Kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH

DƢƠNG XUÂN SƠN

KIỂM SÁT VIỆC TIẾP NHẬN, GIẢI QUYẾT

NGUỒN TIN VỀ TỘI PHẠM

LUẬN VĂN THẠC SĨ

CHUYÊN NGÀNH LUẬT HÌNH SỰ VÀ TỐ TỤNG HÌNH SỰ

ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH

KIỂM SÁT VIỆC TIẾP NHẬN, GIẢI QUYẾT

NGUỒN TIN VỀ TỘI PHẠM

Chuyên ngành Luật hình sự và Tố tụng hình sự

Định hƣớng ứng dụng

Mã số: 60380104

Người hướng dẫn khoa học: Ts. Võ Thị Kim Oanh

Học viên: Dƣơng Xuân Sơn

Lớp: Cao học Luật Bình Thuận – Khóa 1

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2020

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các quyết

định tố tụng, số liệu, trích dẫn trong luận văn đảm bảo độ tin cậy, chính xác, có

nguồn gốc và được trích dẫn theo đúng quy định của Trường Đại học Luật thành

phố Hồ Chí Minh. Các kết quả nêu trong luận văn chưa được công bố trong bất kỳ

công trình nghiên cứu khoa học nào.

Nếu có gì không đúng sự thật tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm.

Tác giả

Dƣơng Xuân Sơn

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

BLTTHS : Bộ luật tố tụng hình sự

CQĐT : Cơ quan điều tra

CQCSĐT : Cơ quan Cảnh sát điều tra

ĐTV : Điều tra viên

VKS : Viện kiểm sát

VKSND : Viện kiểm sát nhân dân

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU........................................................................................................1

CHƢƠNG 1. KIỂM SÁT VIỆC TIẾP NHẬN NGUỒN TIN VỀ TỘI PHẠM ...7

1.1. Quy định của pháp luật về kiểm sát việc tiếp nhận nguồn tin về tội phạm

.................................................................................................................................7

1.2. Thực tiễn thực hiện kiểm sát việc tiếp nhận nguồn tin về tội phạm .......10

1.2.1. Những kết quả đạt được trong kiểm sát việc tiếp nhận nguồn tin về tội

phạm..................................................................................................................10

1.2.2. Những hạn chế, thiếu sót trong việc kiểm sát tiếp nhận nguồn tin về tội

phạm và nguyên nhân........................................................................................12

1.3. Kiến nghị và đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả trong việc kiểm sát

tiếp nhận nguồn tin về tội phạm ........................................................................18

1.3.1. Hoàn thiện quy định của pháp luật tố tụng hình sự trong việc kiểm sát

tiếp nhận nguồn tin về tội phạm........................................................................18

1.3.2. Các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác kiểm sát

việc tiếp nhận nguồn tin về tội phạm ................................................................19

Kết luận Chƣơng 1 ..................................................................................................21

CHƢƠNG 2. KIỂM SÁT VIỆC GIẢI QUYẾT NGUỒN TIN VỀ TỘI PHẠM...

...................................................................................................................................22

2.1. Quy định của pháp luật tố tụng hình sự về kiểm sát việc giải quyết

nguồn tin về tội phạm .........................................................................................22

2.2. Thực tiễn kiểm sát việc giải quyết nguồn tin về tội phạm........................27

2.2.1. Những kết quả đạt được trong kiểm sát việc giải quyết nguồn tin về tội

phạm..................................................................................................................27

2.2.2. Những hạn chế, thiếu sót trong việc kiểm sát giải quyết nguồn tin về tội

phạm..................................................................................................................30

2.2.3. Nguyên nhân của những hạn chế, vướng mắc trong kiểm sát giải quyết

nguồn tin về tội phạm........................................................................................36

2.3. Kiến nghị và đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác kiểm sát

giải quyết nguồn tin về tội phạm........................................................................37

2.3.1. Kiến nghị về việc hoàn thiện, sửa đổi pháp luật.....................................37

2.3.2. Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác kiểm sát giải quyết

nguồn tin về tội phạm........................................................................................37

Kết luận Chƣơng 2 ..................................................................................................39

KẾT LUẬN CHUNG ..............................................................................................40

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Hiến pháp năm 2013 nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam quy định:

“Viện kiểm sát nhân dân thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp”.

Theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 hoạt động của Viện kiểm sát

nhân dân được thực hiện từ khi tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm. Đây là

thủ tục tố tụng đầu tiên, có ý nghĩa quan trọng trong thực hiện nguyên tắc phát

hiện và giải quyết kịp thời mọi hành vi phạm tội, không bỏ lọt tội phạm, đồng thời

không làm oan người vô tội. Vì lẽ đó, thực hiện tốt công tác kiểm sát tiếp nhận,

giải quyết nguồn tin vê tội phạm, không chỉ đảm bảo giải quyết hiệu quả các vụ án

hình sự, tăng cường công tác đấu tranh phòng, chống vi phạm, tội phạm mà còn có

ý nghĩa rất quan trọng trong việc thực hiện đường lối chủ trương của Đảng và Nhà

nước về phân công quyền lực và kiểm soát quyền lực trong hoạt động tư pháp, bảo

đảm các hoạt động tố tụng hình sự phải được kiểm tra, giám sát, kiểm soát chặt

chẽ, bởi vì hoạt động này của các cơ quan tố tụng có tác động, liên quan đến

quyền con người, quyền công dân, ... đây là một trong những quyền cơ bản của

công dân được Hiến pháp năm 2013 ghi nhận, bảo vệ. Trong thời gian qua, ngành

Kiểm sát đã thực hiện tốt chức năng nhiệm vụ theo quy định của Hiến pháp và

pháp luật để bảo vệ Nhà nước, bảo vệ quyền con người, quyền công dân. Tuy

nhiên, trong các khâu công tác của Viện kiểm sát cũng còn có nhiều hạn chế, thiếu

sót. Trong lĩnh vực Kiểm sát án hình sự thì công tác kiểm sát việc tiếp nhận, giải

quyết nguồn tin về tội phạm của Viện kiểm sát nhân dân đã gặp những khó khăn,

vướng mắc, bất cập, chất lượng, hiệu quả của công tác kiểm sát chưa đáp ứng yêu

cầu, số lượng nguồn tin về tội phạm chưa được các cơ quan chức năng thụ lý và

giải quyết đúng thời hạn còn nhiều, chất lượng giải quyết tin báo tố giác tội phạm

còn hạn chế, vẫn còn có tình trạng bỏ lọt tin báo, bỏ lọt tội phạm. Các hạn chế,

thiếu sót nêu trên có nhiều nguyên nhân nhưng chủ yếu là do các nguyên nhân

sau: Một số quy định của pháp luật hiện hành về công tác tiếp nhận, giải quyết

nguồn tin về tội phạm và kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết nguồn tin về tội phạm

chưa cụ thể rõ ràng dẫn đến việc nhận thức, vận dụng, áp dụng luật của các cơ

quan tiến hành tố tụng còn khác nhau; Công tác kiểm sát của Viện kiểm sát nhân

dân còn có hạn chế, thiếu sót trong công tác kiểm sát tiếp nhận, giải quyết nguồn

tin về tội phạm, phương thức thực hiện nhiệm vụ có nơi, có lúc còn bị động, lung