Thư viện tri thức trực tuyến
Kho tài liệu với 50,000+ tài liệu học thuật
© 2023 Siêu thị PDF - Kho tài liệu học thuật hàng đầu Việt Nam
Luận văn điều kiện thực hiện cơ chế tự chủ tại viện kinh tế tài chính (học viện tài chính)
Nội dung xem thử
Mô tả chi tiết
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
----------------
LÊ VŨ THANH TÂM
ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN CƠ CHẾ TỰ CHỦ TẠI
VIỆN KINH TẾ TÀI CHÍNH (HỌC VIỆN TÀI CHÍNH)
LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ PHÁT TRIỂN
Hà Nội – 2020
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
----------------
LÊ VŨ THANH TÂM
ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN CƠ CHẾ TỰ CHỦ TẠI
VIỆN KINH TẾ TÀI CHÍNH (HỌC VIỆN TÀI CHÍNH)
CHUYÊN NGÀNH: KẾ HOẠCH PHÁT TRIỂN
MÃ NGÀNH: 8310105
LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ PHÁT TRIỂN
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. VŨ CƢƠNG
Hà Nội – 2020
LỜI CAM ĐOAN
Tôi đã đọc và hiểu về các hành vi vi phạm sự trung thực trong học thuật. Tôi
cam kết bằng danh dự cá nhân rằng nghiên cứu này này do tôi tự thực hiện và
không vi phạm yêu cầu về sự trung thực trong học thuật.
Tác giả
Lê Vũ Thanh Tâm
LỜI CẢM ƠN
Trước tiên, học viên xin thể hiện sự biết ơn chân thành đến Ban Giám hiệu
cùng thầy, cô giáo Trường Đại học Kinh tế Quốc dân và các nhà khoa học đã tạo
điều kiện thuận lợi để học viên hoàn thành Luận văn này.
Học viên xin chân thành biết ơn sâu sắc đối với PGS.TS Vũ Cương - thầy là
người hướng dẫn khoa học, đã giúp đỡ học viên về kiến thức và phương pháp
nghiên cứu để học viên hoàn thành Luận văn này.
Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình và đồng nghiệp tại Viện Kinh
tế - Tài chính, Học viện Tài chính đã nhiệt tình hỗ trợ, giúp đỡ, tạo điều kiện cho
học viên trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu.
Xin chân thành cảm ơn!
Tác giả
Lê Vũ Thanh Tâm
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG BIỂU
TÓM TẮT LUẬN VĂN............................................................................................ i
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
CHƢƠNG 1. ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN CƠ CHẾ TỰ CHỦ ĐỐI VỚI VIỆN
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CÔNG LẬP...........................................................10
1.1. Tổng quan về viện nghiên cứu khoa học công lập......................................10
1.1.1. Khái niệm, phân loại viện nghiên cứu khoa học công lập..........................10
1.1.2. Đặc điểm của viện nghiên cứu khoa học công lập .....................................13
1.1.3. Vai trò viện nghiên cứu khoa học công lập với quá trình phát triển kinh tế -
xã hội.....................................................................................................................16
1.2. Cơ sở lý thuyết của việc chuyển sang cơ chế tự chủ đối với các viện nghiên
cứu khoa học công lập.......................................................................................................17
1.2.1. Khái niệm về cơ chế tự chủ đối với các viện nghiên cứu khoa học công lập....17
1.2.2. Cơ sở lý thuyết của cơ chế tự chủ viện nghiên cứu khoa học công lập - Mô
hình quản lý theo kết quả......................................................................................20
1.2.3. Điều kiện thực hiện cơ chế tự chủ tại viện nghiên cứu khoa học công lập 22
1.3. Các nhân tố chi phối điều kiện thực hiện cơ chế tự chủ tại viện nghiên
cứu khoa học công lập..........................................................................................27
1.3.1. Nhân tố chủ quan ........................................................................................27
1.3.2. Nhân tố khách quan ....................................................................................28
CHƢƠNG 2. ĐÁNH GIÁ VIỆC ĐẢM BẢO CÁC ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN
CƠ CHẾ TỰ CHỦ TẠI VIỆN KINH TẾ TÀI CHÍNH (HỌC VIỆN TÀI
CHÍNH) GIAI ĐOẠN 2015-2020...........................................................................30
2.1. Khái quát đặc điểm hoạt động tại Viện Kinh tế Tài chính (Học viện Tài
chính) .....................................................................................................................30
Formatted: Condensed by 0.3 pt
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ..............................................................30
2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ và tổ chức bộ máy ...................................................30
2.1.3. Tình hình hoạt động khoa học và công nghệ ở Viện Kinh tế - Tài chính
(Học viện Tài chính) giai đoạn 2015-2020...........................................................32
2.2. Thực trạng điều kiện thực hiện cơ chế tự chủ tại Viện Kinh tế Tài chính
(Học viện Tài chính) giai đoạn 2015-2020 ..........................................................35
2.2.1. Quá trình chuẩn bị cho việc thực hiện cơ chế tự chủ tại Viện Kinh tế Tài
