhà nước ..................... 64

Biểu 2.2: Trình độ chuyên môn nghiệp vụ của đội ngũ CBCC Phòng LĐ-TB& XH

quận ...................................................................................................................... 65

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Lịch sử dân tộc ta gắn liền với nhiều cuộc chiến tranh bảo vệ và thống nhất

đất nước trường kỳ, gian khổ. Để có được chiến thắng và đất nước ta được tự do,

độc lập như ngày hôm nay, chúng ta không thể không nhớ đến những người con

ưu tú của dân tộc đã anh dung hy sinh chống lại đế quốc ngoại bang, bảo vệ đọc

lập, chủ quyền Tổ quốc. Họ là những người không quản khó khăn, gian khổ, sẵn

sàng huy sinh vì dân tộc mà chúng ta phải đời đời ghi nhớ. Biết ơn và có nghĩa vụ

bù đắp với những hy sinh, mất mát đó là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân.

Đạo lý tốt đẹp ngàn đời của dân tộc ta là: “Uống nước nhớ nguồn”; “Ăn

quả nhớ người trồng cây” nên ngay từ những ngày đầu thành lập nước trong điều

kiện đất nước còn nhiều khó khăn, Đảng, Chính phủ đã đặc biệt quan tâm đến

công tác thương binh, liệt sỹ. Sau khi nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra

đời, Đảng và Nhà nước ta đã ban hành quy định về chính sách ưu đãi đối với

những người có công với đất nước. Ngày 16/02/1947, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký

ban hành Sắc lệnh số 20/SL về “Ưu đãi người có công” và đã lấy ngày

27/7/1947 là ngày thương binh, liệt sỹ. Suốt mấy chục năm qua, Đảng và Nhà

nước đã ban hành nhiều chính sách đối với thương binh, bệnh binh, liệt sỹ và gia

đình liệt sỹ, người và gia đình có công đối với cách mạng. Chính sách đối với

người có công với cách mạng thường xuyên được bổ sung, sửa đổi cho phù hợp

với từng thời kỳ cách mạng và đến nay đã hình thành một hệ thống chính sách

đối với người có công với cách mạng. Chính sách này luôn gắn liền với thực

hiện chính sách kinh tế - xã hội và liên quan đến đời sống hàng ngày của hàng

triệu người có công với cách mạng.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Thương binh, bệnh binh, gia đình bộ đội,

gia đình liệt sỹ là những người có công với Tổ quốc. Bởi vậy, bổn phận của

chúng ta là phải biết ơn, thương yêu và giúp đỡ họ” [8, tr47]. Việc thực hiện

chính sách thương binh, liệt sỹ, chăm sóc thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sỹ,

gia đình có công với cách mạng là trách nhiệm của toàn xã hội với tinh thần đền

ơn đáp nghĩa đối với người có công với cách mạng. Mục đích của chính sách là

đảm bảo cho người có công luôn được đáp ứng các yêu cầu về vật chất, vui vẻ về

tinh thần, có cuộc sống không thấp hơn mức sống trung bình của người dân địa

phương và tạo điều kiện cho người có công sử dụng được khả năng lao động của

mình vào những hoạt động có ích cho xã hội, tiếp tục duy trì và phát huy phẩm

chất, truyền thống tốt đẹp của mình phục vụ cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất

nước.

Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, khi sự phân hóa giàu nghèo đang

ngày càng nhiều, các định hướng giá trị của xã hội đang có những thay đổi thì

việc thực hiện chính sách đối với người có công, đảm bảo người có công có

mức sống bằng hoặc cao hơn mức sống trung bình của người dân địa phương

là việc làm cần thiết, thể hiện truyền thống “uống nước nhớ nguồn” của dân

tộc Việt Nam.

Được sự quan tâm, chỉ đạo, lãnh đạo của cấp ủy, các cấp chính quyền,

công tác thực thi chính sách đối với người có công với cách mạng trên địa bàn

quận Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội trong những năm vừa qua đã đạt được

những kết quả quan trọng. Công tác thực thi chính sách đối với người có công

đã được thực hiện nghiêm túc, thu hút được nhiều người tham gia, tạo niềm

tin trong các tầng lớp nhân dân trong quận.

Tuy đã đạt được những kết quả quan trọng, nhưng việc thực thi chính sách ưu

đãi đối với người có công với cách mạng trên địa bàn quận Cầu Giấy, Thành phố

Hà Nội vẫn còn một số hạn chế. Việc ban hành các văn bản về chính sách còn

chồng chéo, chưa thống nhất, thủ tục hành chính rườm rà; trình độ của cán bộ,

công chức thực thi chính sách còn hạn chế. Một số cán bộ trẻ, thiếu kinh nghiệm

không phải là người địa phương nên không hiểu rõ được hết các đối tượng thụ

hưởng chính sách dẫn đến việc giải quyết chế độ cho các đối tượng có công với