chính (Học viện Tài chính) giai đoạn 2015-2020.................................................35
2.2.2. Đánh giá mức độ đảm bảo các điều kiện để thực hiện cơ chế tự chủ của
Viện Kinh tế - Tài chính (Học viện Tài chính).....................................................46
2.3. Đánh giá các nhân tố ảnh hƣởng đến việc chuẩn bị điều kiện thực hiện cơ
chế tự chủ tại Viện Kinh tế - Tài chính (Học viện Tài chính) ..........................48
2.3.1. Các nhân tố chủ quan..............................................................................4948
2.3.2. Các nhân tố khách quan..............................................................................51
2.4. Đánh giá chung thực trạng chuẩn bị các điều kiện thực hiện cơ chế tự
chủ tại Viện Kinh tế - Tài chính (Học viện Tài chính)..................................5857
2.4.1. Những kết quả đạt được..........................................................................5857
2.4.2. Những tồn tại và nguyên nhân................................................................5958
CHƢƠNG 3. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN CƠ CHẾ
TỰ CHỦ TẠI VIỆN KINH TẾ TÀI CHÍNH (HỌC VIỆN TÀI CHÍNH) GIAI
ĐOẠN 2021-2025.................................................................................................6463
3.1. Định hƣớng chuyển đổi các đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực
khoa học & công nghệ sang cơ chế tự chủ đến năm 2025.............................6463
3.1.1. Tái cấu trúc đơn vị sự nghiệp công lập, tổ chức khoa học & công nghệ6463
3.1.2. Quản lý biên chế, nâng cao chất lượng nhân lực khoa học & công nghệ
...........................................................................................................................6463
3.1.3. Tăng tính thị trường, xã hội hóa trong cung cấp dịch vụ khoa học & công
nghệ...................................................................................................................6564
3.1.4. Đẩy cao chất lượng, hiệu quả quá trình hoàn thiện năng lực, hiệu quả quản
trị của tổ chức khoa học & công nghệ ..............................................................6564
3.1.5. Điều chỉnh theo hướng hoàn thiện cơ chế tài chính ...............................6564
3.2. Mục tiêu chuyển đổi cơ chế tự chủ của Viện Kinh tế Tài chính (Học viện
Tài chính)...........................................................................................................6665
3.2.1. Về vị trí và chức năng.............................................................................6665
3.2.2. Về tổ chức bộ máy..................................................................................6665
3.2.3. Về tài chính............................................................................................6766
3.3. Phƣơng hƣớng hoàn thiện điều kiện thực hiện cơ chế tự chủ tại Viện
Kinh tế Tài chính (Học viện Tài chính) giai đoạn 2021-2025.......................6766
3.3.1. Về cơ chế hoạt động ...............................................................................6766
3.3.2. Về tổ chức nhân sự .................................................................................6867
3.3.3. Về tài chính.............................................................................................7069
3.4. Giải pháp hoàn thiện điều kiện tự chủ tại Viện Kinh tế - Tài chính (Học
viện Tài chính) giai đoạn 2021-2025 ...............................................................7271
3.4.1. Về nâng cao nhận thức, cam kết thực hiện của cán bộ Viện Kinh tế - Tài
chính liên quan đến vấn đề tự chủ viện nghiên cứu .........................................7271
3.4.2. Về đội ngũ nhân sự .................................................................................7372
3.4.3. Về tài chính.............................................................................................7372
3.5. Kiến nghị với Bộ Tài chính.......................................................................7776
3.5.1. Định hình lại tư duy giao quyền tự chủ trên cơ sở năng lực quản trị, chất
lượng dịch vụ khoa học & công nghệ của viện nghiên cứu khoa học công lập
...........................................................................................................................7776
3.5.2. Xây dựng và hoàn thiện cơ chế, chính sách để các viện nghiên cứu khoa học
công lập bảo đảm thực hiện cơ chế tự chủ trên toàn bộ phương diện tổ chức ......7877
3.5.3. Nâng cao năng lực quản lý, thanh tra, giám sát công tác nghiên cứu khoa
học và tình hình hoàn thiện điều kiện thực hiện cơ chế tự chủ tại viện nghiên cứu
khoa học công lập theo hướng ứng dụng mô hình quản lý theo kết quả ..........8079
KẾT LUẬN..........................................................................................................8180
TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................................8382
PHỤ LỤC.............................................................................................................8584
LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................
LỜI CẢM ƠN..............................................................................................................
Formatted: Condensed by 0.3 pt
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT............................................................................
DANH MỤC BẢNG BIỂU .........................................................................................
TÓM TẮT LUẬN VĂN............................................................................................ i
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
CHƢƠNG 1. ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN CƠ CHẾ TỰ CHỦ ĐỐI VỚI VIỆN
NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CÔNG LẬP...........................................................10
1.1. Tổng quan về viện nghiên cứu khoa học công lập......................................10
1.1.1. Khái niệm, phân loại viện nghiên cứu khoa học công lập..........................10
1.1.2. Đặc điểm của viện nghiên cứu khoa học công lập .....................................13
1.1.3. Vai trò viện nghiên cứu khoa học công lập với quá trình phát triển kinh tế -
xã hội.....................................................................................................................16
1.2. Cơ sở lý thuyết của việc chuyển sang cơ chế tự chủ đối với các viện
nghiên cứu khoa học công lập .............................................................................17
1.2.1. Khái niệm về cơ chế tự chủ đối với các viện nghiên cứu khoa học công lập
...............................................................................................................................17
1.2.2. Cơ sở lý thuyết của cơ chế tự chủ viện nghiên cứu khoa học công lập - Mô
hình quản lý theo kết quả......................................................................................20
1.2.3. Điều kiện thực hiện cơ chế tự chủ tại viện nghiên cứu khoa học công lập ....
...............................................................................................................................22
1.3. Các nhân tố chi phối điều kiện thực hiện cơ chế tự chủ tại viện nghiên
cứu khoa học công lập..........................................................................................27
1.3.1. Nhân tố chủ quan ........................................................................................27
1.3.2. Nhân tố khách quan ....................................................................................28
CHƢƠNG 2. ĐÁNH GIÁ VIỆC ĐẢM BẢO CÁC ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN
CƠ CHẾ TỰ CHỦ TẠI VIỆN KINH TẾ TÀI CHÍNH (HỌC VIỆN TÀI
CHÍNH) GIAI ĐOẠN 2015-2020...........................................................................30
2.1. Khái quát đặc điểm hoạt động tại Viện Kinh tế Tài chính (Học viện Tài
chính) .....................................................................................................................30
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ..............................................................30
2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ và tổ chức bộ máy ...................................................30
2.1.3. Tình hình hoạt động khoa học và công nghệ ở Viện Kinh tế - Tài chính
(Học viện Tài chính) giai đoạn 2015-2020...........................................................32
2.2. Thực trạng điều kiện thực hiện cơ chế tự chủ tại Viện Kinh tế Tài chính
(Học viện Tài chính) giai đoạn 2015-2020 ..........................................................35
2.2.1. Quá trình chuẩn bị cho việc thực hiện cơ chế tự chủ tại Viện Kinh tế Tài
chính (Học viện Tài chính) giai đoạn 2015-2020.................................................35
2.2.2. Đánh giá mức độ đảm bảo các điều kiện để thực hiện cơ chế tự chủ của
Viện Kinh tế - Tài chính (Học viện Tài chính).....................................................47
2.3. Đánh giá các nhân tố ảnh hƣởng đến việc chuẩn bị điều kiện thực hiện cơ
chế tự chủ tại Viện Kinh tế - Tài chính (Học viện Tài chính) ..........................48
2.3.1. Các nhân tố chủ quan..................................................................................49
2.3.2. Các nhân tố khách quan..............................................................................51
2.4. Đánh giá chung thực trạng chuẩn bị các điều kiện thực hiện cơ chế tự
chủ tại Viện Kinh tế - Tài chính (Học viện Tài chính)......................................57
2.4.1. Những kết quả đạt được..............................................................................57
2.4.2. Những tồn tại và nguyên nhân....................................................................58
CHƢƠNG 3. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN CƠ CHẾ
TỰ CHỦ TẠI VIỆN KINH TẾ TÀI CHÍNH (HỌC VIỆN TÀI CHÍNH) GIAI
ĐOẠN 2021-2025.....................................................................................................63
3.1. Định hƣớng chuyển đổi các đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực
khoa học & công nghệ sang cơ chế tự chủ đến năm 2025.................................63
3.1.1. Tái cấu trúc đơn vị sự nghiệp công lập, tổ chức khoa học & công nghệ .......
...............................................................................................................................63
3.1.2. Quản lý biên chế, nâng cao chất lượng nhân lực khoa học & công nghệ ......
...............................................................................................................................63
3.1.3. Tăng tính thị trường, xã hội hóa trong cung cấp dịch vụ khoa học & công
nghệ.......................................................................................................................64
3.1.4. Đẩy cao chất lượng, hiệu quả quá trình hoàn thiện năng lực, hiệu quả quản
trị của tổ chức khoa học & công nghệ ..................................................................64
3.1.5. Điều chỉnh theo hướng hoàn thiện cơ chế tài chính ...................................64
3.2. Mục tiêu chuyển đổi cơ chế tự chủ của Viện Kinh tế Tài chính (Học viện
Tài chính)...............................................................................................................65
3.2.1. Về vị trí và chức năng.................................................................................65
3.2.2. Về tổ chức bộ máy......................................................................................65
3.2.3. Về tài chính................................................................................................66
3.3. Phƣơng hƣớng hoàn thiện điều kiện thực hiện cơ chế tự chủ tại Viện
Kinh tế Tài chính (Học viện Tài chính) giai đoạn 2021-2025...........................66
3.3.1. Về cơ chế hoạt động ...................................................................................66
3.3.2. Về tổ chức nhân sự .....................................................................................67
3.3.3. Về tài chính.................................................................................................69
3.4. Giải pháp hoàn thiện điều kiện tự chủ tại Viện Kinh tế - Tài chính (Học
viện Tài chính) giai đoạn 2021-2025 ...................................................................71
3.4.1. Về nâng cao nhận thức, cam kết thực hiện của cán bộ Viện Kinh tế - Tài
chính liên quan đến vấn đề tự chủ viện nghiên cứu .............................................71
3.4.2. Về đội ngũ nhân sự .....................................................................................72
3.4.3. Về tài chính.................................................................................................72
3.5. Kiến nghị với Bộ Tài chính...........................................................................76
3.5.1. Định hình lại tư duy giao quyền tự chủ trên cơ sở năng lực quản trị, chất
lượng dịch vụ khoa học & công nghệ của viện nghiên cứu khoa học công lập .......
...............................................................................................................................76
3.5.2. Xây dựng và hoàn thiện cơ chế, chính sách để các viện nghiên cứu khoa
học công lập bảo đảm thực hiện cơ chế tự chủ trên toàn bộ phương diện tổ chức
...............................................................................................................................77
3.5.3. Nâng cao năng lực quản lý, thanh tra, giám sát công tác nghiên cứu khoa
học và tình hình hoàn thiện điều kiện thực hiện cơ chế tự chủ tại viện nghiên cứu
khoa học công lập theo hướng ứng dụng mô hình quản lý theo kết quả ..............79
KẾT LUẬN..............................................................................................................80
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................82
PHỤ LỤC ................................................................................................................84
Formatted: TOC 1
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
STT Chữ viết tắt Tên đầy đủ
1. CP Chính phủ
2. ĐVSNCL Đơn vị sự nghiệp công lập
3. KH&CN Khoa học và công nghệ
4. KH&CNCL Khoa học và công nghệ công lập
5. NĐ Nghị định
6. NCKH Nghiên cứu khoa học
7. NCV Nghiên cứu viên
8. NSNN Ngân sách Nhà nước
9. QĐ Quyết định
10. RBM Quản lý theo kết quả
11. TCTC Tự chủ tài chính
12. TS Tiến sỹ
13. TT Thông tư
14. TW Trung ương
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1. Tình hình thực hiện đề tài/chương trình NCKH cấp cơ sở của Viện Kinh
tế - Tài chính giai đoạn 2015-2020 ...........................................................................33
Bảng 2.2. Tổng hợp nhân sự của Viện Kinh tế - Tài chính theo trình độ, chức danh
đến tháng 6/2020 .......................................................................................................38
Bảng 2.3. Tình hình sử dụng nguồn kinh phí hoạt động của Viện Kinh tế - Tài chính
giai đoạn 2015-2020..................................................................................................42
Bảng 2.4. Tiền lương, tiền công và thu nhập tăng thêm của Viện Kinh tế - Tài chính
trong giai đoạn 2015-2020 ........................................................................................45
Bảng 2.5. Sử dụng kết quả tài chính trong năm và các quỹ tại Viện Kinh tế - Tài
chính giai đoạn 2015-2020........................................................................................46
Hình 2.1. Cơ cấu tổ chức Viện Kinh tế - Tài chính ..................................................31
Hình 2.2. Tổng hợp nhân sự Viện Kinh tế - Tài chính theo chức danh nghề nghiệp
giai đoạn 2015-2020..................................................................................................37
Hình 2.3. Tình hình nguồn thu Viện Kinh tế - Tài chính giai đoạn 2015-2020 .......40
Hình 2.4. Mức độ đảm bảo chi thường xuyên Viện Kinh tế - Tài chính giai đoạn
2015-2020..................................................................................................................44